ابتلا به ویروس (HPV) عموماً با علائمی همراه است که تا مدت‌ها خانم‌ها و آقایان مبتلا را اذیت می‌کنند. روش‌های مختلفی مانند کوتر یا منجمد کردن (کرایو تراپی)، داروها و کرم‌ها برای از بین بردن علائم این عامل عفونی به کار می‌روند. این در حالی است که عموماً پاکسازی ویروس (HPV) از بدن بیمارانی که سیستم ایمنی قوی دارند، بعد از یک یا دو سال به طور طبیعی انجام خواهد گرفت.
ویروس اچ پی وی (HPV) در اغلب موارد بدون انجام هیچ اقدامی از بدن افراد پاک می‌شود.
نگاهی به ویروس (HPV) و تأثیر آن بر زندگی
پیش از اینکه دربارۀ پاکسازی ویروس (HPV) توضیح دهیم، بهتر است، نگاهی ویژه به ویروس بیندازیم تا از اهمیت پاکسازی آن را از بدن بیشتر آگاه شویم. ویروس اچ پی وی یا پاپیلومای انسانی یکی از انواع عوامل عفونی به حساب می‌آید که حدود ۲۰۰ سویه دارد. بیش از ۳۰ سویۀ مختلف آن، اندام تناسلی خانم‌ها و آلت تناسلی آقایان را آلوده می‌کنند. نتیجۀ این آلودگی نیز با گاهی با بروز بیماری «زگیل تناسلی» همراه است.
از بین این تعداد سویۀ ویروس، تعداد محدودی را به عنوان سویه‌های با ریسک بالای احتمال سرطانی شدن می‌شناسند. علت اصلی آن را نیز می‌توان نقش این سویه‌ها در ابتلای زنان به دهانۀ رحم، واژن و رحم معرفی کرد. البته ابتلای آقایان به زگیل تناسلی را نباید نادیده گرفت. هرچند درصد کمتری را نسبت به بانوان شامل می‌شوند.
ویروس اچ پی وی در تمام بدن
اگرچه ویروس اچ پی وی را با بیماری عفونی زگیل تناسلی بیشتر می‌شناسند، اما این ویروس بیش از ۱۰۰ سویۀ گوناگون دارد که در صورت ورود به هر یک از اندام‌ها و مناسب بودن شرایط، با محیط سلول سازگار شده و از همانجا تغذیه می‌کند.
از طرفی ویروس مذکور، بی توجه به اینکه کدام بافت بدن را آلوده می‌کند، از طریق لمس بیمار به نواحی دیگر بدن منتقل می‌شود. این موضوع دربارۀ افراد سالم نیز صادق است. به این معنی که اگر دست فرد سالم ابتدا به ناحیۀ آلودۀ بیمار و سپس به بدن خود برخورد کند، ویروس پاپیلومای انسانی منتقل خواهد شد.
ویروس زگیل تناسلی چگونه منتقل می شود؟
پیش از این اشاره شد که ویروس مولد زگیل تناسلی از طریق تماس به راحتی از بیمار به انسان سالم یا نواحی دیگر از بدن بیمار منتقل می‌شود. اما این تماس ممکن است با لباس، حوله، ملحفه و وسایل شخصی آلوده به ویروس باشد. به این ترتیب، آلوده شدن یک نفر به (HPV)، سایر کسانی را که در ارتباط با بیمار قرار دارند، تحت خطر قرار می‌دهد. البته احتمال این نوع انتقال بسیار کمتر از انتقال از طریق رابطۀ جنسی است.
این موضوع به خصوص در مورد مادرانی صادق است که هنگام بارداری به بیماری زگیل تناسلی مبتلا هستند. در نتیجه احتمال ابتلای نوزادان به ویروس (HPV) از همان بدو تولد و مشاهدۀ آسیب دیدگی جدی در آنها وجود دارد.
مهم‌ترین راه انتقال ویروس زگیل تناسلی
علاوه بر موارد بالا، می‌توان به مهم‌ترین راهی اشاره کرد که ویروس اچ پی وی به واسطۀ آن میان انسان‌ها منتقل خواهد شد. در حقیقت، ارتباط جنسی عامل مهمی برای شیوع بیماری زگیل تناسلی به حساب می‌آید. آن هم به این دلیل که علائم بیماری عفونی زگیل تناسلی از حدود ۶ هفته تا ۶ ماه بعد ظاهر می‌شوند. در زمانی که خانم‌ها و آقایان از ابتلای خود به اچ پی وی بی اطلاع هستند، به آسانی این عامل عفونی را به بدن شریک جنسی خود منتقل می‌کنند.
البته نباید فراموش کرد که مکان‌های عمومی مانند استخر و سالن‌های زیبایی که کار لیزر موهای زائد را انجام می‌دهند، در موارد نادر بسترهایی برای انتقال (HPV) محسوب می‌شوند.
علائم ابتلا به ویروس اچ پی وی
هنگامی که سویه‌های خطرناک اچ پی وی در بدن وارد می‌شوند، طریقۀ تعامل سلول‌ها را با یکدیگر تغییر داده و به راحتی در محیط این سلول‌ها زندگی می‌کنند. علائم زگیل تناسلی با تأخیر نمایان می‌شوند. اما هنگامی که به چشم می‌آیند، به صورت زائده‌های کوچک و جداگانه یا چند زائده کنار هم و به شکل گل کلم مشاهده می‌شوند.
این ضایعات ممکن است کاملا بی علامت باشند اما گاه در محل این زائده‌ها خارش و سوزش حس می‌شود. به همین دلیل هنگامی که بافت‌های رحم و دهانۀ رحم را آلوده می‌کنند، مقاربت جنسی بسیار دردناک خواهد بود. از طرفی اگر مقعد و فرج نیز آلوده باشند، دفع مدفوع و ادرار و همچنین خونریزی پریود همراه با درد و سوزش می‌شوند. این در حالی است که راه رفتن، ورزش کردن و امور مختلف در زندگی روزمره ممکن است بسیار اذیت کننده شوند.
روش‌های تشخیص اچ پی وی
مراکز درمانی برای اینکه وجود ویروس (HPV) را تشخیص دهند، چهار راهکار مهم در اختیار دارند که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
تست اچ پی وی
تست (HPV)، بررسی وجود سویه‌هایی از ویروس پاپیلومای انسانی را انجام می‌دهد که احتمال ابتلای بانوان را به سرطان دهانۀ رحم و سایر سرطان‌های این ناحیه و یا ابتلا به زگیل تناسلی افزایش می‌دهند. این سویه‌ها ممکن است در نواحی مختلف بدن دیده شوند، به همین دلیل بررسی در خانم‌ها در ناحیۀ واژن و فرج صورت می‌گیرد. آقایان هم با انجام تست اچ پی وی از سلامت آلت تناسلی و کیسۀ بیضه مطمئن خواهند شد.
تست پاپ اسمیر
پاپ اسمیر که با اسم (Cervix Smear) نیز شناخته می‌شود، برای بررسی دهانۀ رحم و سلول‌های پیش سرطانی آن انجام می‌شود. چنانچه خانمی به سویه‌های خطرناک اچ پی وی مبتلا بوده باشد، احتمال ابتلا به سرطان دهانۀ رحم و دیسپلازی دهانۀ رحم را دارد.
کولپوسکوپی
کولپوسکوپی (Colposcopy) هنگامی به کار گرفته می‌شود که پزشک با تست پاپ اسمیر متوجه رشد نامعمول سلول‌ها شود یا اینکه تست اچ پی وی مثبت باشد. از این روش برای جدا کردن تعدادی از سلول‌های دهانۀ رحم و بررسی آنها در آزمایشگاه استفاده می‌شود. در حقیقت با نمونه برداری از سلول‌ها می‌توان از عدم ابتلا به سرطان مطمئن شد.
روش غربالگری (VIA)
روش غربالگری با اسید استیک (VIA) یکی از روش‌های ساده برای معاینۀ دهانۀ رحم است که بدون نیاز به پاپ اسمیر و تست اچ پی وی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت از محلولی بر پایۀ سرکه برای مشخص کردن سلول های آلوده و از بین بردن زوائد پوستی زگیل بهره مند می‌شوند.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ پی وی
احتمالاً شما نیز هنگام مطالعۀ این مطلب یا محتواهای مشابه، این سؤال را می‌پرسید که چگونه می‌توانید از ابتلا به اچ پی وی جلوگیری کنید؟
در حقیقت، ممکن است که حتی در صورت آلودگی با ویروس به نوع بی خطر یا کم خطر آلوده شوید یا سیستم ایمنی قوی بدن مانع از شدت گرفتن علائم و یا ابتلا به سرطان در ناحیۀ دستگاه تناسلی، مقعد، دهان و گلو شود. اما نمی‌توان با اطمینان گفت که این اتفاق برای چه گروهی رخ می‌دهد و کدام یک از مبتلایان از این بیماری مصون خواهند بود. به همین دلیل آشنایی با روش‌های پیشگیری از زگیل تناسلی، نقش مثبتی در بهبود کیفیت زندگی شما یا هر انسان دیگری خواهد داشت.
واکسن (HPV)
مؤثرترین روش برای پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی، واکسن (HPV) است که انواع گوناگونی دارد. در این بین، گارداسیل ۹ و ۴ ظرفیتی وجود دارند که متقاضیان ۹ تا ۴۵ سال می‌توانند از آن استفاده کنند. در ضمن، واکسن ایرانی پاپیلوگارد هم اکنون در دسترس است.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ واکسن اچ پی وی می‌توانید مطلب «هر آنچه درباره واکسن گارداسیل باید بدانید!» را مطالعه کنید.
رعایت بهداشت جنسی
اگر شما هم هنگام برقراری رابطۀ جنسی با شریک خود، نکات بهداشت فردی را رعایت کنید و از کاندوم، تامپون و ابزارهای دیگر برای داشتن رابطۀ جنسی ایمن استفاده کنید، احتمال ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی را کاهش خواهید داد.
رعایت بهداشت فردی در اماکن عمومی
نتایج بعضی از تحقیقات نشان می‌دهند که استخر و دستگاه لیزر موهای زائد نیز گاهی می‌توانند باعث انتقال ویروس اچ پی وی به خانم‌ها باشند. به همین دلیل واکسن زدن، حضور در استخرهای تمیز و مراکز زیبایی معتبر می‌تواند شما را مصون نگه دارند. البته گروهی از پزشکان دربارۀ لیزر موهای زائد معتقدند که داشتن سرهای یکبار مصرف دستگاه می‌تواند تا حد زیادی شما را در برابر (HPV) مصون نگه دارند.
آیا پاکسازی ویروس (HPV) از بدن امکان‌پذیر است؟
موضوعی که اکنون دربارۀ آن توضیح داده می‌شود، پاکسازی ویروس (HPV) است. مرکز بیومدیکال (BMD) که در حوزۀ سلامت زنان مطالعات متنوعی انجام داده است، در مقاله‌ای که در سال آگوست ۲۰۲۳ منتشر شد، اعلام کرد که «خوشبختانه، بیشتر عفونت‌های تناسلی مبتنی بر (HPV) گذرا هستند و تقریباً ۹۰ درصد از زنان جامعۀ پژوهش به طور خود به خودی و در عرض ۱۲ تا ۲۴ ماه پس از عفونت، از این بیماری پاک می‌شوند.»
با وجود اینکه پژوهش منتشر شده در مرکز زیست پزشکی به پاکسازی ویروس (HPV) در حد ۹۰ درصد از زنان اشاره دارد، نباید فراموش کرد که آمار بالای مبتلایان تا زمان انتشار مقالۀ مجلۀ نیچر (Nature) در فوریۀ ۲۰۲۴، ۲۹۱ میلیون خانم بوده است. در حالی که گروهی از خانم‌ها وجود دارند که از ابتلای خود به زگیل تناسلی بی اطلاع هستند. در نتیجه نباید خیلی هم خوشبینانه به آمارها نگاه کرد.
پاکسازی اچ پی وی در کدام بیماران امکان پذیر نیست؟
همانطور که اشاره شد، تمام بیماران مبتلا به زگیل تناسلی نمی‌توانند پاک شدن (HPV) را به راحتی انجام دهند. اما این فرآیند در کدام بیماران با احتمال کمتر انجام می‌شود؟
- کسانی که مشکل ضعف سیستم ایمنی دارند: افرادی که اختلالی در سیستم ایمنی خود دارند یا از بیماری خود ایمنی مانند ایدز رنج می‌برند یا افرادی که کاندیدای پیوند عضو هستند.
- بیمارانی که به (HPV) کم خطری مبتلا هستند که از بین نمی‌رود: این گروه از افراد با روش‌های درمانی (کوتر، کرایو تراپی و جراحی)، ظاهراً از شر ویروس خلاص شده‌اند. اما هیچ تضمینی برای ابتلای دوباره به همان ویروس وجود دارد. زیرا (HPV) سلول‌های بدن بیمار را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که احتمال رشد آنها افزایش می‌یابد.
- بیمارانی که به ویروس اچ پی وی پرخطر مبتلا هستند که خاموش می‌شود و دوباره عود می‌کند: در حقیقت سلول‌های دهانۀ رحم، آلت تناسلی، مقعد یا دهان را تغییر می‌دهد. در همین زمان منجر به تولید سلول‌های پیش سرطانی می‌شود. اگر این ضایعات پیش سرطانی کنترل، نظارت یا درمان نشوند، در نهایت می‌توانند طی چندین سال به سرطان تبدیل شوند.
درمان و مدیریت ویروس اچ پی وی
با توجه به آنچه که گفته شد، درصدی از بیماران نمی‌توانند فرآیند پاکسازی (HPV) را به صورت موفقیت آمیز پشت سر بگذارند. به همین دلیل، بهتر است نکاتی در انتهای این مطلب از مجلۀ هرلایف را مطالعه کرد که با کمک آنها می‌توان مدیریت بهتری روی علائم بیماری زگیل تناسلی داشت.
تحت نظر پزشک باشید
هنگامی که متوجه علائم زگیل تناسلی می‌شوید یا در چکاپ‌های دوره‌ای به حضور ویروس اچ پی وی در بدن خود پی می‌برید، باید در اولین فرصت با پزشک مشورت کنید. شما بعد از مراجعه به پزشک متخصص زنان یا عفونی، می‌توانید آزمایش‌ها و شرح حال خود را ذکر کنید.
پزشک نیز با کسب اطلاعات لازم و بررسی پروندۀ پزشکی شما، مناسب‌ترین داروها و روش‌های درمانی مکمل مانند کرایو تراپی، کوتر کردن یا جراحی را به شما اعلام می‌کند. علاوه بر این توصیه‌های بهداشتی لازم را به شما ارائه می‌دهد تا اعضای خانواده، به ویژه شریک جنسی شما مصون بمانند.
به نواحی آلوده به ویروس، دست نزنید
برای اینکه بتوانید مدیریت بیماری زگیل تناسلی را با کیفیت بالایی پیش ببرید، پیشنهاد می‌کنیم که از دست زدن به نواحی آلوده اجتناب کنید. این تماس را شاید با حوله، ملحفه یا وسایل دیگر انجام دهید. در نتیجه دیگر افرادی را که با آنها در تعامل هستید یا زندگی می‌کنید (مانند همسر، والدین و یا فرزندان)، بیشتر در خطر ابتلا به اچ پی وی قرار می‌دهید.
از اسید سالیسیلیک استفاده کنید
در صورتی که اجازۀ پزشک را برای استفاده از اسید سالیسیلیک گرفتید، می‌توانید یک راه درمانی را به کار ببرید. شما برای از بین بردن زگیل‌های کوچکی که در دست و پای خود مشاهده می‌کنید، این امکان را دارید که محلولی بر پایۀ سرکه به اسم «اسید سالیسیلیک» روی زوائد پوستی زگیل بمالید تا بعد از چند بار استفاده از آن، تعدادی از زگیل‌ها را نابود کنید.
استفاده از روش‌های درمانی مختلف را فراموش نکنید
هنگامی که علائم آزار دهنده‌ای در نواحی حساس بدن مانند اندام تناسلی، مقعد یا کشالۀ ران مشاهده کردید، می‌توانید علاوه بر روش‌های درمان اچ پی وی، این علائم را مدیریت کنید. به این معنی که از کرم‌ها و قرص‌های مختلفی استفاده کنید تا خارش، سوزش و درد کمتری را در نواحی آلوده حس کنید. برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم که از راهنمایی پزشک معالج خود بهره مند شوید.
در مکان‌های عمومی مراقب بهداشت شخصی باشید
یکی از نگرانی‌هایی که شاید شما هم داشته باشید، ابتلا به ویروس (HPV) یا انتقال آن در مکان‌های عمومی است. در این حالت از پزشک خود می‌شنوید که حتی الامکان در مکان‌های زیبایی و استخرهای کثیف و خیلی شلوغ حضور نداشته باشید. یا از دستگاه لیزر موهای زائد استفاده نکنید. هرچند گروهی از متخصصان حوزۀ سلامت احتمالاً به شما می‌گویند با داشتن سری یکبار مصرف برای لیزر موهای زائد، مشکلی نخواهید داشت.
آنچه باید در نظر داشته باشید، رعایت نکات بهداشت فردی است. به این ترتیب، مانع از انتقال ویروس اچ پی وی به دیگران یا خود خواهید شد.
نکات کلیدی «پاکسازی (HPV)»
- ویروس اچ پی وی یا پاپیلومای انسانی یکی از انواع عوامل عفونی به حساب می‌آید که حدود ۲۰۰ سویه دارد. بیش از ۳۰ سویۀ مختلف آن، اندام تناسلی خانم‌ها و آلت تناسلی آقایان را آلوده می‌کنند.
- ویروس مولد زگیل تناسلی از طریق تماس به راحتی از بیمار به انسان سالم یا نواحی دیگر از بدن بیمار منتقل می‌شود.
- علائم بیماری عفونی زگیل تناسلی از حدود ۶ هفته تا ۶ ماه بعد ظاهر می‌شوند. زمانی که خانم‌ها و آقایان از ابتلای خود به (HPV) بی اطلاع هستند، به آسانی آن را به بدن شریک جنسی و سایر افراد سالم منتقل می‌کنند.
- گاه در محل این زائده‌ها خارش و سوزش حس می‌شوند. به همین دلیل هنگامی که بافت‌های رحم و دهانۀ رحم را آلوده می‌کنند، مقاربت جنسی بسیار دردناک خواهد بود. از طرفی اگر مقعد و فرج نیز آلوده باشند، دفع مدفوع و ادرار و همچنین خونریزی پریود همراه با درد و سوزش می‌شوند.
- اغلب کسانی که مشکل سیستم ایمنی ندارند، بیمارانی که به (HPV) کم خطری که پاکسازی نمی‌شود، مبتلا نیستند و بیمارانی که به ویروس اچ پی وی پرخطر مبتلا نیستند؛ می‌توانند در پاکسازی (HPV) موفق باشند.
- شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ ویروس (HPV) و روش‌های درمان و مدیریت آن، اپلیکیشن هرلایف را نصب کنید. در ضمن می‌توانید سؤالات و نظرات خود را با هرلایف و مخاطبان آن در میان بگذارید.
پرسش‌های پرتکرار
– تزریق واکسن اچ پی وی، رعایت بهداشت جنسی و رعایت اصول بهداشتی در مکان‌هایی مانند استخر مانع از انتقال زگیل تناسلی می‌شود.
– مطالعات نشان داده‌اند که در اغلب موارد ویروس اچ پی وی از چند ماه تا حداکثر دو سال زنده می‌ماند.
– واکسن‌های (HPV) متنوع هستند اما مهم‌ترین آنها «گارداسیل» نام دارد. این واکسن ۹ و ۴ ظرفیتی است و سویه‌هایی با ریسک بالا را هدف قرار می‌دهد. واکسن ایرانی پاپیلوگارد هم اخیراً به بازار آمده است.
منابع:
