ویتامین B3 یا نیاسین

ویتامین B3 یا نیاسین یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های گروه ب به حساب می‌آید که در انجام امور زیستی بدن نقش مهمی ایفا می‌کند. این ویتامین هم مانند ویتامین ب1 در متابولیسم مواد غذایی و تولید انرژی نقش مهمی دارد.

شاید بتوان گفت ویتامین B3 علاوه بر تأمین انرژی مورد نیاز بدن، در ترمیم دی ان ای و تنظیم سطح کلسترول هم مؤثر است. به همین دلیل در سلامتی اندام‌های مختلفی از جمله قلب نقش مهمی ایفا می‌کند. برای اینکه ویتامین ب3 مورد نیاز بدن را تأمین کنید، می‌توانید گوشت، ماهی، دانه‌ها، غلات و حبوبات را در برنامۀ غذایی خود قرار دهید.

ویتامین B3 یا نیاسین از ویتامین‌های محلول در آب است که کمبود آن می‌تواند مشکلاتی در بدن ایجاد کند. از این ویتامین به شکل خوراکی و یا تزریقی و در راستای کاهش کلسترول، کمک به لاغری، کمک به درمان آرتروز و افزایش درخشندگی پوست استفاده می‌شود.

معرفی ویتامین B3 یا نیاسین

ویتامین B3 یکی انواع ویتامین محلول در آب است که در گروه ویتامین B قرار دارد. این ویتامین مانند ویتامین B1 یا تیامین، در امور متابولیسمی بدن نقش دارد. به نحوی که اگر در نقش کوآنزیم‌ها فعالیت کند، به تأمین انرژی مورد نیاز بدن می‌پردازد. با ترمیم DNA به محافظت از سلول‌ها در مقابل آسیب‌های اکسیداتیو می‌پردازد.

اما شاید تأثیر مهم دیگری که ویتامین B3 ایفا می‌کند، تنظیم کلسترول خون باشد. به نحوی که میزان چربی خوب HDL را افزایش داده و چربی مضر LDL را کاهش می‌دهد. در نتیجه رسوبات چربی در عروق خونی کاهش یافته و فشار خون در بدن تنظیم می‌‌شود. با توجه به نقش‌های مختلفی که نیاسین بر عهده دارد، سلامتی عمومی بدن ارتقا خواهد یافت.

مکانیسم اثر و نقش ویتامین B3 در بدن

در معرفی نیاسین توضیح دادیم که نقش ویتامین B3 در بدن باعث بهبود سلامت کلی می‌شود. اکنون کمی دقیق‌تر به توضیح این اثرات مثبت خواهیم پرداخت.

فعالیت ویتامین ب 3 به عنوان کوآنزیم

نیاسین در بدن به دو کوآنزیم NAD و NADP تبدیل می‌شود. این کوآنزیم‌ها در واکنش‌هایی در سلول‌ها که به اسم واکنش ردوکس معروف هستند، مسئولیت انتقال الکترون را در مسیرهای متابولیکی بر عهده دارند. در توضیح دقیق‌تر باید بگوییم که NAD برای انجام واکنش‌های کاتابولیک (تبدیل مولکول‌های پیچیده به ملولکول‌های ساده) بسیار مهم است. واکنش‌هایی که انرژی را با شکستن کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها آزاد می‌کنند. از سوی دیگر، NADP برای انجام واکنش‌های آنابولیک، از جمله اسید چرب و سنتز کلسترول اهمیت دارد.

تأمین انرژی مورد نیاز بدن

ویتامین ب3 با فعالیت به عنوان کوآنزیم‌ها و ایفای نقش متابولیکی، توانسته انرژی مورد نیاز بدن را از سوخت و ساز کربوهیدرات‌ها به دست آورد. بنابراین، وقتی مردم با خوردن غذاها و مکمل‌های مختلف نیاز بدن خود را به ویتامین B3 رفع می‌کنند، متوجه می‌شوند که تمایل کمتری به خوردن غذاهای پرکالری دارند. 

ترمیم DNA

نیاسین هنگامی که در جایگاه کوآنزیم NAD فعالیت می‌کند، طی فعل و انفعالات شیمیایی مختلف، می‌تواند با فرآیند اصلاح ژن‌ها، بازسازی و محافظت از سلول‌ها در مقابل رادیکال‌های آزاد به حفظ سلامتی اندام‌های مختلف کمک کند.

تنظیم سطح کلسترول

هنگامی که نیاسین دست به کار می‌شود، سطح تری گلیسیرید کاهش پیدا می‌کند. در حالی که ال دی ال کاهش و اچ دی ال را افزایش می‌دهد. به اصطلاح چربی خوب افزایش و چربی بد کاهش پیدا می‌کند. با کاهش کلسترول، جریان خون در بدن بهبود پیدا می‌کند. از طرفی احتمال بروز مشکلات مرتبط با قلب و عروق کاهش می‌یابد.

فواید ویتامین B3

اگر شما هم تمایل دارید بدانید که فواید نیاسین چیست، باید بگوییم که نقش‌های مهمی که ویتامین B3 ایفا می‌کند، بر عملکرد اندام‌های مختلف اثر مثبت می‌گذارد. این تأثیرات به شرح زیر هستند:

ویتامین B3 برای پوست

نیاسینامید (شکلی از ویتامین B3) در تقویت پوست، کاهش قرمزی و مرطوب نگهداشتن پوست کمک می‌کند. از طرفی، آکنه و التهاب را کاهش می‌دهد. می‌توان گفت که نیاسین خواص ضد التهابی دارد و در مدیریت آکنه، روزاسه و سایر بیماری‌های التهابی پوست مؤثر است.

نقش مهم ویتامین ب3 در کاهش اثرات ضد پیری در پوست دیده می‌شود. ویتامین B3 با افزایش تولید کلاژن و بهبود خاصیت ارتجاعی پوست، چین و چروک‌های ریز پوست را به حداقل می‌رساند. در نتیجه باعث افزایش طراوت و شادابی پوست می‌شود. طراوت و شادابی پوست با روشن شدن آن همراه است. به این علت که نیاسینامید می‌تواند هیپرپیگمانتاسیون را کاهش دهد و رنگ کلی پوست را بهبود بخشد.

ویتامین B3 برای لاغری

ویتامین ب 3 به عنوان تقویت کنندۀ فرآیندهای متابولیسمی شناخته می‌شود. در حقیقت، نیاسین با کمک به تجزیۀ کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها در تأمین انرژی نقش دارد. فراهم کردن انرژی کافی به تنظیم اشتها نیز کمک می‌کند. به همین دلیل پزشکان و متخصصان تغذیه برای کمک به لاغری ویتامین B3 را توصیه می‌کنند. چراکه می‌تواند به تنظیم گرسنگی و مصرف انرژی کمک کند.

 با وجود انرژی کافی عملکرد بدن در زمان ورزش نیز بهبود می‌یابد. به بیان  دیگر، ویتامین B3 با حمایت از تولید انرژی، ممکن است فعالیت بدنی را افزایش دهد. به این ترتیب به طور غیر مستقیم به مدیریت وزن کمک می‌کند.

فواید ب 3 برای زنان

فواید ویتامین ب 3 را روی سلامت خانم‌ها نمی‌توان نادیده گرفت. تعادل هورمونی، یکی از مهم‌ترین نقش‌هایی است که این ویتامین بازی می‌کند. نیاسین از عملکرد غدۀ فوق کلیه پشتیبانی می‌کند. به این واسطه می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها نیز کمک کند. علاوه بر این نیاسین از سلامت خانم‌ها در هنگام تجربۀ علائم بارداری حمایت می‌کند. زیرا در دوران بارداری، نیاسین به تولید انرژی و سلامت سلولی کمک می‌کند. در نتیجه از رشد جنین حمایت خواهد شد.

مزایای ویتامین ب 3 برای طراوت و شادابی پوست خانم‌ها، به زیبایی آنها کمک خواهد کرد. به همین دلیل، به طور گسترده‌ای در روال مراقبت از پوست زنان برای اثرات ضد پیری، مرطوب نگهداشتن و شفافیت پوست از قرص ویتامین B3 استفاده می‌شود.

خاصیت ویتامین B3 برای مردان

بهتر است به این موضوع هم توجه کنیم که آقایان چگونه از ویتامین B3 بهره مند خواهند شد. آقایان برای بدنسازی می‌توانند از قرص نیاکور استفاده کنند. به این واسطه، فرآیندهای متابولیکی در بدن آنها با تأمین انرژی مورد نیاز برای ورزش همراه است. در ضمن، تنظیم سطح کلسترول به آنها کمک می‌کند که بدن خوش فرم‌تری همزمان با ورزش‌های منظم داشته باشند. 

