درباره علائم بلوغ زودرس در دختران چه اطلاعاتی دارید؟ سن بلوغ دختران چه زمانی است؟ بلوغ جنسی دختران چه علائمی دارد؟
دختران معمولا در سنین ۸ تا ۱۳ سالگی به بلوغ جسمی می‌رسند. بسیاری از مادران و دختران دوست دارند بدانند؛ علائم بلوغ زودرس در دختران چیست؟ به این ترتیب می‌توانند شرایط جسمی خود یا فرزندشان را مورد ارزیابی قرار بدهند. یکی دیگر از نگرانی‌های دختران و والدین آنها، تبعات بلوغ زودرس است. آنها نگران‌اند که مبادا، بلوغ زودرس سبب مشکلات جسمی یا دیگر حالت‌های روحی در دختران بشود. در ادامه با علائم بلوغ زودرس در دختران آشنا می‌شویم و به سوالات متداول در این زمینه پاسخ می‌دهیم.
سن بلوغ دختران کی است؟
به‌طور متوسط، دختران بین سنین ۸ تا ۱۳ سالگی با علائم بلوغ روبه‌رو می‌شوند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- رشد جوانه موهای زائد و به دنبال آن رشد مو زائد در ناحیه تناسلی و زیر بغل
- جهش قابل توجه در رشد
- بوی زنانه بدن
- اولین پریود
- آکنه
تعریف بلوغ زودرس در دختران چیست؟
بلوغ زودرس در دختران یعنی رشد جنسی قبل از ۸ سالگی؛ این روند بسیار نادر است و پیشنهاد می‌کنیم خودتان و دخترتان را نگران احتمال بروز بلوغ زودرس نکنید. بلوغ زودرس در دختران به احتمال ۱ در ۵ هزار تا ۱۰ هزار دختر، اتفاق می‌افتد. در مقاله‌ای به طور مفصل در خصوص بلوغ دختران صحبت کردیم، پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر سری به این مقاله بزنید.
انواع بلوغ زودرس در دختران چیست؟
هنگامی که دختر خانمی دچار بلوغ زودرس شود؛ ممکن است دچار یکی از این ۲ نوع بلوغ شده باشد.
- بلوغ زودرس مرکزی
- بلوغ زودرس محیطی
علائم هر دوی این انواع بلوغ زودرس دختران مشابه هم است اما ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند.
بلوغ جنسی دختران چیست؟
بلوغ جنسی در اصل همان بلوغ جسمی است که دختران چند ماه تا ۱ سال قبل از اولین پریود به آن دچار می‌شوند.
بلوغ زودرس مرکزی در دختران
بلوغ زودرس مرکزی (Central Precocious Puberty) یا CPP زمانی اتفاق می‌افتد که مغز در سنین پایین به طور غیرطبیعی، گنادوتروپین (Gonadotropin) ترشح می‌کند. گنادوتروپین‌ها هورمون‌هایی هستند که توسط غده هیپوفیز (Pituitary) ترشح می‌شوند. شاید فکر کنید این هورمون‌ها به بلوغ جنسی دختران چه ارتباطی دارد؟ باید بگوییم که هورمون‌های گنادوتروپین به تخمدان، سیگنال‌هایی می‌دهد تا هورمون‌های جنسی مسئول، تغییرات جسمی بلوغ را ایجاد کنند.
علت بلوغ زودرس مرکزی دختران چیست؟
اغلب مشخص نیست که چه عاملی سبب بلوغ زودرس مرکزی می‌شود. اکثر دختربچه‌های درگیر با این مشکل، معمولا بیماری زمینه‌ای خاصی ندارند؛ با این حال دچار بلوغ زودرس می‌شوند.
عوامل نادر بلوغ زودرس در دختران
در برخی موارد، بلوغ زودرس مرکزی دختران ممکن است، ناشی از این علل باشد:
- تومور مغزی یا ستون فقرات
- آسیب به مغز یا نخاع
- تجمع مایع در مغز در بدو تولد
- کم‌کاری تیروئید
بلوغ زودرس محیطی در دختران
این نوع بلوغ زودرس دختران یعنی بلوغ زودرس محیطی (Peripheral precocious puberty) یا PPP کمتر از CPP شایع است. در این نوع بلوغ زودرس، هورمون‌های آندروژن (Androgen) و استروژن (Estrogen) در سایر قسمت‌های بدن تولید می‌شوند.
این هورمون‌ها از کجا ترشح می‌شوند؟
- تخمدان‌ها
- غدد فوق کلیوی
- غده هیپوفیز
سایر علل بلوغ زودرس محیطی دختران
- وجود تومور در غده هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی
- کیست تخمدان
- سندرم مک‌کون آلبرایت (McCune-Albright syndrome) یک اختلال ژنتیکی غیرمعمول است که می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در تولید هورمون، رنگ پوست و سلامت استخوان شود.
سایر اشکال بلوغ زودرس دختران
به جز این دو نوع بلوغ زودرس دختران که نام بردیم؛ این انواع هم در برخی موارد دیده می‌شوند که چندان شایع نیستند.
- رشد خفیف سینه در دختران؛ این رشد محدود است و در نهایت می‌تواند تا زمانی که بلوغ طبیعی رخ دهد ناپدید شود.
- غدد فوق کلیوی در سنین پایین آندروژن ترشح می‌کنند. به این ترتیب مقدار کمی موی زائد در ناحیه تناسلی رشد می‌کند.
چه کسانی در معرض خطر بلوغ زودرس هستند؟
بلوغ زودرس دختران معمولا به ژنتیک ربط دارد. به عبارتی اگر سابقه خانوادگی این بیماری را داشته باشید؛ ممکن است دختر شما هم در معرض این بیماری قرار بگیرد. البته برخی جهش‌های ژنتیکی نیز در ایجاد این مشکل، دخالت دارند.
سایر عوامل خطر برای بلوغ زودرس در دختران
به جز مواردی که در بالا اشاره کردیم؛ برخی عوامل دیگر هم در بروز بلوغ زودرس دختران نقش دارند:
- چاقی
- استفاده از محصولات حاوی تستوسترون (testosterone) یا استروژن، مانند قرص‌های ضد بارداری، کرم‌ها و پمادهای هورمونی
- پرتو درمانی مغز یا نخاع برای تومورها، لوسمی (Leucémie) و بیماری‌های مشابه
عوارض بلوغ زودرس دختران چیست؟
بعد از آشنایی با علائم بلوغ زودرس دختران، شاید این سوال برای‌تان پیش بیاید که چنین مشکلی چه عوارضی را ایجاد می‌کند؟
۱) تاثیر بر قد: دخترانی که دچار بلوغ زودرس می‌شوند معمولا در ابتدا قد بلندتر از همسالان خود خواهند بود. با این حال، از آنجایی که صفحات رشد آنها در سنین پایین‌تر بسته می‌شود، اغلب در بزرگسالی کوتاه‌تر از حد متوسط خواهند بود.
۲) مشکلات روحی: کودکان همچنین ممکن است خودآگاه شوند و نسبت به تغییراتی که برایشان پیش آمده، احساس ناراحتی کنند. عوارضی مانند عزت نفس پایین، افسردگی و سوء مصرف مواد ممکن است در سنین بالاتر رخ دهد.
درمان مشکلات بلوغ زودرس دختران چیست؟
در چنین شرایطی پیشنهاد می‌کنیم از یک مشاور کمک بگیرید؛ این مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا شرایط سن بلوغ و تغییرات آن را با فرزندتان در میان بگذارید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دخترتان زیر ۸ سال است و علائم بلوغ زودرس را در او مشاهده می‌کنید؛ بهتر است با یک پزشک متخصص اطفال یا فوق تخصص غدد مشورت کنید.
تشخیص بلوغ زودرس دختران
پزشک اطفال، سابقه پزشکی شما و دخترتان را بررسی می‌کند؛ همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی هم انجام دهد.
عکس رادیولوژی
ممکن است برای تعیین سن استخوان‌های دخترتان، عکس رادیولوژی را هم توصیه کند. بسته به اینکه، در عکس علائم نشان دهند که استخوان‌ها سریع‌تر از حد طبیعی رشد کرده‌اند یا خیر؛ پزشک بلوغ زودرس دخترتان را تایید یا رد می‌کند.
آزمایش خون
ممکن است پزشک از شما بخواهد که یکی از این آزمایشها را بدهید:
- آزمایش تحریک هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GN-RH): در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی، GN-RH باعث افزایش سایر سطوح هورمونی می‌شود. سطح هورمون در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس محیطی یکسان باقی می‌ماند.
- آزمایش خون برای بررسی سطوح هورمون‌های دیگر؛ مثلا وجود پروژسترون در خون می‌تواند به تایید تشخیص بلوغ زودرس کمک کند.
- یک اسکن MRI (Magnetic Resonance Imaging) نیز می‌تواند منجر به آشکار شدن مشکلات غده هیپوفیز و احتمال بروز بلوغ زودرس در دختران شود.
درمان‌های بلوغ زودرس دختران چیست؟
اگر بلوغ زودرس دختر شما خفیف باشد یا به کندی پیشرفت می‌کند، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. همچنین در صورتی که این بیماری نزدیک به سن بلوغ ایجاد شود، نگران نباشید و باید با آن کنار بیایید. در غیر این صورت، درمان بستگی به نوع بلوغ زودرسی که دختر دارد که فرزند شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
درمان بلوغ زودرس مرکزی دختران
درمان: CPP در این روش پزشک با تجویز دارو باعث توقف تولید هورمون لوتئینیزه کننده (Luteinizing Hormone) یا LH و هورمون محرک فولیکول ( Follicle Stimulating Hormone) یا FSH توسط غده هیپوفیز می‌شود. داروهای دیگری نیز برای مسدود کردن فعالیت غدد جنسی وجود دارند که معمولا به دو صورت تجویز می‌شوند:
- تزریقی: هر یک تا سه ماه یکبار
- ایمپلنت: به آرامی دارو را در طول یک سال آزاد می‌کند.
راهی برای تاثیر بلوغ زودرس بر قد هست؟
این درمان‌ها نه تنها بلوغ زودرس دختران را به تاخیر می‌اندازند بلکه می‌توانند به روند رشد قدی دختر خانم‌ها کمک کنند. این داروها معمولا برای حدود ۱۶ ماه یا بیشتر تجویز می‌شوند؛ سپس درمان قطع و روند بلوغ دوباره آغاز می‌شود.
درمان بلوغ زودرس محیطی
از آنجایی که این نوع بلوغ معمولا از یک علت زمینه‌ای مانند تومور ناشی می‌شود، درمان بیماری زمینه‌ای (مانند برداشتن تومور) ممکن است برای جلوگیری از شروع زودرس بلوغ کافی باشد. با این حال، ممکن است داروهایی برای توقف تولید زودرس استروژن و تستوسترون نیز تجویز شود. بنابراین در مورد بلوغ زودرس در دختران، بدون مشورت با پزشک تصمیم نگیرید.
پیش‌گیری از بلوغ زودرس
همانطور که گفتیم، بلوغ زودرس در دختران به ژنتیک، سابقه خانوادگی و همچنین علل دیگری بستگی دارد که تا حد زیادی اجتناب ناپذیر هستند؛ بنابراین در اینترنت و اینستاگرام به دنبال راه‌های عجیب برای پیش‌گیری از بلوغ زودرس نباشید.
کاهش خطر بلوغ زودرس دختران
کنترل وزن: نگه داشتن وزن کودک در محدوده سالم ممکن است به کاهش خطر بلوغ زودرس و سایر شرایط مرتبط با چاقی و اضافه وزن مانند دیابت نوع ۲ کمک کند.
پرهیز از مواد هورمونی: همچنین باید از دادن داروهای تجویزی هورمونی، مکمل های غذایی یا سایر محصولات حاوی استروژن یا تستوسترون به دخترتان خودداری کنید. مگر اینکه پزشک او تجویز یا توصیه کرده باشد.
صحبت کردن درباره بلوغ زودرس دختران
هنگامی که دختران در سنین دبستان هستند؛ ممکن است درباره تغییرات بدنی خود سوالات زیادی داشته باشد. شاید همکلاسی‌ها درباره کسانی که دچار بلوغ زودرس می‌شوند نظرات آزاردهنده‌ای بدهند؛ بنابراین بهتر است به موقع با فرزند خود درباره بلوغ زودرس صحبت کنید و به تمام نگرانی‌ها و دلواپسی‌های دخترتان گوش دهید و همه چیز را صادقانه پاسخ دهید.
توضیح زمان بلوغ جنسی دختران
توضیح دهید که هر دختری ممکن است در زمان متفاوتی به بلوغ برسد. بعضی از بچه ها زودتر، بعضی بچه‌ها خیلی دیرتر. با این حال، تاکید کنید که همه این تغییرات بدن بالاخره برای همه اتفاق می‌افتد. به خاطر داشته باشید که بلوغ زودرس دختران گاهی اوقات منجر به احساسات جنسی زودرس می‌شود. کنجکاوی و سردرگمی فرزندتان را در مورد تغییرات ناشی از تولید زودرس هورمون‌های جنسی درک کنید. با این حال در مورد رفتارهای او مرزهای مشخصی را تعیین کنید و در مورد ارزش‌ها، اولویت‌ها و انتخاب‌های سالم گفتگوی باز داشته باشید.
جمع‌بندی
اگرچه بلوغ زودرس دختران، برای برخی دختران و خانواده‌ها، کابوسی است که دوست ندارند با آن روبه‌رو شوند؛ اما در این مقاله متوجه شدیم که این پدیده شایع نیست. از طرفی برخی بیماری‌ها و مشکلات می‌توانند سبب بلوغ جنسی زودهنگام دختران شوند. بنابراین بهتر است دختر خود را از قبل برای چنین شرایطی آماده کنید تا با مواجهه با آن احساس ترس نکند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اطلاعات بهداشتی دختران و زنان می‌توانید دیگر مطالب هرلایف را مطالعه کنید.
