قرص اورژانسی راه حلی کاربردی برای جلوگیری از بارداری

اگر رابطه جنسی بدون محافظت داشته‌اید و پریودتان عقب افتاده، حتما این مطلب را بخوانید!

بسیاری از خانم‌ها، پس از رابطه جنسی محافظت نشده، اقدام به مصرف قرص‌ اورژانسی ضد بارداری می‌کنند. با مصرف قرص‌های اورژانسی ضد بارداری هورمونی، الگوی پریود آن‌ها تغییر خواهد‌ کرد. خیلی از خانم‌ها بعد از مصرف این قرص‌ها، تا چندین ماه، پریودهای نامنظم را تجربه خواهند‌ کرد. 

به‌هم خوردن الگوی پریود، نگرانی‌هایی را در پی خواهد ‌داشت؛ مثلا خانم‌ها مدام از خود می‌پرسند که: آیا من حامله هستم؟ 

با ما همراه باشید تا پاسخ سوالات بالا را بیابید!

اطلاعات مفید در مورد قرص‌های اورژانسی ضد بارداری:

ابتدا باید در مورد قرص‌های اورژانسی اطلاعات دقیق‌تری داشته‌ باشید. قرص‌های اورژانسی در سال ۱۹۹۸ تولید شدند. این قرص‌ها در اصطلاح محاوره انگلیسی با نام مورنینگ افتر (Morning After) شناخته می‌شدند.

قرص‌های اورژانسی ضد بارداری در ایران به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

۱-قرص‌های ترکیبی که ترکیب دو هورمون پروژسترون و استروژن (Progesterone and estrogen) هستند؛ مانند:

• قرص ال دی (LD)
• قرص اچ دی (HD)

این قرص‌ها باید در اسرع وقت پس از رابطه جنسی محافظت نشده، مصرف شوند.

به یاد داشته باشید، هِرلایف مصرف هیچ قرصی را بدون نظر پزشک متخصص توصیه نمی‌کند، لطفا برای انتخاب مناسب قرص، تعداد و ساعات مصرف حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.

۲-قرص‌هایی که فقط شبه هورمون پروژسترون را دارند؛ نام علمی این قرص‌ها لوونورژسترول (Levonorgestrel) است و با نام‌های تجاری مختلف شناخته می‌شوند.

نحوه کار هر دو نوع قرص به این صورت است که با چسبیدن به تخمک‌ها، مانع لانه گزینی در رحم می‌شوند. هرچند ممکن است این لانه گزینی در خارج از رحم رخ دهد که در این صورت، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

• در بحث نحوه مصرف قرص‌های اورژانسی یادتان باشد که هرچه سریعتر بهتر! 

کارایی این قرص‌ها تا سه روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده است؛ میزان کارایی قرص‌های اورژانسی ضد بارداری، با گذشت زمان کاهش می‌یابد. پس بهتر است در اولین فرصت از قرص اورژانسی ضد بارداری استفاده کنید.

عوارض قرص‌های اورژانسی ضد بارداری:

• حالت تهوع و استفراغ
• دردهای شکمی و اسهال
• سردرد یا سرگیجه
• دردهای عضلانی و درد در ناحیه لگن
• احساس خستگی
• حساس شدن سینه‌ها
• نامنظمی پریود
• لکه بینی قبل از پریود
• خونریزی خفیف پس از مصرف قرص اورژانسی (اگر خونریزی شدید داشتید یا بعد از سه روز خونریزی قطع نشد، حتما به پزشک مراجعه کنید).

اکیدا توصیه می‌شود که قرص‌های اورژانسی ضد بارداری به طور منظم استفاده نشوند، چرا که بسیار قوی هستند و در چرخه طبیعی هورمون‌های بدن اختلال ایجاد می‌کنند. همین اختلال در چرخه طبیعی بدن، باعث می‌شود که الگوی پریود تغییر کند. مثلا پریود دردناکی را تجربه کنید یا تاریخ پریودهای بعدی نیز جابه جا شود و…

زمان مصرف قرص اورژانسی 

از قرص‌های اورژانسی به عنوان روشی دائمی استفاده نکنید. به این معنی که در طول چرخه پریود خود تنها یک بار می‌توانید از قرص‌های اورژانسی ضد بارداری استفاده کنید و بهتر است در طول سال به تعداد دفعات کمی از این روش استفاده کنید. بهتر است قبل از انجام رابطه جنسی، به روش‌های پیشگیری مطمئن و کم خطر فکر کنید و از یکی از آن‌ها استفاده نمایید. روش‌هایی مانند استفاده از کاندوم، پیشگیری طبیعی، استفاده از IUD و…

اثربخشی و کارآیی قرص‌های مختلف پیشگیری از بارداری تفاوت چندانی با هم ندارند. به طور میانگین، همیشه یادتان باشد که اثربخشی قرص اورژانسی پیشگیری از بارداری حدود ۷۵ تا ۸۵ درصد است و زمانی موثرتر است که تا ۷۲ ساعت پس از رابطه محافظت نشده شروع شود.

نامنظمی پریود بعد از مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری

قرص‌های اورژانسی با تاثیر گذاشتن روی هورمون‌های زنانه، مانع از بارداری می‌شوند و باعث اختلال در چرخه پریود می‌شود.

محققان دانشگاه پرینستون (Princeton University) مطالعات گذشته را بررسی کردند و گفتند که چرخه‌های پریود می‌تواند پس از مصرف قرص‌های اورژانسی کوتاه شود، به این معنی که فاصله زمانی بین الان تا زمانی که دوره بعدی شروع می‌شود می‌تواند کوتاه‌تر باشد. وقتی درباره چرخه‌های پریود صحبت می‌کنیم، اولین روزی که پریود می‌شوید به عنوان روز ۱، تا اولین روز پریود بعدی در نظر گرفته می‌شود. این فاصله برای افراد مختلف متفاوت است، اما به طور میانگین زنان هر ۲۸ روز یک بار پریود می‌شوند.

موسسه سلامت عمومی (The National Institutes of Health) اشاره می‌کند که ممکن است میزان خونریزی در پریود بعد از مصرف قرص اورژانسی، کمتر یا بیشتر از حد معمول باشد. این امر طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

تحقیقات انجام شده در دانشگاه پرینستون نشان می‌دهد که حتی اگر مصرف قرص‌های اورژانسی ضد بارداری روی اولین پریود تاثیر نگذارد، ممکن است پریودهای بعدی را هدف قرار داده و مدت زمان آن‌ها را تغییر دهد. 

اما اگر بعد از گذشت یک هفته از تاریخ نرمال پریود خود پریود نشدید بهتر است آزمایش بارداری بدهید.

استفاده از قرص‌های اورژانسی ضد بارداری و ناباروری!

بعضی از افراد بیان می‌کنند که مصرف قرص‌های ضد بارداری، باعث ناباروری خانم‌ها می‌شود!. این حرف به هیچ‌ عنوان حقیقت ندارد.

درست است که بدن هر فردی با فرد دیگر متفاوت است و پاسخ قرص‌های اورژانسی نیز روی هر بدن متفاوت خواهد بود، اما قرص‌های اورژانسی ضد بارداری هیچ عارضه‌ای روی بارداری نخواهند داشت.

قرص‌های ضد بارداری، تاثیر بلند مدت ندارند و بر بارداری خانم‌ها تاثیر ندارند. البته ممکن است به دلیل تغییر الگوی پریود، زمان تخمک گذاری کمی تغییر کند، اما حتی این بهم ریختگی هم نمی‌تواند مانعی برای بارداری شود. 

تغییر زمان تخمک گذاری بعد از استفاده از قرص های ضد بارداری:

تقریبا هر ماه یک تخمک از تخمدان خارج می‌شود، وارد لوله فالوپ (Fallopian tube) شده و آماده باروری می‌گردد. در صورت عدم بارداری، پوشش رحم همراه خون، ریزش می‌کند و پریود رخ می‌دهد.

دانستن زمان تخمک گذاری برای باردار شدن بسیار مهم است، چرا که در این تاریخ، احتمال بسیار بیشتری برای بارداری وجود دارد. تخمک گذاری بین ۱۲ تا ۱۶ روز از پریود بعدی اتفاق می‌افتد، با استفاده از اپلیکیشن پایش پریود هِرلایف، می‌توانید زمان تخمک گذاری خود را پیش بینی کنید.

همان‌طور که قبلا هم گفتیم، بهم ریختگی چرخه پریود یکی از عوارض استفاده از قرص‌های اورژانسی ضد بارداری است. بنابراین اگر از قرص اورژانسی استفاده کرده‌اید، دنبال پیدا کردن زمان تخمک گذاری با شمارش روزهای پریود خود نباشید.

تخمک گذاری علائمی نیز دارد که با مشاهده هر یک از این علائم، می‌توانید زمان حدودی تخمک گذاری خود را در یک پریود نامنظم پیدا کنید:

• حساس شدن نوک سینه‌ها
• نرم و باز شدن دهانه رحم
• تمایل جنسی بالا
• ترشحات سفید و چسبناک از واژن
• افزایش حرارت بدن
• دردی مشابه درد پریود

ما در مقاله‌ای به طور اختصاصی به موضوع تخمک گذاری پرداخته‌ایم برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.

استفاده از کیت تخمک گذاری (Ovulation kit):

کیت تخمک گذاری، یک تست خانگی است که با سنجش هورمون LH در ادرار که دقیقا قبل از تخمک گذاری افزایش پیدا می‌کند، تخمک گذاری را تایید یا رد می‌کند. البته اگر دچار تخمدان پلی کیستیک (Polycystic ovaries) یا تنبلی تخمدان هستید ممکن است استفاده از این کیت برای شما خیلی مفید نباشد، زیرا امکان جواب مثبت کاذب زیاد است. 

دو نکته بسیار مهم وجود دارد که قبل از مصرف قرص‌های اورژانسی ضد بارداری باید به آنها توجه کنید:

•  اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، حتما با پزشک خود در رابطه با استفاده‌ی همزمان داروها و قرص‌های ضد بارداری اورژانسی مشورت بگیرید، برخی داروها ممکن است باعث کاهش اثرگذاری قرص اورژانسی شوند؛ مانند:
• برخی از داروهای آرام بخش
• برخی آنتی بیوتیک‌ها
• برخی از داروهای ضد قارچ و برخی از داروهای ضد تشنج.

در نهایت موارد منع مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری را بدانید. این قرص‌ها حتما در مشورت با پزشک باید مصرف شوند، در صورت داشتن شرایطی خاص از نظر پزشک، نباید آن‌ها را مصرف کنید.

نتیجه گیری:

قرص‌های اورژانسی ضد بارداری اثربخشی و کارایی بالایی دارند، اما به هیچ عنوان نمی‌توانند جایگزین استفاده از یک یا چند روش روتین پیشگیری از بارداری (مانند کاندوم، استفاده از IUD و…) بشوند. 

مهمترین و نگران‌کننده‌ترین اثر قرص‌های اورژانسی ضد بارداری، به‌هم خوردن چرخه پریود است. ممکن است بهم خوردگی چرخه پریود تا ماه‌ها پس از مصرف قرص اورژانسی ادامه داشته‌ باشد.

اگر قرص اورژانسی ضد بارداری مصرف کردید و پریودتان بیشتر از یک هفته عقب افتاد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و تست بارداری بدهید.