ورزش کردن در زنان و مردان چه تفاوت‌هایی دارد؟

آیا بین زنان و مردان فرقی وجود دارد؟ به نظر شما سؤال خنده داری بود؟ اما قطعاً می‌توان تا ساعت‌ها درباره تفاوت‌های بین دو جنسیت مردان و زنان حرف زد، اما نقطه اشتراک آنها چیست؟ حالا اگر بپرسیم تفاوتی بین ورزش مردانه و زنانه وجود دارد، احتمالا همچنان اولین پاسخ بله باشد. اما دقت کنید. آیا ورزشی وجود دارد که خاص مردان باشد و زنان نتوانند (یا نباید) آن را انجام دهند؟ در این مطلب به شما توضیح می‌دهیم که علم در این باره به چه نتایجی رسیده است و در خصوص این باور که «ورزش‌های مردانه» با «ورزش‌های زنانه» متفاوت است، چه می‌گوید.

۱- آیا بدن مردان و زنان به ورزش واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد؟

بله، بدن زنان در زمان استراحت پس از تمرین نسبت به مردان گلوکز (قند) بیشتری می‌سوزاند. بدن مردان در این زمان چربی بیشتری نسبت به زنان می‌سوزاند. اما در حین ورزش، به ویژه در طول تمرین سبک با وزنه و هیت (HIIT) -تمرینات تناوبی با شدت بالا-، زنان می‌توانند سریع‌تر چربی بسوزانند. همین جا یک باور غلط را رد کنیم: از قدیم بسیاری از افراد تصور می‌کردند ماهیچه‌های مردانه و زنانه از اساس با هم فرق دارند، اما این طور نیست. این باور غلط احتمالاً ناشی از این یافته است که زنان در طول ورزش بیشتر به متابولیسم هوازی متکی هستند، در حالی که مردان بیشتر از متابولیسم بی‌هوازی در طول ورزش استفاده می‌‌کنند. فیبرهای عضلانی مردانه اگرچه از اساس مشابه فیبرهای عضلانی زنانه است اما به طور متوسط بزرگ‌تر از فیبرهای عضلانی زنان است.

۲- آیا تفاوتی بین قدرت بالاتنه و پایین تنه زن و مرد وجود دارد؟

تفاوت در قدرت و اندازه عضلات بین دو جنس بیشتر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. قدرت بالاتنه زنان ۵۰ تا ۶۰ درصد مردان و قدرت پایین تنه زنان حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد قدرت پایین تنه مردان است.

۳- تفاوت‌های ذاتی مردان و زنان از نظر خصوصیات بدنی و مهارتی چگونه است؟

زنان به طور طبیعی در موقعیت‌های استقامتی بهتر از مردانی با فیزیک مشابه خواهند بود. مردان هم معمولاً قوی‌تر و سریع‌تر از زنانی با فیزیک مشابه خود خواهند بود (اما یادتان باشد تمرین مهم‌ترین فاکتور است. در واقع شما می‌توانید موضوعی را که به طور طبیعی در آن خوب نیستید به نحو قابل توجهی ارتقا دهید). از طرف دیگر مردان در بسیاری از مهارت‌های حرکتی اساسی، به ویژه مهارت‌های کنترل اشیا (پرتاب، گرفتن، شوت زدن، لگد زدن) و کنترل بدن (چابکی) نسبت به زنان برتری دارند. در نهایت اینکه توان دویدن در مسافت‌های بالا و دوی سرعت به ترتیب عمدتاً به ظرفیت هوازی و قدرت عضلانی ربط دارند. از آنجایی که مردان دارای ظرفیت هوازی و قدرت عضلانی بیشتری هستند، طبیعی است که در این دو مقوله عملکرد بهتری نسبت به زنان داشته باشند. اما نمی‌توان گفت مهارتی صرفاً مردانه است یا مهارتی وجود دارد که صرفاً زنانه باشد.

۴- آیا موردی در ارتباط با ورزش وجود ندارد که زنان در آن بهتر باشند؟

تحقیقات نشان می‌دهند که زنان ورزشکار حرفه‌ای آسیب‌های عضلانی کمتری را تجربه می‌کنند و سریع‌تر از مردان حرفه‌ای مشابه خود بهبود می‌یابند. اما زنان آماتوری که ورزش را به تازگی شروع کرده‌اند، در صورت آسیب دیدگی، به زمان نقاهت بیشتری نیاز دارند. از طرف دیگر رضایت کلی زنان ورزشکار حرفه‌ای و آماتورهای جدی از کیفیت زندگی‌شان بیشتر از مردان ورزشکار در سطح ورزش مشابه بود.

۵- آیا یک زن می‌تواند به حدی تمرین کند که در سطح یک مرد قوی باشد؟

بله، قطعاً چنین چیزی امکان پذیر است. بدن زنان به طور متوسط ضعیف‌تر از مردان است. اما یک زن خاص اگر به اندازه کافی تمرینات سخت انجام دهد، می‌تواند از مردان با قدرت بدنی متوسط یا حتی از مردان قوی هم بهتر عمل کند.

۶- بهترین ورزش‌‎ها برای تناسب اندام زنان چیست؟

در پاسخ به این سؤال می‌‎توانیم به ورزش‌هایی مانند «شنا كردن، تنیس، حرکات موزون و موج سواری» اشاره کنیم.

۷- هورمون‌ها در مجزا کردن ورزش‌های مردانه و زنانه مؤثر هستند؟

در مطالعه‌ای دو هورمون جنسی اصلی استروژن و تستوسترون که در مردان و زنان بسیار متفاوت هستند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این نکته را می‌دانیم که استروژن هورمون جنسی اولیه زنانه است طبق این مطالعه به نظر نمی‌رسد که استروژن بر تولید نیروی فیبر عضلانی یا سرعت انقباض فیبرهای عضلانی تأثیر بگذارد، اما استروژن هیچ تأثیری بر اندازه فیبر عضلانی ندارد.

جالب است بدانید که استروژن در ترمیم عضله آسیب دیده پس از ورزش کمک می‌کند. از سوی دیگر، مردان سطح تستوسترون بسیار بیشتری نسبت به زنان دارند. این در حالی است که تستوسترون به شدت با دو ویژگی توده و قدرت عضلانی ارتباط دارد. با این حال، به نظر نمی‌رسد تستوسترون بتواند به تنهایی و مستقیماً تولید نیروی عضلانی یا سرعت انقباض را افزایش دهد. اما به دلیل تستوسترون افزایش کلی اندازه عضله باعث افزایش تولید نیروی کلی می‌شود.

نتیجه تحقیقات چه می‌گوید؛ آیا زنان و مردان می‌توانند پا به پای هم ورزش کنند؟

مردان و زنان با در نظر گرفتن ترکیب فیبرهای عضلانی، سازگاری اولیه با تمرینات ورزشی و ریکاوری تمرین تفاوت چندانی با هم ندارند. اما تفاوت عمده بین جنسیت‌ها در نحوه متابولیسم، اندازۀ فیبر عضلانی و هورمون های آنابولیک آنهاست.

آیا این به آن معناست که زنان باید متفاوت از مردان تمرین کنند؟ قطعاً نه. دکتر ویلسون دوست دارد برنامه تمرینی خود را بر اساس ترکیب فیبر عضلانی برای هر گروه عضلانی قرار دهد. از آنجایی که مردان و زنان تفاوت قابل توجهی بین ترکیبات فیبر عضلانی ندارند، دلیلی برای طراحی پروتکل متفاوتی وجود ندارد. البته در یک برنامه بلندمدت ورزشی زمانی وجود دارد که یک زن به سرعت مردی که همزمان با او ورزش را شروع کرده، پیشرفت نمی‌کند. در این حالت ممکن است تغییرات آموزشی برای ادامه پیشرفت او، البته با سرعت کمتر، لازم باشد. از طرف دیگر مردان ممکن است سریع‌تر از فشار و خستگی ناشی از تمرینات عادی خلاص شوند، اما زنان به طور متوسط آسیب عضلانی و التهاب کمتری را تجربه می‌کنند.

در مجموع، دلایل زیادی وجود ندارند که فکر کنیم مردان و زنان باید متفاوت تمرین کنند. اگرچه بعضی تفاوت‌های کلیدی بین جنسیت‌ها وجود دارند، اما این تفاوت‌ها بر توانایی انجام انواع خاصی از تمرین‌ها تأثیری ندارند. زنان به طور طبیعی در موقعیت‌های استقامتی بهتر خواهند بود و مردان معمولاً قوی‌تر و سریع‌تر عمل خواهند کرد. در نهایت شما می‌توانید در هر حوزه و مبحثی ارتقا پیدا کنید. این کار با تمرین، ممارست، پیگیری و البته داشتن آگاهی کافی و یک استاد راهنمای مناسب ممکن خواهد شد.