مطالعات در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که بیشتر موارد ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان دهانۀ رحم در زنان، به ویروس پاپیلومای انسانی مرتبط هستند که به آن ویروس (HPV) می‌گویند. با کاهش سن شروع رابطۀ جنسی، عدم آگاهی برخی از افراد در مورد بیماریهای مقاربتی و نحوۀ ابتلا به آن‌ها، لازم است از بدن در برابر ویروس اچ پی وی محافظت شود. با توجه به افزایش آمار ابتلا به زگیل تناسلی در ایران، در این مقاله از بلاگ هرلایف به بررسی بهترین زمان تزریق واکسن گارداسیل، تعداد دوزها، بهترین ظرفیت واکسن و عوارض آن پرداخته می‌شود.
اچ پی وی (HPV) چیست؟
ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papillomavirus) که به اختصار به آن ویروس (HPV) گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی است. در اکثر موارد این ویروس خود به خود از بین می‌رود. یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری از ابتلا به ویروس (HPV) تزریق واکسن است. اگرچه افراد باید با راه‌های انتقال ویروس اچ پی وی هم آشنا باشند.
واکسن گارداسیل چیست؟
گارداسیل موثرترین واکسن (HPV) است که برای محافظت از افراد در برابر ویروس اچ پی وی تزریق شده و از ابتلا به زگیل تناسلی و سرطان‌های مرتبط با بیماریهای مقاربتی پیشگیری می‌کند. بنابراین این دارو واکسنی بسیار مناسب است که برای واکسیناسیون دختران و پسران در سن مشخص و همچنین دریافت واکسن بین زنان و مردان برای پیشگیری از سرطان مقعد، سرطان واژن، سرطان دهانۀ رحم، رشد غیرطبیعی بافت مقعد، سرطان‌های سر و گردن، دهان و زگیل تناسلی کاربرد دارد.
واکسن‌های گارداسیل از پروتئین‌های ریزی ساخته شده‌اند که شباهت زیادی به یک ویروس (HPV) واقعی دارند؛ اما این واکسن حاوی هیچ‌گونه ویروس زنده، (DNA) ویروس یا ویروس کشته (HPV) نیست. بنابراین تزریق آن نمی‌تواند عاملی برای ابتلا به بیماریهای مرتبط با ویروس اچ پی وی باشد.
انواع واکسن گارداسیل کدامند؟
۲ نوع واکسن گارداسیل برای مقابله با ویروس اچ پی وی و سرطان‌ها و بیماریهای مقاربتی مرتبط وجود دارد. در ادامه ۲ ظرفیت مختلف واکسن گارداسیل بررسی می‌شوند.
واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی
واکسن ۴ ظرفیتی می‌تواند از بدن افراد در برابر ۴ سویه از ویروس (HPV) محافظت کند که شامل سویه‌های ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ (سویه‌هایی با احتمال زیاد خطر بروز سرطان) می‌شود. بنابراین نباید انتظار داشت که این واکسن بتواند از بیماریهای مختلفی پیشگیری کند.
اگر مایل به ایجاد محافظت در سطح بالاتری هستید، پزشکان متخصص دریافت واکسن‌های ۹ ظرفیتی گارداسیل را پیشنهاد می‌کنند. با توجه به سطح محافظت بالاتر گارداسیل ۹ ظرفیتی در مقایسه با گارداسیل ۴ ظرفیتی، قیمت این واکسن بالاتر خواهد بود.
واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی
در بسیاری از موارد، پزشک متخصص توصیه می‌کند برای پیشگیری از ابتلا به سویه‌های مختلف (HPV) و افزایش ایمنی بدن، واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی تزریق شود. گارداسیل ۹ ظرفیتی به محافظت از افراد ۹ تا ۴۵ ساله در برابر بیماریهای ناشی از ۹ سویه (HPV) کمک می‌کند؛ به همین دلیل نیز به آن واکسن ۹ ظرفیتی می‌گویند.
از جمله بیماریهای قابل پیشگیری با تجویز و تزریق این واکسن می‌توان به سرطان‌های زیر اشاره کرد.
- سرطان دهانۀ رحم
- سرطان واژن
- سرطان فرج در زنان
- سرطان مقعد
- برخی از سرطان‌های سر و گردن (سرطان گلو، پشت دهان)
- زگیل تناسلی
از جمله سویه‌های ویروس اچ پی وی که مصرف واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی از ابتلا به آن‌ها پیشگیری می‌کند به شرح زیر هستند.
- سویه‌های ۱۶ و ۱۸ (HPV): این سویه‌ها مسئول بیشتر سرطان‌های مرتبط با ویروس (HPV) هستند.
- سویه‌های ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ (HPV): این سویه‌ها مسئول ابتلا به سرطان دهانۀ رحم هستند.
- سویه‌های ۶ و ۱۱ (HPV): این سویه‌ها مسئول ۹۰% ابتلا به زگیل تناسلی هستند.
واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی ممکن است از همه در برابر بیماریهای ناشی از سایر انواع (HPV) محافظت نکند. با توجه به اینکه این واکسن تنها از افراد در برابر سویه‌های ذکر شده محافظت می‌کند، بنابراین نمی‌تواند در برابر دیگر سویه‌ها ایمنی ایجاد کند. این در حالی است که حدود ۴۰ سویه از (HPV) شناسایی شده‌اند که از طریق تماس با پوست ناحیۀ درگیر در زمان رابطه جنسی منتقل می‌شوند.
نکتۀ مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که واکسن‌های (HPV) روشی برای درمان بیماریهای مرتبط با عفونت‌های مقاربتی نیستند؛ آن‌ها تنها می‌توانند از افراد در برابر ابتلا به این بیماری‌ها محافظت کرده یا به عبارتی ریسک ابتلا به بیماری را کاهش دهند.
چند دوز از واکسن گارداسیل باید تزریق شود؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا (CDC) تزریق واکسن گارداسیل بین سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی را پیشنهاد کرده است. البته برخی از کشورها، بهترین سن برای شروع دریافت این واکسن را ۹ سال در نظر گرفته‌اند.
با توجه به سن، تعداد دوز دریافتی از واکسن (HPV) و نحوۀ تزریق آن به شرح جدول زیر است.
| سن | تعداد دوز دریافتی |
| دختران و پسران ۹ و ۱۰ ساله | ۲ دوز از واکسن با فاصلۀ حداقل ۶ ماه |
| دختران و پسران ۱۱ تا ۱۲ ساله | |
| نوجوانان ۱۳ و ۱۴ ساله | |
| نوجوانان و جوانان ۱۵ تا ۲۵ ساله | ۳ دوز از واکسن (دوز دوم ۱ ماه پس از دوز اول و دوز سوم حداقل ۳ ماه پس از دوز دوم) |
| جوانان و افراد ۲۶ تا ۴۵ ساله |
آیا واکسن‌های گارداسیل عملکرد ۱۰۰ درصدی دارند؟
هیچ واکسنی تاکنون عملکرد ۱۰۰ درصدی نداشته و واکسن‌های (HPV) نیز از این قاعده مستثنی نیستند. به صورت کلی می‌توان گفت که واکسن‌های اچ پی وی تا ۹۰% از بدن در برابر بیشتر سویه‌های ویروس اچ پی وی محافظت می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند کشورهایی که دریافت واکسن (HPV) در برنامه واکسیناسیون ملی آن‌ها قرار دارد، تا کنون توانسته‌اند به آمار زیر دست پیدا کنند.
- کاهش ۸۰ درصدی ابتلا به سرطان‌های منتسب به ویروس (HPV) در جوانان
- کاهش ۸۸ درصدی ابتلا به سرطان‌های منتسب به ویروس (HPV) در نوجوانان
تأثیر واکسن‌های گارداسیل برای محافظت در برابر بیماریهای ناشی از موارد زیر ثابت نشده است.
- انواع سویه‌های (HPV) تحت پوشش این واکسن نبوده و گارداسیل تنها می‌تواند از ۹ سویه این ویروس پیشگیری کند.
- واکسن‌های گارداسیل کاربردی برای درمان انواع (HPV) که قبلا فرد به آن مبتلا شده ندارند.
- واکسن‌های گارداسیل نمی‌توانند از تمامی سرطان‌ها پیشگیری کنند و این واکسن تنها می‌تواند از افراد در برابر سرطان‌های فرج، واژن، دهانۀ رحم، مقعد و سایر سرطان‌های سر و گردن ناشی از ۹ سویه ذکر شده در مطلب محافظت کند.
- گارداسیل ۹ ظرفیتی روشی برای درمان زگیل تناسلی نیست.
- گارداسیل ۹ ممکن است منجر به محافظت در تمامی دریافت‌کنند‌گان واکسن نشود.
عوارض واکسن‌های گارداسیل چیست؟
گارداسیل نیز مانند هر واکسن دیگری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد که بیشتر به شرح زیر هستند.
- قرمزی، خارش، تورم، کبودی و درد در محل تزریق
- تب و سردرد
- احساس خستگی
- درد عضلانی یا مفصلی
- سرگیجه و غش در بین نوجوانان
چه کسانی باید واکسن‌های گارداسیل را دریافت کنند؟
واکسن‌های گارداسیل برای تمامی افرادی که در معرض خطر انواع سویه‌های کم‌خطر و پُرخطر (HPV) هستند ضروری است. این واکسن خصوصاً برای افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند (HIV) و گروه‌های دارای نقص ایمنی قابل توجه و افرادی که تعدد رابطه جنسی بالایی دارند ضروری خواهد بود.
توجه کنید که این واکسن می‌تواند یک سری عوارض داشته باشد و در برخی از موارد افراد با شرایطی که در ادامه بررسی می‌شوند، نباید برای تزریق آن اقدام کنند. بنابراین قبل از اقدام برای خرید واکسن و تزریق آن با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
چه کسانی نباید واکسن‌های گارداسیل را دریافت کنند؟
مانند هر واکسن دیگری، گارداسیل نیز ممکن است محدودیت‌هایی برای تزریق داشته باشد که به شرح زیر هستند.
- خانم‌های بارداری
- حساسیت به انواع مخمرها
- حساسیت به دوز قبلی
- افراد مبتلا به برخی از بیماری‌ها مانند آنفولانزا و غیره
بنابراین اگر در یکی از دسته‌های فوق قرار می‌گیرید نباید برای تزریق گارداسیل اقدام کنید.
۴ نکته مهم درباره واکسن گارداسیل
- یکی از متداول‌ترین واکسن‌های HPV، واکسن گارداسیل است که با ۲ ظرفیت ۴ و ۹ در دسترس خواهد بود.
- این واکسن‌ها باتوجه‌به اینکه از بدن در برابر چه سویه‌هایی از اچ پی وی محافظت می‌کنند، نامگذاری شده‌اند.
- این واکسن که برای افراد بین ۹ تا ۴۵ ساله در ۲ دوز یا ۳ دوز تزریق می‌شود، می‌تواند به پیشگیری از برخی بیماریهای مرتبط با عفونت‌های مقاربتی کمک کند.
- نکته مهم اینکه واکسن گارداسیل هنوز در برنامه واکسیناسیون افراد در ایران قرار نگرفته و باید خودتان برای تزریق آن به مراکز معتبر مراجعه کنید.
