طول عمر بیماران ایدز: افزایش امید به زندگی با درمان‌های جدید

اچ آی وی در صورت تشخیص به موقع و پیگیری درمان مناسب مانند بسیاری دیگر از بیماری‌های مزمن تا حد زیادی قابل کنترل است. اگرچه وقتی این ویروس وارد بدن می‌شود، فرد مبتلا تمام عمر با آن زندگی خواهد کرد و هیچ راهی برای رهایی کامل از آن ندارد. با این حال افراد تحت درمان هم طول عمر بیشتری دارند و هم بهتر می‌توانند از انتقال بیماری خود به دیگران جلوگیری کنند.

در کنار تشخیص به موقع، عوامل زیاد دیگری نیز هستند که بر طول عمر بیماران ایدز تأثیر دارند. از جملۀ آن‌ها می‌توانیم سویۀ ویروس اچ آی وی، ژنتیک و وضعیت سیستم ایمنی بیمار، سبک زندگی وی، فرهنگ جامعه و درمان مناسب را نام ببریم. جالب است بدانید که بسیاری از افراد مبتلا به اچ آی وی با درمان و مراقبت مناسب حتی می‌توانند عمر طبیعی داشته باشند. اما این زمان با پیشرفته شدن بیماری و تبدیل آن به ایدز کاهش پیدا می‌کند.

عوامل موثر در طول عمر بیماران ایدز

قبل از اینکه درمان کاربردی اچ آی وی یعنی داروهای ضد رتروویروسی در سال 1996 معرفی و همه گیر شود، یک فرد جوان به طور متوسط تنها می‌توانست 10 سال پس از تشخیص بیماری به زندگی خود ادامه دهد. اما امروزه با ظهور درمان‌های ترکیبی جدید، تحولی عظیم در درمان و افزایش طول عمر بیماران ایدز ایجاد شد. اثرات این درمان به قدری است که نرخ مرگ و میر تا حد زیادی کاهش پیدا کرد و به سرعت امید به زندگی در افراد مبتلا به اچ آی وی را افزایش داد.

بر اساس آمار وری ول هلث امروزه اگر جوانی 20 ساله مبتلا به ایدز، درمان خود را به موقع آغاز کند و سبک زندگی مناسبی داشته باشد، می‌تواند تا 70 سالگی به زندگی خود ادامه دهد. این مطالعات نشان می‌دهند که درمان زودهنگام و پیروی دقیق از رژیم درمانی می‌تواند باعث یک طول عمر برابر در مبتلایان به ایدز با جمعیت عمومی شود. بر اساس نتایج به دست آمده در مناطقی همچون آمریکای شمالی و اروپا این امید به زندگی تا دهۀ 70 زندگی افزایش پیدا کرده است. اما بیایید بررسی کنیم که چه عواملی روی طول عمر بیماران ایدز اثر دارند.

سویه ویروس اچ آی وی

ویروس اچ آی وی در دو نوع اصلی (HIV-1) و (HIV-2) وجود دارد. هر دو سویه می‌توانند باعث ابتلا فرد به ایدز شوند اما تفاوت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد. برای مثال وقتی صحبت از اچ آی وی می‌شود، معمولاً منظور (HIV-1) است. زیرا نوع دوم بیشتر در غرب آفریقا مشاهده می‌شود. اگرچه تعداد بسیار جزئی نیز ممکن است در باقی نقاط جهان وجود داشته باشند. از آن گذشته هم انتقال سویۀ دوم دشوارتر است و هم اینکه مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا عفونت به مرحلۀ ایدز برسد. بنابراین افرادی که به سویۀ دوم اچ آی وی مبتلا می‌شود، عمر بیشتری دارند.

تشخیص به موقع

تشخیص به موقع نیز یکی دیگر از فاکتورهای مهم در افزایش طول عمر بیماران ایدز است. بر این اساس مصرف به موقع داروهای ضد رتروویروسی به قدری می‌تواند بار ویروس را در بدن فرد مبتلا کاهش دهد که حتی با گرفتن آزمایش نتوان مقدار بار ویروسی را تشخیص داد. بر این اساس هر چقدر که درمان به تعویق بیفتد، سیستم ایمنی ضعیف‌تر شده و توانایی کمتری برای مقابله با این عفونت پیدا می‌کند.

ژنتیک و وضعیت سیستم ایمنی فرد مبتلا شده

ژنتیک نیز یکی دیگر از عوامل مؤثر در طول عمر بیماران ایدز محسوب می‌شود. گروهی از مبتلایان به دلیل توانایی منحصر به فرد خود در کنترل بیماری می‌توانند حتی بدون نیاز به داروهای ضد رتروویروسی علائم ایدز را کنترل کنند.

در واقع سیستم ایمنی بدن این گروه از افراد به گونه‌ای عمل می‌کند که قادر است به مهار ویروس بپردازد و مانع از پیشرفت و گسترش بیماری شود. بر اساس پژو‌هش‌ها از هر 200 نفر فرد مبتلا به اچ آی وی، تنها یک نفر از چنین موهبتی برخوردار است که البته این وضعیت ژنتیکی است.

درمان مناسب

درمان زودهنگام کلید سلامتی بیماران در زمان ابتلا به اچ آی وی محسوب می‌شود. شروع درمان در مراحل اولیۀ بیماری، زمانی که سیستم ایمنی بدن هنوز قدرتمند است، از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و می‌تواند تا حد زیادی کیفیت زندگی را بهبود دهد. افراد مبتلا به اچ آی وی باید مادام العمر درمان خود را با داروهای ضد رتروویروسی پیگیری کنند.

سبک زندگی سالم

افزایش طول عمر بیماران ایدز رابطۀ مستقیمی با سبک زندگی آن‌ها دارد. بنابراین امید به زندگی در کسانی نکات زیر را رعایت می‌کنند، بیش از سایر مبتلایان است:

• یک رژیم غذایی متعادل دارند.
• از مصرف دخانیات، مواد مخدر و الکل اجتناب می‌کنند.
• وزن مناسبی دارند.
• از نظر بدنی فعال هستند.

فرهنگ جامعه

فرهنگ یک جامعه در پذیرش بیماران مبتلا به اچ آی وی و تأمین امکانات درمان آنها تأثیر زیادی دارد. در این بین علل بسیاری تأثیرگذار هستند که از جملۀ آن‌ها می‌توانیم به فقر، تبعیض، انگ، آموزش ناکافی، نابرابری جنسیتی و چالش‌های هویت فرهنگی اشاره کنیم.

نژاد

یکی دیگر از عواملی که ممکن است در طول عمر بیماران ایدز اثر داشته باشد، نژاد است. البته این فاکتور بیش از هر چیز به دلیل میزان فقر و دسترسی محدود به خدمات بهداشتی در نژادهای مختلف است که روی امید به زندگی افراد اثر دارد. در واقع فقر می‌تواند تمامی جوانب بیماری از تشخیص به موقع تا درمان را پیچیده کند. نژادهایی که در معرض شرایط بد زندگی و مراقبت‌های بهداشتی کمتری هستند، در برابر این ویروس و مدیریت آن آسیب پذیرتر خواهند بود.

البته تفاوت در طول عمر افراد مبتلا به اچ‌ آی‌ وی از نژادهای مختلف، صرفاً به دلیل تفاوت در سطح درآمد نیست و عوامل متعدد دیگری نیز در این زمینه نقش دارند. برای مثال تبعیض، ناکارآمدی‌های سیستم‌های بهداشت عمومی و حتی سطح پایین آگاهی از سلامت نیز به طور قابل توجهی بر طول عمر مبتلایان به اچ آی وی اثر دارد. این عوامل، به خصوص در جوامع اقلیت، باعث ایجاد نابرابری‌های بهداشتی شده و امید به زندگی افراد مبتلا را کاهش می‌دهند.

جنسیت

گفته می‌شود که جنسیت نیز می‌تواند یک عامل اثرگذار در طول عمر بیماران ایدز باشد. بر این اساس زنان مبتلا به اچ آی وی بیش از مردان مبتلا به این ویروس عمر می‌کنند. البته این تفاوت در عمر، در جمعیت عمومی هم قابل مشاهده است.

نسخۀ اندروید

نسخۀ وب‌اپلیکیشن

میانگین طول عمر بیماران مبتلا به ایدز

بر اساس آمار موجود، وضعیت ابتلا به اچ آی وی در ایران نگران کننده است زیرا از هر 150 نفر مبتلا به این ویروس تنها 56 نفر یعنی معادل 38 درصد از آن‌ها از بیماری خود آگاه هستند. از این تعداد نیز تنها 38 نفر درمان خود را پیگیری می‌کنند. باز هم آمار نتایج به اینجا ختم نمی‌شود. زیرا حتی از همین تعداد هم بعضی از افراد یا مصرف منظم داروها را در دستور کار ندارند یا درمان قابل قبولی نداشته‌اند.

بر این اساس می‌توان گفت که در کشور ما از هر 150 نفر مبتلا به اچ آی وی تنها 30 نفر با پیگیری و دریافت درمان مناسب امید به زندگی بالا و عمری طولانی را تجربه می‌کنند. از طرفی 120 نفر دیگر به دلایل متعدد از جمله عدم درمان به طور متوسط بین 2 تا 20 سال با توجه به به شدت بیماری و پاسخ دهی سیستم ایمنی بدن به انتشار ویروس عمر می‌کنند. در ادامه به آمارهای جهانی ویروس اچ آی وی و طول عمر بیماران ایدز می‌پردازیم:

• بر اساس آخرین آمار جهانی حدود ۳۹.۹ میلیون نفر در سراسر جهان با ویروس اچ‌ آی‌ وی زندگی می‌کنند. از این تعداد حدود 1.4 میلیون نفر کودکان تا 14 سال و 38.6 میلیون نفر هم افراد بالای 15 سال هستند.
• در سال 2023 حدود 1.3 میلیون نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند که در مقایسه با سال 2010 تا کنون این روند کاهشی بوده است.
• از زمان شروع اپیدمی حدود 88.4 میلیون نفر (ممکن است تا 112.8 میلیون نفر هم متغیر باشد) به این بیماری مبتلا شده‌اند که از این تعداد 42.3 میلیون نفر فوت کرده‌اند.

مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان

دریافت مشاوره

اگر ایدز درمان نشود، بیمار مبتلا به ایدز چقدر زنده می‌ماند؟

بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2021 در مجلۀ انجمن بین المللی ایدز منتشر شد، امید به زندگی برای افراد مبتلا به اچ آی وی که بدون درمان بیماری خود را طی می‌کنند، به طور قابل توجهی کمتر از دیگران است. برای مثال یک فرد 24 سالۀ مبتلا به این ویروس در صورت عدم درمان به شکل متوسط تنها 12.5 سال عمر خواهد کرد. این در حالی است که اگر همین ویروس فردی 45 ساله را مبتلا کند و فرد نیز درمان را طی نکند، طول عمر او به 7.2 کاهش پیدا می‌کند.

بنابراین نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند که بدون درمان هرچه سن فرد مبتلا به اچ آی وی بیشتر باشد، طول عمر او کمتر است. اما امید به زندگی افراد مبتلا به ایدز بدون دریافت درمان تنها 3 سال خواهد بود.

وضعیت کلی آمار بیماران مبتلا به ایدز در ایران

لادن عباسیان رئیس مرکز تحقیقات ایدز در ایران در جدیدترین گزارش خود آمار جدیدی را اعلام کرده است. بر اساس آمار سال 1403، تعداد افرادی که به ویروس اچ آی وی مبتلا شده‌اند، به 24 هزار و 760 نفر رسیده است. البته احتمالاً ممکن است که تعداد مبتلایان واقعی در حدود 44 هزار نفر باشد.

از بین تعداد کل آمار مبتلایان، حدود 19 درصد را زنان تشکیل داده‌اند. البته این آمار کل است، زیرا نتایج بررسی‌های 6 ماهۀ نخست سال 1403 نشان می‌دهند که 32 درصد از موارد جدید ابتلا مربوط به زنان بوده است. بنابراین این آمار نشان می‌دهند که الگوی انتقال (HIV) در حال تغییر است و زنان نیز همچون مردان به طور فزاینده‌ای در خطر ابتلا به این ویروس خطرناک قرار دارند.

بر اساس گفته‌های عباسیان، گروه سنی 20 تا 45 سال، 75 درصد از کل مبتلایان به اچ آی وی را به خود اختصاص داده‌اند. موضوع قابل توجه این است که حدود 53 درصد از کل مبتلایان به اچ آی وی مصرف کنندگان مواد مخدر هستند و از این تعداد 10 درصد از آن‌ها اعتیاد تزریقی داشته‌اند. همچنین 28 درصد دیگر از طریق روابط جنسی و تعداد باقی مانده هم از طریق روش‌های دیگر مبتلا شده‌اند.

نگاه کلی به طول عمر بیماران ایدز

• ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی بر اثر عفونت با ویروس نقص ایمنی انسانی یعنی اچ آی وی ایجاد می‌شود.
• شیوع ایدز در دنیا در سال‌های اخیر تغییراتی داشته به طوری که شاهد کاهش شیوع و تغییر در الگوی انتقال این بیماری بوده‌ایم.
• آمار دقیقی از مبتلایان به ایدز در ایران و جهان وجود ندارند اما به طور تقریبی در کل دنیا حدود 39.9 میلیون نفر با ایدز زندگی می‌کنند که از این تعداد چیزی حدود 24 هزار نفر از آن‌ها را ایرانی‌ها تشکیل داده‌اند.
• میزان طول عمر بیماران ایدز بر اساس سویۀ ویروس، سبک زندگی، ژنتیک، سیستم ایمنی، جنسیت، نژاد و زمان مناسب تشخیص و درمان تعیین می‌شود.
• اگر شما نیز در مورد وضعیت سلامتی خود نگرانی‌های خاصی دارید، می‌توانید از طریق اپلیکیشن هرلایف با پزشکان عمومی و متخصص در تماس بوده و با حفظ حریم خصوصی، در مورد شرایط جسمی خود و درمان‌های احتمالی مشاوره دریافت کنید.

پرسش‌های پرتکرار