بیماری سیفلیس که اغلب از طریق رابطۀ جنسی منتقل می‌شود، توسط نوعی باکتری خاص ایجاد می‌شود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) تخمین می‌زند که تنها در سال ۲۰۲۲ حدود ۸ میلیون بزرگسال بین ۱۵ تا ۴۹ سال به سفلیس مبتلا شده‌اند. این بیماری بسته به زمان ایجاد و گسترش، به مراحل مختلف اولیه، ثانویه، نهفته و مرحلۀ نهایی تقسیم می‌شود. در مراحل اولیه، سیفلیس در دهان و ناحیۀ تناسلی به صورت زخم‌های بدون درد بروز پیدا می‌کند و در مراحل بعدی، شاهد علائم دیگر همچون تب، تورم غدد لنفاوی و بثورات پوستی خواهیم بود.
سیفلیس در صورت عدم درمان می‌تواند به سایر اندام‌های حیاتی بدن همچون قلب و مغز آسیب رسانده و نابینایی، فلج شدن و حتی مرگ فرد مبتلا را به دنبال داشته باشد. تشخیص زودهنگام این بیماری و درمان آن با آنتی بیوتیک‌ها اهمیت زیادی دارد. برای پیشگیری از این بیماری، استفاده از کاندوم و رعایت بهداشت جنسی توصیه می‌شود.
سیفلیس چیست؟
بیماری سیفلیس به عنوان یک عفونت باکتریایی قابل پیشگیری و درمان شناخته می‌شود که در بیشتر اوقات از طریق تماس جنسی منتقل شده و گسترش پیدا می‌کند. این بیماری در ابتدا به شکل بروز زخم ظاهر می‌شود که معمولاً درد ندارد. زخم نیز به طور معمول در ناحیۀ تناسلی، دهان یا راست روده ایجاد می‌شود. سفلیس از طریق تماس مستقیم فرد سالم به زخم فرد آلوده منتقل می‌شود. نکتۀ مهم این است که این بیماری قابلیت انتقال به نوزاد در بارداری، زایمان و شیردهی را دارد.
زمانی که باکتری ایجاد کنندۀ سیفلیس به فردی منتقل می‌شود، ممکن است تا سال‌ها بدون علامت در بدن باقی بماند. اما این عفونت گاهی قابلیت دوباره فعال شدن را پیدا می‌کند. سیفلیس در مراحل اولیه را می‌توان گاهی اوقات با روش‌های مختلف از جمله پنی سیلین به خوبی درمان کرد. به همین دلیل بسیار مهم است که بعد از مشاهدۀ علائم این بیماری توسط پزشک بررسی و معاینه شوید.
مراحل عفونت سیفلیس
سیفلیس ممکن است در طول اشکال مختلف رابطۀ جنسی، از رابطۀ دهانی گرفته تا رابطۀ واژینال و مقعدی و حتی در صورت بارداری یا انتقال خون به افراد سالم منتقل شود. در ادامه به مراحل عفونت سیفلیس اشاره می‌کنیم.
سیفلیس اولیه
اولین علامت از بیماری سیفلیس می‌تواند یک زخم کوچک (اغلب بدون درد) باشد که به آن شانکر سیفلیس می‌گویند. زخم در جایی بروز پیدا می‌کند که باکتری عامل سیفلیس از آن نقطه به بدن وارد شده است. اگرچه بیشتر افراد مبتلا به این بیماری در مرحلۀ اولیه تنها با یک شانکر مواجه می‌شوند، اما برخی دیگر ممکن است بیش از یک شانکر را تجربه کنند.
زمان بروز شانکر، حدود ۲ تا ۳ هفته پس از تماس بدن با باکتری است و از آن جایی که زخم ایجاد شده دردی ندارد، بنابراین اغلب افراد توجهی به آن ندارند. اگرچه گاهی اوقات شانکر سیفلیس می‌تواند در نقاط غیر قابل دید بدن مثل داخل مقعد یا واژن ایجاد شود. زخم سیفلیس اغلب به صورت خود به خودی بین ۳ تا ۶ هفته بهبود پیدا می‌کند.
