تصور کنید در حال برنامه‌ریزی برای یک تعطیلات رویایی هستید و برای این سفر برنامه‌های زیادی در نظر دارید. در این میان پریود جزو مواردی است که از ذهن شما عبور می‌کند. طبیعتا تجربه پریود در سفر ممکن است تغییراتی در برنامه شما ایجاد کند؛ مثلا نتوانید شنا کنید و تحرک زیادی داشته باشید. ناخودآگاه فکر کردن به این موضوع پیش از سفر یا دیگر موضوعات روزمره استرس‌زا در زندگی، هورمون‌های استرس را در مغز شما فعال خواهد کرد. استرس ایجاد شده در شما، ممکن است باعث تغییر در روند پریود شما شود؛ بنابراین رابطه استرس و پریود را نمی‌توان نادیده گرفت. تا آخر این مقاله همراه ما باشید تا با تاثیر استرس بر پریود آشنا شوید و در آخر راهکارهایی را برای مقابله با استرس در این دوران یاد بگیرید.
عوارض استرس بر بدن
با قرار گرفتن در شرایط خاصی مثل دیر رسیدن به محل کار، حضور در جلسه امتحانات و… هیپوتالاموس (Hypothalamus) که یک مرکز کنترل‌کننده کوچک در مغز شماست، شروع به ارسال هورمون‌های استرس در کل بدن می‌کند. این هورمون‌ها باعث ایجاد تپش قلب و تند شدن نفس می‌شوند که این علائم برای محافظت از بدن در مواقع اضطراری، با آماده کردن شما برای واکنش سریع طراحی شده است.
در واقع استرس یک واکنش فیزیکی و ذهنی طبیعی به تجربیات زندگی است و برای موقعیت‌های فوری و کوتاه مدت، برای سلامتی شما مفید است؛ چون می‌تواند به شما کمک کند تا در مواجهه با موقعیت‌های بالقوه زندگی، تصمیمات عاقلانه‌تری بگیرید. بدن شما با ترشح هورمون‌ها به استرس پاسخ می‌دهد؛ مثلا ضربان قلب و تنفس شما را افزایش می‌دهد و ماهیچه‌های شما را برای پاسخ آماده می‌کند.
اما ادامه‌دار شدن علائم استرس در طولانی‌مدت، می‌تواند سلامتی شما را در معرض خطر جدی قرار دهد.
استرس مزمن می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد و بر وضعیت سلامت کلی شما تاثیر بگذارد. علائم استرس مزمن عبارتند از:
- تحریک‌پذیری
- اضطراب
- افسردگی
- سردرد
- بی‌خوابی
بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده در وبسایت مایو کلینیک (Mayo Clinic) استرس می‌تواند روی سیستم تنفسی و قلبی عروقی، دستگاه گوارش، سیستم عضلانی، سیستم ایمنی و… تاثیر منفی داشته باشد. همچنین استرس تاثیر بسیار زیادی روی هورمون‌های جنسی و تولید مثل در بانوان دارد. استرس در زنان بر چرخه پریود هم تاثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل پریودهای نامنظم، سنگین و دردناک شود.
استرس و چرخه پریود: چرخه‌ای که می‌توانید آن را بشکنید
عقب افتادن پریود ممکن است باعث استرس شود، یا شاید این استرس است که باعث شروع پریودهای نامنظم می‌شود. در هر صورت استرس، چرخه پریود شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وقتی صحبت از تاثیر استرس بر پریود به میان می‌آید، سوالاتی در ذهن نقش می‌بندد. سوالاتی مثل:
- آیا استرس باعث عقب افتادن پریود می‌شود؟
- آیا استرس باعث پریود می‌شود؟
- رابطه استرس و زود پریود شدن چیست؟
طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۹ در وب سایت علمی ساینس دایرکت (sciencedirect) انجام شده، استرس ممکن است در ایجاد پریود نامنظم یا پریود نشدن نقش داشته باشد. با افزایش سطح استرس، این احتمال وجود دارد که پریود شما به طور موقت متوقف شود، وضعیتی که به نام آمنوره ثانویه (secondary amenorrhea) شناخته می‌شود.
استرس چگونه بر پریود تاثیر می‌گذارد؟
استرس قطعا در سرکوب عملکرد هیپوتالاموس (Hypothalamus)، که غده هیپوفیز (hypophysis) را کنترل می‌کند، نقش دارد که به نوبه خود، تیروئید و غدد فوق کلیوی و تخمدان‌ها را کنترل می‌کند.
اختلال عملکرد تخمدان ممکن است منجر به مشکلاتی در تولید استروژن (هورمونی که بدن را برای بارداری آماده می‌کند)، تخمک گذاری یا سایر فرآیندهای تولیدمثل شود. اگر تخمدان‌ها به درستی کار نکنند، عوارض جانبی آن روی چرخه پریود تاثیر می‌گذارد، از جمله عوارض اختلال در کار تخمدان‌ها می‌توان به پریود نشدن یا پریودهای زودهنگام و یا دیرهنگام، تغییر رنگ خون و تغییر مدت خون‌ریزی اشاره کرد. بااین‌حال خیلی دقیق نمی‌توان در مورد رابطه بین استرس و پریود شدن صحبت کرد.
با کنترل استرس خود، پریودهای منظمی را تجربه کنید
در مورد تاثیر استرس بر پریود صحبت کردیم و متوجه شدیم که استرس می‌تواند بر بخشی از مغز که مسئول تولید هورمون‌هاست، تاثیر بگذارد. همچنین می‌تواند سطح هورمون‌های زنانه را تغییر دهد و در نهایت منجر به تغییر در دفعات و طول چرخه پریود شود.
کاهش سطح استرس با استفاده و کمک مکانیسم‌های مقابله‌ای موثر، ممکن است به بدن کمک کند تا چرخه پریود را به دوره طبیعی بازگرداند. مکانسیم‌‌های مقابله‌ای موثر مجموعه‌ای از عملکردهای آرام‌بخش است که استرس را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
حذف کامل استرس از زندگی روزمره شما ممکن نیست؛ اما یافتن روش‌های سالم برای مقابله با استرس بیش از حد، بهترین راه برای جلوگیری از تخریب عملکرد طبیعی بدن است.
۱۰ راهکار برای کاهش استرس
خبر خوب این است با کمک راه‌های ساده‌ای می‌توانید استرس را از خودتان دور کنید تا بدن شما در سالم‌ترین حالت خود قرار گیرد. در ادامه روش‌هایی برای کاهش استرس، ارائه می‌کنیم. با رعایت این ۱۰ روش می‌توانید سبک زندگی سالم‌تر و در نتیجه چرخه پریود منظم‌تری را تجربه کنید.
فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید
برای در امان ماندن از تاثیر استرس بر پریود، بهترین روش، ورزش کردن است. ورزش منظم به کاهش استرس و بهبود علائم اضطراب و افسردگی کمک زیادی می‌کند.
از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید
پیروی از یک رژیم غذایی با مواد مغذی و محدود کردن غذاهای فرآوری شده، خطر کمبود مواد مغذی را در رژیم شما کاهش می‌دهد و در نهایت باعث کاهش سطح اضطراب و استرس می‌شود. غذاهای فرآوری شده، غذاهایی هستند که مواد افزودنی زیاد مانند شکر و نمک دارند و از رنگ‌های مصنوعی و مواد نگهدارنده در آن‌ها استفاده شده است.
استفاده از وسایل الکترونیکی را به حداقل برسانید
به حداقل رساندن زمان استفاده از موبایل، لپ‌تاپ و… ممکن است به کاهش استرس و بهبود خواب کمک کند.
خودمراقبتی را فراموش نکنید
مراقبت از خود بخش مهمی از مدیریت استرس است. یوگا، روشن کردن شمع، یک دوش آب گرم و خواندن یک کتاب خوب چند استراتژی ساده هستند که کمک زیادی به ایجاد آرامش می‌کنند. مثلا یوگا به طور گسترده در کاهش استرس نقش دارد و می‌تواند به کاهش سطح هورمون استرس و فشار خون کمک کرده و در نهایت باعث تجربه پریودهای منظم شود. تمرینات ذهن آگاهی مانند مدیتیشن و درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (Mindfulness-Based Cognitive Therapy) هم تا حد زیادی به کاهش سطح استرس و بهبود خلق و خو کمک زیادی می‌کند.
مصرف کافئین را کاهش دهید
مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث افزایش سطح استرس و اضطراب در بدن شود. اگرچه حساسیت افراد به کافئین بسیار متفاوت است، ولی با به تعادل رساندن میزان مصرف کافئین، استرس شما تا حد زیادی کنترل خواهد شد.
با دوستان و خانواده خود وقت بگذرانید
روابط اجتماعی به شما کمک می‌کند تا از موقعیت‌های استرس‌زا با آرامش بیشتری عبور کنید. داشتن رابطه عاطفی و کارهایی مثل در آغوش گرفتن، بغل کردن، بوسیدن و رابطه جنسی ممکن است با ترشح اکسی توسین (Oxytocin) و کاهش فشار خون به کاهش استرس کمک کند.
تعادل را فراموش نکنید
ایجاد مرزهای سالم در زندگی و تعادل در انجام خواسته‌های دیگران در کاهش سطح استرس و اضطراب نقش زیادی دارد. تکنیک «نه» گفتن یکی از راه‌های کنترل عوامل استرس‌زا است.
زمانی را در طبیعت بگذرانید
گذراندن زمان بیشتر در خارج از خانه، چه در پارک محلی یا بالای کوه، ممکن است به کاهش سطح استرس و تقویت خلق و خوی شما کمک کند.
تنفس عمیق را تمرین کنید
تنفس عمیق باعث آرامش بدن می‌شود و در نتیجه بعضی از احساسات فیزیکی استرس را خنثی می‌کند.
با حیوان خانگی خود وقت بگذرانید
گذراندن وقت با حیوان خانگی خود یک راه آرامش‌بخش و لذت‌بخش برای کاهش استرس است.
کلام آخر
اگرچه استرس بخشی اجتناب‌ناپذیر از زندگی است، اما استرس مزمن بر سلامت جسمی و روانی به خصوص در زنان تاثیرات منفی زیادی می‌گذارد. تاثیر استرس بر پریود جزو مواردی است که باید دقت بیشتری به آن شود، چون با داشتن استرس چرخه‌های پریود از روال طبیعی خارج شده و احتمال دارد پریودهای زودهنگام و دیرهنگام را تجربه کنید.
خوشبختانه، روش‌های زیادی برای کاهش استرس و بهبود سلامت روانی وجود دارد که با انجام دادن آن‌ها می‌توانیم سبک زندگی سالمی را تجربه کنیم و چرخه پریود منظمی هم داشته باشیم.
ورزش، تمرکز حواس، به حداقل رساندن زمان استفاده از وسایل الکترونیکی و بیرون رفتن، روش‌های موثری برای کاهش استرس هستند. همچنین کمک گرفتن از یک درمانگر یا مشاور برای کاهش استرس و اضطراب در زندگی، یک اقدام مثبت به شمار می‌آید.