قرص نیاسین برای نعوظ

نیاسین ویتامین محلول در آبی است که برای بهبود گردش خون اهمیت بسیاری دارد. بهبود جریان خون در اندام تناسلی مردانه می‌تواند به حفظ نعوظ در آنها کمک کند. از طرفی ویتامین B3 مسئولیت پشتیبانی از عملکرد اندوتلیال را بر عهده دارد. با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو، نیاسین ممکن است سلامت عروق خونی درگیر در عملکرد نعوظ را بهبود بخشد. در نتیجه نعوظ با کیفیت بهتری انجام خواهد شد. البته فراموش نکنید که تأمین انرژی با متابولیسم کربوهیدرات‌ها با افزایش میل جنسی مردان همراه است. همین موضوع می‌تواند به بهبود سلامت جنسی کمک کند.

ارتباط نیاسین و انرژی بدن

وقتی خانم‌ها و آقایان انرژی کافی را از مواد غذایی سالم دریافت کنند، نیازی به خوردن خوراکی‌های پرکالری مانند سرخ کردنی‌ها، بیسکویت، شکلات، چیپس و پفک ندارند. آنچه مصرف نیاسین به دنبال دارد، تأمین انرژی مورد نیاز بدن و رفع خستگی و ضعف است.

ارتباط نیاسین و آرتروز

ویتامین ب 3 دارای خواص ضد التهابی است و کاهش علائم استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید را به دنبال دارد. برخی مطالعات نشان می‌دهند که مکمل نیاسین ممکن است انعطاف پذیری را بهبود ببخشد و درد را در بیماران مبتلا به آرتروز کاهش دهد. به همین دلیل وجود ویتامین B3 در برنامۀ رژیم غذایی و حتی به صورت قرص نیاکور کمک کننده است.

اهمیت نیاسین در رفع پیری زودرس

با توجه به وظایفی که نیاسین بر عهده دارد، بهبود سلامت پوست، کاهش ریزش مو، مراقبت از سلامت سلول‌ها و همچنین تازگی و طراوت پوست، می‌توانیم نقش آن را در به تعویق انداختن پیری متوجه شویم. در حقیقت، مقدار کافی نیاسین کمک می‌کند که افراد ورزش کنند و رشد خوبی در دوران کودکی و جوانی داشته باشند. در نتیجه با مشکل پیری زودرس مواجه نشوند.

نشانه های کمبود B3

با توجه به نقش‌های مهمی که ویتامین B3 در سلامت ایفا می‌کند، کمبود آن با نشانه‌هایی همراه است. در حقیقت، کمبود ویتامین B3 یا نیاسین می‌تواند منجر به یک بیماری شناخته شده به عنوان پلاگر شود که با عنوان Three D یا همان Dermatitis ،Diarrhea و Dementia  مشخص می‌شود. درماتیت (التهاب پوست)، اسهال و زوال عقل از مهم‌ترین نشانه‌های کمبود نیاسین هستند. ضعف و خستگی، بی اشتهایی، سردرد، نوسانات خلقی و زودرنج بودن هم از سایر علائم کمبود نیاسین هستند.

راه‌های تشخیص کمبود ویتامین B3

پزشک برای اینکه بتواند کمبود ویتامین B3 را با اطمینان کامل اعلام کند، سه راهکار را مورد استفاده قرار می‌دهد. این روش‌ها بررسی علائم و معاینۀ فیزیکی (معاینۀ کامل)، بررسی رژیم غذایی و مشاهدۀ نتایج تست‌های مختلف هستند.

پزشک علائم پوستی، عملکرد دستگاه گوارشی و همچنین وضعیت شناختی بیمار را بررسی می‌کند. در ضمن، برنامۀ رژیم غذایی بیمار را مورد نظارت قرار داده و برای تأمین نیاسین، آن را اصلاح می‌کند. نهایتاً جواب کشت نمونه ادرار و تست خون را بررسی می‌کند.

چه افرادی در معرض کمبود نیاسین هستند؟

اگرچه تمام افراد به ویتامین ب 3 نیاز دارند، گروهی از آنها در معرض کمبود این ویتامین قرار می‌گیرند. این افراد عبارتند از:

• افراد مبتلا به سوء تغذیه
• معتادان به نوشیدنی‌های الکلی
• افراد دارای مشکل جذب مواد غذایی
• خانم‌ها یا آقایان دارای بیماری‌های خاص
• خانم‌ها در زمان بارداری و شیردهی
• گیاهخواران یا افرادی با محدودیت‌های غذایی
• افراد مسن

منابع طبیعی نیاسین

شاید این سؤال شما هم باشد که ویتامین ‌B3 در چه غذاهایی است؟ در پاسخ می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• گوشت قرمز
• ماهی
•  غلات (برنج قهوه‌ای، جو دوسر و گندم)
• حبوبات (لوبیا، عدس، لپه و نخود)
• دانه‌ها (بادام زمینی و تخمه آفتابگردان)
• میوه و سبزیجات
• غلات صبحانه
• تخم مرغ
• لبنیات

انواع ویتامین B3 مصرفی

ویتامین ب 3 را می‌توانید علاوه بر مواد غذایی در قالب قرص، مکمل و آمپول نیز دریافت کنید.

نوع ویتامین B3	توضیحات
مکمل‌های خوراکی ویتامین B3	قرص‌های نیاسین یا کپسول‌ها: به فراوانی در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند. نیکوتینامید (نیاسینامید): برای شرایط خاص مانند سلامت پوست یا کمبود خفیف نیاسین استفاده می‌شود. مکمل‌های ترکیبی: اغلب در مولتی ویتامین‌ها وجود دارد.
ویتامین ب 3 پودری	نیاسین پودری را می‌توان با آب مخلوط کرد و استفادۀ آن راحت است.
نیاسین تزریقی	در مراکز درمانی یافت می‌شوند.برای افرادی ضروری است که پلاگر یا کمبود شدید ویتامین ب 3 دارند.
غذاهای غنی شده	بسیاری از غذاها مانند غلات، نان و محصولات لبنی غنی از نیاسین هستند تا به تأمین نیازهای غذایی روزانه کمک کنند.
نیاسینامید موضعی	در محصولات مراقبت از پوست مانند کرم‌ها و سرم‌ها و برای بهبود عملکرد پوست، کاهش التهاب و افزایش رطوبت پوست یافت می‌شوند.
ویتامین B3 با دوز بالا	برای مدیریت سطح کلسترول، به ویژه برای افزایش (HDL) و کاهش LDL تجویز می‌شود.

خطرات مصرف بیش از اندازه B3

اگرچه ویتامین B3 برای بهبود سلامت عمومی افراد لازم است، اما مصرف زیاد از حد آن باعث بروز مشکلات کوتاه یا بلند مدت می‌شود. این مشکلات عبارتند از:

گرگرفتگی پوست

یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی دوزهای بالای نیاسین، گرگرفتگی پوست است. در این حالت خانم‌ها و آقایان دچار قرمزی، خارش و احساس گرما در صورت، گردن و قفسه سینه می‌شوند. علائم مذکور می‌توانند ناراحت کننده باشند، اما معمولاً موقتی هستند.

آسيب ديدن كبد

دوزهای بالای نیاسین (معمولا بالای 2000 میلی گرم در روز) می‌توانند باعث مسمومیت کبدی شوند. مسمومیت کبدی منجر به آسیب کبدی یا حتی نارسایی کبد می‌شود. چنین مشکلی با علائمی مانند ادرار تیره، زرد شدن پوست و درد بالای شکم همراه است. توجه داشته باشید که عملکرد کبد باید در صورت استفادۀ طولانی مدت با دوز بالا کنترل شود.

مشکلات دستگاه گوارش

مصرف بیش از حد نیاسین می‌تواند منجر به تهوع، استفراغ، سوء هاضمه و اسهال شود. این اختلالات دستگاه گوارش در صورت شدید بودن باعث ناراحتی و کمبود آب بدن می‌شوند.

    هیپرگلیسمی (قند خون بالا)

مصرف ویتامین ب 3 می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد. همین مسئله ممکن است برای افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که در معرض خطر این بیماری هستند، مشکل ساز باشد. دوزهای بالا ویتامین B3 ممکن است کنترل قند خون را دشوار کنند.

نقرس

مصرف بیش از حد نیاسین سطح اسید اوریک را در خون افزایش می‌دهد. افزایش اسید اوریک ممکن است منجر به نقرس شود.

مشکلات قلبی

نیاسین در دوزهای بسیار بالا، نامنظم شدن ریتم قلب یا همان آریتمی را ایجاد می‌کند. گاهی نیز به دنبال آن اختلالات قلبی موجود تشدید می‌شوند. به همین دلیل، مکمل‌های نیاسین باید تحت نظارت پزشک و با هدف مدیریت کلسترول مصرف شوند.

فشار خون پایین 

نیاسین گاهی با افت فشار خون  همراه است. به ویژه هنگامی که در دوزهای بالا مصرف شود. علائم ممکن است شامل سرگیجه، سبکی سر یا غش کردن باشد، به ویژه هنگامی که فرد سریع بلند می‌شود.

تفاوت نیاسین و نیاسینامید

نیاسین و نیاسینامید دو شکل از ویتامین B3 هستند. اما ساختار شیمیایی، عملکرد و استفاده‌های مختلف دارند.

تفاوت‌ها	نیاسین	نیاسینامید
عملکرد در بدن	نیاسین نقش مهمی در تبدیل غذا به انرژی دارد. وجود کوآنزیم‌های NADP و NAD برای متابولیسم و ترمیم DNA مهم هستند.	نیاسینامید مانند نیاسین عمل می‌کند. علاوه  بر این موارد، خواص ضد التهابی نیز دارد.
گرگرفتگی	نیاسین، به ویژه در دوزهای بالاتر، باعث گرگرفتگی، احساس گرما و قرمزی، به ویژه در صورت و گردن می‌شود. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که رگ‌های خونی گشاد می‌شوند.	نیاسینامید اثر گرگرفتگی ندارد و انتخاب مناسب برای افرادی است که می‌خواهند از این عوارض جانبی نیاسین جلوگیری کنند.
کاربردهای سلامت	در مدیریت کلسترول استفاده می‌شود. همچنین در درمان کمبود نیاسین (پلاگر) و بهبود عملکرد متابولیک کاربرد دارد.	نیاسینامید به دلیل خواص ضد التهابی، ضد پیری و ترمیم کنندگی پوست، در محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود.
عوارض جانبی	در دوزهای بالا، می‌تواند باعث آسیب کبدی، مشکلات دستگاه گوارش، هیپرگلیسمی و سایر عوارض جانبی از جمله گرگرفتگی شود.	به طور کلی بی خطر بوده و به خوبی تحمل می‌شود، احتمال ایجاد عوارض جانبی نیاسینامید در مقایسه با نیاسین کمتر است.

عوارض قرص ویتامین B3

عوارض قرص ویتامین ‌B3 نکتۀ دیگری است که باید به آن توجه داشته باشیم. در حقیقت کمبود یا وجود بیش از حد نیاسین در بدن عوارض جانبی متعددی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

• گرگرفتگی
• مشکلات گوارشی (سوء هاضمه، اسهال، حالت تهوع و استفراغ)
• آسیب‌های کبدی
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
• فشار خون بالا

نکات مهم دربارۀ ویتامین B3 یا نیاسین

• سه نقش مهم نیاسین تأمین انرژی مورد نیاز بدن، ترمیم DNA و تنظیم سطح کلسترول هستند.
• در سلامت زنان و مردان، بهبود پوست، رفع آرتروز، کاهش التهاب و رفع پیری زودرس نقش دارد.
• کمبود ویتامین ب 3 با درماتیت، اسهال و زوال عقل همراه است.
• گوشت قرمز، ماهی، غلات، حبوبات، دانه‌ها، میوه و سبزیجات، تخم مرغ و لبنیات حاوی ویتامین ب 3 هستند.
• مصرف زیاد از حد نیاسین منجر به گرگرفتگی پوست، آسيب ديدن كبد، مشکلات دستگاه گوارش، هیپرگلیسمی، نقرس، مشکلات قلبی و فشار خون پایین می‌شود.
• شما برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ ابعاد مختلف سلامت زنان می‌توانید مقالات وبلاگ هرلایف را مطالعه کنید. خرید قرص ویتامین B3 و سایر لوازم بهداشتی و درمانی نیز از طریق فروشگاه آنلاین هرلایف برای شما امکان پذیر است.

پرسش‌های پرتکرار