چند روز پس از مصرف قرص اورژانسی پریود می‌شویم؟

قرص اورژانسی یکی از ابزارهای پیشگیری از بارداری محسوب می‌شود که باید بلافاصله بعد از رابطه جنسی محافظت نشده و یا نهایت دو سه روز بعد از آن مصرف شود. اجازه استفاده از این قرص‌ها در طول سال زیاد نیست، زیرا می‌تواند بر روند قاعدگی تأثیر گذاشته و در صورت استفاده مکرر، عوارض زیادی را برای بدن در پی داشته باشد.

اما سؤال پرتکرار در رابطه با مصرف این قرص‌ها، نحوه اثرگذاری آن‌ها بر تاریخ پریود است و اینکه چند روز یا هفته بعد از مصرف قرص اورژانسی، پریود می‌شویم. موضوعی که در این مطلب به آن می‌پردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

قرص اورژانسی چیست و چطور عمل می‌کند؟

قرص اورژانسی در واقع یک روش پیشگیری از بارداری برای مواقع اضطراری است که در زمان رابطۀ جنسی محافظت نشده کاربرد دارد. این قرص حاوی یک یا دو هورمون استروژن و پروژسترون است که به اشکال مختلف، از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌کنند. عملکرد قرص‌های ضد بارداری به گونه‌ای است که با به تأخیر انداختن تخمک گذاری، متوقف کردن روند تخمک گذاری یا جلوگیری از لقاح اسپرم با تخمک، از بروز حاملگی پیشگیری می‌کنند. 

این قرص‌ها در شرایطی که درست و به موقع مصرف شوند، قابلیت پیشگیری از بارداری را بیش از ۹۰ درصد دارند. اگرچه ممکن است حتی در صورت مصرف درست هم خوب عمل نکنند. بنابراین مصرف قرص اورژانسی حتی در زمان توصیه شده یک روش ۱۰۰ درصدی پیشگیری از بارداری محسوب نمی‌شود.

معمولاً چند روز بعد از خوردن قرص اورژانسی پریود می‌شویم؟

مانند همه روش‌های پیشگیری از بارداری، تأثیر قرص‌های اورژانسی روی زمان پریود شدن در افراد مختلف متفاوت است. همانطور که گفتیم سیکل ماهانه بعد از مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی، ممکن است زودتر از حد معمول یا دیرتر رخ دهد. به طور متوسط بیشتر خانم‌ها در یک دوره ۷ روزه از زمان انتظار خود برای پریود شدن، این چرخه را تجربه می‌کنند. به این صورت که ممکن است بین ۱ تا ۷ روز زودتر یا ۱ تا ۷ روز دیرتر از تاریخ معمول، این روند اتفاق بیفتد. دقت داشته باشید که اگر بعد از ۳ هفته پس از مصرف قرص، علائم خونریزی ماهانه را تجربه نکردید، ممکن است باردار باشید. به همین دلیل حتماً از طریق تست‌های بارداری وضعیت خود را چک کنید.

اثرات قرص اورژانسی بر پریود چیست؟

قرص اورژانسی می‌تواند به چند روش بر پریود شما تاثیر بگذارد:

تغییر زمان پریود

همانطور که گفتیم، مصرف قرص اورژانسی می‌تواند روی زمان پریود تأثیر داشته باشد. برای مثال احتمال دارد پریود شدن بین چند روز تا یک هفته زودتر یا بین چند روز تا یک هفته دیرتر از زمان مورد انتظار رخ دهد. محققان بعد از مطالعه الگوهای خونریزی بعد از مصرف قرص اورژانسی لوونورژسترول روی ۲۳۲ شرکت کننده، به آمار جالب بر تأثیر این قرص‌ها روی زمان پریود دست پیدا کردند.

بر این اساس از بین کل شرکت کنندگان، حدود ۱۴ درصد از آن‌ها خونریزی‌های نامنظم یا تغییر در طول چرخه و ظاهر این دوره را تجربه کردند. این در حالی است که در یک مطالعه مشابه گفته شد که تنها ۵ درصد از زنان با خونریزی‌های نامنظم بعد از مصرف قرص‌های اورژانسی مواجه شدند.

• پریود زودتر از موعد: مصرف قرص اورژانسی می‌تواند باعث شود که پریود شما چند روز زودتر از موعد شروع شود.
• تأخیر در پریود: در برخی موارد، قرص اورژانسی می‌تواند باعث تاخیر در شروع پریود تا یک هفته یا بیشتر شود.

تغییر در خونریزی

به طور کلی برخی از بانوان بعد از مصرف این قرص با عوارض ناشی از آن از جمله خونریزی سنگین تر از حد معمول، خونریزی سبک تر از حد معمول، طولانی شدن روزهای خونریزی مواجه شده اند. چنین قرص‌هایی حتی روی دردناک بودن یا نبودن زمان خونریزی ماهانه هم تأثیرگذار خواهند بود. البته قرص‌های اورژانسی بسته به بدن هر فرد و اینکه دقیقاً چه زمانی آن را مصرف می‌کند، اثرگذاری متفاوتی خواهد داشت. به همین دلیل قطع به یقین نمی‌توان گفت که تمام زنان شاهد عوارض بارداری ناشی از مصرف این قرص هستند.

• خونریزی شدیدتر: مصرف قرص اورژانسی می‌تواند باعث خونریزی شدیدتر از حد معمول در پریود بعدی شما شود.
• خونریزی نامنظم: ممکن است لکه‌ بینی یا خونریزی نامنظم بین پریودها را تجربه کنید.

تغییر در علائم

تشدید علائم PMS: مصرف قرص اورژانسی می‌تواند علائم PMS مانند درد و گرفتگی عضلات را در پریود بعدی شما تشدید کند.
تغییر در خلق و خو: ممکن است تغییراتی در خلق و خو و احساسات خود در طول پریود مشاهده کنید.

نکات مهم:

• این تغییرات در پریود معمولا موقتی هستند و فقط برای یک یا دو دوره قاعدگی اتفاق می‌افتند.
• اگر پریود شما بیش از یک هفته به تأخیر افتاد یا خونریزی شدید و غیرمعمول داشتید، به پزشک مراجعه کنید.
• برای اطلاعات دقیق‌تر در‌مورد تاثیر قرص اورژانسی بر پریود خود، با پزشک خود مشورت کنید.

آیا مصرف قرص اورژانسی بر توانایی باروری در آینده تأثیر می‌گذارد؟

خیر، مصرف قرص اورژانسی بر توانایی باروری در آینده تاثیر نمی‌گذارد. این قرص ها با جلوگیری از تخمک گذاری و یا لانه گزینی عمل می‌کنند و تأثیری بر باروری در آینده ندارند. مطالعات متعدد نشان داده اند که مصرف قرص اورژانسی هیچ گونه عوارض جانبی دراز مدتی بر باروری ندارد.
اگر نگران باروری خود هستید، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.

نکات مهم:

• قرص اورژانسی برای استفاده روتین توصیه نمی‌شود.
• اگر به طور مکرر از قرص اورژانسی استفاده می‌کنید، ممکن است تعادل هورمونی بدن شما به هم بریزد و این امر می‌تواند بر باروری شما تأثیر بگذارد.
• اگر قصد بارداری دارید، بهتر است قبل از مصرف قرص اورژانسی با پزشک خود مشورت کنید.

بهترین زمان برای مصرف قرص اورژانسی چه زمانی است؟

بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی در اسرع وقت پس از رابطه جنسی محافظت نشده است. در واقع هر چه زودتر قرص را مصرف کنید، اثربخشی آن بیشتر خواهد بود، اما اگر بخواهیم دقیق‌تر به این سؤال پاسخ دهیم که «قرص اورژانسی تا چند ساعت بعد اثر دارد؟»، پاسخ تیم پزشکی ما چنین خواهد بود:

• مصرف قرص در ۷۲ ساعت اول پس از رابطه جنسی محافظت نشده، تا ۹۰ درصد در جلوگیری از بارداری موثر است.
• مصرف قرص در ۷۲ تا ۱۲۰ ساعت پس از رابطه جنسی محافظت نشده، حدود ۵۸ درصد در جلوگیری از بارداری مؤثر است.
• مصرف قرص اورژانسی بعد از ۱۲۰ ساعت پس از رابطه جنسی محافظت نشده، تأثیر اندکی دارد.

قرص اورژانسی چقدر در جلوگیری از بارداری موثر است؟

بر اساس منابع علمی و مطابق آنچه در پاراگراف قبل گفتیم، اثرگذاری قرص اورژانسی با توجه به زمان مصرف آن متفاوت است. به طور کلی، هر چه زودتر پس از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شود، میزان اثربخشی آن بالاتر است.

میزان اثربخشی قرص اورژانسی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع قرص: در حال حاضر در ایران دو نوع قرص اورژانسی وجود دارند: قرص‌های حاوی لوونورژسترول و قرص‌های ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون. قرص‌های حاوی لوونورژسترول در جلوگیری از بارداری مؤثرتر هستند.
• زمان مصرف: هر چه زودتر پس از رابطه جنسی محافظت نشده قرص اورژانسی مصرف شود، اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. مصرف قرص در ۷۲ ساعت اول پس از رابطه جنسی تا ۹۰ درصد در جلوگیری از بارداری موثر است.
• وزن مصرف‌کننده: قرص‌های اورژانسی در افراد با وزن بیشتر ممکن است به اندازه افراد با وزن کمتر موثر نباشند.

نکات مهم در رابطه با میزان اثربخشی قرص اورژانسی:

• قرص اورژانسی ۱۰۰٪ موثر نیست.
• قرص اورژانسی برای استفاده روتین توصیه نمی‌شود.
• اگر باردار هستید، قرص اورژانسی تاثیری ندارد.
• اگر بعد از مصرف قرص اورژانسی پریود نشدید، تست بارداری انجام دهید.

*** نکته: قرص اورژانسی باعث سقط جنین نمی‌شود و نباید به این منظور استفاده شود.

آیا مصرف قرص اورژانسی در دراز مدت و به دفعات بی خطر است؟

به چند دلیل، مصرف قرص اورژانسی به صورت مکرر و در دراز مدت توصیه نمی‌شود. مهم‌ترین این دلایل موارد زیر هستند:

• اختلال در تعادل هورمونی: قرص های اورژانسی حاوی هورمون های پروژسترون یا ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند. مصرف مکرر این هورمون ها می‌تواند تعادل هورمونی بدن را به هم بریزد و عوارضی مانند خونریزی نامنظم، لکه بینی، تغییرات خلقی و افزایش وزن را به دنبال داشته باشد.
• کاهش اثربخشی: با گذشت زمان، اثربخشی قرص اورژانسی در جلوگیری از بارداری کاهش می‌یابد.
• عدم محافظت در برابر بیماری های مقاربتی: قرص های اورژانسی هیچ گونه محافظتی در برابر بیماری های مقاربتی (STD) ایجاد نمی‌کنند.

در موارد زیر می‌توانید چند بار از قرص اورژانسی استفاده کنید:

• اگر به روش های پیشگیری از بارداری هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری خوراکی دسترسی ندارید.
• اگر روش پیشگیری از بارداری مورد استفاده شما در یک دوره خاص (مثلاً در طول سفر) به طور موقت در دسترس نباشد.
• در صورت نیاز به مصرف درازمدت قرص اورژانسی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

راهکارهای جایگزین:

• استفاده از روش های پیشگیری از بارداری با اثربخشی بالا مانند IUD یا ایمپلنت های هورمونی
• استفاده از روش های پیشگیری از بارداری با اثربخشی متوسط مانند کاندوم

درخصوص تعداد و نحوه مصرف قرص‌های اورژانسی حتما با متخصص زنان مشورت کنید.

دکتر امیر صدری پزشک عمومی

انواع قرص‌های اورژانسی و ترکیبات آنها

قرص‌های اورژانسی به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند که هر یک ترکیبات و اثربخشی خاص خود را دارند. در ادامه به این دو نوع قرص اورژانسی و اطلاعات لازم دربارۀ آن‌ها می‌پردازیم:

قرص لوونورژسترول (Levonorgestrel)

لوونورژسترول یا لونژیل، به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری اورژانسی شناخته می‌شود که حاوی پروژسترون است و  به اشکال مختلف از باروری تخمک جلوگیری می‌کند. این قرص می‌تواند از رشد کامل تخمک پیشگیری کند یا مانع چسبیدن تخمک به دیوارۀ رحم شود. توقف و تأخیر در تخمک گذاری، پیشگیری از لقاح اسپرم و تخمک از کارکردهای این قرص هستند. تهیۀ این دارو بدون تجویز پزشک و نسخه امکان پذیر است. در حالی که تنها تا ۳ روز (۷۲ ساعت) پس از رابطۀ جنسی محافظت نشده اثر دارد. اثربخشی این دارو در افراد مختلف متفاوت است، ولی می‌تواند تا حد زیادی از بروز بارداری ناخواسته جلوگیری کند. از این قرص نباید به عنوان یک روش منظم پیشگیری از بارداری استفاده کرد.

قرص الا (Ella)

قرص الا (Ella) یا (EllaOne) نیز به عنوان دومین قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی شده است. این قرص برای جلوگیری از تخمک گذاری یا به تأخیر انداختن آن تا زمانی که اسپرم‌ها نابود شوند، کاربرد دارد. در این شرایط، داروی الا که حاوی هورمون «اولیپریستال استات» است نیز باید در اسرع وقت مصرف شود تا بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. دقت داشته باشید که اگر تخمک قبلاً توسط اسپرم باردار شده باشد، نه تنها قرص الا بلکه هیچ قرص اورژانسی دیگری نیز امکان جلوگیری از بارداری یا سقط جنین (از بین بردن تخمک بارور شده) را ندارد. 

بر اساس یک کارآزمایی بالینی که اطلاعات آن در سایت الا الان (ella-now) منتشر شده، از هر ۱۰۰۰ نفری که از این قرص طی ۲۴ ساعت پس از رابطۀ جنسی محافظت نشده استفاده کرده‌اند، تنها ۹ نفر احتمال باردار شدن دارند. البته تا ۵ روز (۱۲۰ ساعت) بعد از رابطۀ جنسی محافظت نشده می‌توانید از این قرص استفاده کنید و از اثرات آن بهره مند شوید. اما مصرف آن را هر چه زودتر در دستور کار قرار دهید، برای شما مؤثرتر خواهد بود.

با خوردن قرص اورژانسی در زمان پریود چه اتفاقی می‌افتد؟

برای اینکه ببینیم با مصرف قرص اورژانسی، در زمان چرخه پریود چه تغییراتی ایجاد می‌شود، بهتر است قبل از هر چیز با مراحل این چرخه آشنا شویم. در ادامه این مراحل را بررسی خواهیم کرد.

• فاز فولیکولی: این فاز قبل از تخمک گذاری رخ می‌دهد. در زمان پریود شدن در واقع وارد فاز فولیکولی شده‌اید.
• فاز تخمک گذاری: فولیکول به یک کیسه کوچک مایع در تخمدان گفته می‌شود که حاوی یک تخمک است. در زمان تخم گذاری، فولیکول یک تخمک بالغ را آزاد می‌کند. این تخمک به سمت لوله فالوپ حرکت می‌کند و بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از آزاد شدن، زنده می‌ماند تا در صورت وجود اسپرم، با آن لقاح پیدا کند. در غیر این صورت از بدن دفع خواهد شد.
• فاز لوتئال: در این فاز هورمون‌ها نقش اساسی را دارند، زیرا در حال آمادگی پوشش دیواره رحم برای بارداری و لقاح احتمالی تخمک و اسپرم هستند. در واقع با ضخیم کردن این دیواره، محیط را برای کاشت تخمک بارور شده آماده می‌کنند. بنابراین در صورتی که عملیات لقاح انجام نشود، شروع به شکستن دیواره رحم می‌کنند. در واقع زن دوباره وارد فاز فولیکولی شده و پریود شدن را تجربه خواهد کرد.

مرحلۀ فولیکولی، هدف اصلی قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری

با این تفاسیر برای اینکه ببینیم مصرف قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری، روی زمان پریود شدن چه تأثیری دارند، باید روی مرحله فولیکولی تأکید کنیم. در این زمان میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش پیدا می‌کنند. از آن سو، هورمونی که مسئول تحریک فولیکول است وارد عمل شده و منجر به بالغ شدن پیشرفته ترین فولیکول موجود در بدن می‌شود.

در قدم بعد، قرار گرفتن در این مرحله باعث انتشار مقادیر زیادی استروژن در بدن می‌شود که در واقع فولیکول را وادار به رها کردن تخمک رسیده می‌کند. بنابراین زمانی که قرص اورژانسی مصرف می‌کنید، این مرحله یعنی فاز فولیکولی را به روش خاصی تحت تأثیر قرار خواهید داد. عملیاتی که منجر به تغییرات زمانی خونریزی ماهانه می‌شود.

عوارض جانبی مصرف قرص اورژانسی چیست؟

در حالت معمول زنان نباید با مصرف قرص‌های اورژانسی با عوارض جانبی خاصی مواجه شوند. اگرچه این قرص‌ها اغلب منجر به بروز لکه بینی و خونریزی‌های نامنظم می‌شوند که ممکن است بین چندین روز تا یک هفته در تاریخ شروع پریود تغییر ایجاد کنند، اما در نهایت اثربخشی منفی آن‌ها طولانی مدت نخواهد بود. علاوه بر تأثیرات قرص اورژانسی روی چرخه پریود، ما ممکن است با عوارض جانبی دیگری نیز رو به رو شویم که اغلب آن‌ها به شکل خفیف تجربه می‌شوند. از جمله این عوارض می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

• سرگیجه
• درد شکم
• حالت تهوع
• خستگی
• سردرد
• درد سینه
• گرفتگی عضلات

علائم فوق ممکن است بین ۱ تا ۲ روز بعد از مصرف قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری رخ دهند. اما در نحوه مصرف قرص اورژانسی دقت داشته باشید که نباید حداقل تا ۲ ساعت بعد از خوردن آن، با استفراغ مواجه شوید. در غیر این صورت حتماً مصرف قرص خود را تکرار کنید.

چه عوراضی را جدی بگیریم؟

عوارض جانبی جدی مصرف قرص اورژانسی نادر است. با این حال، در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی زیر را مشاهده کنید:

• واکنش آلرژیک: علائم آلرژی می‌توانند شامل بثورات پوستی، خارش، تورم صورت و گلو و مشکل در تنفس باشند.
• لخته شدن خون: خطر لخته شدن خون در افراد با سابقه لخته شدن خون، بیماری های قلبی عروقی یا سکته مغزی بیشتر است.
• مشکلات کبدی: در موارد نادر، مصرف قرص اورژانسی می‌تواند منجر به مشکلات کبدی شود.
• بارداری خارج از رحم: اگر در زمان مصرف قرص اورژانسی باردار باشید، احتمال بارداری خارج از رحم افزایش می‌یابد.

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• درد شدید شکم
• تهوع و استفراغ شدید
• سردرد شدید
• تاری دید
• مشکل در تنفس
• تورم صورت و گلو

نکات مهم برای پیشگیری از عوارض جدی قرص اورژانسی:

• قبل از مصرف قرص اورژانسی، حتماً بروشور داخل جعبه را مطالعه کنید.
• اگر سابقه بیماری خاصی دارید، قبل از مصرف قرص اورژانسی با پزشک خود مشورت کنید.
• قرص اورژانسی را فقط در موارد اضطراری استفاده کنید.
• برای پیشگیری از بارداری ناخواسته، از روش های پیشگیری با اثربخشی بالا استفاده کنید.

آیا قرص اورژانسی در آزمایش خون مشخص می‌شود؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت که در حال حاضر هیچ آزمایشی برای تشخیص مصرف قرص اورژانسی وجود ندارد. بنابراین در آزمایش مشخص نمی‌شود که شما قرص اورژانسی مصرف کرده‌اید یا خیر. البته در صورتی که به دلیل مشکلی خاصی به پزشک مراجعه و اخیراً قرص اورژانسی مصرف کرده‌اید، توصیه می‌شود که این موضوع را حتماً با پزشک خود در میان بگذارید. 

قرص‌های اورژانسی یا به صورت تک هورمونی (تنها حاوی پروژسترون) هستند یا به شکل ترکیبی (حاوی پروژسترون و استروژن) به بازار عرضه می‌شوند. آزمایشات معمول این هورمون‌ها را در خون نشان نمی‌دهند، مگر اینکه پزشک شما به طور خاص در حال بررسی تغییرات هورمونی در بدن شما باشد و آزمایشی را برای این منظور تجویز کند.

تداخلات دارویی قرص لوونورژسترول چیست؟

لوونورژسترول به عنوان یک پروژسترون مصنوعی شناخته می‌شود که در پیشگیری از بارداری و گاهی هورمون درمانی کاربرد دارد. زنان از این دارو به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری اورژانسی حین رابطۀ جنسی محافظت نشده استفاده می‌کنند. البته مصرف لوونورژسترول تنها برای مواقع ضروری توصیه می‌شود و نباید از آن به عنوان یک روش مداوم جلوگیری از بارداری استفاده کرد. 

بر اساس اطلاعات منتشر شده در سایت وب ام دی مصرف این قرص اورژانسی ممکن است در زنان با وزن بیش از ۷۴ کیلوگرم عملکرد مورد انتظار را نداشته باشد، اگرچه می‌توانید در مورد مصرف آن با پزشک متخصص زنان صحبت کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید. از جمله داروهایی که با این قرص تداخل دارند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• بعضی از داروهای مصرفی برای سوء هاضمه و اسید معده
• برخی از داروهای مصرفی برای بیماری ایذر همچون نویراپین
• برخی از آنتی بیوتیک‌ها مثل ریفامپیسین و ریفابوتین
• داروهای مرتبط با تشنج
• داروهای ضد انعقاد خوراکی
• مخمر سنت جان
• مودافینیل
• گریزئوفولوین

اما علاوه بر تداخلات دارویی قرص لوونورژسترول، این دارو در برخی از بیماری‌ها نیز نباید استفاده شود که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

خونریزی غیر طبیعی از دستگاه تناسلی

اگر از آن دسته افراد مبتلا به خونریزی غیر طبیعی دستگاه تناسلی هستید که هنوز منشأ آن مشخص نشده است، باید بگوییم که مصرف داروهای ضد بارداری از جمله لوونورژسترول منع مصرف دارد، زیرا اقدامات تشخیصی لازم برای رد هرگونه بدخیمی در بروز چنین مشکلی باید انجام شوند.

نئوپلاسم‌های کبدی (hepatic neoplasms)

استفاده از داروهای بارداری در افراد مبتلا به تومورهای کبدی منع مصرف دارد. البته احتمال بروز خطر آدنوم خوش خیم کبدی (Hepatic adenoma) و کارسینوم سلول‌های کبدی (HCC) با مصرف طولانی مدت استروژن و پروژسترون مرتبط است، اما توصیه می‌شود از قرص اورژانسی لوونورژسترول نیز استفاده نشود.

بدخیمی پستان

کسانی که به سرطان پستان مبتلا و یا به آن مشکوک هستند، نباید از پروژسترون‌ها استفاده کنند. گفته می‌شود که مصرف داروی مدروکسی پروژسترون می‌تواند با سرطان پستان همراه باشد. به همین دلیل لوونورژسترول نیز که یک داروی هورمونی حاوی پروژسترون است، در زمان بروز این بیماری منع مصرف دارد.

بیماری‌های کبدی

مصرف لوونورژسترول و به طور کلی پروژسترون‌ها، در افرادی که به اختلالات کبدی دچار هستند منع مصرف دارد. البته اطلاعات کمی در این زمینه وجود دارند، با این حال بسیاری از هورمون‌ها از جمله نمونه‌های پروژستاتیک می‌توانند به شکل عمده توسط کبد متابولیزه شوند. بر همین اساس، افراد مبتلا به بیماری جدی کبدی همچون زنان مبتلا به یرقان و اختلال در عملکرد کبد باید از مصرف این قرص اجتناب کنند.

افسردگی

استفاده از داروهای ضد بارداری با افزایش بروز افسردگی در زنان مرتبط است. در واقع مطالعات نشان داده‌اند که فعالیت بیش از حد پروژسترون می‌تواند روی افسردگی اثر داشته باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود که مصرف این دارو در افراد مبتلا به افسردگی با احتیاط انجام شود و یا در شرایط عود بیماری مصرف آن قطع شود.

از سایر بیماری‌هایی که ممکن است به صورت متوسط یا خفیف با لوونورژسترول تداخل داشته باشند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• احتباس مایع در بدن
• عدم تحمل گلوکز
• ترومبوز شبکیه (retinal thrombosis)
• اختلالات تیروئید (تأثیر روی تست‌های عملکرد تیروئید)
• بیماری‌های قلبی عروقی
• هیپرلیپیدمی (hyperlipidemia)

جدول نحوه و زمان اثرگذاری قرص اورژانسی

مرحله	توضیحات
مصرف قرص اورژانسی	قرص اورژانسی باید تا حد امکان با فاصلۀ کوتاهی از رابطۀ جنسی مصرف شود. بهترین زمان توصیه شده ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول است.
اثربخشی اولیه	پس از مصرف قرص اورژانسی، دارو به طور سریع در بدن جذب می‌شود و می‌تواند پیش از تخمک‌ گذاری تاثیر گذار باشد.
تأثیر بر کیفیت تخمک گذاری	قرص اورژانسی با تغییر در میزان هورمون‌های جنسی باعث کاهش احتمال بارداری می‌شود. اثربخشی آن‌ با تأخیر در تخمک گذاری، توقف آن یا ممانعت از لقاح تخمک نمایان می‌شود. اثرات قرص اورژانسی بین نهایتاً ۳ تا ۵ روز بعد از رابطۀ جنسی محافظت نشده خواهند بود.

جدول انتظارات درست و غلط پریود بعد از مصرف قرص اورژانسی

انتظارات غلط	انتظارات درست
مصرف قرص اورژانسی تأثیری در روند قاعدگی ندارد.	اثرات قرص اورژانسی در همۀ افراد یکسان نیست. به طوری که در برخی از بانوان می‌توانند باعث تغییر در الگوی قاعدگی (تغییر در شدت و میزان خونریزی و زمان شروع پریود) شوند.
در صورت تأخیر در قاعدگی بعد از مصرف قرص اورژانسی باردار هستیم.	به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از مصرف قرص اورژانسی، تأخیر در پریود تا چند روز امری معمول است. اما تأخیر بیش از ۱ هفته ممکن است نشانه‌ای از بارداری باشد.
می‌توان قرص اورژانسی را مانند قرص‌های ضد بارداری به صورت مداوم استفاده کرد.	مصرف قرص اورژانسی تنها در شرایط اضطراری توصیه می‌شود. زیرا این قرص می‌تواند منجر به اختلالات هورمونی شود و در صورت استفادۀ مکرر، عوارض جانبی جدی همچون تغییر در روند قاعدگی، بروز خونریزی از رحم، درد در لگن و شکم و همچنین اختلال در کلیه و کبد را به همراه داشته باشد.

توصیه‌های پیش از مصرف قرص اورژانسی

• قرص اورژانسی ۱۰۰٪ موثر نیست.
• قرص اورژانسی برای استفاده روتین توصیه نمی‌شود.
• اگر باردار هستید، قرص اورژانسی تأثیری ندارد.
• اگر بعد از مصرف قرص اورژانسی پریود نشدید، تست بارداری انجام دهید.
• بدن هر فرد با دیگری متفاوت است، بنابراین برخی از افراد ممکن است بعد از مصرف قرص‌های اورژانسی، در زمان پریود بعدی خود هم با اختلال مواجه شوند. در اصل بدن این افراد به مدت زمان خاصی برای تنظیم شدن دوباره و برگشتن به حالت عادی فرصت نیاز دارد.
• به دلیل عوارض بلند مدت قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی، نباید از این روش به صورت مداوم استفاده و یا آن را جایگزین روش‌های معمول جلوگیری از حاملگی کنید.
• در بسیاری از مواقع، ممکن است قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی به خوبی عمل نکنند. پس در صورتی که برنامه ای برای بارداری ندارید، بهتر است از روش‌های بهتر و دقیق تری برای این کار استفاده کنید.
• قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری متنوع هستند، به طوری که حتی می‌توان از قرص ال دی برای این کار استفاده کرد. بنابراین اگرچه عملکرد همه آن‌ها به یک شکل است، اما می‌توانید برای اطلاع دقیق از نحوه کارکرد هر یک و انتخاب بهترین گزینه، با پزشک متخصص مشورت کنید.
• یک قرص پیشگیری از بارداری اضطراری زمانی بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت که در تاریخ طلایی مصرف شود. این تاریخ بلافاصله بعد از رابطه جنسی تا ۲۴ ساعت بعد از آن است. البته همچنان تا ۵ روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده شانس پیشگیری از بارداری را با مصرف این قرص‌ها دارید. اما هر چه این زمان طولانی تر شود، میزان اثربخشی آن کاهش پیدا می‌کند.

نکاتی خلاصه درباره ارتباط قرص اورژانسی با پریود

• قرص اورژانسی به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای پیشگیری از بارداری بعد از رابطه جنسی محافظت نشده است.
• این قرص با مختل کردن فاز فولیکولی خونریزی ماهانه، تخمک‌گذاری را به تأخیر می‌اندازد.
• از عوارض قرص‌های اورژانسی می‌توانیم به تغییر در طول چرخه پریود ماهانه و مقدار آن اشاره کنیم. به این صورت که ممکن است باعث کاهش یا افزایش میزان خونریزی معمول شود.
• قرص‌های اورژانسی علاوه بر زمان خونریزی ماهانه پیش رو، ممکن است روی پریود ماه بعد هم اثر بگذارند. در این بین پریود شدن زودتر از موعد محتمل تر از عقب افتادن آن از تاریخ مورد نظر است.
• از سایر عوارض جانبی مصرف قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری می‌توانیم به سرگیجه، حالت تهوع، سردرد، گرفتگی عضلات و درد سینه اشاره کنیم که البته نهایتاً ۱ تا ۲ روز بعد از مصرف قرص به شکلی خفیف آزار دهنده خواهند بود.

پرسش‌های متداول