مهمترین علایم بارداری چیست؟ نشانه های اولیه بارداری چگونه بروز میکند؟ از آنجا که دوران بارداری با باید و نبایدهایی همراه است، بنابراین برای خانم‌ها بسیار مهم است که هر چه زودتر متوجه شوند که باردار هستند یا خیر. هرچند تست‌های بارداری بهترین و مطمئن‌ترین راه برای اطمینان از بارداری هستند، اما علامت‌هایی نیز وجود دارد که با مشاهده آن‌ها، می‌توان بارداری را حدس زد.
شایع‌ترین علائم بارداری عبارتند از:
- تهوع صبحگاهی
- حساسیت به بو
- خستگی و بی‌حالی
توجه کنید که علائم بارداری از شخصی به شخص دیگر بسیار متفاوت بوده و ممکن است حتی تا چندین ماه، نشانه خاصی از بارداری وجود نداشته باشد. اما مهمترین نشانه بارداری، پریود نشدن است.
در این مقاله، ما نشانه‌ها و علائم حاملگی را شرح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
چه زمانی این نشانه‌ها شروع می‌شوند؟
محاسبه شروع بارداری، از روز شروعِ آخرین پریود (اولین روز پریود قبلی شما) خواهد بود. یعنی فرض کنید آخرین پریود شما در تاریخ اول مهر شروع شده و در هشتم مهر به پایان رسیده است. بنابراین روز اول مهر، اولین روز بارداری شما محاسبه می‌شود (هرچند شما هنوز باردار نشده‌اید).
تاریخ تولد نوزاد با استفاده از اولین روز آخرین پریود محاسبه می‌شود. به همین دلیل، ممکن است در هفته‌های اول، بارداری ۴۰ هفته‌ای علائمی نداشته باشید.
تحقیقی که در وب سایت مرکز کودک (babycenter) منتشر شده است، نمونه آماری ۱۳۶ خانم که قصد باردار شدن را داشتند، بررسی کرده و به نتایج زیر دست یافته است:
- ۵۰ درصد آن‌ها در هفته پنجم بارداری برخی از علائم بارداری را داشتند.
- ۷۰ درصد از هفته ششم بارداری علائم داشتند.
- ۹۰ درصد از هفته هشتم علائم داشتند.
تست‌های بارداری
برای تشخیص بارداری، دو راه معتبر وجود دارد: تست‌های خانگی و تست خون.
اکثر تست‌های بارداری خانگی، هورمون HCG را ۸ روز پس از پریود نشدن نشان خواهند داد. پس زمان پریود بعدی خود را محاسبه کنید و هشت روز به جلو بروید. یکی از کیت‌های تست بارداری را برداشته و کمی از ادرار خود را در قسمت مشخص شده بریزید. در صورتی که باردار باشید، تست شما مثبت خواهد بود. ما در مقاله‌ای در مورد نحوه‌ی استفاده از بی بی چک صحبت کرده‌ایم، برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
بهترین زمان استفاده از تست‌های بارداری خانگی، یک هفته بعد از تاریخی است که پریودتان عقب افتاده است. در این زمان، اکثر تست‌های معتبر بازار، جواب درستی خواهند داد. در صورتی که زودتر از این تاریخ اقدام به انجام تست کنید، احتمالا جواب کاذب دریافت خواهید کرد.
با انجام تست خون بارداری جوابی به مراتب سریعتر و دقیق‌تر دریافت خواهید کرد. تست خون بارداری را می‌توانید ۶ تا ۸ روز بعد از داشتن رابطه جنسی، انجام دهید و جواب آن را به سرعت دریافت کنید.
- تست‌های بارداری خانگی به وفور در داروخانه‌ها و مراکز سراسر کشور در اختیار همگان است (این تست‌ها قیمت بالایی ندارند).
- دقت کنید که این کیت‌های خانگی، درصد خطا هم دارند. در صورتی که می‌خواهید مطمئن شوید، می‌توانید تست خون بارداری بدهید.
- در صورتی که در زمان اشاره شده تست خانگی را انجام دادید و جواب منفی دریافت کردید، بهتر است یک هفته بعد نیز این تست را تکرار کنید.
- در صورتی که جواب تست شما مثبت بود، بهتر است در همان ابتدا یک وقت ویزیت از دکتر یا ماما بگیرید.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید و دارو مصرف می‌کنید، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید باید آن‌ها را ادامه دهید یا قطع کنید.
علائم اولیه بارداری
همانطور که گفته شد، شما در هفته اول بارداری علامت خاصی را تجربه نخواهید کرد. پس از آن اگر باردار باشید، ممکن است علامت‌های زیر را داشته باشید:
- گرفتگی و لکه بینی خفیف
- پریود نشدن
- حالت تهوع
- خستگی و بی‌حالی
- درد در سینه‌ها
- تکرر ادرار
- نفخ
- نوسانات خلقی
- تغییرات دمایی در بدن
علائم زیر، علائم نادرتری در بارداری هستند:
- فشار خون بالا
- خستگی مفرط و سوزش سر معده
- ضربان قلب سریعتر
- تغییرات سینه و نوک آن
- جوش
- افزایش وزن بی‌دلیل
- و…
در ادامه ۱۵ علائم اولیه مهم و رایج بارداری را بررسی می‌کنیم.
۱-گرفتگی و لکه بینی خفیف
از هفته یک تا چهار بارداری، همه چیز در سطح سلولی اتفاق می‌افتد. تخمک بارور شده یک بلاستوسیست (Blastocyst) ایجاد میکند، بلاستوسیست در واقع گروهی از سلول‌های پر از مایع است که با رشد و تقسیم سلولی، جنین را تشکیل می‌دهد.
حدود ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح (هفته چهارم)، بلاستوسیست در اندومتر یا پوشش داخلی رحم (Endometrium) کاشته می‌شود. در این دوران ممکن است لکه بینی خفیف رخ دهد (این دقیقا همان تاریخ پریود شماست و احتمالا با یک دوره پریود اشتباه گرفته می‌شود). به این لکه بینی خفیف، خونریزی لانه گزینی گفته می‌شود. خونریزی لانه گزینی خصوصیات خاصی دارد که با خونریزی پریود متفاوت است. برخی از علائم خونریزی لانه گزینی عبارتند از:
رنگ:
رنگ خونریزی در این دوره ممکن است صورتی، قرمز یا قهوه‌ای باشد.
درد:
شما در این دوران درد کمتری را نیز تجربه خواهید کرد. اغلب گرفتگی‌های شکم (درد شکم) در حد کم است و به سرعت رفع می‌شود.
خونریزی لانه گزینی:
احتمالا خونریزی لانه گزینی، بسیار کمتر از خونریزی‌های معمول پریود است. معمولا این خونریزی تا اندازه‌ای کم است که حتی نیاز به تعویض پد نخواهید داشت.
ممکن است حدود ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح خونریزی لانه گزینی یا لکه بینی یا خونریزی خفیف را تجربه کنید. خونریزی لانه گزینی معمولا حدود یک هفته قبل از پریود مورد انتظار شما رخ می‌دهد. خونریزی بسیار کمتر از عادت ماهانه شما خواهد بود و بعد از یک تا سه روز قطع می‌شود.
اگر فکر می‌کنید دچار خونریزی لانه گزینی شده‌اید:
سیگار نکشید، الکل ننوشید و از داروهای غیرمجاز استفاده نکنید. این سه مورد می‌تواند باعث تشدید خونریزی شود.
از تامپون‌هایی که وارد واژن می‌شوند استفاده نکنید، چرا که ممکن است باعث عفونت شوند. بهتر است در این دوران فقط از پدهای بهداشتی استفاده نمایید.
۲.پریود نشدن
مهمترین علائم بارداری پریود نشدن است. بعد از اتمام لقاح، بدن شما شروع به ساخت گنادوتروپین (HCG) خواهد کرد. این هورمون به بدن کمک میکند تا بارداری را حفظ کند. همچنین به تخمک‌ها دستور می‌دهد تا آزاد کردن تخمک‌های بالغ را (که در هر ماه اتفاق می‌افتد) متوقف سازد. در دوران بارداری، شما پریود نخواهید شد.
- در صورتی که پریود نامنظم دارید، باید تست بدهید تا از صحت بارداری مطمئن شوید.
۳.بالا رفتن دمای بدن در بارداری
یکی از علائم حاملگی، بالا رفتن دمای بدن است. این افزایش دما، به ویژه در مواقعی که ورزش می‌کنید یا با آب گرم حمام می‌کنید، بیشتر حس می‌شود. پس در صورتی که احتمال بارداری می‌دهید، آب فراوان مصرف کنید و ورزش‌های پرخطر را انجام ندهید.
هر مرحله از بارداری می تواند دمای بدن شما را کمی افزایش دهد. ممکن است پوست شما در لمس گرمتر احساس شود. احتمالا بیشتر عرق می کنید و حتی ممکن است تعرق شبانه داشته باشید.
در ابتدای بارداری، هورمون‌های جدیدی در بدن شروع به کار می‌کنند که دمای بدن را تا حدودی بالا می‌برند.
دمای بدن در هفته هشتم بارداری، قلب مادر ۲۰ درصد خون را سریعتر پمپاژ می کند. ضربان قلب بالاتر متابولیسم را افزایش می دهد که باعث افزایش دمای بدن می‌شود.
رگ های خونی در سراسر بدن گشاد می شوند تا این بتوانند حجم بیشتر خون را تحویل دهند. این شامل رگ های خونی نزدیک پوست هم می شود. خون بیشتری به سمت پوست شما جریان می یابد – باعث می شود که شما برافروخته شوید (یا بدرخشید) و باعث می شود احساس گرما کنید.
۴.خستگی
خستگی یکی از نشانه‌هایی است که تقریبا همه خانم‌های باردار مشاهده می‌کنند. دلیل آن هم این است که سطح پروژسترون (Progesterone) افزایش یافته و باعث احساس خستگی بیشتر خواهد شد.
هفته‌های اول بارداری، ممکن است احساس خستگی زیادی داشته باشید. حتما خواب خود را کنترل کرده و به اندازه کافی بخوابید.
- در اتاقی بخوابید که هوا جریان داشته و خنک باشد. خنکی هوا کمک میکند تا گرمای بدن آزاردهنده نباشد.
۵.افزایش ضربان قلب
بین هفته‌های 8 تا ۱۰ بارداری، قلب شما با شدت بیشتری می‌‌تپد. بنابراین احساس ضربان و تپش قلب در این دوران طبیعی است.
مقاله‌ای که در وب سایت کلینیک کلیولند (cleveland clinic) منتشر شده است، می‌گوید در طول دوران بارداری، حجم خون تقریبا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. این بدان معناست که قلب برای پمپاژ خون در بدن باید سخت‌تر کار کند و مقدار زیادی از این خون را به جنین در حال رشد می فرستد، در نتیجه ضربان قلب افزایش می‌یابد.
- بهتر است به طور مرتب با پزشک خود در ارتباط بوده و ضربان قلب خود را چک نمایید، مخصوصا اگر سابقه بیماری‌های قلبی دارید.
۶.تغییرات سینه‌ها
تغییرات سینه بین هفته‌های ۴ تا ۶ بارداری اتفاق می‌افتد. تغییرات هورمونی ممکن است سینه‌ها را حساس و متورم کند. البته این حساسیت در هفته‌های آتی و هنگامی که هورمون‌های بدن متعادل شد، از بین خواهند رفت.
- سوتین‌های نخی و راحت بپوشید. پوشیدن سوتین‌های تنگ باعث افزایش تغییرات سینه خواهند شد.
- حتی می‌توانید از سوتین‌های بزرگتر استفاده کنید تا سینه‌ها تحت فشار نباشند.
- در صورتی که نوک سینه‌هایتان حساس شده، از پدهای مخصوص استفاده کنید تا این حساسیت شما را اذیت نکند.
۷.تغییرات خلق
سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون (Estrogen and progesterone) در دوران بارداری بالا خواهد رفت. تغییرات هورمونی ممکن است باعث تغییر در خلق و خو و احساسات شود. شما ممکن است احساسات زیر را تجربه نمایید:
- افسردگی
- تحریک پذیری
- اضطراب
این احساسات طبیعی هستند و جای نگرانی ندارند، اما اگر کنترل این احساسات برایتان سخت است و به زندگی عادی و روزمره شما صدمه می‌زند، حتما با پزشک مشورت کنید.
۸.تکرر ادرار
همانطور که بیان شد در دوران بارداری، بدن مقدار خونی را که تولید میکند افزایش می‌دهد و در نتیجه کلیه‌ها مایعات بیشتری نسبت به معمول پردازش می‌کنند. این به معنای مایع بیشتر در مثانه است و ادرار بیشتری تولید شود.
در برخی مواقع، ممکن است باعث شود تا کنترل ادرار از دست برود. از آنجا که تخلیه ادرار بیشتر شده است، بنابراین باید آب بیشتری بنوشید تا جایگزین آب از دست رفته بدن شود و بدن را دچار بی‌آبی نکند.
- برای جلوگیری از نشت کردن ادرار، هر یک یا دو ساعت دستشویی بروید و مثانه را تخلیه کنید.
- احتمالا نشت ادرار تا حدی نیست که نیاز به استفاده از پوشینه‌های بزرگسالان داشته باشید. اما اگر مسافرت می‌روید یا استفاده از دستشویی برایتان سخت است، از پوشینه‌های بزرگسال استفاده کنید.
۹.نفخ
نفخ یکی دیگر از علائم حاملگی است که بیشتر خانم‌های باردار تجربه می‌کنند. بدن با تغییرات هورمونی روبرو می‌شود و گوارش را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. در نتیجه ممکن است احساس یبوست کنید. یبوست نیز نفخ شکم را افزایش خواهد داد.
۱۰.حساسیت به بو و حالت تهوع
یکی از معمول‌ترین علائم بارداری، حالت تهوع است. معمولا حالت تهوع از هفته ۶ بارداری شروع می‌شود و تا پایان سه‌ماهه اول بارداری ادامه دارد.
تاکنون مشخص نشده که عامل پدیدار شدن حالت تهوع چیست، اما تمام نشانه‌ها حاکی از تغییرات هورمونی هستند.
بسیاری از خانم‌های باردار در ابتدا به بوها حساس شده و بعد دچار حالت تهوع می‌شوند. از آنجا که این حساسیت و حالت تهوع به بیزاری و دوری جستن از غذا می‌انجامد، پس موضوع مهمی است.
تحقیقی که در سال ۲۰۱۷ در وب سایت ای ا نتی آپدیتز (ENT Updates) منتشر شد، نشان می‌دهد که بالا رفتن یا کم شدت حساسیت به بوها، یکی از نشانه‌های بارداری است. اصولا این حساسیت در سه‌ماهه اول بارداری اتفاق می‌افتد، هر چند برخی آن را در سه‌ماهه سوم بارداری نیز تجربه می‌کنند. با پایان یافتن سه ماه اول بارداری، احتمالا این حالت تهوع هم کم شده و از بین می‌رود.
- یک بسته کراکر نمکی را در کنار تخت خود نگه داشته و صبح‌ها قبل از آنکه از تخت خواب بلند شوید، بخورید. این کار تهوع صبحگاهی را کاهش می‌دهد.
- بدن خود را با نوشیدن مقادیر فراوان آب، هیدراته نگه دارید.
- در صورتی که مشکل بلع دارید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
۱۱.فشارخون بالا و سرگیجه
در بسیاری از موارد، داشتن فشار خون بالا نشانه زود هنگامی از بارداری است. گاهی این فشارخون بالا سبب احساس سرگیجه می‌شود. البته تشخیص فشارخون بالا مشکل است، چرا که عموما علامت خاصی ندارد.
معمولا پزشک فشار خون را ثبت میکند و یک نمودار کلی از وضعیت مراجع را ترسیم میکند. این فشارخون میانگین به پزشک کمک میکند تا در لحظات حساس و بحرانی، تصمیم مناسبی را بگیرد.
- در صورتی که به فشارخون بارداری مبتلا شدید، باید تحت نظر پزشک باشید و تغذیه خود را اصلاح کنید.
- خوردن آب فراوان به همراه میان وعده‌های مناسب در کاهش فشار خون بارداری موثر خواهد بود.
۱۲.افزایش وزن
بسیاری از خانم‌های باردار، در سه‌ماهه اول بارداری افزایش وزن را تجربه خواهند کرد. این افزایش وزن می‌تواند یکی از علائم بارداری باشد.
۱۳.سوزش سر معده
به دلیل تغییرات هورمونی بدن مادران باردار، ممکن است دریچه بین معده و مری به خوبی عمل نکرده و اسید معده برگشت بخورد که باعث ایجاد این مشکل خواهد شد. سوزش سرمعده نیز یکی از علائم حاملگی است.
- توصیه می‌کنیم که میان وعده و وعده‌های غذایی کم حجم را جایگزین وعده‌های غذایی سنگین کنید.
- تا یک ساعت بعد از خوردن غذا دراز نکشید و بشینید.
- در صورتی که این مشکل شما را اذیت میکند، با پزشک مشورت کنید تا قرص‌های مخصوص تجویز کند.
۱۴.جوش
اگر در دوران بلوغ دچار جوش شده باشید، ممکن است دوباره در همین دوران جوش را تجربه کنید. به زبان ساده، تغییرات هورمونی باعث جوش خواهند شد. با افزایش پمپاژ خون و بالا رفتن سطح هورمون‌ها، پوست بدن و صورت چرب‌‌تر می‌شود که این چربی می‌تواند پوست را مستعد جوش کند.
۱۵.مخاط دهانه رحم
از جمله دیگر اولین علائم بارداری ممکن است تغییر یا افزایش ترشحات واژن است. در طول سه‌ماهه اول، ممکن است مخاط چسبناک، سفید یا زرد کم رنگ ترشح کنید. این به دلیل افزایش هورمون‌ها و جریان خون واژن است و ممکن است در طول بارداری شما ادامه پیدا کند، زیرا دهانه رحم شما نرم می‌شود.
حساس شدن به بو نشانه بارداری است
اگرچه تحقیقات افزایش حس بویایی در دوران بارداری را تایید نکرده است، حدود دو سوم زنان باردار می‌گویند که نسبت به بوها حساس‌تر هستند، وضعیتی که هیپراسمی (Hyperosmia) نامیده می‌شود (در ادامه بیشتر هیپراسمی را توضیح داده‌ایم) و ازعلائم بارداری محسوب می‌شود. یکی از دلایل احتمالی حس بویایی قوی‌تر، تغییر سطح هورمون‌ها است. اگر بوها شما را آزار می دهند یا باعث تهوع می شوند، می‌توانید در اطراف خود از رایحه‌های دلپذیرتر استفاده کنید. همچنین خوردن غذاهای سرد می‌تواند کمک کننده باشد.
آن چه که ما در مورد حس بویایی قوی می‌دانیم از گزارش‌های خود زنان باردار در مراحل اولیه بارداری است، همچنین برخی زنان به برخی بوها حساس می‌شوند. اگر بوی پختن تخم مرغ یا دم کردن قهوه به طور ناگهانی بر بینی شما غلبه میکند و معده شما را به هم می‌زند، بدانید تنها نیستید.
مطالعات نشان می‌دهد که حدود دو سوم زنان باردار نسبت به بوها حساس‌تر هستند و اغلب اوقات بوهای تقویت شده برایشان خوشایند نیست. کارشناسان می‌گویند این بو ممکن است محرکی برای تهوع صبحگاهی باشد.
هیپراسمی چیست؟
هیپراسمی یک اصطلاح پزشکی است که برای تشدید حس بویایی استفاده می شود. به این معنا که بینی شما در برداشت عطر حساس‌تر شده است.
کارشناسان می گویند که حساسیت بیشتر به بوها در بارداری می‌تواند یک عملکرد محافظتی باشد. یک بینی هماهنگ تر می تواند قبل از خوردن چیزی که ممکن است برای جنین سمی باشد به شما هشدار دهد.
چه زمانی می توانم انتظار داشته باشم که هیپراسمی من پایان یابد؟
حس بویایی فوق‌العاده قوی شما باید تا پایان سه‌ماهه اول، تقریباً در زمانی که حالت تهوع صبحگاهی از بین می‌رود و با تثبیت هورمون‌ها کاهش می‌یابد. اکثر زنان متوجه می‌شوند که این مشکل تا پایان بارداری کاملاً از بین می رود، به این معنی که شما باید بتوانید تا زمان زایمان با آن عطرهای بی‌نظیر خداحافظی کنید. البته، اگر هیپراسمی ادامه یابد بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است یک وضعیت پزشکی زمینه ای باشد و به بارداری مربوط نباشد.
نتیجه گیری
خانم‌های زیادی هستند که در حال اقدام برای بارداری هستند و هر علامتی را علامت بارداری می‌پندارند. علائم بارداری که در بالا به آنان اشاره شد، تنها می‌تواند امکان بارداری را حدس بزند، هیچ کدام از این علایم نشان دهنده بارداری قطعی نیستند. علائم بارداری طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روانی را در بر می‌گیرد و برای هر خانم متفاوت است.
توصیه می کنیم اگر در دوران اقدام برای بارداری قرار دارید،حتما تغذیه سالم و سبک زندگی مناسب را در پیش بگیرید و برای افزایش آگاهی خود مقاله «چه زمانی برای باردار شدن بهتر است؟» را مطالعه کنید.
