پریود مردانه واقعیت یا خیال؟

به این موضوع می‌توانیم از دو جنبه نگاه کنیم پریود روحی مردان، و پریود جسمی مردان تراجنسی اما پاسخ ما برای هر دو گروه نسبی است. مردان تجربه خونریزی پریود یا بهم ریختگی هورمونی مانند زنان را ندارند.

اما در این بین گروه دیگری از زنان هستند که نیاز به داشتن اطلاعات بیشتر دارند زنان تراجنسیتی که اطلاعات کافی در مورد پریود خود ندارند. پس در این مقاله به اطلاعات جامع علمی در خصوص مردان و زنان تراجنسیتی و پریود روانی و تغییرات هورمونی مردان می‌پردازیم.

آیا نوسانات هورمونی ماهانه به میزانی منظم است که “پریود مردانه” نامید؟

دکتر جد دیاموند (Jed Diamond) روان درمانگر و نویسنده، ادعا می‌کند پریود مردانه وجود دارد. دیاموند اصطلاح سندروم مرد تحریک پذیر(Irritable Male Syndrome) یا IMS را در کتاب خود به همین نام ابداع کرد تا نوسانات هورمونی مردان و علائمی که آن‌ها تجربه می‌کنند این‌گونه توصیف کند. تحقیق وی براساس مشاهده یک پدیده بیولوژیکی واقعی در قوچ‌ها، انجام شده است.

وی معتقد است مردان مانند زنان چرخه‌های هورمونی را تجربه می‌کنند. به همین دلیل است که این چرخه‌ها را به عنوان “دوره مردانه” توصیف کرده است.

در مقاله‌ای مرتبط با پریود مردانه که در وب سایت هلت لاین (healthline) منتشر شده است نقل قولی از دکتر جنت بریتو (Janet Brito) به صورت زیر آمده است: «پریود و تغییرات هورمونی یک زن نتیجه چرخه تولید مثل طبیعی او است. تغییرات هورمونی که او متحمل می‌شود به دلیل آماده‌سازی بدن او برای بارداری احتمالی است. مردان چرخه تولید تخمک را تجربه نمی‌کنند و همچنین رحمی ندارند که برای آماده شدن تخمک بارور شده و ضخیم‌تر شود و اگر بارداری اتفاق نیفتد، آن‌ها یک پوشش رحمی ندارند که به عنوان خون از طریق واژن از بدن آزاد شود، این فرآیند همان چیزی است که به عنوان پریود نامیده می‌شود. ”

با توجه به این تعریف، مردان این نوع پریود را ندارند.

با این حال، بریتو خاطر نشان می‌کند که سطح تستوسترون (Testosterone) مردان می‌تواند متفاوت باشد و برخی از عوامل می‌توانند سطح تستوسترون را تحت تاثیر قرار دهند. با جابجایی و نوسان این هورمون‌ها، مردان ممکن است علائمی را تجربه کنند. علائم این نوسانات، که ممکن است برخی از شباهت‌ها را با علائم سندروم پیش از پریود (Premenstrual Syndrome) یا PMS داشته باشد.

علت ایجاد IMS چیست؟

ظاهرا IMS نتیجه نوسان هورمون‌ها، به ویژه تستوسترون است. با این حال، هیچ مدرک پزشکی در خصوص IMS وجود ندارد.

با این حال، درست است که تستوسترون نقش مهمی در سلامت جسمی و روانی مردان دارد و بدن برای تنظیم آن کار می‌کند. اما عواملی که با IMS ارتباط ندارند می‌توانند سطح تستوسترون را تغییر دهند. تصور کلی این است که این امر می‌تواند منجر به ایجاد علائم غیرمعمول شود.

عواملی که می‌توانند سطح هورمون‌ها را تحت تاثیر قرار دهند عبارتند از:

• سن (سطح تستوسترون مردان از ۳۰ سالگی شروع به کاهش می‌کند)
• فشار روحی
• تغییر در رژیم غذایی یا وزن
• بیماری
• کمبود خواب
• اختلالات اشتها

بریتو اضافه می‌کند، این عوامل همچنین می‌توانند بر سلامت روان مردان تاثیر بگذارند.

علائم IMS چیست؟

علائم IMS شبیه برخی از علائمی است که زنان در سندروم پیش از پریود تجربه می‌کنند. با این حال، IMS هیچ الگوی فیزیولوژیکی را دنبال نمی‌کند، این یعنی این علائم ممکن است به طور منظم رخ ندهند و هیچ الگویی در مورد اتفاق افتادن آن‌ها وجود نداشته باشد.

علائم IMS مبهم است اما احتمالا علائمی شبیه علائم زیر است:

• خستگی
• گیجی
• افسردگی
• عصبانیت
• عزت نفس پایین
• میل جنسی کم
• اضطراب
• حساسیت بیش از حد

اگر این علائم را تجربه می‌کنید، احتمالا اتفاقی در بدن شما افتاده است. برخی از این علائم ممکن است در نتیجه کمبود تستوسترون باشد. سطح تستوسترون به طور طبیعی نوسان دارد، اما سطح خیلی کم آن می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند، از جمله:

• کاهش میل جنسی
• مشکلات رفتاری و خلقی
• افسردگی

در صورت ادامه این علائم، با پزشک خود صحبت کنید. این علائم قابل درمان هستند.

درباره چرخه هورمون مردان:

در مقاله‌ای که در وب سایت پاپیولار ساینس (popsci) منتشر شده به مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳ شده است، که در آن تحقیقی روی سطح تستوسترون مردان اروپایی انجام گرفته است، در این تحقیق گفته می‌شود که سطح تستوسترون مردان در یکی از شهرهای نروژ در تابستان کاهش می‌یابد و در اواخر پاییز به بالاترین سطح خود می‌رسد. مطالعه روی مردان دانمارکی تغییرات فصلی مشابه‌ای را پیدا کرد (با کمی تفاوت). اگر این ریتم‌ها واقعی باشند، ممکن است مربوط به قرار گرفتن در معرض آفتاب، تمرینات تابستانی یا افزایش وزن در زمستان باشد. اما مطالعات انجام شده در سان دیگو آفتابی و بوستون برفی نتوانست یافته های اسکاندیناوی را تکرار کند. در همین مقاله به مقاله علمی دیگری که در سال۲۰۱۲ انجام شده است، اشاره می‌شود که متخصصان اورولوژی در کالج پزشکی بیلور در هوستون (Baylor College of Medicine in Houston) به این نتیجه رسیدند که برخی شواهد موجود برای اثبات مفهوم چرخه‌های فصلی وجود دارد اما متذکر شدند که تحقیقات بیشتری لازم است.

متخصص غدد درون ریز پیتر سلک (Peter Celec) از دانشگاه کامنیس در اسلواکی (Comenius University in Slovakia)، فکر می‌کند که مردان نیز چرخه هورمونی ماهانه دارند. در سال ۲۰۰۲ او مطالعه‌ای را منتشر کرد که نشان می‌دهد هر دو زن و مرد ریتم تستوسترون را تقریبا در ماه تجربه می‌کنند. سطح بزاق مردان در روز ۱۸ سیکل ۳۰ روزه به طرز چشمگیری به اوج خود می‌رسد. یافته‌های سلک در این زمینه تکرار یا پذیرفته نشده است، با این حال وی همچنان می‌گوید: «من در مرور ادبیات این تحقیق به دنبال یافته‌های منفی بوده‌ام، اما چیزی پیدا نکردم.»

سلک می‌افزاید که: «اگر زنان خونریزی نمی‌کردند، موسسات تحقیقاتی احتمالا نسبت به چرخه ماهانه آن‌ها نیز بدبین بودند». اما مردان به جای اینکه یک چرخه هورمونی یک‌ماهه مانند خانم‌ها داشته باشند، هر ۲۴ ساعت یک چرخه هورمونی کامل را طی می‌کنند.

مردان همچنین حدود ۱۰ برابر بیشتر تستوسترون نسبت به زنان دارند، بنابراین چرخه هورمون آن‌ها معمولا در مورد تاثیر تستوسترون است. بدن مرد استروژن (Estrogen) و پروژسترون (Progesterone) را مانند بدن زن اما در مقادیر بسیار کمتر تولید می‌کند. در ادامه الگوی زمانی نوسانات هورمونی مردان را توضیح می‌دهیم.