سیفلیس ثانویه
سیفلیس ثانویه زمانی رخ می‌دهد که بیمار بعد از بهبودی شانکر یا چند هفته بعد از آن شاهد بروز بثورات پوستی باشد. این بثورات معمولاً بدون حس خارش، به شکل زبر، قرمز یا قهوه‌ای یا مایل به قرمز به نظر می‌رسند.
این بثورات اگرچه معمولاً از قسمت تنه شروع به رشد می‌کنند، اما ممکن است هر بخشی از بدن از جمله قفسۀ سینه، روی پوست شکم، لگن، پشت و حتی کف دست‌ها و پاها را نیز درگیر کنند. افراد مبتلا به سیفلیس در مرحلۀ ثانویه ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه کنند.
نکتۀ مهم: علائم سیفلیس ثانویه ممکن است به صورت خود به خود از بین بروند، اما در صورتی که درمان نشوند، ممکن است به صورت ماه به ماه یا سالانه ظهور پیدا کرده و دوباره ناپدید شوند.
سیفلیس نهفته
در شرایطی که سیفلیس ثانویه تحت درمان قرار نگیرد وارد مرحلۀ نهفته می‌شود. این مرحله به دلیل اینکه هیچ علامتی ندارد با این نام شناخته می‌شود. مرحلۀ نهفتۀ سیفلیس ممکن است تا سال‌ها به طول بینجامد یا علائم بیماری بروز پیدا نکنند. با این حال، بدون درمان اگر سیفلیس در این مرحله درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی را برای سلامتی به دنبال داشته باشد.
سیفلیس نهایی
مرحلۀ آخر سیفلیس پس از مرحلۀ نهفته ایجاد می‌شود. ۳۰ تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به این بیماری که درمان را پیگیری نمی‌کنند، با عوارض این مرحله مواجه می‌شوند. مشکلات سیفلیس نهایی یا مرحلۀ سوم ممکن است استخوان‌ها، مفاصل، کبد، رگ‌های خونی، چشم، قلب، اعصاب و مغز را دربرگیرد. سیفلیس در صورت عدم درمان حتی می‌تواند تهدید کنندۀ زندگی باشد.
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
علائم بیماری سیفلیس
علائم سیفلیس در زنان و مردان به طور کل می‌توانند یکسان باشند، به این معنی که ناحیۀ مشترکی از بدن را درگیر کنند. در قالب جدول زیر این موضوع را بیشتر بررسی می‌کنیم. توجه داشته باشید که هرچه سیفلیس پیشرفته‌تر شود، علائم به ترتیب زیر در جدول به صورت خطرناک‌تری بروز پیدا می‌کنند.
| علائم | زنان | مردان |
| زخم بدون درد (شانکر) | روی واژن، دهانۀ رحم، مقعد، لب‌ها یا داخل واژن | روی آلت تناسلی، مقعد، لب‌ها یا در دهان |
| تورم غدد لنفاوی کشاله ران | دارد | دارد |
| بثورات پوستی | جوش‌های قرمز یا قهوه‌ای رنگ بدون خارش در کف دست‌ها و پاها، تنه، یا صورت | جوش‌های قرمز یا قهوه‌ای رنگ بدون خارش در کف دست‌ها و پاها، تنه، یا صورت |
| تب، گلو درد، خستگی | دارد | دارد |
| ریزش مو | دارد | دارد |
| زخم‌های زگیل مانند در دهان، مقعد یا ناحیه تناسلی | دارد | دارد |
| تورم غدد لنفاوی، کاهش وزن | دارد | دارد |
| مشکلات قلبی عروقی | دارد | دارد |
| مشکلات عصبی (فلج، زوال عقل) | دارد | دارد |
| مشکلات بینایی | دارد | دارد |
علاوه بر زنان و مردان، نوزادانی که به سیفلیس مبتلا می‌شوند، ممکن است علائم زیر را داشته باشند. اگرچه برخی از این علائم ممکن است است مدت‌ها بعد از تولد نوزاد مشاهده شوند.
- کم خونی و التهاب در اندام‌ها
- بثورات پوستی
- تشنج
- شرایط عصبی از جمله مننژیت، کوری یا ناشنوایی
- تأخیر در رشد
- مشکلات استخوان و مفاصل
دلایل شیوع سیفلیس
عامل اصلی سیفلیس یک باکتری به نام ترپونما پالیدوم است. این باکتری عمدتاً از طریق تماس مستقیم با زخم‌های فرد مبتلا در حین رابطۀ جنسی منتقل می‌شود.
- رابطۀ جنسی: شایع‌ترین راه انتقال سیفلیس، رابطۀ جنسی است. چه واژینال، چه دهانی و چه مقعدی، تماس با زخم‌های فرد مبتلا خطر ابتلا را به شدت افزایش می‌دهد.
- تماس مستقیم با زخم: حتی بوسیدن یا لمس مستقیم زخم فعال روی لب‌ها، زبان، دهان، سینه‌ها یا اندام تناسلی فرد مبتلا می‌تواند باعث انتقال بیماری شود.
- از مادر به نوزاد: سیفلیس می‌تواند در دوران بارداری از مادر مبتلا به جنین منتقل شود.
سیفلیس در مراحل اولیه و ثانویه بسیار مسری است و حتی ممکن است در اوایل دورۀ نهفته نیز قابل انتقال باشد. پس از درمان کامل، بیماری به خودی خود عود نمی‌کند. اما اگر بعد از درمان دوباره با زخم فرد مبتلایی تماس پیدا کنید، ممکن است مجدداً به این بیماری مبتلا شوید. توجه داشته باشید که سیفلیس از طریق تماس گاه و بی گاه با اشیاء مشترک یا تماس‌های روزمره مثل دست دادن قابل انتقال نیست.
نحوه تشخیص بیماری سیفلیس
برای تشخیص، پزشک متخصص از روش‌های مختلفی در ترکیب با یکدیگر استفاده می‌کند. برای مثال، استفاده از معاینۀ فیزیکی در کنار تاریخچۀ بالینی و جنسی، انجام آزمایش و گاهی حتی استفاده از رادیولوژی برای بررسی شرایط بیمار و تشخیص سیفلیس تجویز می‌شوند. در آزمایشگاه تکنسین مورد نظر از طریق میکروسکوپ یا روش‌هایی دیگری همچون آزمایش خون به تشخیص این بیماری کمک می‌کنند.
اگر تجویز آزمایش در تشخیص بیماری سیفلیس در زمانی که علامتی ندارد موفق عمل کند، پزشک می‌تواند خیلی سریع روند درمان را آغاز و از عوارض بیماری خصوصاً در شرایط بارداری (سیفلیس مادرزادی) جلوگیری کند. در حال حاضر آزمایش خاصی برای تشخیص سیفلیس مادرزادی وجود ندارد، به همین دلیل نوزادان مبتلا به این بیمار چه زنده باشند، چه مرده، باید از نظر وجود شواهد بالینی بررسی شوند. اگرچه برای نوزادان زنده امکان استفاده از رادیولوژی و آزمایش‌های دیگر از بدو تولد به منظور بررسی شرایط نیز وجود دارد.
انواع سیفلیس
انواع سیفلیس در واقع همان مراحل سیفلیس هستند که به اولیه، ثانویه، نهفته و نهایی یا ثالثیه طبقه بندی می‌شوند و هر کدام علائم و عوارض خاص خود را دارند.
روش‌های درمان سیفلیس
درمان سیفلیس با تجویز آنتی بیوتیک انجام می‌شود. در واقع آنتی بیوتیک‌ها باعث درمان عفونت باکتریایی می‌شوند. در این بین پنی سیلین رایج‌ترین داروی درمان سیفلیس محسوب می‌شود. اما اینکه چه مقدار از این آنتی بیوتیک برای درمان شما لازم است و تا چه مدت باید آن را مصرف کنید، به مرحلۀ ابتلای شما به بیماری، علائم شما و تشخیص پزشک بستگی دارد. مهم است که حتی بعد از از بین رفتن بثورات پوستی، درمان را ادامه دهید تا بیماری به طور کل ریشه کن شود.
در نهایت پزشک برای اطمینان از خارج شدن عفونت از بدن، برای شما آزمایش خون تجویز می‌کند. به این نکته توجه داشته باشید که در صورت خوب شدن ممکن است دوباره به این بیماری مبتلا شوید، پس حتماً نکات بهداشت جنسی را رعایت کنید. از طرفی اگرچه سیفلیس به صورت ۱۰۰ درصدی قابل درمان است، اما اگر اندامی به دلیل این بیماری آسیب دیده باشد، راهی برای ترمیم آن وجود ندارد.
عوارض سیفلیس
سیفلیس اگر بدون توجه به درمان ادامه داشته باشد، عوارض زیادی را برای بدن در پی خواهد داشت که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
نوروسیفلیس
سیفلیس ممکن است باعث بروز مشکلات عصبی مختلفی از جمله سردرد، سکته، مننژیت، سردرگمی (مشکل در تمرکز)، علائمی شبیه به زوال عقل، ناتوانی در حرکت دادن برخی اعضای بدن (فلج) مشکلات مثانه و مشکلات نعوظ می‌شود. این بیماری با اثرگذاری روی مغز، پوشش آن و نخاع باعث بروز این مشکلات می‌شود که به آن‌ها نوروسیفلیس می‌گویند.
سیفلیس چشمی
در سیفلیس ممکن است بیماری به چشم سرایت کند و عاملی برای بروز علائم زیادی همچون درد یا قرمزی چشم، تغییر سطح بینایی و حتی در موارد خطرناک‌تر، منجر به کوری شود.
اتوسیفلیس
اگر این بیماری به گوش سرایت کند، باعث بروز اتوسیفلیس می‌شود. علائم این بیماری شامل کاهش سطح شنوایی، احساس صدای وزوز در گوش و احساس سرگیجه می‌شوند.
بروز مشکلات قلبی
سیفلیس در شرایط بحرانی می‌تواند قلب را نیز تحت تأثیر قرار دهد و باعث ورم آئورت یا برآمدگی در آن به عنوان شریان اصلی یا دیگر رگ‌های خونی قلب شود. سیفلیس همچنین می‌تواند منجر به بروز آسیب در دریچه‌های قلب شود.
بیماری‌های مقاربتی دیگر
سیفلیس همچنین ممکن است خطر بروز انواع بیماری‌های مقاربتی از (HIV) گرفته تا سوزاک، کلامیدیا، تبخال تناسلی و دیگر بیماری‌های مشابه را تا دو برابر افزایش می‌دهد.
سیفلیس مادرزادی
در صورتی که سیفلیس درمان نشده باقی بماند و از مادر به کودک منتقل شود، می‌تواند عواقب شدید زیادی را به دنبال داشته باشد که تولد نارس نوزاد، وزن کم حین تولد، مشکلات مادام العمر سلامتی و حتی مرده زایی از جملۀ این موارد هستند.
نحوه پیشگیری از بیماری سیفلیس
سیفلیس یک بیماری جدی است که عمدتاً از طریق رابطۀ جنسی منتقل می‌شود. خوشبختانه راه‌های مؤثری برای پیشگیری از این بیماری وجود دارند.
داشتن رابطۀ جنسی ایمن
تنها راه ۱۰۰٪ تضمینی برای جلوگیری از سیفلیس، پرهیز از هرگونه رابطۀ جنسی است. از طرف دیگر، اگر تصمیم به برقراری رابطۀ جنسی دارید، داشتن یک شریک جنسی ثابت و سالم که تنها با شما رابطه دارد، بهترین گزینه است. قبل از شروع هر رابطۀ جدید، هر دو نفر باید آزمایش بیماری‌های مقاربتی بدهند. علاوه بر موارد بالا، همیشه حین برقراری رابطۀ جنسی، از کاندوم لاتکس استفاده کنید. کاندوم می‌تواند خطر انتقال سیفلیس را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، اما به شرط آنکه تمام ناحیۀ تناسلی را بپوشاند.
مراقبت از سلامت عمومی
با اجتناب از مصرف بیش از حد الکل و مواد مخدر که می‌تواند منجر به رفتارهای پرخطر شود، خطر ابتلا به سیفلیس را کاهش دهید. از طرف دیگر، انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام سیفلیس یا سایر بیماری‌های مقاربتی برای داشتن زندگی سالم بسیار مهم است.
چه زمانی تست سیفلیس انجام دهیم؟
آزمایش سیفلیس برای تشخیص این بیماری مقاربتی بسیار مهم است. اگر در معرض عوامل خطر ابتلا به سیفلیس قرار دارید یا علائمی شبیه به این بیماری را تجربه می‌کنید، باید هر چه سریع‌تر آزمایش دهید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما یا فرزندتان هرگونه علائم غیرمعمول مانند زخم، بثورات پوستی، به ویژه در ناحیۀ تناسلی، یا ترشحات غیرعادی مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشانۀ ابتلا به سیفلیس باشند. همچنین در شرایط زیر آزمایش سیفلیس بدهید:
- در صورت بارداری
- در صورت داشتن رابطۀ جنسی محافظت نشده
- در شرایط ابتلا به بیماری مقاربتی دیگر همچون اچ آی وی
- در صورت داشتن رابطۀ منظم با بیش از یک شریک جنسی
- در صورت داشتن رابطۀ جنسی با فرد مبتلا به سیفلیس
هر آنچه در مورد بیماری سفلیس باید بدانید
- سیفلیس یک بیماری مقاربتی است که از نوعی باکتری خاص ایجاد می‌شود.
- این بیماری ۴ مرحلۀ اولیه، ثانویه، نهفته و نهایی دارد که در صورت رسیدن به مراحل پایانی، عوارض زیاد و بعضاً خطرناکی را برای بیمار به دنبال دارد.
- از عوارض سیفلیس می‌توانیم مشکلات عصبی، مشکلات قلبی، مشکلات چشمی، مشکلات شنوایی و حتی مرده زایی را نام ببریم.
- برای درمان سیفلیس از آنتی بیوتیک و در بیشتر موارد پنی سیلین استفاده می‌شود. مگر اینکه بیمار به این نوع آنتی بیوتیک حساس باشد. ضمن اینکه مقدار تجویز پنی سیلین و مدت زمان درمان بسته به علائم و شرایط شما با تشخیص پزشک بستگی دارد.
- با هرلایف می‌توانید به جمع هزاران زنی بپویندید که برای سلامتی خود ارزش زیادی قائل هستند. با این اپلیکیشن می‌توانید مشکلات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و از تجربیات آن‌ها استفاده کنید و یا اینکه از پزشکان مشاورۀ رایگان یا تخصصی دریافت کنید.
پرسش‌های پرتکرار
اگر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید یا علائم سیفلیس را تجربه می‌کنید، بهتر است برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم برای شما آزمایش تجویز کند. افراد باردار، اشخاص دارای چند شریک جنسی و کسانی که با یک فرد آلوده رابطۀ جنسی داشته‌اند بیشتر در معرض خطر بروز این بیماری هستند.
بله می‌توان این بیماری را با تجویز آنتی بیوتیک مناسب درمان کرد. اگرچه ابتلا به این بیماری مصونیتی در مقابل آن ایجاد نمی‌کند و حتی بعد از درمان ممکن است دوباره به آن مبتلا شوید.
منابع:
