کم خونی یا آنمی یکی از مشکلاتی است که عموم زنان در طی زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. در حقیقت، کم خونی وضعیتی است که با کمبود گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین مشخص می‌شود. ابتلا به این بیماری منجر به خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست می‌گردد.
بیماری آنمی می‌تواند ناشی از کمبود آهن، کمبود ویتامین (B12) یا اسید فولیک یا به دلیل ابتلای خانم‌ها به بیماری‌های مزمن باشد. مکمل‌های رایج برای کم خونی شامل قرص‌های آهن، آمپول ویتامین (B12) یا قرص و مکمل‌های اسید فولیک هستند. در برخی موارد، ترکیبی از این موارد برای بهبود تولید گلبول قرمز و انتقال اکسیژن در بدن توصیه می‌شود. با این وجود، همیشه قبل از مصرف مکمل‌ها برای اطمینان از دوز مناسب و اثربخشی با پزشک مشورت کنید.
مکمل‌های آهن در اشکال گوناگون در دسترس هستند. بهتر است مکمل‌ها با فاصله از غذا مصرف شوند. البته عوارض جانبی معمول آنها هم سوزش معده، تهوع، استفراغ، یبوست، اسهال و مدفوع تیره رنگ است.
کم خونی چیست؟
کم خونی شرایطی است که در آن خون فاقد گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین کافی سالم است و منجر به کاهش اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث خستگی، ضعف، پوست رنگ پریده و تنگی نفس شود. در ضمن، ممکن است ناشی از کمبود آهن، ویتامین (B12) یا فولات، بیماری‌های مزمن یا اختلالات ژنتیکی باشد.
راه های درمان کم خونی
برای درمان کم خونی، چند راهکار کاربردی وجود دارند. بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که برنامۀ غذایی باید تغییر کند. در حقیقت، خانم‌های دارای کم خونی با افزودن گوشت قرمز، دانه‌ها و آجیل، غلات و حبوبات، میوه و انواع سبزیجات، می‌توانند میزان آهن خون بدن را افزایش دهند. اما انواع قرص و مکمل های کم خونی نیز وجود دارند. شما باید به این موارد نیز توجه داشته باشید. البته انتقال خون، استفاده از محرک‌های خون ساز و داروهای مختلف برای درمان کم خونی کاربرد دارند.
قرص کم خونی
بسیاری از افرادی که کم خونی دارند، ترجیح می‌دهند در کنار رژیم غذایی، قرص‌های مناسب برای رفع این مشکل مصرف کنند. برای مثال می‌توان به فروس سولفات، فروس فومارات و فروس گلوکونات اشاره کرد. مصرف این قرص‌ها به افزایش سطح آهن، بهبود تولید گلبول‌های قرمز و اکسیژن رسانی بهتر در اندام‌ها منجر می‌شود. اگرچه برای جذب بهتر آهن می‌توانید قرص را با میوه و سایر خوراکی‌های حاوی ویتامین سی میل کنید.
مکمل کم خونی
علاوه بر رژیم غذایی و قرص‌ها، شما با توجه به فقدان ویتامین و مواد مغذی بدن خود، می‌توانید از مکمل‌های مختلف استفاده کنید.
- ویتامین (B12): برای کم خونی مگالوبلاستیک
- اسید فولیک (ویتامین B9): برای رفع فقر فولات
- ویتامین سی: برای بهبود جذب آهن
- مس و زینک: حمایت از تشکیل گلبول قرمز
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
انواع مکمل ها برای رفع کم خونی
با توجه به اهمیت قرص و مکمل‌ها برای رفع کم خونی، در ادامه به معرفی مکمل‌هایی می‌پردازیم که با توجه به شرایط و جنسیت می‌توان استفاده کرد.
| گروه | مکمل‌های پیشنهادی | مواد مغذی موجود | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| گروه | مکمل‌های پیشنهادی | مواد مغذی موجود | نکات مهم |
| قرص کم خونی برای زنان | سولفات آهنگلوکونات آهنفومارات آهن | – آهن – ویتامین (C) – اسید فولیک – ویتامین (B12) | زنان، به ویژه کسانی که خونریزی شدید قاعدگی دارند، نیاز به مصرف آهن بیشتری دارند. |
| قرص کم خونی در بارداری و شیردهی | مکمل‌های پیش از تولدفروگراد و فروسبیس گلیسینات | – آهن – ویتامین (C) – اسید فولیک – ویتامین (B12) | این مکمل‌ها برای رشد جنین و جلوگیری از کم خونی مادر ضروری هستند. |
| قرص کم خونی برای مردان | سولفات آهنآیرون بیس گلیسینات | – آهن – اسید فولیک – ویتامین (B12) | مردان معمولاً نیاز به آهن کمتری نسبت به زنان دارند. آهن اضافی می‌تواند برای هر فردی مضر باشد. |
| قرص کم خونی برای ورزشکاران | آهن هممولتی ویتامین‌های غنی از آهن | – ویتامین (B12) – آهن – ویتامین (C) – اسید فولیک | ورزشکاران، به ویژه ورزشکاران استقامتی، ممکن است نیاز به آهن بیشتری داشته باشند. |
| مکمل کم خونی برای کودکان | قطرۀ آهن | – اسید فولیک – آهن – ویتامین (C) – ویتامین (B12) | متخصصان اطفال آهن مایع را برای نوزادان و قرص‌های جویدنی را برای کودکان بزرگ‌تر توصیه می‌کنند. |
ترکیبات موجود در مکمل های کم خونی
ترکیب مکمل‌های کم خونی به طور معمول شامل مجموعه‌ای از مواد مغذی ضروری است که به افزایش تولید گلبول‌های قرمز و بهبود انتقال اکسیژن در بدن کمک می‌کند. مواد تشکیل دهندۀ مشترک موجود در این مکمل‌ها عبارتند از:
- آهن جزء اصلی در انواع مکمل کم خونی مانند سولفات آهن، فومارات آهن یا آیرون گلوکونات است. این مادۀ معدنی برای تولید هموگلوبین ضروری است.
- ویتامین (B12) یا کوبالامین نقش مهمی در تشکیل گلبول‌های قرمز خون ایفا می‌کند. به این واسطه از کم خونی مگالوبلاستیک جلوگیری خواهد کرد.
- اسید فولیک (ویتامین B9) در ترمیم و بازسازی (DNA) و تولید گلبول‌های قرمز سالم نقش مهمی بر عهده دارد.
- ویتامین (C) یا اسید اسکوربیک جذب آهن از مکمل‌ها و مواد غذایی را افزایش می‌دهد.
- مس به تأمین آهن و استفادۀ کافی بدن از آهن کمک می‌کند.
- زینک از عملکرد سیستم ایمنی و تولید گلبول‌های قرمز خون پشتیبانی خواهد کرد.
- ویتامین (B6) یا پیریدوکسین برای تولید هموگلوبین و سلامت کلی خون ضروری است.
انواع اشکال مکمل کم خونی
شما می‌توانید مکمل‌هایی را که برای درمان کم خونی مؤثر هستند، به شکل قرص، کپسول، قطره و آمپول استفاده کنید. اگرچه زمان، شیوه و دوز مصرفی باید با تأیید پزشک معالج انتخاب شوند.
روش مصرف قرص و مکمل کم خونی
برای اینکه قرص و مکمل کم خونی را مصرف کنید، بهتر است نوع مناسب آنها را در برنامۀ غذایی خود قرار دهید. در ضمن به نکاتی دربارۀ دوز انتخابی و بهترین زمان مصرف داروها توجه داشته باشید.
- قرص: رایج‌ترین شکل مکمل کم خونی است و مزایای زیادی دارد.
- کپسول: شبیه به قرص است، اما گاهی اوقات برای جذب آهسته‌تر در بدن تجویز می‌شود.
- قطرۀ آهن: مناسب برای کودکان و یا کسانی است که مشکل بلع قرص دارد.
- تزریق آهن (آمپول): در موارد کم خونی شدید یا زمانی که آهن خوراکی بی اثر است، از آمپول استفاده می‌شود. تزریق آهن در بیمارستان و برای افراد مبتلا به کمبود شدید یا مشکلات جذب آهن تجویز می‌شود.
بهترین زمان مصرف قرص کم خونی
برای اینکه قرص و مکمل های کم خونی مورد استفاده، به بیشترین مقدار جذب شوند، بهتر است چند نکته را دربارۀ روش مصرف آنها در نظر داشته باشید:
- مکمل را با فاصله از وعدۀ غذایی مصرف کنید. آهن بهتر است 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا مصرف شود.
- مکمل و قرص را با ویتامین سی میل کنید. مصرف آهن با یک لیوان آب پرتقال یا مکمل ویتامین سی بهتر جذب می‌شود.
- از مصرف همزمان مکمل‌های کم خونی با بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها بپرهیزید. مکمل‌های لبنی، قهوه، چای و کلسیم می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند.
- چنانچه ناراحتی معده دارید، دربارۀ زمان مصرف مکمل دقت کنید. شما می‌توانید آن را با یک وعدۀ غذایی کوچک مصرف کنید. اما توجه داشته باشید که در چنین حالتی جذب آهن کمی کاهش می‌یابد.
دوز مناسب مصرفی قرص آهن
دوز معمول برای مکمل‌های آهن با توجه به شدت کم خونی متفاوت است. برای بزرگسالان مقدار 30 تا 60 میلی گرم آهن در روز معمولاً توصیه می‌شود. پزشکان متخصص زنان دوز مناسب برای زنان باردار را عموماً 27 تا 60 میلی گرم در روز اعلام می‌کنند. در حالی که کودکان با توجه به سن و وزنشان، معمولاً 3 تا 6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن باید آهن دریافت کنند.
تداخلات دارویی با مکمل کم خونی
تداخلات دارویی با مکمل‌های کم خونی مانند آهن، ویتامین (B12) و اسید فولیک می‌تواند بر جذب، اثربخشی و عوارض جانبی آنها تأثیر بگذارند. برای نمونه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- آنتی اسیدها و مهار کننده‌های پروتون پمپ (PPIs): مصرف مکمل کم خونی با داروهایی مانند امپرازول و لانزوپرازول با کاهش اسید معده و همچنین کاهش جذب آهن همراه است.
- مکمل‌های کلسیم و محصولات لبنی: هنگامی که مکمل کلسیم و لبنیات با قرص و مکمل آهن مصرف می‌شوند، جذب آهن را کاهش می‌دهند.
- تتراسایکلین‌ها و فلوروکینولون‌ها: مصرف همزمان مکمل آهن و داروهایی مانند داکسی سایکلین و سیپروفلوکساسین با کاهش اثر داروها و آهن همراه هستند.
- لووتیروکسین: آهن جذب لووتیروکسین را کاهش می‌دهد. شما باید این دو دارو را با حداقل 4 ساعت از هم مصرف کنید.
- مهار کننده‌های (ACE): مصرف همزمان لیزینوپریل، انالاپریل و مکمل آهن با تداخلات همراه است. این تداخل می‌تواند خطر کم خونی را افزایش دهد.
- متفورمین: استفادۀ طولانی مدت متفورمین می‌تواند جذب مکمل (B12) را کاهش دهد و منجر به کم خونی شدیدتر شود.
- تری متوپریم و سولفامتوکسازول (باکتریم): این نوع از تداخل دارویی جذب فولات را مهار می‌کند.
- فنی توئین، کاربامازپین و والپروات: این داروها در صورت مصرف همزمان با مکمل آهن با کاهش سطح فولات و کاهش سطح داروها و در نتیجه افزایش خطر تشنج همراه هستند.
عوارض مصرف مکمل های کم خونی
افرادی که قرص و مکمل های کم خونی را مصرف می‌کنند، ممکن است با علائمی مواجه شوند از جمله:
- تهوع و استفراغ
- یبوست یا اسهال
- درد معده و گرفتگی عضلات
- مدفوع تیره
- احساس طعم فلز در دهان
- سوزش پشت جناغ سینه
- واکنش‌های آلرژیک مانند خشکی، خارش، تورم
- سرگیجه یا سردرد
- سمیت کبدی (در موارد نادر و با مصرف بیش از حد)
- تداخل با سایر داروها
بهترین برندهای مکمل کم خونی
برندهای مختلفی وجود دارند که قرص و مکمل های کم خونی تحت نام آنها در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی به فروش می‌رسند. از جملۀ این برندها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هولیستیکا: تولیدکنندۀ (Ferrodin)
- ففول: تولید کنندۀ (Fefol)
- اکتی آیرون: مسئول تولید (Acti Iron)
- یوروویتال: تولید کنندۀ (Eisen Plus)
- الحاوی: تولید کنندۀ فرفولیک (Ferfolic)
نکات مهم دربارۀ قرص و مکمل های کم خونی
- مکمل‌های ویتامین ب 12، فولات، ویتامین سی، کلسیم و قرص‌های آهن برای رفع کم خونی کاربرد دارند.
- قرص، کپسول، قطره و آمپول آهن برای تأمین نیاز بدن از نظر آهن خون کاربردی هستند.
- هولیستیکا، فیفول، اکتی آیرون، یوروویتال و الحاوی از برندهای معتبر تولید کنندۀ قرص و مکمل آهن هستند.
- مصرف مکمل کم خونی باید با مشورت پزشک انجام شود. شما می‌توانید برای انجام مشورت با پزشکان هرلایف از کلینیک آنلاین اپلیکیشن آن بهره مند شوید. خرید انواع مکمل‌ها نیز از طریق فروشگاه اینترنتی هرلایف امکان پذیر است.
پرسش‌های پرتکرار
بهترین قرص آهن برای کم خونی مردان شامل (Ferrodin) هولیستیکا، (Fefol) ففول و (Acti Iron) اکتی آیرون می‌شوند.
بهترین مکمل آهن برای درمان کم خونی زنان، قرص‌های فیفول (Fefol) و اکتی آیرون (Acti Iron) هستند. این داروها هم و ویتامین‌های مهم مانند فولیک اسید و ویتامین سی دارند. در نتیجه جذب آهن را بهتر می‌کنند.
منابع:
