بهترین روش‌های درمان ایدز کدامند؟ عوارض جانبی درمان ایدز

هنگامی که فردی با علائمی مانند خستگی، تب،  عفونت‌های مکرر، تعریق شبانه و کاهش وزن غیرقابل توضیح به پزشک مراجعه می‌کند، تست‌های مختلف ممکن است که ابتلای او را به ایدز تأیید کنند. در این مرحله باید درمان ایدز را شروع کرد.

روش‌هایی مانند مصرف داروهای (NRTIs) با مهار تکثیر ویروس (HIV)، داروهای مهارکنندۀ پروتئاز ویروسی، تقویت کننده‌های فارماکوکینتیک، درمان‌های خانگی و تغییر برنامۀ غذایی می‌توانند به کنترل علائم و بهبودی علائم بیماری ایدز کمک کنند. اما هر کدام عوارضی هم دارند که ادامۀ این مطلب به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

موهای خانم‌ها به علت‌های مختلفی ممکن است بریزد و کاهش پیدا کند. الگوی ریزش مو و ثابت بودن یا پیشرونده بودن آنها می‌توانند اطلاعاتی در مورد علت احتمالی به پزشک بدهند و با توجه به علت درمان مناسب برای رفع آن در نظر گرفته شوند.

آیا ایدز درمان دارد؟

هنگامی که صحبت از درمان ایدز می‌شود، شاید شما به این موضوع فکر کنید که روشی برای درمان قطعی ایدز وجود دارد. اما بهتر است به این موضوع آگاه باشید که درمان ایدز به معنای کنترل اثر ویروس ایدز و کاهش علائمی است که بیماران تجربه می‌کنند.

چه زمانی باید درمان (HIV) را شروع کرد؟

پزشک متخصص عفونی که بیماری اچ آی وی را تشخیص می‌دهد، به مبتلایان توصیه می‌کند که در اسرع وقت برنامۀ درمان را شروع کنند. اجرای این تصمیم کمک می‌کند که از تکثیر و گسترش ویروس اچ آی وی جلوگیری شود. به این واسطه علائم بیماری تا حد قابل توجهی کاهش خواهند یافت.

برای درمان ایدز چه داروهایی تجویز می‌شوند؟

روش درمان	توضیحات	نمونۀ داروها
داروهای (NNRTIs)	این داروها آنزیم ترانس کریپتاز معکوس را مهار می‌کنند. آنزیمی که (HIV) برای تکثیر به آن نیاز دارد.	افاویرنزریلپیویرین  دوراویرین
داروهای (NRTIs) با مهار تکثیر ویروس (HIV)	داروهای (NRTIs) با مهار تکثیر ویروس (HIV) نوکلئوزیدهای طبیعی را تقلید و روند تکثیر ویروس را قطع می‌کنند.	تنوفوویرامتریسیتابین زیدوودین
داروهای مهارکنندۀ ورود و یا همجوشی	این مهارکننده‌ها مانع از ورود ویروس یا آمیختن آن با سلول‌های میزبان می‌شوند.	انفوویرتایدماراویروک
داروهای مهارکنندۀ پروتئاز ویروسی	آنزیم پروتئاز که ویروس اچ آی وی برای بلوغ و تکثیر به آن نیاز دارد، با این داروها مهار می‌شود.	داروناویرآتازاناویرلوپیناویر
داروهای مهارکنندۀ اینتگراز	داروهای مهارکنندۀ اینتگراز مانع از ادغام دی ان ای ویروسی در ژنوم میزبان می‌شوند.	رالتگراویردولوتگراویربیکتگراویر
مهارکننده‌های فیوژن	مهارکننده‌های فیوژن به طور خاص از ترکیب (HIV) با غشای سلولی لنفوسیت‌های (CD4) جلوگیری می‌کنند.	انفوویرتید
تقویت کننده‌های فارماکوکینتیک	این داروها با کند کردن متابولیسم ویروس، اثربخشی داروهای دیگر را بهبود می‌بخشند.	ریتوناویرکوبیسیستات

درمان خانگی بیماری ایدز

برای اینکه بتوانید روند درمان دارویی را به بهترین شکل و با کمترین عوارض دنبال کنید، می‌توانید از روش‌های درمان خانگی هم استفاده نمایید. البته که این موارد، روش درمانی نیستند. اما ممکن است کمک کننده باشند. تنظیم برنامۀ غذایی، استفاده از سیر در رژیم غذایی و ترکیب سیاه دانه و عسل که به آن دوسین نیز گفته می‌شود، این امکان را به شما می‌دهند که روند درمان را به نحو مؤثرتری طی کنید.

رعایت رژیم غذایی

رژیم غذایی متعادل می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کنترل عوارض جانبی داروها کمک کند. بهتر است در رژیم غذایی خود غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی، میوه‌ها و سبزیجات را قرار دهید. در ضمن بهتر است آب کافی بنوشید و از مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی اجتناب کنید.

درمان ایدز با سیر

سیر سیستم ایمنی بدن را ارتقا می‌دهد، اما هیچ شواهد علمی مشخصی وجود ندارد که نقش آن را در درمان ایدز تأیید کند. استفادۀ بیش از حد ممکن است با داروها تداخل داشته باشد.

سیاه دانه و عسل (دوسین)

بعضی از طرفداران طب سنتی به خواص تقویت کنندۀ سیستم ایمنی سیاه دانه و عسل اعتقاد دارند، اما این معجون جایگزینی برای درمان با داروهای (ART) نیست.

اجتناب از خوردن برخی مواد غذایی

تخم مرغ، گوشت یا غذاهای دریایی خام به مبتلایان ایدز توصیه نمی‌شود. پیروی از رژیم غذایی مناسب و پرهیز از برخی غذاها، خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد. محدود کردن مصرف شکر و غذاهای فرآوری شده نیز در فرآیند درمان اهمیت دارد.

فواید مصرف داروی (HIV) چیست؟

داروهایی که بیماران برای درمان ایدز مصرف می‌کنند، مزایایی دارند که اطلاع از آنها خالی از لطف نیست.

• سرکوب ویروس: درمان با داروهای (ART) مقدار ویروس اچ آی وی در خون یا همان (بار ویروسی) را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد. همین موضوع به جلوگیری از پیشرفت بیماری به مراحل پیشرفته کمک می‌کند.
• حفظ عملکرد ایمنی: با کنترل ویروس، داروها از سیستم ایمنی بدن محافظت کرده و باعث تقویت آن می‌شوند. علاوه بر این، خطر ابتلا به عفونت‌های دیگر کاهش یافته و عوارض بیماری هم به مقدار قابل توجهی کم می‌شوند.
• جلوگیری از شیوع: هنگامی که بار ویروسی کم است، (HIV) نمی‌تواند از روش‌های مختلف مانند رابطۀ جنسی، شیردهی و زایمان به دیگران منتقل شود.
• بهبود کیفیت زندگی: درمان مداوم به افرادی که مبتلا به ایدز هستند، کمک می‌کند تا سلامتی خود را حفظ کنند و امید به زندگی آنها به حد طبیعی نزدیک شود.
• کاهش احتمال ابتلا به عفونت‌های مختلف: درمان ایدز احتمال ابتلا به عفونت‌هایی خطرناک مانند سل و پنومونی و همچنین برخی سرطان‌هایی را که در افراد مبتلا به ایدز درمان نشده شایع‌تر هستند، کاهش می‌دهد.
• پشتیبانی از سلامت عمومی: درمان مؤثر (HIV) باعث کاهش التهاب و سایر عوارض مرتبط با عفونت مزمن اچ آی وی مانند بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود.

آیا داروهای ایدز عوارض جانبی دارند؟

بله، درمان ضد رتروویروسی (ART) که برای درمان ایدز استفاده می‌شود، چند عارضۀ جانبی هم دارد. با این حال، اکثر عوارض جانبی قابل کنترل هستند و داروهای جدید عوارض جانبی کمتری دارند. به نحوی که مزایای درمان به مراتب بیشتر از خطراتی است که عدم درمان ایدز به دنبال دارد.

عوارض شایع داروهای ایدز

داروهای ایدز عوارض جانبی شایعی دارند، از جملۀ این عوارض می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• تهوع و استفراغ
• اسهال
• خستگی
• سردرد
• سرگیجه

عوارض طولانی مدت ایدز

گاهی عوارض جانبی داروهایی که بیماران برای درمان ایدز مصرف می‌کنند، اثرات طولانی مدتی بر جای می‌گذارند. برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لیپودیستروفی: ایجاد تغییرات در توزیع چربی بدن
• کاهش تراکم استخوان: افزایش خطر پوکی استخوان
• مشکلات کلیوی: مرتبط با داروهایی مانند تنوفوویر
• آسیب کبدی: به ویژه در افرادی با سابقۀ بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت (B) یا (C)
• افزایش کلسترول: افزایش احتمال بروز مشکلات قلبی و عروقی

عوارض دیگر

• بعضی از افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات یا تب را تجربه کنند. این امر به ویژه در اثر مصرف داروی آباکاویر و برای افراد دارای نشانگرهای ژنتیکی خاص، رایج است.
• بعضی از داروها مانند افاویرنز ممکن است باعث تغییرات خلقی، بی خوابی یا رویاهای زنده (vivid dreams) شوند.

درمان ایدز در 72 ساعت اولیه (درمان اورژانسی HIV)

درمان ایدز در 72 ساعت اولیه که به اسم درمان اورژانسی یا (PEP) نیز معروف است، یک درمان منحصر به فردی است که برای جلوگیری از عفونت اچ آی وی کاربرد دارد. البته این درمان پس از آنکه فرد در معرض ویروس قرار بگیرد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه درمان اورژانسی است، باید در اسرع وقت شروع شود. ایده آل‌ترین شرایط 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس است. در ضمن نباید فراموش کنید که سردرد، حالت تهوع و خستگی از عوارض این روش درمان هستند.

باید توجه داشته باشید که درمان اورژانسی به طور کامل مؤثر نیست. بنابراین بهتر است از دیگر اقدامات پیشگیرانه مانند انجام آزمایش منظم و داشتن رابطۀ جنسی محافظت شده استفاده کرد. روش درمانی (PEP) معمولاً شامل ترکیبی از دو یا سه داروی ضد رتروویروسی مانند تنوفوویر، امتریسیتابین و رالتگراویر یا داروی دولوتگراویر است. این داروها عموماً برای درمان طولانی مدت ایدز استفاده می‌شوند؛ اما به طور موقت در این زمینه استفاده می‌شوند.

هزینه درمان ایدز

در بسیاری از کشورها، هزینۀ سالانۀ درمان ضد رتروویروسی (ART) می‌تواند از 10 هزار تا 30 هزار دلار برای هر بیمار باشد. هزینۀ درمان با توجه به داروهای مورد استفاده و زیرساخت‌های مراقبت‌‌های بهداشتی و درمانی فرق خواهد کرد.
می‌توان گفت که هزینۀ درمان شامل داروها، مشاوره‌های پزشکی منظم، انجام آزمایش‌ها در آزمایشگاه و مدیریت عوارض جانبی بالقوه می‌شود. دسترسی به درمان اغلب از طریق برنامه‌های دولتی، بیمۀ درمانی یا کمک‌های بین المللی تسهیل می‌شود که می‌تواند هزینه‌هایی فراتر از وسع مالی بیماران را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

هزینۀ درمان ایدز در ایران

دولت در ایران امکانات لازم برای درمان ایدز را رایگان در اختیار بیماران قرار می‌دهد. به این واسطه بیماران مبتلا به ایدز با سهولت بیشتری به داروهای لازم و مراقبت‌های بهداشتی و درمانی دسترسی خواهند داشت.

اما نباید فراموش کنید که اگرچه درمان بیماری ایدز رایگان است، اما هزینه‌های جانبی شاید تحت پوشش برنامه‌های دولتی نباشند. برای مثال می‌توان به آزمایش‌های تشخیصی خاص، هزینۀ حمل و نقل به مراکز بهداشتی و سایر هزینه‌ها اشاره کرد. بنابراین نمی‌توان هزینۀ یکسانی برای تمام بیماران ایدز تخمین زد. در حالی که این هزینه رو به افزایش است. برای مثال در سال 1403 هزینۀ درمان ایدز چیزی حدود 2 تا 10 میلیون تومان بوده است. اما انتظار افزایش آن در آینده وجود دارد.

برای درمان ایدز به کجا مراجعه کنیم؟

در سطح کشور مراکزی وجود دارند که به اسم مرکز اچ آی وی یا کلینیک ایدز شناخته می‌شوند. مبتلایان می‌توانند با مراجعه به این مراکز، علاوه بر دریافت مشاوره، برای درمان اقدام کنند. به طور خاص مراکزی مانند مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری (Behavioral Disease Counseling Centers) خدمات مشاوره را ارائه می‌دهند و محرمانگی کاملاً رعایت می‌شود. در این مراکز می‌توان آزمایش اچ آی وی انجام داد و داروهای ضد ویروسی (ART) را دریافت کرد. علاوه بر این، امکان دریافت مراقبت‌های اجتماعی و روانی نیز در این مراکز وجود دارند.

مراکز هلال احمر و آزمایشگاه‌های ویژۀ (HIV) از یک سو و مطب پزشکان متخصص بیماری‌های عفونی، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها از سوی دیگر خدمات درمان ایدز را ارائه می‌دهند. شما می‌توانید از خدمات کلینیک آنلاین هرلایف برای مشورت با پزشک متخصص عفونی و سایر متخصص‌ها استفاده کنید.

درمان ایدز، فواید و عوارض

• داروهای (NRTIs) با مهار تکثیر ویروس (HIV)، داروهای مهارکنندۀ پروتئاز ویروسی، تقویت کننده‌های فارماکوکینتیک، درمان‌های خانگی و تغییر برنامۀ غذایی برای درمان ایدز مؤثر باشند.
• افاویرنز، ریلپیویرین، دوراویرین، تنوفوویر، امتریسیتابین، زیدوودین، انفوویرتید، ماراویروک، داروناویر، آتازاناویر و لوپیناویر از جمله داروهای ضد ویروسی هستند.
• علائم بیماری با درمان دارویی کاهش پیدا می‌کنند و احتمال سرایت ویروس به بدن فرد دیگر به حداقل می‌رسد.
• سردرد و سرگیجه، نوسانات خلقی، حالت تهوع و استفراغ و علائم آلرژیک از عوارض داروهای ضد ویروسی هستند.
• بیماران برای درمان ایدز می‌توانند از خدمات مرکز اچ آی وی، مراکز هلال احمر، درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مطب پزشکان متخصص عفونی استفاده کنند.
• شما با استفاده از قابلیت‌های مختلف اپلیکیشن هرلایف می‌توانید اطلاعات بیشتری در حوزه‌های مختلف سلامت به ویژه سلامت زنان به دست آورید. «پرس و گو»، «فروشگاه» و «کلینیک» از جملۀ این قابلیت‌ها هستند.

پرسش‌های پرتکرار