چه زمانی برای باردار شدن بهتر است؟

باردار شدن یک فرآیند ساده نیست، مجموعه‌ای از اتفاقات همزمان باید رخ دهند تا بارداری شکل بگیرد، مثل زمان مناسب رابطه جنسی، تخمک گذاری در بدن زن و …

برای برخی از زنان، آماده‌سازی بدنشان برای بارداری چند ماه طول می کشد. برای زنان دیگر، ممکن است بیشتر طول بکشد. چه این اولین یا چندمین فرزند شما باشد، مراحل زیر به شما کمک می کند تا برای سالم ترین بارداری ممکن آماده شوید.

نکات و حقایقی برای افزایش احتمال باروری

کاری نیرنبرگ، سارا وایلد (Cari Nierenberg, Sarah Wild) در مقاله‌ای که در وب سایت لایو ساینس (livescience.com) منتشر کرده‌اند، به ۱۰ مورد مهم اشاره می‌کنند که رعایت کردن آنها به فرآیند بارداری کمک می‌کند.

این نکات به افزایش احتمال بارداری ایمن کمک خواهند کرد. ممکن است سوالات زیادی در مورد نحوه باردار شدن داشته باشید، به خصوص اگر یک بیماری زمینه‌ای داشته باشید. مراقبت از بدن اولین قدم مهم برای بهینه‌سازی فرایند باروری است. اما چه کار های دیگری می‌توانید انجام دهید تا شانس خود را برای بچه دار شدن افزایش دهید؟

دکتر مری الن پاوون (Dr. Mary Ellen Pavone)، متخصص غدد تولید مثل، درمان ناباروری در این باره می‌گوید: «مهمترین توصیه برای زنی که می خواهد باردار شود این است که بدن خود و به خصوص چرخه پریود خود را بشناسد.»

او در ادامه می‌گوید: «این مهم است که بدانند چرخه های پریود در یک خانم چقدر از هم فاصله دارند تا بتوانند زمان دقیق‌تری برای رابطه جنسی انتخاب کنند و به بارداری فکر کنند»

اکنون شما را با ۱۰ نکته اصلی که به افزایش شانس باردار شدن کمک می‌کند آشنا می کنیم، اما در نظر داشته باشید که هیچکدام از این موارد به تنهایی سبب بارداری نمی‌شوند.

این مقاله برای بالابردن سطح اطلاعات شما منتشر شده و طبیعی است که برای رسیدن به هدف خود حتما باید با پزشک متخصص در این حوزه مشورت کنید.

۱. اطلاعات مربوط به چرخه پریود را ثبت کنید

خانمی که می‌خواهد صاحب فرزند شود باید بر چرخه پریود خود نظارت داشته باشد. فاصله بین دو پریودش (روز اول پریود تا روز اول پریود بعدی) را در نظر بگیرد، آیا پریود او منظم است و یا اینکه فاصله‌ی بین دو پریود در طول زمان متفاوت است. این کار را می توانید با نظارت پزشک نیز انجام دهید… با پایش این اطلاعات در تقویم و یا اپلیکیشن های پایش پریود ، بهتر می‌توان زمان تخمک گذاری را پیش بینی کند (تخمک گذاری زمانی است که تخمدان‌ها تخمک را آزاد می‌کنند).

به گفته انجمن بارداری آمریکا (American Pregnancy Association)،تخمک خانم‌ها تنها ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از آزاد شدن بارور می شود. با این حال، اسپرم مرد می‌تواند تا پنج روز در بدن یک خانم زنده بماند.

۲. فرایند تخمک گذاری را نظارت کنید

پاون می‌گوید: «زنانی که چرخه ‌های منظم دارند حدود دو هفته قبل از رسیدن پریود خود تخمک گذاری در آن ها صورت می پذیرد. پیش بینی تخمک گذاری در زنان با چرخه‌های نامنظم دشوارتر است، اما معمولاً ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از شروع دوره بعدی هر شخص رخ می‌دهد.»

در مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۹ در مجله نیچر (Nature) منتشر شده، گفته شده است که چرخه‌های پریود افراد دارای تنوع زیادی است همچنین زمان و مدت تخمک‌گذاری در طول زندگی افراد تغییر می‌کند. این تنوع به این معنی است که بهتر است تخمک گذاری را زیر نظر داشته باشید تا مشخص شود فرد در چه زمانی احتمال باردار شدنش بیشتر است.

روش‌های مختلفی وجود دارد که زنان می توانند برای تعیین بارورترین روزهای خود در هر ماه استفاده کنند.

• کیت‌های خانگی پیش‌بینی تخمک گذاری می تواند حدس و گمان‌های مورد نیاز برای تشخیص زمان تخمک گذاری زن را کاهش دهد. این کیت‌ها که در داروخانه‌ها فروخته می‌شوند، ادرار را از نظر هورمون لوتئینیزه‌کننده (luteinizing hormone) آزمایش می‌کنند، این هورمون که از غده هیپوفیز ترشح می شود و باعث تحریک تخمک گذاری در زنان می شود. سطح این هورمون هر ماه در طول تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد و باعث می‌شود تخمدان‌ها تخمک آزاد کنند. انجمن بارداری آمریکا (American Pregnancy Association) اعلام کرده که سه روز پس از مثبت شدن نتیجه آزمایش، بهترین زمان برای داشتن رابطه جنسی برای زوجین است تا شانس باردار شدن آنها افزایش یابد.
• یکی دیگر از روش‌های پیش‌بینی تخمک‌گذاری، ردیابی مخاط دهانه رحم است، که شامل بررسی منظم مقدار و ظاهر مخاط واژن می‌شود. بر اساس گزارش سازمان حمایت مردمی کانادا (March of Dimes)، (یک سازمان غیرانتفاعی کانادا که برای سلامت مادران و نوزادان فعالیت می‌کند و از تحقیقات علمی در این راستا حمایت می‌کند)، درست قبل از تخمک گذاری، زمانی که زن بیشترین باروری را دارد، مقدار مخاط افزایش می‌یابد و رقیق‌تر، شفاف‌تر و لغزنده‌تر می‌شود. هنگامی که مخاط دهانه رحم لغزنده‌تر می شود، می‌تواند به اسپرم کمک کند تا به تخمک راه پیدا کند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۳ در مجله باروری و ناباروری (Fertility and Sterility) منتشر شد، نشان داد زنانی که در یک دوره شش‌ماهه مخاط دهانه رحم خود را به طور مداوم بررسی می‌کنند، ۲.۳ برابر بیشتر احتمال دارد که سریعتر باردار شوند.
• دمای پایه بدن نیز راه خوبی برای نظارت بر تخمک گذاری است. برای انجام این کار، دمای بدن خود را هر روز صبح در زمان مشخصی، قبل از بلند شدن از رختخواب بررسی کنید و آن را ثبت کنید. درست قبل از تخمک گذاری یک خانم، به این معنی که یکی از تخمدان های او در آستانه انتشار تخمک است، دمای پایه بدن اندکی کاهش می‌یابد، طبق بیانیه علمی دانشگاه میشیگان با میانگین دمای بدن بین ۹۷ تا ۹۷.۵ درجه فارنهایت (۳۶.۱ و ۳۶.۴ درجه سانتیگراد) و سپس، ۲۴ ساعت پس از آزاد شدن تخمک، دمای پایه بدن شما افزایش پیدا می‌کند و برای چند روز در آن سطح باقی می ماند.

۳. هر روز در دوره خاص تخمک گذاری رابطه جنسی داشته باشید

طبق گفته انجمن پزشکی باروری آمریکا (American Society for Reproductive Medicine)، “پنجره باروری” یک فاصله شش روزه را در بر می گیرد – پنج روز قبل از تخمک گذاری و روز تخمک گذاری. هر ماه، یک زن در این روزها بیشترین باروری را دارد.
بسیاری از زنان به ابزارهای فناوری جدید مانند اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های پایش باروری روی می‌آورند تا به آنها کمک کند در چه زمانی احتمال باردار شدنشان بیشتر است.

۴. برای داشتن وزن مناسب و بدن سالم تلاش کنید

وزن یک خانم نیز می‌تواند بر شانس باردار شدن او تأثیر بگذارد: اضافه وزن یا کمبود وزن ممکن است این شانس را کاهش دهد.به گفته پاوون، تحقیقات نشان داده زنانی که اضافه وزن دارند در مقایسه با زنانی با شاخص توده بدنی (BMI) طبیعی دارند، دوبرابر زمان طول می‌کشد تا باردار شوند و زنانی که کمبود وزن دارد ممکن است چهار برابر زمان بیشتری بخواهند تا باردار شود.
به گفته کلینیک کلیولند (Cleveland Clinic)داشتن چربی بیش از حد بدن، باعث تولید استروژن اضافی می‌شود که می‌تواند در تخمک گذاری اختلال ایجاد کند.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در مجله تولید مثل انسان (journal Human Reproduction) نشان داد زوج‌هایی که هر دو طرف بسیار چاق بودند، با BMI حداقل ۳۵، در مقایسه با زوج‌هایی که چاق نبودند، ۵۵ تا ۵۹ درصد زمان بیشتری برای باردار شدن نیاز داشتند.
در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ در مجله پلوس وان (PLOS One) منتشر شد، محققان داده‌های بیش از ۵۰۰۰۰ زوج در چین را که در طی یک سال تلاش می‌کردند باردار شوند، بررسی کردند. آنها دریافتند که در بازه زمانی که BMI زنان افزایش یافته است توانایی آنها برای باردار شدن کاهش پیدا کرده است.
دانشمندان در سال ۲۰۲۰ در مجله آندرولوژیا (Andrologia) گزارش دادند که چاقی مردان، که برسیستم غدد درون ریز مردان و همچنین زنده ماندن و تمرکز اسپرم تاثیر دارد، می تواند بر توانایی زوجین برای باردار شدن نیز تاثیر جدی بگذارد.
به گفته سازمان بیمارستان‌ها و کلینیک‌های دانشگاه ویسکانسین(University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority)، زنانی که دچار کمبود وزن هستند و BMI کمتر از ۱۸ دارند، ممکن است عادت ماهانه منظمی نداشته باشند یا تخمک‌گذاری در بدنشان متوقف شود که طبیعتا مانع از بارداری آنها می‌شود.

۵. مصرف مولتی ویتامین را قبل از دوران بارداری شروع کنید

پاوون توصیه می کند زنانی که قصد باردار شدن دارند، حتی قبل از باردار شدن، مصرف ویتامین دوران بارداری را شروع کنند. او می‌گوید یک زن می تواند سیستمی را پیدا کند که با بدن و فیزیک او سازگارتر است و در دوران بارداری روی همان سیستم به سبک زندگی خود ادامه دهد.
توصیه دیگری که وجود دارد مصرف روزانه مولتی ویتامین است، به شرطی که حاوی حداقل ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک در روز باشد، همچنین مصرف ویتامین B که برای جلوگیری از نقص مادرزادی در مغز و ستون فقرات نوزاد مهم است، توصیه می‌شود.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (Centers for Disease Control and Prevention) به خانم‌ها توصیه می‌کند که حداقل یک ماه قبل از باردار شدن روزانه ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند تا از نقایص مادرزادی جلوگیری کنند.
شروع مصرف مکمل اسید فولیک ایده خوبی است زیرا لوله عصبی(یک ساختار توخالی که از آن مغز و نخاع تشکیل می‌شود. نقص در رشد آن می تواند منجر به ناهنجاری های مادرزادی شود.) سه تا چهار هفته پس از لقاح به مغز و ستون فقرات رشد می کند، قبل از اینکه بسیاری از زنان متوجه شوند که باردار هستند.

۶. غذاهای سالم بخورید

اگرچه ممکن است رژیم بارداری خاصی وجود نداشته باشد، اما تحقیقات نشان داده است که خوردن انواع غذاهای سالم می‌تواند با ارائه ذخایر کافی از مواد مغذی حیاتی مانند کلسیم، پروتئین و آهن به آمادگی بدن یک خانم برای بارداری کمک کند. این به معنای خوردن انواع میوه‌ها و سبزیجات، پروتئین بدون چربی، غلات کامل، لبنیات و منابع سالم چربی است.

علاوه بر مصرف مکمل‌های حاوی اسید فولیک، خانم‌ها می‌توانند این ویتامین را از غذاهایی مانند سبزیجات با برگ سبز تیره، بروکلی، نان‌ها و غلات غنی‌شده، لوبیا، مرکبات و آب پرتقال نیز دریافت کنند.

هنگام تلاش برای باردار شدن، مقدار کمتری از ماهی های پر جیوه مانند اره ماهی، کوسه، شاه ماهی و غیره بخورید. جیوه می تواند در جریان خون یک زن باردار جمع شود و بر رشد کودک تاثیر منفی بگذارد.

۷. تمرینات سخت ورزشی را کاهش دهید

دانشمندان در شماره مارس ۲۰۲۰ در مجله باروری انسان (Human Reproduction) گزارش دادند که فعالیت بدنی در بیشتر روزهای هفته می تواند به بدن زن کمک کند تا برای نیازهای بارداری و زایمان آماده شود و با کاهش خطر مشکلات باروری همراه است. اما نشریه لایو ساینس (Live Science) گزارش داده که ورزش بیش از حد یا انجام تمرینات شدید و مکرر می‌تواند در تخمک گذاری اختلال ایجاد کند.

۸. از کاهش باروری مرتبط با سن آگاه باشید

با افزایش سن زنان، باروری آنها کاهش می‌یابد. با افزایش سن کمیت و کیفیت تخمک ها کاهش می یابد. همچنین، خطر برخی از مشکلات سلامتی مانند فیبروم رحم، اندومتریوز و انسداد لوله های فالوپ نیز افزایش می‌یابد که می‌تواند به از دست دادن باروری منجر شود.

کاهش تدریجی باروری در زنان با شروع ۳۰ سالگی، سپس در ۳۷ سالگی و کاهش شدید باروری پس از ۴۰ سالگی به وجود می آید.

۹. عادات سیگار کشیدن و نوشیدن الکل را کنار بگذارید

سیگار کشیدن می‌تواند منجر به مشکلات جدی باروری در زنان و مردان شود. به گفته انجمن پزشکی تولید مثل آمریکا(American Society for Reproductive Medicine)، مواد شیمیایی موجود در دود سیگار، مانند نیکوتین و مونوکسید کربن، سرعت از دست دادن تخمک‌های زنان را افزایش می‌دهد.

سیگار کشیدن تخمدان‌های زن را پیر می‌کند و کیفیت تخمک‌های او را زودتر از موعد کاهش می‌دهد. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ در مجله زیست شناسی بیولوژی تولید مثل و غدد درون ریز، محققان به یافته‌های علمی در مورد سیگار، الکل، اعتیاد و باروری پرداختند. آنها دریافتند که سیگار با کاهش باروری مرتبط است.

همچنین بهتر است زنان از دود سیگار دوری کنند، که ممکن است بر شانس باردار شدن آنها تأثیر بگذارد.

۱۰. بدانید چه زمانی باید به دنبال کمک باشید

اگر بیشتر از ۳۵ سال سن دارید و بعد از شش ماه رابطه جنسی منظم بدون روش های جلوگیری از بارداری،  باردار نشدید، هر دو طرف باید احتمال باروری خود را زیر نظر بگیرند.

پاوون توصیه کرده خانمی که کمتر از ۳۵ سال سن دارد و شریک زندگی او اگر پس از یک سال رابطه جنسی محافظت نشده به طور منظم باردار نشود، بهتر است با متخصص باروری مشورت کند.

حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)) دارای اضافه وزن یا چاق هستند و ثابت شده است که تغذیه سالم و ورزش باعث بهبودی مشکلات تولید مثل در زنان مبتلا به PCOS می شود. تعدادی از داروهای تجویز شده نیز ممکن است باعث تحریک تخمک گذاری و تنظیم سطح انسولین شوند. سطح بالای انسولین غده هیپوفیز را برای ترشح مقادیر زیادی هورمون که تخمک گذاری را مختل می‌کند، سوق می‌دهد.

سایر درمان‌های باروری – مانند IVF، القای تخمک‌گذاری، لقاح مصنوعی و تکنیک‌هایی که تخمدان‌های خانم‌ها را تحریک می‌کنند تا تخمک بیشتری تولید کنند، می‌توانند به باردار شدن زن مبتلا به اندومتریوز کمک کنند. اما این گزینه به شدت اندومتریوز، سن و اینکه آیا سایر مسائل باروری در آن دخیل است یا خیر، بستگی دارد.