دانشمندان مرکز سرطان در انگلستان دست به تولید اولین واکسن سرطان تخمدان به اسم (OvaraianVax) زده‌اند. این پژوهشگران با شناختن پروتئینی که روی سلول‌های سرطانی تخمدان قرار دارد و توسط سیستم ایمنی بدن ردیابی و مورد حمله قرار می‌گیرد، توانسته‌اند گام‌های مؤثری در تولید اولین واکسن برای پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان بردارند. در این بررسی به معرفی این واکسن می‌پردازیم.
سرطان تخمدان
سرطان تخمدان یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در میان زنان به حساب می‌آید. هنگامی که سلول‌های تخمدان شروع به رشد بی رویه می‌کنند، توده‌های سلولی بدخیم باعث ایجاد سرطان در تخمدان می‌شوند. این بیماری عملکرد تخمدان و سایر اندام‌های دستگاه تناسلی را تحت الشعاع قرار می‌دهد. اما اگر به مرحلۀ متاستاز برسد، بر سایر اندام‌های موجود در لگن مانند مثانه و روده اثر خواهد گذاشت.
علائم سرطان تخمدان شامل نفخ، بی اشتهایی، کاهش وزن، تکرر ادرار، خستگی، بی حوصلگی و دردهای شکمی و کمر هستند. تا کنون راهکارهای قطعی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود نداشته‌اند. اما خانم‌ها می‌توانند همچنان که چکاپ‌های دوره‌ای را انجام می‌دهند، تحت نظارت متخصص زنان، نکاتی را رعایت کنند که تأثیر ریسک فاکتورها را در ابتلا به سرطان کاهش دهند.
پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان
اگر نگاهی به آمار مبتلایان سرطان تخمدان در ایران بیندازیم، متوجه می‌شویم که تعداد قابل توجهی از زنان در معرض ابتلا به این نوع از سرطان قرار دارند. در ایران، عموماً زنان ۴۰ تا ۶۰ ساله به سرطان اندام تخمدان مبتلا می‌شوند. طبق آماری که مرکز سرطان ایران منتشر کرده است، آمار سرطان تخمدان به ۲۳.۲ زنان رسیده بود و در رتبۀ هشتم سرطان‌ها در میان زنان قرار داشت. این در حالی است که سالانه حدود ۲۲۰۰۰ بیمار جدید تشخیص داده می‌شوند.
روش‌های پیشگیری از سرطان تخمدان
همانطور که گفتیم، تا پیش از اینکه واکسن سرطان تخمدان ابداع شود، روشی قطعی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان وجود نداشت. اما همیشه پزشکان متخصص زنان و متخصصان آنکولوژیست که در تشخیص و درمان سرطان تخمدان فعالیت می‌کنند، چند راهکار زیر را برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری پیشنهاد می‌دهند.
مشاوره و تست ژنتیک
جهش‌های ژن‌های (BRCA1) و (BRCA2) از علل ابتلا به سرطان تخمدان هستند. آزمایش ژنتیک می‌تواند در تعیین این مسئله که آیا اقدامات پیشگیرانه مانند افزایش غربالگری یا جراحی پیشگیرانه ضروری هستند یا خیر، نقش مهمی ایفا کند. این در حالی است که خانم‌هایی که سابقۀ ابتلا به سرطان در اندام‌های تخمدان، پستان و رودۀ بزرگ در خانوادۀ خود دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان هستند.
راه‌های پیشگیری از بارداری
داروهای هورمونی ضد بارداری در گروه داروهایی قرار دارند که احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. البته نباید فراموش کرد که مصرف این داروها نیز عوارضی دارند که نباید آنها را نادیده گرفت. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که این راهکار را تحت نظر متخصص زنان پیگیری کنید.
روش‌های جراحی
برای زنانی که در معرض خطر ژنتیکی بالا قرار دارند، حذف پیشگیرانۀ تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهد. در حالی که توبکتومی (بستن لوله‌ها در زنان) و هیسترکتومی می‌توانند به پیشگیری از سرطان تخمدان کمک کنند.
اصلاح سبک زندگی
یکی از مهم‌ترین راهکارهای بهبود سلامت زنان در تمام ابعاد از جمله پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان، پیروی از سبک سالم زندگی است. هنگامی که خانم‌ها از رژیم غذایی سالم پیروی کرده و به طور منظم ورزش می‌کنند و از روش‌هایی برای مدیریت استرس بهره مند می‌شوند، سبک زندگی خود را اصلاح خواهند کرد. اصلاح سبک زندگی نه تنها سلامت تخمدان‌ها، بلکه سلامت تمام اندام‌های بدن را تضمین می‌کند.
واکسن ضد سرطان تخمدان
آنچه تا کنون توضیح دادیم، روش‌هایی بودند که خانم‌ها با کمک آنها می‌توانستند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را تا حد چشمگیری کاهش دهند. با این حال همه ساله خانم‌هایی در سطح جهان به این سرطان مبتلا می‌شوند. به همین دلیل محققان در تلاش برای یافتن راهی مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان بودند.
به تازگی محققان دانشگاه آکسفورد و فعال در مرکز سرطان انگلستان، واکسنی به اسم (OvarianVax) را ساخته‌اند که به سیستم ایمنی بدن یاد می‌دهد چگونه آنتی ژن‌های سلول‌های سرطانی تخمدان را شناسایی کرده و آنها را در همان مراحل اولیۀ شکل گیری از بین ببرد.
مراحل بررسی واکسن سرطان تخمدان
واکسنی که به تازگی تولید شده است، اکنون در مراحل بررسی میزان تأثیرگذاری قرار دارد. به نحوی که در گام اول بیماران مبتلا به سرطان تخمدان این واکسن را استفاده کرده‌اند. اما در گام بعدی، روی زنانی مورد آزمایش قرار می‌گیرد که به دلیل تغییرات ژنتیکی، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان در ناحیۀ تخمدان قرار دارند. در مرحلۀ دیگر هم واکسن روی جامعۀ گسترده‌تری از بانوانی امتحان می‌شود که از ابتلا به سرطان تخمدان یا سلامتی خود بی اطلاع هستند، تا محققان بفهمند آیا این واکسن نقش پیشگیری کننده‌ای دارد یا خیر؟
نگاهی به جدیدترین راه پیشگیری از سرطان تخمدان
- سرطان تخمدان با روش‌های مختلفی مانند اصلاح سبک زندگی، مشاوره و تست ژنتیک و داروهای هورمونی ضد بارداری قابل پیشگیری است.
- به تازگی دانشمند فعال در دانشگاه آکسفورد، واکسن (OvarianVax) را تولید کرده‌اند که برای پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان مؤثر خواهد بود.
- واکسن (OvarianVax) به سیستم ایمنی بدن یاد می‌دهد که چگونه آنتی ژن‌های مرتبط با سرطان تخمدان را شناسایی کرده و در همان مرحلۀ اولیۀ شکل گیری، با قدرت به آنها حمله کند.
- اکنون این واکسن در حال تست انسانی و بررسی میزان تأثیرگذاری قرار دارد.
- شما برای کسب اطلاعات دربارۀ این واکسن و حوزه‌های مختلف سرطان زنان، می‌توانید مقالات وبلاگ هرلایف را مطالعه کنید.
سؤالات متداول
این واکسن با نام (OvarianVax) به سیستم ایمنی بدن یاد می‌دهد که چگونه آنتی ژن‌های تومورهای تخمدان را شناسایی کرده و در همان مرحلۀ اولیۀ شکل گیری، با قدرت به آنها حمله کند.
بیمارانی که در مرحلۀ ابتدایی سرطان قرار دارند، کسانی که به دلیل تغییرات ژنتیکی نسبت به سایرین بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند و خانم‌هایی که از سلامت یا ابتلای خود به سرطان تخمدان بی اطلاع هستند، در تست انسانی مشارکت دارند.
منابع:
