انواع ترشحات واژن در بارداری: کدام ترشحات خطرناک هستند؟

بدن در دوران بارداری شاهد تغییرات هورمونی چشمگیری است که یکی از اثرات آن تولید ترشحات واژن خواهد بود. انواع ترشحات واژن در بارداری که با نام «لکوره» نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند با توجه به شرایط بدنی فرد، در طیف وسیعی از حالت‌های بی رنگ، رقیق، سفید شیری یا کمی غلیظ‌تر بروز پیدا کنند و اغلب طبیعی تلقی می‌شوند.

تفاوت اصلی ترشحات طبیعی بارداری با غیر طبیعی، در رنگ (زرد، سبز، خاکستری)، بو (بدبو یا بوی ماهی‌)، بافت (پنبه‌ای یا کف‌ آلود) و علائم همراه (خارش، سوزش، درد) است. بنابراین در صورت مشاهدۀ هرگونه ترشحات غیرطبیعی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

ترشحات بارداری چیست؟

ترشحات واژن مایعی مخاطی است که نقش مهمی در حفظ پاکیزگی، رطوبت و پیشگیری از عفونت در واژن بر عهده دارد. این ترشحات از دوران بلوغ و همزمان با تغییرات هورمونی در دختران شروع شده و پس از یائسگی به مرور کاهش پیدا می‌کنند. البته میزان انواع ترشحات واژن در بارداری نیز افزایش قابل توجهی می‌یابد. در واقع افزایش ترشحات واژن اغلب یکی از اولین علائم بارداری محسوب می‌شود. این افزایش ترشحات بارداری خصوصاً در اواخر بارداری، بیشتر شده و به عنوان یک مکانیزم دفاعی مهم محسوب می‌شود. زیرا مانع از ورود باکتری‌ها از واژن به داخل رحم می‌شود.

علاوه بر این، به دلیل افزایش جریان خون در ناحیۀ لگن بعد از بارداری، احتمال افزایش ترشحات واژن نیز معمول خواهد بود. با این اوصاف داشتن ترشحات واژن در تمام طول زندگی طبیعی است، با این حال در طول بارداری حجم آن بیش از حد معمول خواهد بود. همچنین، در هفته‌های پایانی بارداری، این ترشحات به اوج خود می‌رسند و ممکن است حاوی رگه‌های صورتی رنگ مخاط باشند. این مخاط معمولاً حالت چسبناک و ژله‌ مانند دارد و نشانه‌ای از آمادگی بدن برای شروع فرایند زایمان است.

انواع ترشحات واژن در بارداری

انواع ترشحات واژن بر اساس رنگ می‌توانند اطلاعات مختلفی را در اختیار ما قرار دارند. زیرا نشان دهندۀ مسائل مختلف مرتبط با سلامتی هستند. این موارد عبارتند از:

ترشحات شیری سفید یا شفاف

ترشحات شفاف و سفید شیری که اغلب بوی ملایمی دارند، معمولاً طبیعی و سالم تشخیص داده می‌شوند. با این حال هرگونه تغییر محسوس در میزان یا غلظت آن‌ها ممکن است نشانۀ هشداری باشد. برای مثال اگر زن بارداری هنوز هفته‌های پایانی بارداری خود را طی نکرده باشد و در مقابل افزایش حجم ترشحات واژن را احساس کند (ترشحاتی ژله مانند با قوام غلیظ و نشت مداوم) باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کند. این تغییرات می‌توانند از علائم زایمان زودرس تلقی شوند، به همین دلیل نیازمند بررسی فوری پزشکی هستند.

ترشحات سفید و توده‌ای

از دیگر انواع ترشحات واژن در دوران بارداری، نمونه‌های سفید و توده‌ای هستند. ترشحاتی که شبیه به پنیر دلمه شده باشند، نشانه‌ای از عفونت قارچی محسوب می‌شوند. عفونت قارچی در زنان بسیار شایع است و بدن در دوران بارداری بیشتر مستعد ابتلا به آن است.

ترشحات سبز یا زرد

ترشحات سبز یا زرد واژن نیز طبیعی تلقی نمی‌شوند و ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری مقاربتی مانند کلامیدیا یا تریکومونیازیس باشند. مطابق با منابع معتبر مانند مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، عفونت‌های مقاربتی در دوران بارداری می‌توانند عوارضی جدی برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشند. این عوارض ممکن است تا سال‌ها پس از تولد ظاهر نشوند و می‌توانند بر سیستم عصبی و رشد کودک تأثیر بگذارند، همچنین می‌توانند منجر به ناباروری در زنان شوند.

نکته: گاهی افراد تصور می‌کنند که ترشحات زرد رنگ دارند، در حالی که تنها کمی نشت ادرار داشته‌اند.

ترشحات خاکستری

ترشحات خاکستری چه در دوران بارداری چه در شرایط معمول، خصوصاً اگر با بوی ماهی همراه باشند، اغلب نشانۀ عفونت واژن یا واژینوز باکتریایی هستند. چنین وضعیتی نتیجۀ عدم تعادل باکتریایی واژن است و به عنوان شایع‌ترین عفونت واژینال در طول سال‌های باروری زنان شناخته می‌شود.

ترشحات صورتی

ترشحات صورتی از انواع ترشحات واژن در بارداری با توجه به علت ممکن است طبیعی و البته گاهی نیازمند بررسی باشند. این نوع ترشحات اغلب در شروع بارداری یا در هفته‌های پایانی همزمان با آمادگی بدن برای زایمان رخ می‌دهند. البته در مواردی ممکن است قبل از وقوع سقط جنین یا در موارد حاملگی خارج از رحم نیز بروز پیدا کنند. مطابق با یک پژوهش که روی 4510 نفر انجام شد، مشاهدۀ لکه بینی و دوره‌های خونریزی خفیف یا ترشحات صورتی به ویژه اگر 1 یا 2 روز طول بکشند، لزوماً با افزایش خطر سقط جنین مرتبط نیستند.

ترشحات قهوه‌ای

ترشحات قهوه‌ای اغلب نشانه‌ای مبنی بر خروج خون قدیمی از بدن هستند که گاهی از علائم اولیۀ بارداری به شمار می‌روند. این سری از ترشحات معمولاً جای نگرانی ندارند، با این حال در صورت مشاهدۀ مکرر بهتر است در مورد آن با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

ترشحات قرمز

وجود ترشحات قرمز رنگ از واژن در دوران بارداری نیازمند بررسی فوری توسط پزشک است، به ویژه اگر خونریزی شدید باشد، حاوی لخته خون باشد یا با درد و گرفتگی در ناحیۀ شکم همراه باشد. این علائم ممکن است نشانه‌ای از سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم باشند. بر اساس اطلاعات سایت مدیکال نیوز تودی، حدود 10 تا 15 درصد از بارداری‌ها به سقط جنین منجر می‌شوند.

علائم ترشحات طبیعی و غیرطبیعی واژن در بارداری

ترشحات طبیعی واژن اغلب با بوی ملایم همراه هستند و کمی افزایش ترشح آن‌ها طبیعی تلقی می‌شوند. اما در صورتی که رنگ و بوی غیر معمولی داشت باشند، می‌توانند نشان دهندۀ بروز یک مشکل جدی در بارداری یا عفونت باشند. بسته به علت ترشح، علائم همراه با ترشحات هر مشکل نیز با هم تفاوت دارند. در ادامه به علائم ترشحات غیرطبیعی واژن می‌پردازیم:

• عفونت قارچی: ترشحات سفید و توده‌ای، خارش، سوزش و درد هنگام ادرار کردن یا رابطه جنسی
• عفونت باکتریایی: ترشحات خاکستری، بوی ماهی، خارش خفیف یا سوزش در واژن
• عفونت مقاربتی: ترشحات سبز یا زرد، بوی نامطبوع، قرمزی، درد و تحریک ناحیۀ تناسلی
• سقط جنین یا حاملگی خارج رحم: ترشحات قرمز یا صورتی همراه با لختۀ خون یا خونریزی شدید، درد و گرفتگی شکم
• زایمان زودرس: ترشحات شفاف و شیری زیاد، درد و گرفتگی شکم، انقباضات منظم و دردناک رحم، کمر درد مبهم، احساس فشار در ناحیۀ لگن

تفاوت ترشح طبیعی و غیرطبیعی حاملگی

همانطور که گفتیم انواع ترشحات واژن در بارداری در صورت داشتن رنگ شفاف یا شیری رنگ، بوی ملایم یا بدون بو و به اشکال رقیق، آبکی، غلیظ یا مخاطی معمولاً طبیعی تلقی می‌شوند. این وضعیت به دلیل افزایش هورمون‌ها در اوایل بارداری رخ می‌دهد و می‌تواند با نزدیک شدن به زایمان، دچار تغییراتی همچون غلظت بیشتر یا وجود رگه‌های خونی شود. این ترشحات با علائم غیرمعمول دیگری همراه نیستند.

در مقابل ترشحات غیرطبیعی واژن ممکن است به شکل سفید، توده‌ای و به رنگ‌های سبز، زرد، خاکستری، صورتی، قهوه‌ای یا قرمز باشند که علت هر کدام را بررسی کردیم. غلظت این ترشحات اغلب بسیار رقیق و آبکی (که می‌تواند نشانۀ پارگی کیسۀ آب باشد) یا غلیظ، چرکی و حتی کف آلود باشد. ضمن اینکه این ترشحات با یک یا چند مورد از علائم دیگری همچون بوی زننده، قرمزی سوزش، خارش، درد حین ادرار یا رابطۀ جنسی، درد در ناحیۀ پایین شکم یا لگن نیز همراه هستند.

دلایل ترشحات طبیعی و غیرطبیعی واژن در بارداری

قبلاً هم اشاره کردیم که ترشحات واژن در روزهای اول بارداری خود نشانه‌ای از وقوع حاملگی هستند و این وضعیت به دلیل افزایش هورمون‌های بارداری (استروژن و پروژسترون) و افزایش جریان خون به ناحیۀ واژن رخ می‌دهد. در حالی که ترشحات پنیری واژن در بارداری یا دیگر ترشحات غیرمعمول می‌توانند نشانه‌ای از عفونت واژن، حاملگی خارج از رحم، نزدیکی به زمان زایمان، احتمال سقط جنین یا زایمان زودرس باشند.

زمان شروع ترشحات طبیعی واژن در حاملگی

انواع ترشحات واژن در بارداری از همان شروع حاملگی ممکن است بروز پیدا کنند و اغلب آن‌ها طبیعی هستند. در ادامه این ترشحات را بر اساس زمان بارداری مورد بررسی قرار می‌دهیم:

ترشحات واژن در اوایل بارداری

ترشحات اوایل بارداری معمولاً طبیعی هستند. اما برای بسیاری از افراد این سؤال وجود دارد که آیا ترشحات واژن در هفته بیست و پنجم بارداری نیز طبیعی هستند؟ در پاسخ باید گفت که اگر علائم خاصی همراه نداشته باشند معمولاً طبیعی هستند. با این حال گاهی این وضعیت نشان از یک عفونت یا نشت مایع آمنیوتیک دارد. بر اساس اطلاعات موجود در سایت هلث لاین، نشت مایع آمنیوتیک در هر مرحله‌ای از بارداری می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.

گرچه خروج مقدار کمی مایع ممکن است طبیعی باشد، اما از دست دادن بیش از حد آن می‌تواند مضر باشد. نشت مایع آمنیوتیک در سه ماهۀ اول یا دوم بارداری می‌تواند منجر به عوارضی از جمله نقایص مادرزادی شود. این وضعیت با چکۀ مداوم مایع از واژن، ترشحات رقیق و آبکی، بدون بو یا همراه با بوی شیرین است. در چنین شرایطی باید فوراً موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

ترشحات واژن در اواخر بارداری

در اواخر بارداری به ویژه هفتۀ آخر، میزان ترشحات واژن افزایش پیدا می‌کند. این ترشحات ممکن است حاوی رگه‌هایی از مخاط صورتی، چسبنده یا ژله‌ای باشند و زمانی رخ می‌دهند که پلاک مخاطی که در طول بارداری دهانۀ رحم را مسدود کرده بود، دفع شود. مشاهدۀ این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از آماده شدن بدن برای زایمان باشد. با این حال، مشاهدۀ ترشحات این چنینی حتماً به معنای این نیست که زایمان به زودی آغاز می‌شود و فرد ممکن است تا قبل از شروع واقعی زایمان، چندین بار در چنین وضعیتی قرار بگیرد. اما بهتر است برای رفع هرگونه نگرانی، وضعیت خود را با ماما یا پزشک خود در میان بگذارید.

تفاوت آبریزش و ترشح بارداری

در دوران بارداری، تشخیص تفاوت بین آبریزش یا نشت مایع آمنیوتیک و ترشحات طبیعی و غیرطبیعی بسیار مهم است؛ زیرا هر کدام نشان دهندۀ شرایط متفاوتی هستند. علائم ترشحات طبیعی و غیرطبیعی واژن را بررسی کردیم. اما آبریزش معمولاً شفاف و بی رنگ است و ممکن است همراه با ذرات سفید کوچک یا رگه‌های خون و مخاط باشد. احساس خیسی که گاهی به صورت ناگهانی و به شکل فوران و گاهی به صورت چکه چکه و مداوم است از دیگر نشانه‌های آبریزش هستند.

جلوگیری از ترشحات واژن در بارداری

بارداری با تغییرات جسمی متعددی همراه است که ترشحات واژن یکی از آن‌هاست. این تغییرات معمولاً طبیعی و موقتی هستند و نیازی به اقدام خاصی ندارند. با این حال اگر ترشحات به دلایل دیگر باشند، باید بر اساس علت و زیر نظر پزشک متخصص زنان و زایمان درمان و کنترل شوند.

درمان و کنترل ترشحات واژن در بارداری

پزشک می‌تواند برای درمان عفونت‌های واژن در دوران بارداری آنتی‌بیوتیک یا داروهای دیگر تجویز کند. خانم‌ها می‌توانند با رعایت نکات زیر به حفظ سلامت واژن در این دوران کمک کنند:

• عدم استفاده از دوش واژینال
• استفاده از پدهای روزانه برای جذب ترشحات
• انتخاب محصولات بهداشتی بدون عطر
• پوشیدن لباس زیر نخی
• تمیز کردن ناحیۀ تناسلی از جلو و به عقب بعد از دستشویی
• خشک کردن ناحیۀ تناسلی بعد از شستشو
• داشتن رژیم غذایی سالم و محدود در مصرف قند
• مصرف غذاهای حاوی پروبیوتیک
• اجتناب از پوشیدن شلوارهای تنگ

کی به پزشک مراجعه کنیم؟

ترشح در بارداری طبیعی است، مگر اینکه با تغییر در رنگ، بو و قوام مواجه شوید یا اینکه علائم دیگری را تجربه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری کند. هرگز خوددرمانی نکنید و در صورت نگرانی با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید.

نکات مهمی که دربارۀ انواع ترشحات واژن در بارداری باید بدانید

• ترشحات واژن در بارداری شایع هستند و با نزدیک شدن به زمان زایمان افزایش پیدا می‌کنند.
• در حالی که برخی از ترشحات طبیعی هستند، وجود بو، تغییر رنگ یا هر علامت غیرعادی دیگری می‌تواند نشان دهندۀ عفونت باشد.
• گاهی اوقات ترشحات ممکن است نشان دهندۀ پارگی یا نشت کیسۀ آب، حاملگی خارج از رحم یا نزدیکی به زمان زایمان باشند.
• در هر صورت بهتر است به طور مداوم زیر نظر پزشک متخصص زنان یا ماما وضعیت خود را چک کنید و در صورت هرگونه نگرانی، از آن‌ها مشورت بگیرید. برای این کار می‌توانید با پزشکان هرلایف در تماس باشید.

پرسش‌های پرتکرار