علل مهم سیاهی دور چشم و روش‌های درمان آن

سیاهی دور چشم یا (Dark circle) به رنگدانۀ تیره‌تر یا تغییر رنگی اشاره دارد که در اطراف چشم ظاهر می‌شود. این امر می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ژنتیک، کمبود خواب، کم آبی بدن، پیری یا عوامل مرتبط با سبک زندگی باشد.

گاهی اوقات تیرگی‌های زیر چشم می‌توانند به خاطر خستگی یا افزایش سن افراد باشند و خانم‌ها را از نظر ظاهری و زیبایی نگران می‌کنند. برخی از راه‌های کاهش سیاهی دور چشم شامل خواب کافی، نوشیدن آب کافی، استفاده از کرم‌های مرطوب کننده یا روشن کننده و پیروی از رژیم غذایی سالم هستند.

منظور از سیاهی دور چشم

گاهی خانم‌هایی رو مشاهده می‌کنیم که زیر پلک‌هایشان حلقۀ سیاهی وجود دارد. وجود رنگدانه‌هایی تیره‌تر از پوست صورت باعث می‌شود که نگرانی بیشتری دربارۀ زیبایی و ظاهر افراد شکل بگیرد. البته با توجه به عامل به وجود آورنده و همچنین ژنتیک یا رنگ پوست بانوان، میزان تیرگی فرق دارد.

سیاهی دور چشم نشانه چیست؟

سیاهی دور چشم می‌تواند نشانۀ وجود مشکلی در بدن باشد. در ادامه نگاهی به این نشانه‌ها می‌اندازیم.

نشانه‌ها	توضیحات
کم خوابی و خستگی	باعث نازک شدن پوست، کدر شدن آن و ظاهر شدن عروق خونی می‌شوند.
کم بودن سطح آب	پوست را خشک و تیره‌تر می‌کند.
ژنتیک	باعث می‌شود که بعضی از خانم‌ها مستعد تیره بودن پوست باشند.
پیری	پوست نازک شده، تولید کلاژن‌ها کاهش یافته و عروق خونی زیر پلک بیشتر نمایان می‌شوند.
حساسیت	با التهاب و افزایش جریان خون در زیر پلک و تیرگی دور چشم همراه است.
رژیم غذایی نامناسب	با کمبود ویتامین و مواد معدنی و همچنین تشدید سیاهی دور چشم همراه خواهد بود
طولانی نگاه کردن به مانیتور	باعث خستگی و تحمل فشار از سوی چشم شده و تیرگی زیر پلک را در پی دارد.

دلایل تیرگی دور و زیر چشم

اکنون نوبت به آن رسیده که دلایل مختلفی را در گروه‌های گوناگونی از بانوان بررسی کنیم که به واسطۀ آنها دور و زیر چشم‌هایشان سیاه خواهد شد.

سیاهی دور چشم در کودکان و نوجوانان

سیاهی دور چشم نه تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان و نوجوانان نیز با دلایل مشابهی رخ می‌دهند. این موضوع گاهی برای والدین نگران کننده است. اما با آگاهی از آنها می‌توانند بهترین راهکار را انتخاب کنند.

• ژنتیک: عوامل ارثی یکی از شایع‌ترین علل تیرگی دور چشم محسوب می‌شوند. اگر والدین یا اعضای نزدیک خانواده مشکل سیاهی و تیرگی دور چشم داشته باشند، کودکان نیز ممکن است مستعد ابتلا به چنین مشکلی باشند.
• آلرژی: کودکان و نوجوانان مبتلا به آلرژی، مانند تب یونجه، اگزما و یا گرد و غبار، اغلب تجربۀ تیرگی دور چشم را دارند. در حقیقت می‌توان گفت که التهاب و خارش گسترش رگ‌های خونی و تیره شدن زیر چشم را به همراه دارند.
• کمبود خواب: کودکان و نوجوانان اغلب برنامۀ خواب نامنظمی دارند که می‌تواند منجر به خستگی و تیره‌تر شدن پوست اطراف چشم‌هایشان شود.
• کمبودهای تغذیه‌ای: سطوح پایین مواد مغذی ضروری مانند آهن، ویتامین ث و ویتامین کا می‌تواند با تأثیر بر گردش خون و سلامت پوست، به تیرگی دور چشم منجر شود.
• کم بودن آب بدن: عدم نوشیدن آب کافی می‌تواند منجر به تغییراتی در پوست شود و ناحیۀ زیر چشم تیره‌تر به نظر برسد.
• نگاه کردن طولانی به صفحه نمایش: نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایش در تلفن، لپ تاپ و تلویزیون می‌تواند چشم‌ها را تحت فشار قرار دهد و منجر به تیرگی دور چشم شود.

تیرگی دور چشم در زنان

تیرگی دور چشمان زنان، علاوه بر موارد مشترکی که پیش از این اشاره کردیم، ممکن است به دلیل نوسانات هورمونی باشد.

• نوسانات هورمونی: در طول چرخۀ قاعدگی، سطح استروژن و پروژسترون نوسان داشته و بر گردش خون و جمع شدن آب زیر پوست تأثیر می‌گذارد. این امر می‌تواند منجر به پف کردن و تیره شدن اطراف چشم شود.
• خستگی و اختلال خواب: تغییرات هورمونی می‌توانند کیفیت خواب را تحت تأثیر قرار دهند و منجر به خستگی و تیرگی‌های قابل مشاهدۀ دور چشم شوند.
• کم خونی: از دست دادن خون در دوران قاعدگی گاهی اوقات می‌تواند منجر به کاهش سطح آهن شود، به خصوص اگر رژیم غذایی در آهن کافی نباشد. کم خونی می‌تواند باعث رنگ پریدگی پوست و افزایش ظاهر تیرگی زیر پلک شود.
• احتباس آب و کم آبی: برخی از زنان احتباس آب را تجربه می‌کنند یا در سیکل قاعدگی خود احساس نفخ می‌کنند. همین موضوع می‌تواند باعث پف کردن و تشدید سیاهی اطراف چشم شود. از سوی دیگر، کم آبی که گاهی به دلیل تغییرات هورمونی رخ می‌دهد، می‌تواند پوست را تیره‌تر کند.

سیاهی دور چشم در بارداری

خانم‌ها در زمان بارداری و به دلیل تغییرات هورمونی گاهی با تیرگی زیر پلک و بالای چشم مواجه می‌شوند. در حقیقت، نوسانات هورمونی، خستگی و بی خوابی بارداری، کم بودن آب بدن و همچنین نیاز بدن به مواد غذایی مختلف می‌توانند موجب این تیرگی زیر چشم شوند.

تیرگی دور چشم بعد از عمل بینی

هنگامی که فردی عمل بینی انجام می‌دهد، به دلیل باز شدن بافت بینی، ضربه‌ها و فشارهایی که بر آن وارد می‌شود، شرایط متفاوتی را تجربه خواهد کرد. فشاری که بر مویرگ‌هایش وارد می‌شود، کبودی و تیرگی اطراف بینی و زیر چشم‌ها را تا مدتی به همراه خواهد داشت.

سیاهی زیر چشم و تیروئید

عدم تعادل هورمونی و مشکلات تیروئید دلیل‌های دیگری برای تیرگی زیر چشم هستند. در حقیقت این دلایل عبارتند از:

• عدم تعادل هورمونی: اختلالات تیروئید می‌تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود که بر سلامت پوست تأثیر می‌گذارد و باعث خشکی، رنگ پریدگی و گاهی اوقات تغییر رنگ در اطراف چشم می‌شود.
• احتباس مایعات: کم کاری تیروئید اغلب منجر به احتباس مایعات می‌شود و با ایجاد پف در اطراف چشم همراه خواهد بود که می‌تواند تیرگی دور چشم را افزایش دهد.
• گردش خون ضعیف: کم کاری تیروئید ممکن است گردش خون را کند کرده و منجر به ایجاد چهره‌ای کسل کننده و کمی پریده در افراد شود.
• خستگی: اختلالات تیروئید معمولاٌ با خستگی همراه هستند که می‌توانند تیرگی دور چشم را ایجاد کنند.

تیرگی دور چشم در طب سنتی

در طب سنتی، سیاهی دور چشم اغلب به عنوان نشانه‌ای از عدم تعادل در بدن، مانند هضم ضعیف، عملکرد ضعیف کبد یا تجمع سموم در نظر گرفته می‌شود. 

• بهبود سلامت کبد و کلیه: در طب سنتی، گاهی اوقات سیاهی دور چشم می‌تواند عدم تعادل در عملکرد کبد یا کلیه را نشان دهد. مصرف گیاهان تقویت کنندۀ کبد مانند ریشۀ قاصدک، شیرین بیان یا چای‌های خاص ممکن است در رفع این مشکل کمک کنند.

• استفاده از کمپرس‌های گیاهی: با کمپرس بابونه، گلاب یا چای سبز می‌توان به چشم‌ها برای کاهش التهاب و تسکین پوست کمک کرد. این گیاهان به دلیل خواص ضد التهابی و تسکین دهندگی خود شناخته شده‌اند.
• استفاده از روغن‌های طبیعی: روغن بادام، روغن زیتون یا روغن کرچک اغلب در درمان‌های سنتی برای مرطوب کردن پوست و بهبود گردش خون توصیه می‌شوند و به کاهش تیرگی دور چشم کمک می‌کنند.
• رژیم غذایی متعادل: طب سنتی بر رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان‌ها، آهن و ویتامین ث تأکید دارد که از سلامت پوست حمایت می‌کند و دایره‌های تاریک را کاهش می‌دهد. غذاهایی مانند اسفناج، چغندر، هویج و انار معمولاً توصیه می‌شوند.
• تنظیمات شیوۀ زندگی: استراحت کافی، کاهش زمان نگاه کردن به صفحه نمایش و مدیریت استرس برای بهبود حال عمومی توصیه می‌شوند، زیرا استرس و خستگی می‌توانند به افزایش تیرگی دور چشم کمک کنند.

سیاهی دور چشم و بیماری‌ها

گاهی اختلالاتی که در عملکردهای مختلف بدن از جمله سینوس‌ها، کبد و کلیه رخ می‌دهند، منجر به ایجاد و تشدید تیرگی اطراف چشم می‌شوند. در ادامه به چند مورد از این مشکلات سلامتی می‌پردازیم.

سیاهی دور چشم و سینوزیت

تیرگی زیر چشم گاهی اوقات با مسائل سینوسی مانند سینوزیت مرتبط است. سینوزیت التهاب سینوس‌هاست که اغلب در اثر عفونت‌ها، آلرژی یا سایر محرک‌ها ایجاد می‌شود. این امر عموماً به دلیل ادم، کمبود اکسیژن و یا خروج مخاط سینوس‌ها بوده و می‌تواند با ایجاد فشار و تورم در اطراف چشم، منجر به تیرگی دور چشم شود. این وضعیت گاهی با نام «شینر آلرژیک» (allergic shiners) شناخته می‌شود.

سیاهی دور چشم و مقاومت به انسولین

تیرگی زیر چشم گاهی اوقات می‌تواند با مقاومت به انسولین همراه باشد. وضعیتی که سلول‌های بدن به طور مؤثر به انسولین پاسخ نمی‌دهند و اغلب منجر به افزایش سطح قند خون می‌شوند. مقاومت به انسولین یک عامل کلیدی در شرایطی مانند دیابت نوع 2 و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است و می‌تواند به روش‌های مختلف بر سلامت پوست تأثیر بگذارد. به این دلیل تیرگی دور چشم هم به خاطر آنها به وجود می‌آید.

سیاهی دور چشم به علت کم خونی

تیرگی زیر چشم اغلب می‌تواند با کم خونی مرتبط باشد، وضعیتی که با کمبود گلبول‌های قرمز سالم یا هموگلوبین مشخص می‌شود و مسئول حمل اکسیژن در سراسر بدن است. کم خونی می‌تواند منجر به علائم مختلفی از جمله خستگی، ضعف و تغییر در ظاهر پوست از جمله تیرگی اطراف چشم شود.

سیاهی دور چشم به علت بیماری کبد

تیرگی زیر چشم گاهی اوقات می‌تواند به بیماری کبد یا اختلال عملکرد کبد مرتبط باشد. کبد نقش مهمی در سم زدایی خون، متابولیزه کردن مواد مغذی و تولید پروتئین‌های ضروری دارد. هنگامی که کبد به درستی کار نمی‌‎کند، می‌تواند منجر به علائم مختلف، از جمله تغییرات در ظاهر پوست، مانند سیاهی دور چشم شود.

سیاهی دور چشم در بیماران کلیوی

تیرگی زیر چشم می‌‎تواند یک نگرانی مشترک برای افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی باشد. کلیه‌ها نقش مهمی در فیلتر کردن مواد زائد از خون، حفظ تعادل مایعات و تنظیم الکترولیت‌ها دارند. هنگامی که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، علائم مختلفی از جمله تغییر در ظاهر پوست، مانند تیرگی دور چشم ایجاد می‌شوند.

سیاهی دور چشم و کمبود ویتامین

تیرگی زیر چشم اغلب می‌تواند با کمبود ویتامین‌ها، به ویژه کمبود ویتامین‌هایی که برای سلامت پوست و سلامت کلی ضروری هستند، مرتبط باشد. ویتامین‌های (B ،C ،D ،E و K) از جمله ویتامین‌هایی هستند که بر سلامت پوست و عدم تیرگی دور چشم اثر دارند.

راهکارهای درمان سیاهی دور چشم

برای درمان تیرگی دور چشم راهکارهای مختلفی وجود دارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

راهکارهای تغذیه

• هیدراتاسیون: مقدار زیادی آب بنوشید تا پوست خود را هیدراته نگه دارید و به کاهش تیرگی دور چشم خود کمک کنید.
• مصرف مواد مغذی: رژیم غذایی متعادل شامل غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است که از سلامت پوست حمایت می کنند:
  • ویتامین (K): سبزیجات، کلم بروکلی و جوانه‌های بروکسل
  • ویتامین (C): مرکبات، توت فرنگی، فلفل دلمه‌ای و کیوی 
  • ویتامین (B12): گوشت، ماهی، لبنیات و غلات غنی شده
  • غذاهای غنی از آهن: اسفناج، عدس، گوشت قرمز و لوبیا

راهکارهای دارویی

• درمان‌های موضعی: کرم‌های حاوی رتینوئیدها، ویتامین (K) یا هیدروکینون 
• داروهای آلرژی: آنتی هیستامین‌های مختلف مانند هیدروکسی زین، بتاهیستین و فکسوفنادین

محصولات مراقبتی

به دنبال کرم‌های حاوی مواد زیر باشید: 

• کافئین: کمک می‌کند تا رگ‌های خونی منقبض کند و پف دور چشم را کاهش دهد.
• پپتیدها: تولید کلاژن را افزایش داده و بافت پوست را بهبود می‌بخشد.
• اسید هیالورونیک: پوست را هیدراته می‌کند و باعث کاهش سیاهی دور چشم می‌شود.
• نیاسینامید: پوست را روشن می‌کند.

محصولات آرایشی

• کانسیلرها: از کانسیلرهای تصحیح کنندۀ رنگ برای خنثی کردن سیاهی دور چشم استفاده کنید. 
• هایلایتر: برای روشن کردن تیرگی زیر چشم استفاده می‌شود.

لیزر

لیزر فرکشنال یا نور شدید پالسی (IPL) می‌تواند بافت پوست و رنگدانه را با هدف قرار دادن نقاط تیره و تحریک تولید کلاژن، بهبود بخشد.

پلاسما جت و فیلر

• جت تراپی پلاسما: یک درمان غیر تهاجمی است که از انرژی پلاسما برای سفت کردن پوست و کاهش تیرگی دور چشم استفاده می‌کند.
• فیلرهای پوستی: فیلرهای اسید هیالورونیک را می‌توان با دقت و ظرافت در زیر چشم تزریق کرد تا حجم را بازگرداند و ظاهر دایره‌های تاریک ناشی از توخالی بودن را کاهش دهد.

درمان خانگی سیاهی دور چشم

• کمپرس سرد: یک کمپرس سرد را به مدت 10 الی 15 دقیقه زیر چشم قرار دهید تا پف و تیرگی کم شوند.
• کیسۀ چای: کیسۀ چای سبز یا سیاه را روی چشم خود به مدت 10 تا 15 دقیقه قرار دهید. کافئین می‌تواند به کاهش رگ‌های خونی و تورم کمک کند.
• برش‌های خیار: برش‌های خیار سرد را  به مدت 10-15 دقیقه روی چشم خود قرار دهید. خیار خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند پوست را آبرسانی کند.
• روغن بادام: به آرامی مقدار کمی روغن بادام را در اطراف چشم قبل از خواب ماساژ دهید. این می‌تواند به تغذیۀ پوست و کاهش رنگدانه کمک کند.
• برش‌های سیب زمینی: برش‌های سیب زمینی خام می‌توانند به دلیل خاصیت سفید کنندۀ طبیعی خود به رفع تیرگی زیر چشم کمک کنند. آنها را به مدت 10 الی 15 دقیقه زیر چشم بگذارید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بسیاری از خانم‌هایی که تیرگی زیر چشم دارند، عموماً از نظر زیبایی نگران هستند. در این حالت، مشورت با پزشک متخصص پوست و مو می‌تواند به انتخاب بهترین راهکارهای درمانی کمک کند.

نکات مهم دربارۀ علل و درمان سیاهی دور چشم

• تیرگی دور چشم به دلیل خستگی، نگاه کردن طولانی مدت به مانیتور، کم خونی، بیماری‌های کبد، کلیه و سینوزیت یا عمل بینی اتفاق می‌افتد.
• داشتن رژیم غذایی مناسب، استفاده از کمپرس آب سرد، نوشیدن آب کافی، کوتاه کردن زمان نگاه به مانیتور و درمان بیماری‌های مختلف می‌توانند در رفع سیاهی دور چشم مؤثر باشند.
• شما برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزۀ سلامت زنان، می‌توانید مقالات دیگر وبلاگ هرلایف را مطالعه کنید. در ضمن برای مشاوره با پزشک متخصص نیز می‌توانید از قابلیت کلینیک هرلایف بهره مند شوید.

پرسش‌های پرتکرار