یا پریود شدن قبل از اذان مغرب، روزه را باطل می‌کند؟ این سؤالی است که بسیاری از بانوان در ماه مبارک رمضان می‌پرسند. خانم‌ها می‌توانند با داشتن تقویم پریود خود، از زمان آغاز دوره خونریزی عادت ماهانۀ خود مطلع شده و برای روزه گرفتن اقدام کنند. هرچند در صورتی که خانم‌ها روزه باشند و کمی پیش از اذان مغرب پریود شوند، برای اطلاع از اینکه روزه باطل شده یا نه، می‌توانند از مراجع تقلید خود سؤال کرده و طبق نظرات آنها اقدام کنند.
اهمیت قاعدگی در ماه مبارک رمضان
هنگامی که ماه مبارک رمضان فرا می‌رسد، کسانی که به سن بلوغ رسیده‌اند، برای روزه گرفتن آماده می‌شوند. در این میان خانم‌ها، باید با توجه به تقویم پریود خود، مدت زمان مشخصی را روزه بگیرند. اما مدت زمان معینی به علت خونریزی پریود امکان روزه گرفتن برای آنها وجود ندارد. همین باعث شده خانم‌هایی که روزه می‌گیرند، به قاعدگی به چشم یک موضوع نگران کننده نگاه کنند.
با این حال باید توجه داشت که اسلام، عادت ماهیانه را به عنوان یک بخش مهم از زندگی بانوان در نظر می‌گیرد و آن را مرحله‌ای برای بلوغ جسمانی و رشد زنانگی معرفی می‌کند. به همین دلیل قوانینی وجود دارند که به خانم‌ها اجازه نمی‌دهند که در ماه رمضان روزه بگیرند.
پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع) در مطالعات خود اعلام کرده اگر خانمی لکه و ترشح مختصری مشاهده کند. اما این ترشحات ادامه دار نباشند، باید نظافت شخصی را رعایت کند. به این ترتیب که برای هر نماز، ابتدا غسل استحاضه را اجرا کرده و بعد از وضو گرفتن نماز بخواند.
درک قاعدگی و تأثیر آن بر روزه‌داری
در بدن زنان، ماهیانه یک تخمک بالغ آزاد می‌شود. تغییر در سطح هورمون‌های جنسی زنانه (استروژن و پروژسترون) همزمان با ساخته شدن تخمک در تخمدان‌ها، باعث ضخیم شدن دیوارۀ داخلی رحم می‌شود تا اگر لقاح انجام گرفت، تخمک بارور شده در رحم جایگزین شود. اما اگر خانم باردار نشود، سطح هورمون‌ها کاهش یافته و دیوارۀ رحم می‌ریزد. در نتیجه در فاصلۀ روزهای اول تا هفتم سیکل قاعدگی به مدت معمولاً دو تا هفت روز، خونریزی پریود اتفاق می‌افتد
مفهوم طهارت در اسلام و اهمیت آن در عادت ماهانه
«طهارت» در علوم فقه به معنای پاکیزگی است و پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: طهارت بخشی از ایمان است. علمای دینی نیز در تفسیر فرمودۀ پیغمبر آورده‌اند که بخش مهمی از ایمان، آراستن نفس به فضایل ظاهری و باطنی است.
در رساله‌های مجتهدین دین اسلام، به حفظ پاکیزگی در زمان خونریزی پریود تأکید شده است. علمای اسلامی به این موضوع نیز اشاره دارند که پس از پایان خونریزی عادت ماهانه غسل و انجام عبادت‌ها و خواندن نماز یا روزه گرفتن واجب است. در پرتال امام خمینی نیز ذکر شده که پس از روز چهارم تا دهم، هر زمان که خونریزی پایان یافت، باید غسل را انجام داد.
آیت الله مکارم شیرازی به حرام بودن انجام اعمالی مانند نماز و روزه در زمان قاعدگی (حیض) اشاره دارد. این پایگاه مذهبی متذکر می‌شود هر روز که خونریزی پریود تمام شود، می‌توان اصول طهارت را انجام داد. پس از انجام غسل هم باید انجام عبادت‌ها را شروع کرد.
تشخیص شروع و پایان قاعدگی
زنان هنگامی که در فاصلۀ میان دو عادت ماهانه قرار دارند، به دلیل تغییرات هورمونی علائمی را تجربه می‌کنند. این علائم در یک طیف قرار می‌گیرند و از خانمی به خانم دیگر، این موارد متفاوت هستند. پیش از قاعدگی، علائمی مشاهده می‌شوند که به خانم‌ها تلنگر می‌زنند که به پریود نزدیک شده‌اند. این علائم عبارتند از:
- نوسانات خلقی
- بی‌حوصلگی
- درد سینه‌ها
- سردرد
- حالت تهوع
- چرب شدن موها
- تغییر تمایلات جنسی
- تغییر در اشتها
با نزدیک شدن به روز اول پریود، سینه‌ها و باسن ورم می‌کنند، درد عضلانی و شکم درد حس می‌شوند، آثار جوش‌های هورمونی و آکنه بر صورت به چشم می‌آیند و اختلال خواب رخ می‌دهد. نوسانات خلقی نیز موضوعی است که در روزهای نزدیک به قاعدگی در خانم‌ها مشاهده می‌شوند. اما در روز اول پریود، آثار لکه‌های صورتی رنگ خون روی لباس هشداری بر آغاز دورۀ پریود هستند. در حالی که هر چه بانوان به پایان پریود نزدیک می‌شوند، خون خارج شده از واژن تیره‌تر خواهد بود و علائم جسمانی و روانی اشاره شده کمتر حس می‌شوند، یا اثری از آنها نخواهد بود.
چالش‌های تعیین زمان دقیق پایان پریود
عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی ناسالم، استرس، ورزش نکردن، داروهای مختلف و سیگار کشیدن باعث می‌شوند که برنامۀ پریود منظم نباشد. به همین دلیل تعیین تقویم پریود کاری دشوار خواهد بود. این موضوع باعث می‌شود که در ماه رمضان تعیین زمان دقیق پریود برای خانم‌ها امری نگران کننده باشد و حتی دقایقی پیش از اذان مغرب خونریزی قاعدگی باعث باطل شدن روزۀ آنها شود.
شما می‌توانید با نصب اپلیکیشن هرلایف، مشاوره‌های لازم را از تیم پزشکان مجرب دریافت کنید تا بر آغاز و پایان پریود خود بیشتر اشراف داشته باشید. در ضمن امکان استفاده از تقویم قاعدگی خواهید داشت. در صورت برخورد با مسائل مذهبی مربوط به ماه رمضان و آغاز عادت ماهانه پیش از اذان مغرب این ماه، می‌توانید از مراجع اسلامی راهنمایی دریافت کنید.
حکم شرعی پریود شدن قبل از اذان مغرب
این اتفاق طبیعی است که خانم‌ها بعد از گذر ساعاتی از روز، متوجه پریود خود می‌شوند. در نتیجه اگر این سؤال وجود دارد که آیا آغاز خونریزی قاعدگی پیش از غروب آفتاب بوده یا خیر، می‌توان به پاسخ آیت الله مکارم شیرازی ارجاع داد که می‌فرمایند: «هرگاه خانمی بعد از غروب آفتاب متوجه شروع قاعدگی شود و شک کند که قبل از غروب بوده یا بعد از آن، روزۀ او صحیح است.»
آیت الله خامنه‌ای نیز فرموده‌اند اگر زن در ماه مبارک رمضان دو ساعت يا کمتر مانده به اذان مغرب پریود شود، روزۀ او باطل است.
آیت الله سیستانی نیز دربارۀ حکم شرعی پریود شدن قبل از اذان مغرب اشاره می‌کنند که اگر خانمی بعد از اذان مغرب متوجه خونریزی پریود خود شود، روزۀ او باطل است. اما گناهی مرتکب نشده و باید روزۀ قضای آن روز را بگیرد.
حکم شرعی دربارۀ پریود نامنظم
یکی از سؤالاتی که به ذهن بسیاری از خانم‌ها خطور می‌کند که اگر پریود نامنظم باشد، حکم نماز و روزۀ آنها چه خواهد بود. آیت الله مکارم شیرازی در مورد پریود نامنظم اعلام کرده‌اند که «اگر خانمی ۱۰ روز یا کمتر خونریزی داشته باشد، پریود است و نماز و روزۀ او باطل خواهند بود. ایشان اشاره می‌کنند که اگر خونریزی کمتر از ۳ روز و بیشتر از ۱۰ روز نباشد، همچنان پریود محسوب می‌شود.
آیت الله سیستانی نیز دربارۀ نامنظم بودن پریود توضیح می‌دهند که اگر خانمی ۱۰ روز مداوم خونریزی داشته باشد، در شرایط عادت ماهانه قرار دارد. اگر خانمی دچار لکه بینی شود، حکم او بنا بر احتیاط، «وقتیه» است. به این معنا که در صورت مشاهدۀ لکه‌های خون باید غسل کرده و به عبادت بپردازد. در صورت مشاهدۀ مجدد، باید مجدداً غسل کند و عبادت را انجام دهد.
آیت الله مکارم شیرازی می‌فرمایند که اگر خانمی به پایان پریود خود شک داشته و فرصت غسل کردن هم نداشته باشد، باید تیمم کرده و یک رکعت نماز را در وقت و باقی را در خارج از وقت بخواند. در این حالت نماز بر این خانم واجب نیست.
نکات مرتبط با سیکل قاعدگی منظم
اگر خانم‌ها بخواهند برنامۀ منظم پریود داشته باشند، باید به مواردی که در تنظیم قاعدگی آنها مؤثر هستند، به درستی توجه کنند. رعایت رژیم غذایی از مهم‌ترین موضوعاتی است که با توجه به آن می‌توان نظم بیشتری به سیکل قاعدگی داد. مصرف غذاهای سالم و در صورت صلاحدید پزشک و متخصص تغذیه، مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین دی، ویتامین ای و مواردی دیگر، به سلامت قاعدگی کمک می‌کنند.
علاوه بر رژیم غذایی، انجام ورزش‌های منظم که سنگین نباشند، سلامت جسمانی و روانی را ارتقا داده و باعث منظم کردن عادت ماهانه شود. علاوه بر این، پیگیر شرایط سلامت بدن از نظر وجود بیماری‌های مختلف و مصرف داروهایی که به درمان این بیماری‌ها کمک می‌کنند، اهمیت بسیاری دارد. خانم مسلمان با مراجعه به پزشک و تحت نظارت او می‌تواند سلامت جسمانی خود را بهبود داده و با پریود منظم، نگرانی بابت روزه گرفتن نداشته باشد.
با تنظیم تقویم قاعدگی می‌توان برنامۀ روزه گرفتن را به طور دقیق‌تری تعیین کرد. برای این منظور می‌توان اپلیکیشن هرلایف را نصب کرده و از خدمات آن برای تنظیم پریود استفاده کرد.
نکات پایانی برای خانم‌های روزه دار (جمع بندی)
- مراجع در پاسخ به سؤال «آیا پریود شدن قبل از اذان مغرب، روزه را باطل می‌کند؟» اعلام کرده‌اند که اگر خانمی قبل از اذان مغرب متوجه خونریزی پریود (حیض) شود، روزۀ او باطل است.
- اگر خانمی اطمینان نداشته باشد که خونریزی عادت ماهانۀ او پیش از اذان مغرب بوده یا خیر، روزۀ او صحیح است.
- شما می‌توانید با نصب اپلیکیشن هرلایف از مشاورۀ پزشکان برای داشتن برنامۀ پریود منظم و تنظیم تقویم قاعدگی کمک بگیرید. علاوه بر این، مطالب علمی و آموزنده‌ای وجود دارند که با مطالعۀ آنها می‌توانید، به درک بهتری از سلامت قاعدگی خود دست یابید.
- شما این امکان را دارید که تجربیات، نظرات و سؤالات خود را دربارۀ هر مطلبی از وبلاگ هرلایف با سایر خوانندگان و مجموعۀ هرلایف به اشتراک بگذارید.
پرسش‌های متداول
– بله. اگر بعد از اذان ظهر پریود شوید، روزۀ شما باطل بوده و می‌توانید وعدۀ ناهار را میل کنید.
– بله اگر قبل از اذان مغرب متوجه پریود خود شوید، روزۀ شما باطل است.
– کفارۀ روزۀ عادت ماهانه، «مد طعام» نام دارد که میزان ۷۵۰ آن گرم برنج، نان، خرما و مادۀ خوراکی است. فقرا باید این طعام را دریافت کنند. می‌توان این میزان مادۀ خوراکی را به مؤسسه‌ای داد که وعدۀ غذایی برای فقرا تهیه می‌کنند.
منابع:
