برای بیشتر مردم جهان، پنهان کردن و حرف نزدن از چرخه‌ی پریود (قاعدگی) موضوعی عادی است. اما پنهان کردن این موضوع و حرف نزدن از آن، درنقاط مختلف جهان به زنان و دختران شرایط سخت و ناگواری را تحمیل کرده و می‌کند. امروزه، میلیون‌ها زن و دختر در سراسر جهان صرفا به این دلیل که پریود می‌شوند، مورد طرد و تبعیض قرار می‌گیرند. دیگر نمی‌توان پذیرفت که به دلیل یک عملکرد طبیعی، زنان و دختران همچنان از تحصیل، کسب درآمد و مشارکت کامل و برابر در زندگی روزمره باز بمانند. محتوا و موضوع امسال روز جهانی بهداشت قاعدگی، تبدیل قاعدگی به یک واقعیت عادی زندگی تا سال ۲۰۳۰ است.
هر سال روز ۲۸ ماه می همزمان با ۷ خرداد، روز جهانی بهداشت قاعدگی است. این کمپین در سال ۲۰۲۲ اهداف و شعارهای معینی دارد که عبارتند از:
- تابوها را بشکنید و به برچسب‌زدن به زنان برای تجربه‌ی پریود را پایان دهید.
- آگاهی را درباره‌ی دسترسی به محصولات مرتبط با پریود، آموزش در مورد قاعدگی و امکانات بهداشتی مناسب، افزایش دهید.
- برای بالابردن آگاهی بسترهای اقتصادی مناسب را فراهم کنید.
محتوای کمپین سال ۲۰۲۲ این است که تا سال ۲۰۳۰ جهانی بسازیم که در آن هیچ‌کس به‌خاطر پریود شدن، از پیشرفت عقب نماند.
تاریخچه‌ی روز جهانی بهداشت قاعدگی
در سال ۲۰۱۲، چندین سازمان درگیر در بهداشت عمومی، شروع به شکستن سکوت در مورد پریود کرده و توجه را به این موضوع در سطح جهانی جلب کردند. در ماه می سال ۲۰۱۳، سازمان مردم نهاد (WASH United) از یک کمپین ۲۸ روزه در رسانه‌های اجتماعی، به عنوان مثال توییتر، به نام “MyMENSTRAVAGANZA#” خبر داد. این سازمان برای نشان دادن اهمیت طرح‌های توسعه‌ی آب و فاضلاب و تاثیر آن بر بهداشت، از کلمه‌ی انگلیسی (WASH) استفاده می‌کند. پس از بازخوردهای مثبت این کمپین، این سازمان تشویق شد و طی آن تصمیم گرفتند یک روز جهانی آگاهی برای بهداشت قاعدگی ایجاد کنند.
در ۲۸ می ۲۰۱۴، بسیاری از مردم در سراسر جهان روز جهانی بهداشت قاعدگی را برای اولین بار با راهپیمایی، نمایشگاه، نمایش فیلم، کارگاه آموزشی و سخنرانی گرامی داشتند.
روز جهانی بهداشت قاعدگی هرسال در ۲۸ ماه می برگزار می‌شود زیرا چرخه قاعدگی به طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد و افراد به طور متوسط پنج روز در هر ماه پریود می‌شوند و ماه می نیز پنجمین ماه سال میلادی است.
استفاده از روز جهانی بهداشت قاعدگی، برای برجسته کردن اهمیت مدیریت خوب بهداشت قاعدگی در سطح جهانی است. این کمپین، حالا دیگر به مناسبتی سالانه تبدیل شده است.
برای بعضی خانم‌ها، پریود شدن موضوعی عادی است. اما برای میلیون‌ها نفر، این طبیعی‌ترین عملکرد چرخه‌ی تولید مثل، می‌تواند برابر با تجربه‌ی تبعیض جنسیتی شدید باشد.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، دسترسی زنان، اغلب به دلیل هزینه‌های بالا و هنجارهای اجتماعی، به وسایل مربوط به پریود و محصولات بهداشت قاعدگی، محدود می‌شود. امکانات بهداشتی مناسب، کافی و دسترسی خوب به محصولات بهداشتی زنانه بخشی از فرایندی است که می‌توان طی آن به بهداشت مناسب چرخه قاعدگی رسید.
همچنین فرهنگ گفتگو و آموزش لازم درباره‌ی پریود موضوع مهمی است. از این جهت حضور اپلیکیشن‌هایی که می‌توانند امکانات مناسب برای مدیریت چرخه‌ی قاعدگی را فراهم کنند، یکی از راهکار‌های مهم و مناسب است.
اهداف روز جهانی بهداشت قاعدگی
- رفع چالش‌ها و سختی‌های بسیاری از زنان و دختران در چرخه‌ی قاعدگی و پریود خود
- برجسته‌کردن راه‌حل‌های مثبت و نوآورانه برای مقابله با این چالش‌ها
- تسریع یک جنبش روبه‌رشد جهانی که حقوق دختران و زنان را در این زمینه به رسمیت می‌شناسد و از آن حمایت می‌کند و ایجاد مشارکت در این زمینه در سطح ملی و محلی
- ایجاد گفتگو برای ادغام مدیریت بهداشت قاعدگی در سیاست‌ها و برنامه‌های جهانی، ملی و محلی
- همکاری رسانه‌ها از جمله رسانه‌های اجتماعی برای بهبود فرهنگ در حوزه پریود
ارتباط قاعدگی با حقوق بشر چیست؟
حقوق بشر حقوقی است که هر انسانی باید از آن برخوردار باشد. وقتی افراد نتوانند به امکانات بهداشتی و وسایل ایمن و مؤثر برای مدیریت بهداشت قاعدگی خود دسترسی داشته باشند، نمی‌توانند چرخه‌ی قاعدگی و پریود خود را با آرامش مدیریت کنند و آرامش و اعتماد به نفس آن‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
اذیت کردن، طرد شدن و شرم ناشی از پریود نیز روحیه افراد را ضعیف می‌کند. از این جهت روز جهانی بهداشت قاعدگی امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
نابرابری جنسیتی، فقر شدید، بحران‌های سیاسی و طبیعی و سنت‌های تبعیض‌آمیز، همگی می‌توانند پریود را به دوران محرومیت تبدیل کنند و یا روزهایی را بسازند که در آن زنان و دختران با خود برچسب شرم را حمل می‌کنند. زنان در مجموع زندگی خود روزهای زیادی را با پریود سپری می‌کنند و در این روزها ممکن است با محدودیت‌های فراوانی روبرو شوند. در روز جهانی بهداشت قاعدگی می‌توان مدام این موانع و محدودیت‌ها را یاد‌آوری کرد.
تاکید بر محرومیت از زندگی اجتماعی در روز جهانی بهداشت قاعدگی
به عقیده‌ی بسیاری، پریود و خون پریود کثیف یا شرم‌آور است. این دیدگاه به محدودیت‌هایی کمک می‌کند که زنان و دختران در هنگام پریود با آن روبرو می‌شوند و در بسیاری از کشورها وجود دارد. برخی از محدودیت‌ها فرهنگی هستند مانند ممنوعیت دست‌زدن به غذا، یا الزام زنان و دختران به انزوا.
برخی محدودیت‌ها نیز به دلایل شخصی هستند، مثلا زنان یا دختران ممکن است از حضور در مدرسه، دانشگاه، کار و ورزش‌کردن بترسند. تمام این‌ها می‌تواند باعث تقویت این باور شود که زنان و دختران سهم کمتری از فضاهای عمومی دارند و کمتر می‌توانند در اجتماع حضور داشته باشند.
تاکید بر محرومیت از فرصت‌ها در روز جهانی بهداشت قاعدگی
یکی دیگر از تصورات غلط رایج که در روز جهانی بهداشت قاعدگی به آن پرداخته می‌شود این است که زنان و دختران به دلیل تجربه‌ی چرخه‌های قاعدگی و پریود، از نظر فیزیکی و روحی ضعیف‌تر هستند… این باور اگر به شکل یک باور عمومی و طبیعی دربیاید، نابرابری جنسیتی را تقویت می‌کند. در حقیقت، پریود شدن بیشتر زنان و دختران به هیچ وجه مانع از پیشرفت آن‌ها و منکر توانایی بالایشان نیست.
محرومیت از امکانات بهداشتی و سلامتی و ارتباط آن با بهداشت قاعدگی
فقر و بحران‌های بشری، می‌تواند دسترسی زنان و دختران را به لوازم با کیفیت مربوط به پریود و امکانات فرهنگی و بهداشتی ایمن محدود کند.
حتی زنان و دختران آسیب‌پذیر در کشورهای با درآمد متوسط و بالا نیز می‌توانند به امکانات بهداشتی ایمن و لوازم مناسب قاعدگی و پریود، دسترسی نداشته باشند. از جمله‌ی این افراد می‌توان به کسانی اشاره کرد که در مدارس مناطق محروم، زندان‌ها و پناهگاه افراد بی‌خانمان به سر می‌برند.
روز جهانی بهداشت قاعدگی و حقوقی که نمی‌توان ندیده گرفت
حق سلامتی، حق آموزش، حق کار، حق عدم تبعیض و تجربه‌ی برابری جنسیتی، حق برخورداری از آب و سرویس بهداشتی مناسب، از جمله‌ی دیگر مواردی هستند که بسیاری از زنان و دختران در چرخه پریود از آن محروم هستند.
اگر امکانات و لوازم کافی برای چرخه پریود وجود نداشته باشد، پیامدهایی منفی برای سلامت زنان پیش خواهد آمد. برچسبی که با پریود بر پیشانی بسیاری از زنان و دختران می‌نشیند، می‌تواند مانع از مراجعه‌ی آن‌ها به درمان برای اختلالات یا دردهای مرتبط با پریود شود و بر استفاده‌ی مناسب و کامل آن‌ها از بالاترین استانداردهای سلامت و رفاه تاثیر منفی بگذارد.
از سوی دیگر چیزی که در روز بهداشت جهانی قاعدگی نیز بسیار بر آن تاکید می‌شود این است که فقدان توالت و سرویس بهداشتی مناسب، فقدان دارو و وسایل لازم برای مدیریت پریود و دردهای آن، باعث غیبت‌های زیاد تحصیلی می‌شود و نتایج آموزشی ضعیفی به همراه می‌آورد.
همچنین فرصت‌های شغلی را برای زنان محدود می‌کند زیرا ممکن است از انجام برخی مشاغل خودداری کنند، یا ممکن است مجبور شوند ساعات کار خود را کمتر کنند و از دستمزد خوب بگذرند که این موضوع منجر به شرایط کاری نابرابر می‌شود.
مورد دیگری که این روزها بسیار مهم است و در روز جهانی بهداشت قاعدگی باید بر آن تاکید شود این است که تأسیسات آبی و بهداشتی خوب و دسترسی به دستشویی‌های مناسب و ایمن، همراه با تأمین آب کافی، مطمئن و مقرون به صرفه، پیش‌نیازهای اساسی برای مدیریت سلامت قاعدگی است.
سخن آخر: روز جهانی بهداشت قاعدگی، فرصتی برای بالابردن آگاهی
روز جهانی بهداشت قاعدگی فرصتی برای افزایش اطلاعات در این زمینه، از جمله در شبکه‌های اجتماعی است. کمپین‌های عمومی می توانند به مشارکت تصمیم‌گیرندگان در گفتگو و اتخاذ سیاست‌هایی در این زمینه کمک کنند. این روز فرصتی فراهم می‌کند تا فعالانه از ادغام مدیریت بهداشت قاعدگی در سیاست‌ها و برنامه‌های جهانی، ملی و محلی حمایت کنیم و این موضوع را جدی بگیریم.
