مهمترین تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی، ظاهر اندام تناسلی است. در جنین پسر، آلت تناسلی و کیسۀ بیضه دیده میشود. معمولاً در حدود هفتۀ 18 تا 22 بارداری یا حتی زودتر سیستم تناسلی قابل مشاهده است. اگرچه در همین موقع، در جنین دختر سه خط سفید را میتوان دید که بعد از طی کردن مراحل رشد، به لابیا و کلیتوریس تبدیل میشوند.
گاهی تفاوتهای میان جنین دختر و پسر در سونوگرافی، طی هفتههای مختلف، با توجه به موقعیت قرار گرفتن آن در رحم، حجم مایع آمنیوتیک و عوامل دیگر به وضوح دیده نمیشوند. اما طبق گزارشها و پژوهشها، میتوان به تفاوتهای گوناگون اشاره کرد. در ادامۀ این مطلب از مجلۀ هرلایف، این اختلافات شرح داده میشوند.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی
آنچه به عنوان اصلیترین تفاوت جنینهای با جنسیت متفاوت شناخته میشود، «دستگاه تناسلی» آنهاست. این قسمت از بدن جنین در پایان سه ماهۀ اول بارداری کامل میشود. در جنینهای مردانه، تولید تستوسترون منجر به تشکیل آلت تناسلی و کیسۀ بیضه میشود. در حالی که در جنین دختر، بدون دخالت هورمون تستوسترون ساختارهایی شکل میگیرند. این ساختارها بعد از تکامل، لابیاها و کلیتوریس را ایجاد میکنند.
روند تکامل به گونهای است که در سه ماهۀ دوم بارداری و به ویژه هفتههای 18 تا 22 بارداری، تفاوت میان دستگاه تناسلی جنین دختر و پسر به وضوح دیده میشود. این در حالی است که تفاوتهای کوچک دیگری هم میان جنین دختر و پسر وجود دارند. از جمله میتوان به تپش قلب آنها اشاره کرد که در جنین پسر بیشتر از جنین دختر است.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۷
در هفتۀ هفتم بارداری، تشخیص بین جنین مرد و زن از طریق سونوگرافی امکان پذیر نیست. زیرا دستگاه تناسلی خارجی هنوز رشد نکرده است. در این مرحله، همۀ جنینها بدون توجه به جنسیت بیولوژیکی خود کاملاً شبیه به هم به نظر میرسند. اندامهای تولید مثلی نیز هنوز در مراحل اولیۀ خود هستند و از نظر ظاهری تفاوتی ندارند. درون بدن هم، ساختارهای اساسی که سیستمهای تولید مثل مردانه یا زنانه مانند غدد جنسی را تشکیل میدهند، شروع به رشد میکنند. اما هنوز به بیضهها یا تخمدانها تمایز نیافتهاند.
روند واقعی تمایز جنسی در حدود هفتۀ نهم آغاز میشود. علائم قابل مشاهده از جنسیت کودک نیز معمولاً بین هفتههای 12 و 14 ظاهر میشوند. در هفتههای 18 تا 22 نیز وضوح بیشتری خواهند داشت. بنابراین، در هفتمین هفتۀ بارداری ، هر دو جنین دختر و پسر اساساً در سونوگرافی قابل تشخیص نیستند.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۱
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 11 بسیار کم است و به راحتی از طریق سونوگرافی استاندارد قابل تشخیص نیست. در این مرحله، هر دو جنین پسر و دختر دارای یک غدۀ تناسلی کوچک به صورت یک برآمدگی کوچک هستند که کاملاً به هم شباهت دارند. با این حال، یک سونوگرافیست ماهر ممکن است از nub theory برای پیش بینی جنسیت جنین، آن هم بر اساس زاویۀ این برآمدگی کوچک استفاده کند. اگرچه به دقت بالایی نیاز دارد و پزشکان از مادران باردار درخواست میکنند که چند هفته صبر کنند تا جنسیت با دقت بالاتری اعلام شود.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۲
در هفتۀ 12 بارداری، تفاوتهای اولیه دستگاه تناسلی خارجی جنینهای دختر و پسر کم کم بروز میکنند. اما آنها هنوز در حال رشد هستند و میتوانند کاملاً مشابه باشند. هنگام بارداری، در جنینهای پسر، برآمدگی کوچکی که به آلت تناسلی تبدیل میشود، تغییراتی در زاویۀ رشد (به سمت بالا) دارد. در جنین دختر، همین ساختار تمایل دارد که افقیتر یا کمی خمیدهتر و به سمت پایین باقی بماند. چند تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 12 گاهی اوقات در طول سونوگرافی با کیفیت بالا دیده میشوند. اگرچه آنها ظریف هستند، اما در این مرحله قابل اعتماد نیستند.
تفاوت ضربان جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 12
طبق توضیحاتی که سایت هلث لاین (Healthline) ارائه داده است، در هفتۀ 12 بارداری، تفاوت قابل توجهی در ضربان قلب جنین دختر و پسر وجود ندارد. باوری قدیمی و رایج اشاره میکند که ضربان قلب جنین دختر سریعتر (بیش از 140 ضربان در دقیقه) از جنین پسر (کمتر از 140 ضربان در دقیقه) است. اما از دید علمی تفاوت ضربان جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 12 نامحسوس است. به نحوی که قلب هر دو گروه 120 تا 160 ضربان در دقیقه دارد.
نکتۀ مهم: ضربان قلب جنین تحت تأثیر عوامل بسیاری مانند سطح فعالیت کودک، سن حاملگی و حتی سطح سلامت یا استرس مادر تغییر میکند. این در حالی است که جنسیت تأثیر کمتری بر میزان تپش قلب جنینها دارد.
تفاوت جمجمه جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 12
حدود هفتۀ 12 بارداری، بعضی از افراد از «نظریۀ جمجمه» به عنوان راهی برای حدس زدن جنسیت جنین، بر اساس شکل جمجمه آن در یک تصویر سونوگرافی یاد میکنند. به بیانی دیگر، جنین پسر جمجمهای بزرگتر و همراه با یک برآمدگی برجستهتر و فک چهارگوش دارد. در مقابل، تصور میشود جنین دختر دارای جمجمۀ گردتر با منحنی ملایمتر و خط فک باریکتر است.
با این حال، باید توجه کنید که نظریۀ جمجمه از نظر علمی اثبات نشده یا از نظر پزشکی قابل اعتماد نیست. در هفتۀ دوازدهم، جنین هنوز در اوایل رشد است و تفاوتهای فردی در شکل جمجمه لزوماً مربوط به جنسیت آنها نیستند.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۳
در هفتۀ 13 بارداری، تمایز بین جنین پسر و دختر از طریق سونوگرافی امکان پذیر است. اما هنوز هم کاملاً چالش برانگیز به حساب میآید. در حدود این زمان، هر دو جنین مرد و زن دارای یک برآمدگی (Nub) هستند که دستگاه تناسلی آنها را نشان میدهد. از طرفی، زاویۀ این برآمدگی اغلب برای پیش بینی جنسیت کودک استفاده میشود.
در جنین پسر، برآمدگی تمایل دارد با زاویهای بیش از 30 درجه نسبت به ستون فقرات به سمت بالا تغییر جهت دهد. همین موضوع نشان دهندۀ رشد آلت تناسلی است. در جنین دختر هم برآمدگی معمولاً مستقیم یا کمی به سمت پایین بدن رشد میکند. بنابراین موازیتر با ستون فقرات باقی میماند و به تشکیل لابیا و کلیتوریس ختم میشود.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 14
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 14 همچنان به رشد اندامهای تناسلی جنین دختر و پسر ختم میشود. هنگام بارداری در جنین پسر، آن برآمدگی کوچک رشد کرده و ظاهری شبیهتر به آلت تناسلی مردانه خواهد داشت. در حالی که شکل گیری این برآمدگی در جنین دختر رو به پایین و به شکل صاف است. در ادامه رشد کلیتوریس و لابیاها ایجاد خواهند شد.
علاوه بر ناحیۀ تناسلی، تفاوتهای عمده میان آناتومی جنینهای دختر و پسر در هفتۀ 14 سونوگرافی وجود ندارد. به طور کلی، در داخل شکم، اندامهای تولید مثلی در حال رشد هستند، اما هنوز در سونوگرافی قابل تشخیص نیستند.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۵
اگرچه تفاوت میان جنین و دختر و پسر در هفتۀ پانزدهم بیشتر از قبل میشود، اما همچنان در سونوگرافی به وضوح دیده نمیشود. در این هفته تکامل بیشتر آلت تناسلی مردانه و اندامهای تناسلی زنانه را در جنینها شاهد هستیم. در جنین دختر نیز رشد آن برآمدگی به حدی رسیده است که میتوان ساختار دقیقتری از کلیتوریس و لابیاها مشاهده کرد. همچنان موقعیت قرار گرفتن جنین در رحم در ایجاد تصاویر واضح از او تأثیر دارد. اما در هفتههای بعد رشد بیشتری را میتوانیم درک کنیم.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۶
گاهی اوقات میتوان بین جنین دختر و پسر با استفاده از سونوگرافی تمایز قائل شد. اگرچه هنوز کمی زود است و نمیتوان صد درصد تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۶ را مشاهده کرد. اگر موقعیت جنین پسر هنگام سونوگرافی به خوبی باشد، میتوان آلت تناسلی و کیسۀ بیضه را به شکل تکامل یافتهتری نسبت به هفتههای گذشته مشاهده کرد. شکل کاملتر لابیاها و کلیتوریس جنین دختر در هفتۀ شانزدهم نیز با سونوگرافی به چشم میآید.
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته ۱۸
تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی هفته 18 با وضوح کاملتری قابل مشاهده است. زیرا اندامهای تناسلی خارجی رشد تقریباً کاملی داشتهاند. علاوه بر تفاوتهای اندامهای تناسلی، هیچ ویژگی فیزیکی عمدهای وجود ندارد که جنینهای پسر و دختر را در این مرحله متمایز کند. با این حال، بعضی از مطالعات نشان میدهند که جنینهای پسر ممکن است به طور متوسط کمی بزرگتر از جنینهای دختر از نظر اندازۀ سر و بدن باشند. اما این تفاوتها معمولاً بسیار کوچک هستند و در طول اسکن معمول قابل توجه نیستند.
علت اشتباه سونوگرافی در تشخیص جنین دختر و پسر
دلایلی وجود دارند که به واسطۀ آنها تشخیص جنین دختر و پسر حتی با سونوگرافی، اشتباه انجام میشود. این دلایل عبارتند از:
- موقعیت جنین: اگر کودک در وضعیت خوبی قرار نداشته باشد، به عنوان مثال، پاها از هم باز شده باشند، اندامهای تناسلی را نمیتوان به وضوح دید.
- زمان بارداری: اگر سونوگرافی خیلی زود و قبل از هفتۀ 16 تا 18 انجام شود، احتمال تشخیص نادرست جنسیت جنین بیشتر خواهد بود.
- وضعیت بند ناف: اگر بند ناف به گونهای دور بدن جنین قرار گرفته باشد که وضوح تصاویر از دستگاه تناسلی را کاهش دهد، احتمال اشتباه افزایش خواهد یافت.
- تجربۀ رادیولوژیست: سونوگرافیستهای کم تجربه ممکن است تصاویر را اشتباه تفسیر کنند.
- کیفیت تصاویر: اگر تصاویر به دلایلی مانند قدیمی بودن دستگاههای سونوگرافی کیفیت لازم را نداشته باشند، احتمال اشتباه نیز افزایش مییابد.
- ظاهر اندامهای تناسلی: در هفتههای اولیۀ بارداری که اندامهای تناسلی رشد چندانی نداشتهاند، احتمال عدم تشخیص جنسیت جنین بسیار بالاست.
- حرکت زیاد جنین: اگر جنین هنگام سونوگرافی حرکت زیادی داشته باشد، احتمال اینکه تصویر واضح و تفسیر درستی به دست نیاید، بالا خواهد بود.
بهترین زمان برای تشخیص تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی
بهترین زمان برای تعیین جنسیت جنین توسط سونوگرافی بین هفتههای 18 تا 22 بارداری است. زمانی که دستگاه تناسلی معمولاً به خوبی رشد کرده و به وضوح قابل مشاهده است.
نکات مهم دربارۀ تشخیص جنسیت جنین در طول بارداری
- اصلیترین تفاوتی که به تشخیص جنسیت جنین کمک میکند، «دستگاه تناسلی» آنهاست. این قسمت از بدن جنین در پایان سه ماهۀ اول بارداری کامل میشود.
- روند واقعی تمایز جنسی در حدود هفتۀ نهم آغاز میشود. علائم قابل مشاهده از جنسیت کودک نیز معمولاً بین هفتههای 12 و 14 ظاهر میشوند. در هفتههای 18 تا 22 نیز وضوح بیشتری نسبت به هفتههای اخیر خواهند داشت.
- موقعیت جنین، زمان بارداری، وضعیت بند ناف، تجربۀ رادیولوژیست، کیفیت تصاویر، ظاهر اندامهای تناسلی و حرکت زیاد جنین باعث تشخیص اشتباه جنسیت جنین میشوند.
- شما برای دریافت مشاورۀ آنلاین زنان و زایمان و سایر تخصصها میتوانید از خدمات متعدد کلینیک هرلایف استفاده کنید.
پرسشهای پرتکرار
در حدود هفتههای 18 تا 22 بارداری میتوان جنسیت جنین را با دقت مشخص کرد.
در هفتههای هجدهم تا بیست و دوم، دقت تفاوتهای مشاهده شده بین جنین دختر و پسر، 95 تا 99 درصد است.
اختلاف اندامها تناسلی جنین دختر و پسر به عنوان تفاوت اصلی میان این دو گروه محسوب میشود.
منابع: