نوشابه یکی از نوشیدنی‌های پرطرفداری است که همراه با فست فودها سرو شده و طعم آن برای بسیاری از خانم‌ها و آقایان مطبوع است. اما کم نیستند پژوهش‌هایی که دربارۀ اثرات زیان بار نوشابه برای سلامتی تحقیق کرده‌اند. از جملۀ آنها پژوهشی را می‌توان نام برد که به تازگی اعلام کرده است، هنگامی که خانم‌ها در زمان خونریزی پریود نوشابه میل می‌کنند، درد و سایر علائم قاعدگی را با شدت بیشتری حس می‌کنند.
این پژوهش که در چین انجام شده است، بر خلاف بسیاری از مطالعات قدیمی که تأثیر قهوه و شکلات را بر شرایط دورۀ قاعدگی خانم‌ها مطالعه کرده‌اند، نوشیدنی‌های طعم دار و حاوی کربوهیدرات زیاد از جمله نوشابه را مورد انتخاب قرار داده‌اند. در ادامۀ این مطلب به تأثیر نوشابه بر سلامت خانم‌ها و همچنین علائم پریود می‌پردازیم.
نوشیدنی‌ها و علائم پریود چه ارتباطی با هم دارند؟
همیشه نوشیدنی‌ها برای رفع خستگی‌ها، افزایش سطح انرژی، کم کردن تشنگی و حتی رفع خواب آلودگی‌ها از گزینه‌های انتخابی خانم‌ها به حساب می‌آیند. انواع آبمیوه، دمنوش، نوشابه، قهوه و هات چاکلت را می‌توانیم در این گروه قرار دهیم. به نظر شما آیا همیشه اثرات مثبت نوشیدنی‌ها نصیب خانم‌ها می‌شود؟
مطمئناً جواب شما هم به این پرسش منفی است. برای مثال، قهوه و چای را به دلیل طعم خوبی که دارند و کمکی که در رفع خستگی به ما می‌کنند، همیشه در اولویت قرار می‌دهیم. اما به خوبی می‌دانیم که چای در کم کردن میزان آهن خون اثر دارد. از طرفی کافئین آن به کم کردن سطح آهن محدود نمی‌شود. زیرا تشدید کم خونی با شدت یافتن خستگی، بی حوصلگی، دردهای شکمی قاعدگی و بدخوابی همراه است.
ارتباط میان قهوه و علائم قاعدگی
قهوه یکی دیگر از نوشیدنی‌های کافئین دار به حساب می‌آید که مصرف آن نقش مهمی در رفع خستگی و خواب آلودگی بازی می‌کند. بسیاری از خانم‌ها و آقایان برای اینکه ساعاتی را بدون هیچ گونه خمیازه کشیدن و حس خستگی پشت سر بگذارند، یک فنجان قهوه میل می‌کنند. کافئین قهوه باعث ایجاد حس رضایتمندی خانم‌ها و آقایان می‌شود. اما خانم‌ها نباید از اثرات آن در شرایط دورۀ قاعدگی خود غافل باشند.
در حقیقت کافئین قهوه می‌تواند باعث گشاد شدن عروق در اندام‌های تناسلی و تشدید گرفتگی عضلات و انقباضات رحمی شود. البته همین کافئین در افزایش ترشح پروستاگلاندین‌ها و تشدید انقباضات رحمی بی تأثیر نیست. به همین دلیل، متخصصان تغذیه به خانم‌ها توصیه می‌کنند که هنگام سندرم پیش از قاعدگی و همچنین همزمان با خونریزی پریود، قهوه ننوشند. این موضوع دربارۀ شیر قهوه، شیر کاکائو، هات چاکلت و انواع شیک حاوی این مواد هم صادق است.
تأثیر نوشابه بر سلامت بانوان
نوشابه یکی از نوشیدنی‌های پرطرفداری است که غالباً همراه با فست فود و به طور کلی وعده‌های غذایی مختلف نوشیده می‌شود. نوشابه حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات و همچنین دارای کافئین است. ترکیبات آن به گونه‌ای هستند که اثرات منفی قابل توجهی بر سلامت قلب و عروق، پانکراس، معده، دستگاه تناسلی و سایر اندام‌ها می‌گذارند.
نوشیدن مقادیر بیش از حد نوشابه‌های شیرین می‌تواند بر جذب و عملکرد ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروستاگلاندین‌ها تأثیر منفی بگذارد و منجر به اسپاسم عضلانی و انقباض شود. در پی این تغییرات، انقباضات رحمی در طول یک دوره تشدید می‌شوند.
افزایش قند خون
نوشابه به عنوان یک نوشیدنی حاوی مقدار زیادی قند، باعث افزایش سطح قند خون می‌شود. خانم‌هایی که به طور مداوم از این نوشیدنی مصرف می‌کنند، با بالا بودن سطح قند خون و افزایش احتمال ابتلا به دیابت مواجه هستند. افزایش قند خون باعث افزایش سطح کالری جذب شده و ابتلای مصرف کنندگان به چاقی نیز می‌شود.
بروز اختلالات خواب
وجود کافئین در نوشابه یکی از عوامل مهم بر هم خوردن خواب به حساب می‌آید. البته اگر خانم‌ها این نوشیدنی را منظم و به مدت طولانی مصرف کنند، متوجه بر هم خوردن الگوی خواب خود خواهند شد. در حقیقت، کافئین موجود در نوشابه بر عملکرد مغز و ترشح ملاتونین در این اندام اثر منفی می‌گذارد. به این واسطه، برنامۀ خواب مصرف کنندگان به هم می‌خورد.
افزایش اضطراب و استرس
اگرچه نوشیدن نوشابه به دلیل میزان کربوهیدرات زیادی که دارد، باعث افزایش سطح انرژی می‌شود و افراد احساس پر انرژی بودن و هشیاری می‌کنند، اما مصرف منظم آن باعث اختلال در ترشح هورمون‌ها از مغز می‌شود. در ضمن، با تأثیر بر سیستم قلب و عروق، میزان تپش قلب را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، به مرور زمان، خانم‌ها احساس تپش قلب، اضطراب و استرس شدید خواهند داشت. علائمی که باعث نگرانی شده و کلافه کننده هستند.
اعتیاد
احساس خوبی که مصرف نوشابه به خانم‌ها می‌دهد، رفع نسبی خستگی و خواب آلودگی با این نوشیدنی و همچنین تشویق مصرف کنندگان به خوردن فست فود و خوراکی‌های خوشمزۀ دیگر با آن باعث می‌شود که بانوان دست از مصرف آن بر ندارند. به این ترتیب، این افراد بعد از مدتی متوجه می‌شوند که نوشابه جای خود را در برنامۀ غذایی آنها باز کرده است.
این نوع اعتیاد باعث بروز امراض مختلف از جمله چاقی، التهاب مری و رفلاکس شدید معده می‌شود. آنچه اهمیت دارد، کاهش مصرف این نوشیدنی برای حفظ سلامتی جسمی و روانی است.
کاهش تراکم استخوان
بعضی از مطالعات مصرف منظم کولا را با کاهش تراکم استخوان، به ویژه در زنان مرتبط دانسته‌اند. اسید فسفریک موجود در کولا ممکن است در جذب کلسیم اختلال ایجاد کند. کاهش کلسیم منجر به تضعیف استخوان خواهد شد و خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
با وجود این مطالعات و گزارش‌های مختلفی که پزشکان متخصص ارتوپد ارائه داده‌اند، شکستگی استخوان در خانم‌ها به مقدار قابل توجهی اتفاق می‌افتد و ترمیم استخوان‌ها به دلیل پوکی استخوان قابل توجه امری زمان بر است.
بروز مشکلات قلبی و عروقی
مصرف مداوم نوشابه با افزایش سطح کلسترول و تغییر در فشار خون همراه است. این تغییرات به شرح زیر هستند.
- افزایش سطح کلسترول: تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف نوشیدنی‌های پر قند مانند نوشابه منجر به افزایش سطح کلسترول و تری گلیسیرید می‌شود. بنابراین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
- افزایش فشار خون: قند و کافئین نوشابه باعث افزایش فشار خون می‌شوند. فشار خون بالا نیز به خودی خود نشانه‌ای خطرناک برای بیماری‌های قلبی و عروقی به حساب می‌آید.
ابتلا به بیماری‌های گوارشی
دستگاه گوارش یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن است که به دلیل مصرف مداوم نوشابه آسیب می‌بیند، ورود کربوهیدرات زیاد به دستگاه گوارش، همراه با گاز زیاد باعث آسیب دیدن مری، معده و روده‌ها می‌شود. ایجاد زخم مری، التهاب معده، ریفلاکس معده و بروز نفخ در روده‌ها با ناراحتی و احساس بد برای خانم‌ها همراه است.
آسیب دیدن کلیه
وجود اسید فسفریک در نوشابه عامل مهمی برای ایجاد سنگ‌های کلیه به حساب می‌آید. البته این تأثیر منفی را خانم‌هایی تجربه می‌کنند که نوشابه به نوشیدنی اصلی رژیم غذایی آنها تبدیل شده است. اما آسیب‌های نوشابه بر کلیه به ایجاد سنگ در این اندام محدود نمی‌شوند. زیرا افزایش قند خون، آسیب دیدن معده و افزایش احتمال ابتلا به دیابت باعث بروز بیماری‌های کلیوی دیگر نیز خواهند شد.
تشدید علائم پریود با مصرف طولانی مدت نوشابه
دیسمنورۀ اولیه (Primary Dysmenorrhea -PD) شرایطی است که طی آن خانم‌ها هم علائم سندرم پیش از قاعدگی و هم علائم پریود را تجربه می‌کنند. این علائم شامل گرفتگی و دردهای شکم، کمر و لگن، نفخ، حالت تهوع، اسهال، جوش، آکنه، خستگی و ضعف هستند. گروهی از پژوهشگران چینی برای بررسی تأثیر نوشابه و سایر نوشیدنی‌های قندی بر علائم و دردهای قاعدگی، دیسمنورۀ اولیه را انتخاب کرده‌اند.
جدیدترین پژوهش دربارۀ تأثیر نوشابه بر سلامت قاعدگی
در این مطالعه که در دسامبر ۲۰۲۴ منتشر شده است، ۱۸۰۹ دانشجوی کارشناسی خانم از دانشگاه‌های چین انتخاب شده‌اند. آنها طی مصاحبه به سؤالاتی پاسخ داده‌اند و نتیجۀ این پژوهش توصیفی نشان داده است که خانم‌هایی که نوشابه میل می‌کنند، ۷ برابر بیشتر از سایر خانم‌ها درد و علائم قاعدگی را تجربه می‌کنند.
در مجموع ۸۵۲ شرکت کننده با علائم دیسمنورۀ اولیه تشخیص داده شدند که ۲۵.۹ درصد آنها شدت علائم را زیاد و آزار دهنده گزارش دادند. اما گروهی از خانم‌ها نیز علائم دیسمنورۀ اولیۀ خفیف و متوسط داشته‌اند که آمار آنها به ترتیب ۲۴.۴ و ۴۹.۶ درصد گزارش شده‌اند.
آنچه بررسی‌های آماری این پژوهش اعلام کرده، احتمال بروز دیسمنورۀ اولیه در میان مصرف کنندگان نوشابه ۲۶% بیشتر از سایر اعضای جامعۀ پژوهش بود. آنچه به وضوح در نتایج آماری این پژوهش دیده می‌شد، بالا بودن شدت علائم سندروم پیش از قاعدگی و پریود در خانم‌های مصرف کنندۀ نوشابه نسبت به خانم‌هایی بود که نوشابه مصرف نمی‌کردند.
یافته‌ای از پژوهش علمی دیگر
گرفتگی و دردهای پایین شکم در زمان دیسمنورۀ اولیه می‌توانند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند و باعث کاهش راندمان این افراد در ساعات کاری و همچنین افزایش هزینه‌های درمانی آنها شوند. در واقع، هنگامی که دوره‌های پریود دردناک چند ماه تکرار می‌شوند، باید به پزشک مراجعه کرد. به خصوص اگر درد عادت ماهانه فعالیت‌های روزانۀ خانم‌ها را مختل کند. پزشک در این شرایط وضعیت سلامتی خانم‌ها را از نظر آندومتریوز، فیبروم رحم یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ارزیابی می‌کند. همین آزمایش‌ها با هزینه‌هایی همراه هستند.
پژوهشگران در سال ۲۰۲۰ هزینه‌های درمانی خانم‌هایی را بررسی کردند که پیش از قاعدگی و همزمان با آن نوشابه مصرف کرده و درد و علائم پریود آنها شدیدتر شده بودند. در کشورهایی مانند ژاپن و آمریکا، زنان هزینه‌های درمانی زیادی را متحمل شده‌اند تا بتوانند درد را تسکین و علائم پریود را رفع کنند.
در ژاپن هزینۀ درمانی خانم‌هایی که به خاطر مصرف نوشابه و سایر نوشیدنی‌های قندی و کافئین دار، دردهای دیسمنورۀ اولیه را بیشتر حس کرده‌اند، ۲.۲ برابر بیشتر از سایر زنان است. این نشان می‌دهد که خانم‌هایی با دردهای پیش و هنگام دورۀ قاعدگی به ستوه آماده و روندهای تشخیص و درمان آنها هزینه بر بوده‌اند.
تأثیر مصرف نوشابه بر علائم پریود
- خانم‌هایی که مداوم نوشابه مصرف می‌کنند، با بالا بودن سطح قند خون و افزایش احتمال ابتلا به دیابت مواجه هستند.
- بروز امراض مختلف از جمله چاقی، التهاب مری و رفلاکس شدید معده در اثر مصرف منظم نوشابه رخ می‌دهند.
- شما برای کسب اطلاع دربارۀ حوزه‌های مختلف سلامت زنان، می‌توانید به مطالعۀ مقالاتی بپردازید که در وبلاگ اپلیکیشن هرلایف منتشر شده‌اند. اگرچه امکان مشورت با متخصص زنان، متخصص داخلی و سایر پزشکان متخصص و عمومی در کلینیک هرلایف برای شما مهیاست.
پرسش‌های پرتکرار
بله. نوشابه به دلیل کافئین و کربوهیدرات زیادی که دارد باعث تشدید درد و علائم پریود خواهد شد.
مغز، قلب و عروق، دستگاه گوارش، پانکراس، دستگاه تناسلی و استخوان‌ها از جمله اندام‌هایی هستند که عملکردشان تحت الشعاع مصرف مداوم نوشابه قرار می‌گیرد.
منابع:
