بیماری لوپوس چیست؟ علائم و بهترین روش درمان

بیماری لوپوس نوعی بیماری خودایمنی است که طی آن سیستم ایمنی به بافت‌ها و اندام‌های سالم آسیب وارد می‌کند. همین موضوع باعث بروز التهاب و آسیب به بافت‌های مختلف بدن از جمله آسیب به پوست، مفاصل، کلیه‌ها و عروق خونی می‌شود. در ضمن، سلامت اندام‌هایی مانند مغز، قلب و ریه‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

این بیماری انواع مختلفی دارد و برای درمان آن از داروهای ضد التهاب و داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی استفاده می‌شود. اگرچه اصلاح سبک زندگی می‌تواند در کنترل علائم کمک کننده باشد. در ادامۀ این مطلب وبلاگ هرلایف توضیحات کامل‌تری دربارۀ لوپوس ارائه خواهیم داد.

بیماری لوپوس چیست؟

بیماری خودایمنی لوپوس به دلیل اختلال در عملکرد سیستم ایمنی به وجود می‌آید. در این هنگام سیستم ایمنی به اندام‌ها و بافت‌های سالم حمله کرده و عملکرد بدن را تحت الشعاع قرار می‌دهد. طی این بیماری مفاصل، پوست، کلیه‌ها، مغز، قلب و عروق و ریه‌ها آسیب می‌بینند. همین موضوع باعث می‌شود که التهاب در این اندام‌ها به وجود بیاید.

انواع بیماری لوپوس

لوپوس هم مانند بسیاری از بیماری‌ها انواع مختلفی دارد که لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) شایع‌ترین و شدیدترین نوع این بیماری است. انواع دیگر شامل لوپوس اریتماتوز جلدی (Cutaneous Lupus Erythematosus) است که پوست را درگیر می‌کند. از طرفی، علائم لوپوس ناشی از دارو (drug-induced lupus) به دلیل مصرف گروهی از داروهای خاص ظاهر می‌شوند. اما لوپوس نوزادی (neonatal lupus) نوزادانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که از مادران دارای آنتی بادی‌های مرتبط با لوپوس متولد می‌شوند. در توضیح کامل‌تر می‌توانیم به حالت‌های زیر اشاره کنیم.

لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)

نوع رایج و شدید بیماری لوپوس است که به اندام‌های مختلف آسیب وارد می‌کند. کلیه‌ها، پوست، مفاصل، قلب و مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در چنین شرایطی خستگی، درد مفاصل، ضایعات پوستی و التهاب اندام‌ها از علائم آن هستند.

لوپوس اریتماتوز جلدی

این نوع از لوپوس که به عنوان لوپوس پوستی نیز شناخته می‌شود، پوست را مورد حمله قرار می‌دهد. دو نوع لوپوس اریتماتوز (DLE) و لوپوس پوستی تحت حاد (Subacute cutaneous lupus) دو نوع از لوپوس پوستی به حساب می‌آیند. علائم آن در بیماران به شکل ضایعات پوستی پوسته شده و دیسک شکل ظاهر می‌شوند و اغلب منجر به زخم می‌شوند. در حالی که SCLE منجر به بروز ضایعات قرمز و حلقه‌ای می‌شوند که فرد را نسبت به خورشید حساس می‌کنند.

لوپوس ناشی از دارو (DIL)

این نوع لوپوس هنگامی به وجود می‌آید که بیماران به مدت طولانی از داروهای خاص استفاده می‌کنند. علائم لوپوس ناشی از دارو شبیه به SLE هستند. از جملۀ آنها می‌توانیم به درد مفاصل، درد عضلانی و بثورات پوستی اشاره کنیم. با این حال، علائم معمولاً پس از قطع دارو از بین می‌روند. داروهای رایج مرتبط با DIL شامل هیدرالازین، پروکائین آمید و ایزونیازید هستند.

لوپوس نوزادی

بیماری نادر از گروه لوپوس، Neonatal Lupus است. طی آن مادران با آنتی بادی‌های مرتبط با لوپوس، سلامت نوزادان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نوزادان ممکن است با بثورات پوستی، مشکلات کبدی یا عوارض قلبی، به ویژه بلوک قلبی مادرزادی متولد شوند. بیشتر علائم در عرض چند ماه برطرف می‌شوند. زیرا سیستم ایمنی کودک فاقد آنتی بادی‌های مادر است.

علائم بیماری لوپوس

همانطور که گفتیم، لوپوس با علائمی همراه است. البته این علائم در گروه‌های مختلف شدت متفاوتی خواهند داشت. با این وجود علائم لوپوس را می‌توانیم به صورت زیر معرفی کنیم.

خستگی شدید

یکی از شایع‌ترین علائم لوپوس خستگی مفرط است که بر فعالیت‌های روزانه و سطح کلی انرژی تأثیر می‌گذارد. این علامت لوپوس ممکن است حتی پس از استراحت کامل شب ادامه یابد. در ضمن، در صورت تشدید بیماری بدتر شود.

درد مفاصل و تورم

لوپوس می‌تواند باعث التهاب مفاصل شود، که منجر به سفتی، درد و تورم، شبیه به آرتریت می‌شود. لوپوس مفصلی به طور معمول روی دست‌ها، مچ‌ها و زانوها تأثیر می‌گذارد و حرکت افراد را دشوار می‌کند.

بثورات پوستی

علامتی مانند بثورات پوستی پروانه‌ای متمایز در تمام گونه‌ها و بینی، مشخصۀ لوپوس است. سایر بثورات پوستی یا ضایعات پوستی نیز ممکن است ایجاد شوند. این علائم اغلب با قرار گرفتن در معرض آفتاب تحریک یا بدتر می‌شوند.

تب

 بسیاری از بیماران مبتلا به لوپوس، تب مکرر با درجۀ پایین را بدون عفونت آشکار تجربه می‌کنند. این نوع تب می‌تواند فعالیت بیماری و التهاب را در بدن نشان دهد.

ریزش مو 

التهاب پوست سر می‌تواند منجر به نازک شدن یا ریزش مو شود. در برخی موارد، مو ممکن است دوباره رشد کند. اما زخم می‌تواند باعث ریزش دائمی شود.

حساسیت به نور

 افراد مبتلا به لوپوس اغلب حساسیت بیشتری نسبت به نور خورشید دارند. این میزان از حساسیت می‌تواند باعث خارش پوست، خستگی و تشدید حساسیت پوست شود. به همین دلیل، حفاظت از پوست در مقابل نور خورشید ضروری خواهد بود.

درد قفسه سینه

التهاب پوشش اطراف قلب (Pericarditis) و همچنین التهاب ریه‌ها (Pleuritis) می‌تواند باعث درد شدید قفسۀ سینه شود. به ویژه هنگامی که تنفس عمیق، منجر به ناراحتی و مشکل در تنفس می‌شود.

مشکلات کلیوی

نفریت لوپوس زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به کلیه‌ها حمله می‌کند و منجر به تورم در پاها، فشار خون بالا و نشت پروتئین در ادرار می‌شود که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب کلیه شود.

زخم‌های دهان و بینی

زخم‌های بدون درد یا دردناکی داخل دهان یا بینی ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها اغلب در طول عود لوپوس رخ می‌دهند و می‌توانند غذا خوردن و صحبت کردن را به امری آزار دهنده تبدیل کنند.

مشکلات شناختی

 برخی از افراد مبتلا به لوپوس علامتی تحت عنوان «مه لوپوس» را تجربه می‌کنند. این علامت شامل مشکلات حافظه، اختلال در تمرکز، سردرگمی و مشکل در پیدا کردن کلمات، اختلال در انجام وظایف روزانه و وضوح ذهنى است.

پدیدۀ رینود (Raynaud’s Phenomenon) 

نوعی اسپاسم عروق است که طی آن گردش خون ضعیف می‌شود. همین موضوع می‌تواند انگشتان دست و پا را در پاسخ به دمای کم بدن یا استرس با تغییر رنگ سفید یا آبی همراه کند. به بیان دیگر این اتفاق به دلیل نازک شدن رگ‌های خونی رخ می‌دهد و می‌تواند باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا شود.

علت بیماری لوپوس

لوپوس بیماری خود ایمنی و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و هورمونی است. اما همچنان دلیل قطعی این بیماری برای هر بیمار مشخص نیست.

عوامل ژنتیکی

لوپوس به طور مستقیم به ارث نمی‌رسد، اما داشتن سابقۀ خانوادگی خطر ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی را به آسانی افزایش می‌دهد. بعضی از تغییرات ژنتیکی مرتبط با تنظیم سیستم ایمنی بدن ممکن است بعضی از افراد را به آسانی در معرض ابتلا به لوپوس قرار دهد. با این حال، ژنتیک به تنهایی این بیماری را ایجاد نمی‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که عوامل دیگر نقش مهمی ایفا می‌کنند.

محرک‌های محیطی

عوامل خارجی مانند عفونت‌ها، قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش (UV)، استرس و داروهای خاص می‌توانند باعث ایجاد انواع لوپوس در افرادی شوند که از نظر ژنتیکی مستعد هستند. به عنوان مثال، نور UV می‌تواند باعث تشدید لوپوس پوستی شود. در حالی که عفونت‌ها می‌توانند پاسخ ایمنی غیرطبیعی را تشدید کنند. سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض سموم نیز با افزایش خطر ابتلا به لوپوس مرتبط هستند.

تغییرات هورمونی

لوپوس از شایع‌ترین بیماری‌های خودایمنی در زنان است. به ویژه در طول سال‌های باروری، که نشان می‌دهد هورمون‌هایی مانند استروژن ممکن است به این بیماری کمک کنند. بسیاری از زنان قبل از دوره های قاعدگی یا در دوران بارداری، لوپوس را تجربه می‌کنند که نشان دهندۀ ارتباط احتمالی بین نوسانات هورمونی و فعالیت سیستم ایمنی بدن است. با این حال، نقش دقیق هورمون‌ها در گسترش علائم لوپوس هنوز در حال مطالعه و بررسی است.

درمان بیماری لوپوس

درمان لوپوس بر مدیریت علائم، کاهش التهاب و جلوگیری از آسیب اندام تمرکز دارد. با توجه به اینکه بیماری خودایمنی لوپوس به طور متفاوتی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، درمان آن بر اساس شدت علائم و اندام‌های آسیب دیده تنظیم می‌شود.

داروهای مسکن ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

داروهای مسکن NSAID مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش درد، تورم و التهاب مفاصل و عضلات کمک می‌کنند. آنها معمولاً برای رفع علائم لوپوس خفیف استفاده می‌شوند. اما می‌توانند باعث تحریک معده هنگام استفادۀ طولانی مدت شوند.

کورتیکواستروئیدها

داروهایی مانند پردنیزون به کنترل التهاب شدید و فعالیت خود ایمنی سیستم دفاعی بدن کمک می‌کنند. آنها در مدیریت عود کردن علائم لوپوس مؤثر هستند. اما می‌توانند عوارض جانبی مختلفی  مانند افزایش وزن، فشار خون بالا و نازک شدن استخوان را در صورت استفادۀ طولانی مدت داشته باشند.

داروهای ضد مالاریا

هیدروکسی کلروکین (Plaquenil) معمولاً برای لوپوس و به منظور کاهش بثورات پوستی، درد مفاصل و شدت یافتن آنها تجویز می‌شود. این دارو به جلوگیری از لخته شدن خون و آسیب اندام‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این، هیدروکسی کلروکین را به یک گزینۀ کلیدی درمان طولانی مدت تبدیل می‌کند.

داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی

داروهایی مانند متوترکسات، آزاتیوپرین و مایکوفنولات موفتیل سیستم ایمنی را در موارد لوپوس شدید سرکوب می‎کنند. این قرص‌ها التهاب را کاهش می‌دهند. اما ممکن است خطر عفونت را به دلیل ضعف ایمنی افزایش دهند.

درمان‌های زیستی

بلیموماب (بنلی ستا) و ریتوکسیماب اجزای خاصی از سیستم ایمنی را برای کاهش فعالیت لوپوس مورد هدف قرار می‌دهند. این روش درمانی که نسبت به سایر راهکارهای درمان لوپوس جدیدتر  است اغلب هنگامی به کار می‌رود که داروهای دیگر مؤثر نباشند.

اصلاح سبک زندگی

ورزش منظم، یک رژیم غذایی متعادل، حفاظت در مقابل نور خورشید و مدیریت استرس می‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند. بیماران همچنین ممکن است از فیزیوتراپی، مشاوره و گروه‌های پشتیبانی برای مقابله با چالش‌های زندگی با لوپوس بهره مند شوند.

درمان‌های خانگی برای لوپوس

بیماران مبتلا به لوپوس می‌توانند علاوه بر درمان دارویی از راهکارهای درمان خانگی هم کمک بگیرند. برای مثال می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

زردچوبه

زردچوبه حاوی کورکومین و خواص ضد التهابی و تعدیل کنندۀ سیستم ایمنی است. اضافه کردن زردچوبه به وعده‌های غذایی یا نوشیدن چای زردچوبه ممکن است به کاهش درد مفاصل و التهابات بافت‌ها کمک کند. با این حال، باید با احتیاط دربارۀ افراد مبتلا به مشکلات کلیوی استفاده شود.

زنجبیل 

گیاه مفید زنجبیل به دلیل اثرات ضد التهابی آن شناخته شده است. در ضمن، می‌تواند به کاهش درد مفاصل و مسائل گوارشی کمک کند. نوشیدن چای زنجبیل یا اضافه کردن زنجبیل تازه به وعده‌های غذایی ممکن است بیماران را از ناراحتی و درد ناشی از لوپوس دور کند.

سرکه سیب

طرفدارن طب سنتی معتقدند که سرکۀ سیب می‌تواند به سم زدایی بدن و بهبود هضم کمک کند. همین موضوع ممکن است برای افراد مبتلا به لوپوس مفید باشد. نوشیدن سرکۀ سیب رقیق شده قبل از غذا ممکن است به جذب مواد مغذی و کاهش نفخ کمک کند.

آلوئه ورا

برای درمان خانگی بیماری لوپوس آب آلوئه ورا دارای اثرات ضد التهابی و تقویت ایمنی است. نوشیدن آلوئه ورا در حد اعتدال ممکن است به بهبود هضم و کاهش التهاب کمک کند. اما به دلیل فشار احتمالی کلیه، باید از مصرف بیش از حد اجتناب شود.

چای سبز

چای سبز درمان قطعی لوپوس با طب سنتی نیست اما حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که به کاهش التهاب و حمایت از سلامت و ایمنی کلی کمک می‌کند. نوشیدن روزانه یک فنجان چای سبز ممکن است در مدیریت علائم لوپوس مؤثر باشد.

سایر روش‌های مؤثر در درمان خانگی لوپوس

سایر راهکارهایی که در درمان خانگی لوپوس اهمیت دارند، شامل پروبیوتیک‌ها، امگا 3، نوشیدن آب کافی و انجام ورزش و یوگا هستند.

راهنمای مراجعه به پزشک

بهترین پزشک برای درمان لوپوس متخصص روماتولوژیست است. روماتولوژیست‌ها لوپوس را با تجویز داروهایی برای کنترل علائم و جلوگیری از آسیب دیدن اندام مدیریت می‌کنند. در موارد شدید، یک تیم از متخصصان کلیه و مجاری ادراری، قلب و عروق و پوست برای درمان این بیماری حضور دارند. شما می‌توانید با مراجعه به کلینیک آنلاین هرلایف، از مشاورۀ پزشکان و متخصصان مورد نظر بهره مند شوید.

نکات مهم دربارۀ بیماری خودایمنی لوپوس

• بیماری لوپوس به دلیل اختلال در عملکرد سیستم ایمنی به وجود می‌آید. در این هنگام سیستم ایمنی به اندام‌ها و بافت‌های سالم حمله کرده و عملکرد آنها را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
• لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)، لوپوس اریتماتوز جلدی، لوپوس ناشی از دارو (DIL) و لوپوس نوزادی انواع اصلی لوپوس به حساب می‌آیند.
• علائم آن شامل خستگی شدید، درد مفاصل و تورم، بثورات پوستی، تب، حساسیت به نور، درد قفسۀ سینه، مشکلات کلیوی و زخم‌های دهان و بینی می‌شوند.
• درمان دارویی با داروهای مسکن، کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد مالاریا و داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی انجام می‌شود.
• شما برای مشاورۀ پزشکی می‌توانید از خدمات کلینیک آنلاین هرلایف بهره مند شوید.

پرسش‌های پرتکرار