صبح: بالاترین میزان تستوسترون

هنگامی که مردان از خواب بیدار می‌شوند، هورمون تستوسترون بالا او را پرانرژی، پرحرف، پرخاشگر، متمرکز، رقابت پذیر، مستقل، تکانشی و با اعتماد به نفس می‌کند. در این ساعات اوج تستوسترون، ممکن است باعث شود یک آقا به راحتی خشمگین شود و به احتمال زیاد اولین پاسخ او به یک خواسته از طرف دیگران “نه” است. توانایی او در کنار هم گذاشتن مبلمان، خواندن نقشه و انجام سایر کارهایی که به تصور سه‌بعدی نیاز دارند بالا است.

این بهترین زمان برای جمع‌آوری میز کار، شرکت در یک مسابقه، کار روی یک پروژه انفرادی، یافتن بهترین مسیر رانندگی و لذت بردن از رابطه جنسی است.

بعدازظهر: تستوسترون در میانه چرخه خود قرار دارد

او نسبت به صبحِ خود فردی خوش‌خلق‌تر و مهربان‌تر است. اما تاثیر هورمون صبح هنوز کامل از بین نرفته است. او همچنان خوشحال، محرک و متمرکز است، اما هنوز هم به راحتی از اتفاقات کوچک رد نمی‌شود، اکنون کار گروهی را به کار انفرادی ترجیح می‌دهد، در ایده‌پردازی و رفع مشکلات مشتریان بیشترین بازدهی خود را دارد و به عنوان بخشی از یک تیم بهترین عملکرد خود را نشان می‌دهد.

عصر: کاهش میزان تستوسترون

با پایین آمدن میزان تستوسترون، یک آقا معمولا تمایل به انفعال، پذیرا بودن و کم حرفی دارد و این زمان مناسبی است تا از او یک تقاضا داشته باشید زیرا به احتمال زیاد آن را قبول می‌کند. ممکن است بعد از شام خوردن یا کار احساس خستگی یا سردرگمی کند. در این مرحله، میل جنسی او به پایین‌ترین حد خود می‌رسد با این حال هنوز هم آن‌ها می‌توانند از رابطه جنسی با همسر خود لذت ببرند.

اکنون بهترین زمان برای او برای انجام فعالیت‌هایی است که انرژی او را زیاد می‌کند مانند فعالیت‌های هنری (مثل نواختن ساز)، لذت بردن از فعالیت‌های آرامش بخش با سطح کم انرژی فعلی خود (مانند خواندن یا تماشای یک مستند) است.

موارد استثنا

اینکه مردان یک الگوی چرخه هورمونی روزانه دارند که هر روز به همان روش تکرار می‌شود موضوعی کاملا ثابت نیست، سطح تستوسترون آن‌ها می‌تواند تحت تاثیر انواع فعالیت‌ها و تجربیات قرار بگیرد:

فعالیت‌های مختلف مثل نوشیدن الکل یا کافئین، دیدن یک فیلم اکشن، دیدن یه تصویر جذاب، بازی‌های ویدیویی یا شرکت در بازی، پیش‌بینی نتیجه یک مسابقه همگی باعث افزایش هورمون در آن‌ها می‌شود.

هنگامی که مردی جهش تستوسترون را تجربه می‌کند، این امر می‌تواند باعث تکانش بیشتر وی شود و میل او به خطرپذیری را افزایش دهد. پس جای تعجب ندارد که در تبلیغاتی که مردان را مورد هدف قرار داده است از مدل‌هایی استفاده می‌کنند که از نظر فیزیکی جذاب هستند. افزایش ناگهانی تستوسترون باعث می‌شود مردان بیشتر پول خرج کنند و سایر خطرات مالی را بپذیرند.

افزایش شدید هورمون تستوسترون همچنین می‌تواند مردان را پرخاشگرتر کند، و این ممکن است یکی از دلایل این باشد که برخی از مردان که تیم ورزشی مورد علاقه‌شان در یک مسابقه مهم برنده می‌شود، انرژی خود را با شورش در خیابان‌ها و واژگون کردن ماشین‌ها تخلیه می‌کنند. مطمئنا، مصرف الکل به افزایش این‌گونه رفتارها دامن می‌زند، اما تستوسترون بالا نیز در این موضوع نقش دارد.

تستوسترون همچنین ممکن است ناگهان کاهش یابد. به عنوان مثال، هنگامی که مردی باخت تیم ورزشی مورد علاقه خود را در یک بازی تماشا می‌کند، تستوسترون او به شدت افت می‌کند (این امر در زنان هنگام تماشای باخت تیمشان رخ نمی‌دهد) این کاهش تستوسترون می‌تواند او را ناراحت و بی‌حال کند.

همانطور که می‌بینید، لازم به یادآوری است که چرخه هورمون روزانه یک مرد می‌تواند نقش مهمی در خلق و خو، انرژی و میل جنسی او داشته باشد، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند بر او تاثیر بگذارند.

بهبود خلق مردان در IMS

IMS یک تشخیص پزشکی شناخته شده نیست، بنابراین هدف از “درمان” این است که:

• علائم را مدیریت کنید.
• با احساسات و تغییرات خلقی سازگار شوید.
• راه‌هایی برای از بین بردن استرس پیدا کنید.

ورزش، داشتن یک رژیم غذایی سالم، یافتن راه‌هایی برای از بین بردن استرس و پرهیز از مصرف الکل و استعمال دخانیات ممکن است باعث جلوگیری از بروز این علائم شود. این تغییراتِ سبک زندگی همچنین می‌تواند به بهبود انواع علائم جسمی و روحی کمک کند.

تغییرات خلق و خوی طولانی مدت طبیعی نیست

روزهای بدی که باعث رفتارهای پرخطر می‌شود یک موضوع دیگر است، تجربه علائم عاطفی یا جسمی مداوم موضوعی کاملا متفاوت است. اگر علائم جدی هستند و شما را آزار می‌دهند یا در عملکرد روزانه‌ی شما اختلال ایجاد کرده‌اند بهتر است به پزشک مراجعه کنید، همچنین اگر به احیای زندگی جنسی خود احتیاج دارید و یا افسردگی و اضطراب دارید از یک روانشناس کمک بگیرید.

پریود فقط مختص زنان است؟

خیر! این فقط زنان نیستند که پریود می‌شوند مردان تراجنسیتی و برخی زنان تراجنسیتی (ترنسجندر Transgender) نیز پریود را تجربه می‌کنند. (این یعنی مردانی که روحی مردانه دارند اما با اندام جنسی زنانه به دنیا آمده‌اند)

زنان تراجنسیتی ممکن است تحت درمان تغییر جنسیت مانند هورمون درمانی، عوارض جانبی را تجربه کنند شبیه سندروم پیش از پریود (PMS) است.

زنان ترنس چگونه علائمی مانند PMS را تجربه می کنند؟

انجمن بین المللی اختلالات پیش از پریود (International Association for Premenstrual Disorders) یا  IAPDدر مقاله‌ای می‌گوید، برخی از زنان تراجنسیتی ممکن است نسبت به دیگران نسبت به هورمون‌های استروژن حساس باشند. این افزایش حساسیت ممکن است منجر به علائمی شبیه PMS یا اختلال دیسفوریک پیش از پریود (Premenstrual Dysphoric Disorder) یا PMDD شود.

تجارب احساسی و روانشناختی

طبق گزارش IAPD برخی از زنان تراجنسیتی علائم عاطفی و روانی مشابه علائم PMS را گزارش می‌کنند. IAPD خاطر نشان می‌کند که این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تحریک پذیری
• خستگی
• خوابیدن زیاد یا کم
• تغییر اشتها
• اضطراب
• تغییرات سریع در خلق و خوی
• از دست دادن علاقه به رابطه جنسی

هورمون پروژسترون و استروژن منبع معتبر می‌توانند باعث تحریک پذیری و تغییر سریع خلق و خو شوند. تزریق استروژن همچنین می‌تواند علائم روحی دیگری مثل اضطراب ایجاد کند.

علائم جسمی احتمالی PMS در زنان عبارتند از:

• سینه های متورم یا لطیف
• نفخ شکم
• گرفتگی
• سردرد
• علائم گوارشی، مانند حالت تهوع
• تغییر اشتها

برخی از زنان تراجنسیتی ممکن است به دلیل هورمون درمانی برخی از این علائم از جمله سردرد و سینه‌های متورم را تجربه کنند.

سخن آخر:

پریود امری طبیعی در زنان است اما فقط زنان پریود را تجربه نمی‌کنند، زنان و مردان تراجنسیتی با توجه به مرحله زندگی خود پریود را تجربه می‌کنند و شاید تجربه آنان نیز کمی سخت‌تر از زنان باشد.

در عین حال گمانه‌زنی‌هایی در خصوص چرخه تغییرات هورمونی در مردان وجود دارد که باعث تغییر احوال آن‌ها می‌شود که در این مقاله به این موضوع پرداختیم.