عفونت مخمری واژن که با رشد بیش از حد قارچ کاندیدا رخ می‌دهد، حدود 75 درصد از زنان را در طول زندگی حداقل برای یک مرتبه مبتلا می‌کند. این عفونت علائمی همچون خارش، تحریک و ترشح واژن را به دنبال دارد. از آن جایی که حتی افرادی که رابطۀ جنسی ندارند هم به عفونت قارچی مبتلا می‌شوند، بنابراین این عارضه به عنوان یک عفونت مقاربتی شناخته نمی‌شود. با این حال با شروع رابطۀ جنسی احتمال ابتلا به این نوع عفونت بیشتر می‌شود.
مصرف آنتی بیوتیک‌ها، بارداری، سیستم ایمنی ضعیف، دیابت کنترل نشده، استفاده از تامپون‌ها، پدهای بهداشتی و شوینده‌های معطر واژینال در کنار استفاده از قرص‌های ضد بارداری خطر ابتلا به این نوع عفونت واژن را افزایش می‌دهند.
عفونت مخمری واژن چیست؟
عفونت مخمری واژن که با نام عفونت قارچی نیز شناخته می‌شود، بر اثر نوعی مخمر به نام کاندیدا بروز پیدا می‌کند. در پاسخ به این پرسش که عفونت مخمری واژن چگونه است باید بگوییم، قارچ کاندیدا به طور طبیعی در بدن تمام زنان (از جمله در دهان، دستگاه گوارش و واژن) یافت می‌شود و تا زمانی که تعادل آن در بدن برقرار باشد مشکلی پیش نمی‌آید. اما با رشد بیش از اندازۀ کاندیدا و گسترش سریع آن، ممکن است به عفونت قارچی مبتلا شوید.
از نام‌های دیگر عفونت قارچی یا مخمری واژن می‌توانیم به کاندیدیاز ولوواژینال (vulvovaginal candidiasis) یا کاندیدیاز واژینال (vaginal candidiasis) اشاره کنیم. گاهی اوقات عفونت مخمری زنان ممکن است به درمان مقاومت نشان دهد و در طول یک سال چندین بار فرد را درگیر کرده و علائم آن عود کند که در این صورت نیاز است به طور مداوم تحت بررسی پزشکی قرار گیرید.
علائم عفونت مخمری واژن
عفونت مخمری واژینال ممکن است با نشانه‌های آزار دهنده‌ای همراه باشد که باید حتماً با آن‌ها آشنا باشید. از علائم عفونت مخمری واژن می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- درد یا سوزش حین ادرار
- بثورات واژن
- خارش، سوزش، قرمزی و تورم واژن یا فرج (قسمت خارجی اندام تناسلی زنان)
- ترشحات غلیظ و سفید بدون داشتن بو و با شکل پنیر دلمه
- درد حین رابطۀ جنسی
- ترشحات آبکی
- ترک‌های ریز در پوست فرج
توجه داشته باشید که عفونت قارچی واژن یک عفونت مقاربتی نیست. با این حال قابلیت انتقال از طریق رابطۀ جنسی و انتقال بدون تماس جنسی را دارد.
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
علت عفونت مخمری واژن
علل زیادی می‌توانند باعث بروز عفونت قارچی واژن شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
هورمون‌ها
تغییرات هورمونی که در زمان‌های متعدد از جمله دوران بارداری یا یائسگی زنان را درگیر می‌کنند، عاملی مهم برای افزایش احتمال بروز عفونت مخمری هستند. حتی مصرف قرص‌های ضد بارداری نیز ممکن است تعادل قارچ‌های مفید واژن را بر هم زده و باعث بروز عفونت شوند.
دیابت
در افرادی که با وجود ابتلا به دیابت اقدامی جهت کنترل آن انجام نمی‌دهند، احتمال بروز عفونت قارچی واژن وجود دارد. در واقع زمانی که میزان قند در غشاهای مخاطی موجود در محیط واژن افزایش پیدا کند، واژن به مکانی مستعد برای رشد مخمرها تبدیل می‌شود.
دوش و اسپری واژینال
استفاده از این محصولات در کنار شوینده‌های واژینال یا محصولات معطر مخصوص این ناحیه ممکن است با بر هم زدن تعادل باکتری‌های خوب واژن در بروز عفونت نقش داشته باشند.
مصرف آنتی بیوتیک‌ها
جالب است بدانید که داروهای آنتی بیوتیک به هر علتی که مصرف شوند خطر ابتلا به عفونت مخمری در زنان را افزایش می‌دهد؛ زیرا عاملی برای برهم زدن تعادل واژن هستند.
سیستم ایمنی ضعیف
زنانی که به هر دلیلی از جمله ابتلا به HIV سیستم ایمنی ضعیفی دارند، فضا را برای رشد کنترل نشدۀ مخمر واژن فراهم می‌کنند.
استرس
برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که قارچ کاندیدا می‌تواند نسبت به بروز استرس واکنش نشان دهد. بنابراین زمانی که بدن انسان به دلایل متعدد در معرض استرس قرار گیرد، ممکن است به عفونت مخمری مبتلا شود.
عوارض عفونت مخمری واژن
عوارض اولیۀ عفونت مخمری همان علائم آن هستند که می‌توانند منجر به بروز احساس ناخوشایند و آزار فرد مبتلا شوند. با این حال عفونت درمان نشده علائم شدیدتری به دنبال دارد که افزایش تحریک پوست و درد بیشتر از جملۀ آن‌ها هستند. در شرایطی که ناحیۀ اطراف واژن به دلیل سوزش، خارش و قرمزی بیش از حد ملتهب شود، پوست ممکن است ترک بخورد که خود عاملی برای بروز زخم‌های باز یا عفونت پوست است.
عفونت مخمری واژن در بارداری
یکی از عفونت‌های رایج دوران بارداری عفونت مخمری است که به دلیل تغییرات هورمونی باعث بر هم زدن تعادل مخمرهای واژن می‌شود. داروهای واژینالی هستند که برای درمان این عفونت در دوران بارداری بدون احتمال بروز نقض‌های مادرزادی قابل تجویز و استفاده می‌شوند. توجه داشته باشید که عفونت قارچی روی جنین اثری ندارد. بنابراین اغلب پزشکان عفونت بدون علائم را درمان نمی‌کنند. درمان معمولاً زمانی در دستور کار پزشکان قرار می‌گیرد که علائم شدیدتر شوند.
تشخیص عفونت مخمری واژن
تشخیص عفونت مخمری واژن با بررسی علائم توسط پزشک متخصص زنان و در صورت نیاز، معاینۀ او امکان پذیر است. پزشک ممکن است در صورت شدت ترشحات یا وضعیت واژن نمونه‌ای از ترشحات را برای بررسی به آزمایشگاه ارسال کند.
پیشگیری از عفونت مخمری واژن
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ماست پروبیوتیک یا مکمل‌های لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس می‌توانند با کنترل رشد مخمر واژن باعث کاهش خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن شوند. با این حال به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. ولی از آن جایی که مصرف این مادۀ غذایی عارضه‌ای ندارد، می‌توانید از مزایای احتمالی آن بهره مند شوید. از سایر روش‌های پیشگیری از ابتلا به عفونت مخمری زنان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- عدم استفاده از دوش واژینال
- عدم استفاده از دئودورانت، عطر یا شوینده‌های واژن
- پوشیدن لباس زیر نخی و گشاد
- عدم استفاده از لباس زیر خیس
- استفاده از روان کننده‌های جنسی مبتنی بر آب (لوبریکانت)
- عدم استفاده از تامپون یا پدهای معطر
- تعویض لباس زیر در صورت عرق کردن
- کنترل سطح قند خون در محدودۀ طبیعی در افراد مبتلا به این دیابت
درمان عفونت مخمری واژن
درمان عفونت مخمری واژن اغلب به صورت داروهای مختلف (حتی داروهای بدون نسخۀ ضد قارچ) امکان پذیر است. با این حال روش‌های خانگی نیز می‌توانند در حین درمان یا در مواردی که عفونت خفیف است، مورد توجه قرار گیرند که در ادامه این دو روش درمان را به صورت مجزا بررسی می‌کنیم:
داروی عفونت مخمری واژن
داروهای ضد قارچ که به اشکال مختلف از جمله کرم، شیاف یا پماد واژینال و موضعی وجود دارند، رایج‌ترین روش‌های درمان عفونت قارچی واژن هستند. درمان با این داروها از جمله کلوتریمازول، میکونازول و فلوکونازول ممکن است 3 تا 7 روز طول بکشد. در شرایط بارداری استفاده از کرم یا شیاف خطری ندارد. اما باید از مصرف داروهای خوراکی اجتناب کنید. در هر صورت پزشک متخصص زنان در چنین شرایطی بهترین تجویز را برای شما خواهد داشت.
کسانی که به طور مکرر به عفونت قارچی واژن مبتلا می‌شوند، ممکن است به تشخیص پزشک لازم باشد که به صورت هفتگی برای مدت 6 ماه قرص فلوکونازول مصرف کنند. البته مصرف این قرص در شرایطی تجویز می‌شود که فرد مبتلا قصدی برای بارداری طی این مدت نداشته باشد. دقت داشته باشید که اگر برای درمان داروی واژینال مصرف می‌کنید، نباید تا اتمام مصرف داروها رابطۀ جنسی داشته باشید.
درمان خانگی عفونت مخمری واژن
اگرچه مؤثرترین روش درمان عفونت مخمری واژن، استفاده از داروهای تجویزی توسط پزشک است، اما برخی راهکارهای درمانی همچون موارد زیر نیز می‌توانند برای درمان مورد استفاده قرار گیرند:
استفاده از آب نمک
استفاده از آب نمک برای شستشوی واژن ممکن است به تسکین علائم و بهبود آن‌ها کمک کند. برای این کار باید کمی نمک را در آب گرم حل کرده و برای دقایقی درون آن بنشینید. نشستن در آب خنک نیز ممکن است به تسکین علائمی همچون ورم و درد ناحیۀ تناسلی کمک کند.
ماست
خوردن ماست خصوصاً ماست یونانی بدون شیرین کننده و در ترکیب با پروبیوتیک به جلوگیری از بروز عفونت مخمری در آینده کمک می‌کند.
اسید بوریک
اسید بوریک یک ترکیب طبیعی با اثرات ضد قارچی است که آنتی اکسیدان هم دارد. برخی مطالعات از تأثیر این ماده به عنوان یک درمان جایگزین برای عفونت‌های قارچی خبر داده‌اند.
روغن پونۀ کوهی
روغن پونۀ کوهی می‌تواند pH طبیعی واژن را بازیابی کند و مانع از رشد مخمر شود. با این حال برای استفاده از آن باید حتماً از پزشک متخصص مشورت بگیرید. از دیگر روش‌های طبیعی احتمالی که ممکن است در درمان عفونت قارچی واژن مؤثر باشند، می‌توانیم به سیر، پراکسید هیدروژن و روغن درخت چای اشاره کنیم.
زمان مراجعه به پزشک
برای اینکه مطمئن شوید که به عفونت مخمری رحم یا واژن مبتلا شده‌اید یا خیر، ابتدا باید به علائم خود توجه کنید. اما در صورتی که با نشانه‌ای زیر مواجه شدید، برای پیگیری روند درمان این عفونت حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
- در شرایطی که برای اولین بار با علائم عفونت مخمری واژن مبتلا شده‌اید.
- در شرایطی که در مورد ابتلا به عفونت قارچی خود یا عفونتی دیگر (به دلیل تشابه علائم) تردید دارید.
- در صورتی که باردار هستید یا سیستم ایمنی بدن شما به دلیل مصرف برخی داروها یا سایر عفونت‌ها ضعیف شده است.
- علائم عفونت شما حتی بعد از یک دوره استفاده از کرم‌ها و شیاف‌های ضد قارچ واژینال از بین نرفته‌اند.
- همراه با علائم عفونت، علائم دیگری را نیز مشاهده می‌کنید.
خلاصۀ نکات مهم دربارۀ عفونت مخمری واژن
- عفونت مخمری واژن یک عفونت شایع است که بیشتر زنان را در طول زندگی دچار می‌کند.
- از علائم این عفونت می‌توانیم به خارش، قرمزی، تورم، سوزش یا درد حین رابطۀ جنسی اشاره کنیم. ضمن اینکه ترشحات این نوع عفونت غلیظ و سفید رنگ هستند.
- عواملی مانند تغییرات هورمونی، مصرف آنتی بیوتیک‌ها، دیابت کنترل نشده و استفاده از دوش واژینال در بروز عفونت مخمری مؤثر هستند.
- درمان این عفونت با کرم‌های ضد قارچ بدون نسخه یا داروهای تجویزی توسط پزشک خصوصاً در زمان مقاومت عفونت به درمان یا عود مکرر آن امکان پذیر است.
- اگر شما هم با علائم این عفونت مواجه هستید، می‌توانید بدون خروج از خانه و تنها با چند کلیک در تماس با پزشکان متخصص هرلایف برای درمان خود اقدام کنید.
پرسش‌های پرتکرار
این عفونت با بررسی علائم از جمله سوزش، خارش، تورم، قرمزی و درد حین رابطۀ جنسی یا ادرار قابل تشخیص است. با این حال پزشک ممکن است معاینۀ واژینال یا آزمایش نمونه ترشحات را برای تشخیص دقیق‌تر در دستور کار قرار دهد.
خیر عفونت قارچی واژن تنها از طریق مصرف داروهای ضد قارچ امکان پذیر است.
مصرف انواع پماد، کرم یا شیاف واژینال (کلوتریمازول یا میکونازول) یا قرص خوراکی (فلوکونازول) بسته به شدت بیماری در درمان عفونت قارچی واژن مؤثر هستند. برای بهبود روند درمان خصوصاً در افراد مبتلا به عفونت مکرر مصرف پروبیوتیک نیز پیشنهاد می‌شود.
منابع:
