یکی از فاکتورهایی که آزمایش خون میزان آن را نشان می‌دهد، هورمون‌های آنتی مولرین (AMH -Anti-Müllerian) است. نتیجۀ آزمایش (AMH) ذخیرۀ تخمدان را نشان می‌دهد. به این واسطه می‌توان آن را در پیش بینی زمان یائسگی، بررسی شرایط باروری و همچنین تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک به کار برد.
شما نیاز نیست که برای انجام آزمایش آنتی مولرین شرایطی مانند ناشتا بودن را فراهم کنید. در ضمن می‌توانید در هر زمانی از چرخۀ قاعدگی آزمایش ذخیرۀ تخمدان را انجام دهید. آنچه اهمیت دارد، نتیجۀ آزمایش است که پزشک بر اساس آن می‌تواند به تشخیص بیماری و انتخاب بهترین راه درمان تنبلی تخمدان، یائسگی زودرس یا حتی ناباروری اقدام کند.
(AMH) در آزمایش خون چیست؟
آزمایش آنتی مولرین (AMH) مقدار هورمون (AMH – Anti-Müllerian/AMH) را در خون اندازه گیری می‌کند. در مردان، بیضه‌ها مسئول ساختن هورمون (AMH) هستند. اما در زنان، تخمدان‌ها این هورمون را تولید می‌کنند. هورمون ای ام اچ در زنان توسط سلول‌های گرانولوزا در فولیکول‌های تخمدان تولید می‌شود.
میزان بالای (AMH) در خون به معنای بالا بودن ذخیرۀ تخمدان یا بالا بودن تعداد تخمک‌هایی است که در طول باروری خانم تولید و رها می‌شوند. اگر هم میزان آن پایین‌تر از حد طبیعی باشد، به خانم‌ها اطلاع می‌دهد که ذخیرۀ تخمدان پایین است. این میزان هم عواقب خود را دارد.
آزمایش AMH چیست؟
تست ای ام اچ، آزمایش خونی است که به منظور سنجش سطح هورمون آنتی مولرین در خانم‌ها انجام می‌شود. پزشک متخصص زنان برای اینکه از میزان ذخیرۀ تخمدان بیماران خود مطلع شود، انجام آزمایش خون را توصیه می‌کند. در حالی که (AMH) مهم‌ترین فاکتور در جواب تست خون خواهد بود.
آزمایش (AMH) برای چه کسانی تجویز می‌شود؟
آزمایش هورمون آنتی مولرین (AMH) معمولاً برای موارد زیر توصیه می‌شود:
خانم‌های آماده برای بارداری
سطح (AMH) به ارزیابی ذخیره تخمدان زنان یا تعداد تخمک‌های باقیمانده در تخمدان‌های آنها کمک می‌کند. این آزمایش به ویژه برای زنانی مهم است که قصد بارداری دارند. البته بانوانی که سن بالایی داشته و می‌خواهند باردار شوند یا مشکل ناباروری دارند نیز می‌توانند از تست (AMH) استفاده کنند.
زنان دارای مشکل ناباروری
اگر خانمی از روش‌های درمان باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده می‌کند، نتیجۀ آزمایش (AMH) او به پزشک زنان اجازه می‌دهد تا چگونگی پاسخ تخمدان‌های او را به تحریک تخمدان‌ها و لقاح مصنوعی بررسی کنند.
مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سطح (AMH) در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب بالاست. انجام این آزمایش می‌تواند به تشخیص دقیق (PCOS) و پیگیری روند درمان کمک کند.
زنان تحت درمان سرطان
شیمی درمانی یا اشعه ایکس عموماً عملکرد تخمدان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بنابراین آزمایش (AMH) ممکن است قبل یا بعد از درمان بیماری سرطان و به منظور ارزیابی ذخیرۀ تخمدان انجام شود.
خانم‌های مبتلا به یائسگی زودرس
خانم‌هایی که با علائم یائسگی زودرس مواجه هستند، با کمک نتیجۀ آزمایش (AMH) می‌توانند به عملکرد تخمدان‌های خود پی ببرند. چنانچه سطح (AMH) پایین باشد، احتمال یائسگی زودرس وجود دارد. پزشک زنان با نتیجۀ این آزمایش تا حد زیادی می‌توانند زمان شروع یائسگی را پیش بینی کنند.
اهداکنندگان تخمک
خانم‌هایی که تخمک اهدا می‌کنند ممکن است به انجام آزمایش (AMH) برای ارزیابی ذخیرۀ تخمدان خود نیاز داشته باشند.
آزمایش (AMH) چگونه انجام می‌شود؟
شما با انجام یک آزمایش خون ساده متوجه میزان ذخیرۀ تخمدان خواهید شد. شیوۀ انجام این تست به شرح زیر است:
آماده سازی
معمولاً تست خون هورمون ای ام اچ (AMH) به آمادگی پیش از آزمایش نیاز ندارد. به این معنی که شما نیازی به ناشتا بودن، تغییر برنامۀ دارویی یا انتخاب یک روز خاص از چرخۀ قاعدگی خود ندارید.
انجام آزمایش
شما در اتاق نمونه گیری حاضر می‌شوید. کارشناس آزمایشگاه بازوی شما را با باند الاستیک می‌بندد تا عروق دست پیدا شوند. بعد از پیدا کردن رگ مورد نظر، باند الاستیک را از دور بازو باز می‌کند. سپس با فرو کردن یک سوزن به داخل رگ، مقدار معینی خون را دریافت خواهد کرد. پس از اینکه خون در یک سرنگ جمع آوری شد، سوزن را از دست خارج می‌کند. مجدداً پد استریل کوچکی روی نقطۀ نمونه گیری رگ قرار می‌دهد.
پس از انجام تست
پس از اینکه نمونه گیری از خون انجام شد، کارشناسان علوم آزمایشگاهی به بررسی خون و تعیین میزان (AMH) می‌پردازند. جواب آزمایش نیز چند روز پس از انجام آن آماده خواهد شد. تفسیر آزمایش خون (AMH) نیز بر عهدۀ پزشک زنان شما قرار دارد.
آزمایش AMH روز چندم پریود انجام می‌شود؟
آزمایش هورمون آنتی مولرین به طور کلی می‌تواند در هر روز از خونریزی قاعدگی انجام شود، زیرا سطح (AMH) در تمام طول چرخۀ قاعدگی نسبتاً ثابت است. به بیان دیگر می‌توان گفت که بر خلاف سایر آزمایش‌های باروری، سطح (AMH) چندان تحت تأثیر پریود خانم‌ها قرار نمی‌گیرد.
با این حال، برخی از پزشکان ترجیح می‌دهند که خانم‌ها این تست را در طول فاز فولیکولی یا همان روزهای دوم تا چهارم چرخۀ قاعدگی انجام دهند. در ضمن پیشنهاد می‌کنند که آزمایش ذخیرۀ تخمدان همراه با سایر آزمایش‌های هورمونی مانند آزمایش تیروئید و آزمایش‌های تعیین کنندۀ سطح (FSH) ،(LH) و استرادیول انجام شوند. تست خون کامل دید جامعی به پزشک می‌دهد. بهتر است همیشه از راهنمایی‌های خاص پزشک خود در مورد زمان آزمایش پیروی کنید.
(AMH) نرمال چقدر است؟
هنگامی که جواب آزمایش ذخیرۀ تخمدان مشخص می‌شود، برای تفسیر آن باید به پزشک مراجعه کنید. در نتیجۀ آزمایش میزان نورمان (AMH) نشان داده خواهد شد. میزان طبیعی این هورمون ۱.۵ تا ۴ نانوگرم/ میلی لیتر است.
آزمایش (AMH) بالا
بالا بودن عدد (AMH) در نتیجۀ آزمایش، به معنی بالا بودن سطح ذخیرۀ تخمدان شما خانم‌ها خواهد بود. در این شرایط، میزان هورمون ای ام اچ بالاتر از ۴ نانوگرم/ میلی لیتر را نشان می‌دهد.
تفسیر آزمایش خون (AMH)
در یک نگاه کلی می‌توانیم میزان طبیعی، بالا و همچنین پایین را جدول زیر مشاهده کنیم:
| تفسیر سطح (AMH) | (ng/mL) |
| بالا (نشان دهندۀ (PCOS) است) | بیش از ۴.۰ |
| طبیعی (ذخیره تخمدان خوب است.) | ۱.۵ – ۴.۰ |
| کمتر از طبیعی (ذخیره تخمدان کمی کاهش یافته است.) | ۱.۰ – ۱.۵ |
| پایین (شاخص کاهش ذخیره تخمدان را نشان می‌دهد.) | ۰.۵ – ۱.۰ |
| بسیار کم (بیانگر کاهش شدید ذخیره تخمدان است.) | زیر ۰.۵ |
- میزان بالای (AMH) عدد بیش از ۴.۰ (ng/mL) را نشان می‌دهد و می‌تواند نشان دهندۀ سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. این عدد به ما اعلام می‌کند که احتمال دارد که تعداد تخمک‌ها بالاتر از حد معمول است، اما لزوماً به معنای باروری بهتر خانم‌ها نیست.
- سطح طبیعی (AMH) به میزان ۱.۵-۴.۰ (ng/mL) بوده و نشان دهندۀ ذخیرۀ کافی تخمدان است.
- مقدار پایین (AMH) مقداری کمتر از ۱.۰ (ng/mL) بیانگر کاهش ذخیرۀ تخمدان است که می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد، اگرچه بارداری هنوز امکان پذیر است.
- سطح بسیار پایین (AMH) کمتر از ۰.۵ (ng/mL) بوده و می‌تواند نشانه‌ای از کاهش ذخیرۀ تخمدان یا نزدیک شدن خانم به یائسگی باشد.
شرایط آزمایش (AMH)
آزمایش هورمون آنتی مولرین (AMH) ساده است و برای انجام آزمایش نیاز به شرایط سختی ندارید. با این حال، توجه به شرایط اساسی برای آزمون به اطمینان از نتایج دقیق کمک می‌کند.
- ناشتا بودن: شما می‌توانید قبل از آزمایش غذا بخورید و هر نوع نوشیدنی مورد علاقۀ خود را بنوشید. به این معنی که هیچ نوع محدودیت غذایی وجود ندارد.
- زمان انجام آزمایش: زمان خاصی برای انجام آزمایش وجود ندارد. هرچند بعضی از پزشکان روزهای دوم تا چهارم چرخۀ قاعدگی را توصیه می‌کنند.
- مصرف داروها: اگر داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری یا داروهای باروری مصرف می‌کنید، پیش از آزمایش با پزشک خود مشورت کنید. برخی از داروها بر سطح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند، هرچند (AMH) به طور کلی کمتر از سایر هورمون‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
عوامل تأثیرگذار بر آزمایش (AMH) چیست؟
- بارداری: سطح ذخیرۀ تخمدان در زمان بارداری کمی پایین‌تر از حد طبیعی است. اگر باردار هستید یا احتمال باردار بودن خود را می‌دهید، با پزشک مطرح کنید.
- ابتلا به تخمدان پلی کیستیک (PCOS): خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارای ذخیرۀ تخمدان بالایی هستند. بنابراین جواب آزمایش بالا خواهد بود.
- شرایط خاص تخمدان: اگر خانمی جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی داشته باشد، احتمالاً سطح (AMH) او پایین است.
- سن: هرچه خانم‌ها سن بالاتری داشته و به یائسگی نزدیک‌تر باشند، میزان ذخیرۀ تخمدان کمتری دارند.
- بی نظمی پریود: شرایطی مانند تغییرات هورمونی یا اختلال در تخمک گذاری که با بی نظمی قاعدگی همراه هستند، روی میزان هورمون ای ام اچ اثر دارند.
آمادگی قبل از آزمایش ذخیره تخمدان
همانطور که قبل از این هم در بخش شرایط آزمایش ای ام اچ اشاره کردیم، پیش از انجام این تست خون به آمادگی خاصی نیاز ندارید. البته باید دربارۀ این شرایط با پزشک زنان خود نیز مشورت کنید.
راهنمای مراجعه به پزشک
آزمایش (AMH) به تجویز پزشک انجام می‌شود. برای اینکه آزمایشگاه پذیرش شما را انجام دهد، باید نسخۀ آن را پزشک زنان ثبت کرده باشد. برای اینکه با پزشک متخصص زنان و زایمان به راحتی مشورت کنید و تفسیر آزمایش خون هورمون (AMH) را برای شما انجام دهد، می‌توانید از ویژگی کلینیک هرلایف و مشاورۀ متنی آنلاین این قابلیت بهره مند شوید.
نکات مهم آزمایش ذخیرۀ تخمدان (AMH)
- آزمایش آنتی مولرین (AMH) مقدار هورمون (AMH – Anti-Müllerian/AMH) را در خون اندازه گیری می‌کند.
- در مردان، بیضه‌ها مسئول ساختن هورمون (AMH) هستند. اما در زنان، تخمدان‌ها این هورمون را تولید می‌کنند.
- انجام آزمایش (AMH) برای خانم‌هایی تجویز می‌شود که قصد باردار شدن دارند، مشکل ناباروری داشته، در خطر ابتلا به یائسگی زودرس قرار دارند، اهدا کنندۀ تخمک بوده، مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند یا دورۀ درمان سرطان را پشت سر گذاشته‌اند.
- خانم‌ها برای آزمایش آنتی مولرین به ناشتا بودن، تغییر برنامۀ دارویی یا انتخاب روز معینی از چرخۀ قاعدگی ندارند.
- شما می‌توانید برای مشورت آسان و سریع با پزشک زنان دربارۀ تست آنتی مولرین، از کلینیک هرلایف استفاده کنید.
پرسش‌های پرتکرار
نتیجۀ آزمایش ای ام اچ در تشخیص و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک، ناباروری و یائسگی زودرس، پیش بینی زمان تقریبی یائسگی و بررسی شرایط بانوانی که قصد بارداری دارند، اهمیت بالایی دارد.
انجام تست (AMH) به آمادگی اولیه مانند ناشتا بودن، تغییر برنامۀ دارویی و یا انتخاب روز خاصی نیاز ندارد. البته باید با پزشک زنان مشورت کرد، شاید با توجه به وضعیت هر خانم، نکاتی برای آمادگی پیش از تست لازم باشند.
مقدار ۱.۵ تا ۴.۰ نانوگرم بر میلی گرم، میزان طبیعی ذخیرۀ تخمدان را نشان می‌دهد.
منابع:
