استرچ مارک یا همان ترک پوستی از عوارض کشش پوست در شرایط مختلف از جمله بارداری، زایمان، تغییرات وزنی، بلوغ، ژنتیک، تغییرات هورمونی و استفاده از برخی داروها محسوب می‌شود. اگرچه این ترک‌ها برای پوست بدن ضرری ندارند، اما بسیاری از خانم‌ها به دلیل کاهش زیبایی پوست تمایل دارند که آنها را از بین ببرند. استرچ مارک روی نواحی مختلفی از بدن از جمله پوست شکم و گاهی پهلوها، باسن، سینه، بازو و بسیاری دیگر از نقاط بدن ظاهر می‌شود.
درمان ترکهای پوستی بسته به شرایط پوست شما و میزان جواب دهی آن به درمان‌های مختلف تعیین می‌شود. این روش‌ها لیزر درمانی با رنگ پالسی، لیزر درمانی فرکشنال (CO2)، لیزر درمانی اگزایمر، میکرودرم ابریژن، جراحی زیبایی، لایه برداری شیمیایی و استفاده از آر اف و امواج رادیویی هستند. با ما همراه باشید تا کمی بیشتر در مورد این عارضه و اثربخشی روش‌های درمانی پزشکی و خانگی صحبت کنیم.
ترک پوستی یا استرچ مارک چیست؟
استرچ مارک یا ترکهای پوستی که اغلب با نام استریا (striae) نیز شناخته می‌شوند، به رگه‌های فرو رفته‌ای از پوست می‌گویند که روی نواحی مختلف بدن از جمله شکم و باسن ظاهر می‌شوند. این رگه‌ها به دلیل کشش پوست ایجاد می‌شوند و بیشتر در زمان بارداری خصوصاً در 3 ماهۀ آخر به وجود می‌آیند. البته در افرادی که کاهش وزن شدید نیز تجربه می‌کنند، بسته به میزان کاهش وزن و البته شرایط پوستی آنها دیده می‌شوند.
ترکهای پوستی دردناک و مضر نیستند، با این حال به دلیل ظاهر ناخوشایندی که ایجاد می‌کنند، باعث کاهش اعتماد به نفس بسیاری از افراد می‌شوند. این ترک‌ها در حالت معمول نیاز به درمان ندارند. اما با گذشت زمان ممکن است به طور کامل محو شوند و یا کمتر دیده شوند. اگرچه این ترک‌ها در بیشتر افراد تا پایان عمر باقی می‌مانند.
انواع ترک پوستی
این تصویر ممکن است دارای محتوای حساس باشد.
انواع ترکهای پوستی یا استرچ مارک بر اساس علائمی که دارند طبقه بندی می‌شوند. در واقع علائم کشش پوست در تمامی افراد خصوصاً خانم‌ها شبیه به هم نیستند. این ترک‌ها با توجه به مدت زمان حضورشان، علت بروز استریا، نوع پوست و محل قرارگیری ترک‌ها با هم تفاوت دارند. این تغییرات یعنی رگه‌های فرو رفتۀ روی شکم، پایین کمر، سینه‌ها، باسن، بازوها و سایر نقاط بدن را می‌توانیم در نمونه‌های زیر خلاصه کنیم:
- ترکهای پوستی با رگه‌های صورتی
- ترکهای پوستی با رگه‌های قرمز
- ترکهای پوستی بی رنگ
- ترکهای پوستی سیاه
- ترکهای پوستی آبی و بنفش
لازم به ذکر است که برخی از ترکهای پوستی رنگ روشنی دارند و به مرور زمان نیز رنگ آنها محوتر و روشن‌تر از قبل می‌شود. از سوی دیگر، استریا مناطق وسیعی از بدن را ممکن است درگیر کنند.
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
علت ترکهای پوستی
زمانی که پوست به سرعت کشیده یا منقبض می‌شود، شکستگی الاستین و کلاژن رخ می‌دهد. کلاژن در پوست عاملی برای ایجاد ساختار و استحکام پوست و حمایت از آن محسوب می‌شود. از سوی دیگر، الاستین در ایجاد حالت کشسانی پوست نقش دارد. بنابراین بعد از کشیدگی، زمانی که پوست به حالت قبل برمی‌گردد، علائم ترک پوستی در مناطقی که الاستین می‌شکند، ظاهر می‌شوند. در قالب جدول زیر علت ترکهای پوستی را بررسی می‌کنیم.
| علت اصلی | کشش پوست |
| عوامل تشدید کننده | بارداری، رشد سریع در دوران بلوغ، کاهش یا افزایش وزن ناگهانی |
| عوامل خطر | سن، جنسیت زن، سابقۀ خانوادگی، استفاده از کورتیکواستروئیدها |
| علل فیزیولوژیکی | افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بارداری، افزایش تولید کورتیزول در شرایط استرس زا |
| علل ژنتیکی | ژن‌های مرتبط با الاستین و کلاژن، متابولیسم فردی |
| علل محیطی | سندرم کوشینگ (به ندرت)، بیماری‌های بافت همبند |
عوارض ترک پوستی
این تصویر ممکن است دارای محتوای حساس باشد.
همانطور که گفتیم، استرچ مارک هیچ آسیبی به بدن وارد نمی‌کند. در واقع نه دردناک است و نه مضر، با این حال می‌تواند با تأثیر روی اعتماد به نفس، در سلامت روان افراد اثرات منفی بگذارد. این رگه‌های پوستی بعضاً ناخوشایند می‌توانند افراد را نگران نگاه دیگران به خود کنند. آنها همچنین ممکن است باعث ایجاد حس مقایسه در افرادی شوند که از این مشکل رنج می‌برند. در برخی از موارد تمامی این حالت‌ها منجر به بروز استرس، اضطراب و حتی افسردگی در افراد می‌شوند.
درمان ترکهای پوستی
ترکهای پوستی از آن جایی که بی ضرر هستند، نیاز به درمان ندارند. با این حال اگر مسئلۀ زیبایی به میان باشد، شاید بخواهید که از درمان‌های مختلف برای رفع آن استفاده کنید.
از بین بردن ترکهای پوستی با لیزر
انواع نور درمانی و لیزر درمانی در دسترس هستند که می‌توانند باعث تحریک کلاژن و افزایش خاصیت ارتجاعی پوست شوند. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب و البته هزینۀ خاص خود را دارند که در ادامه به معرفی چند مورد از آنها می‌پردازیم.
لیزر درمانی با رنگ پالسی
این تصویر ممکن است دارای محتوای حساس باشد.
در این روش که از نور درمانی برای رفع ترکهای پوستی استفاده می‌شود، رگه‌های پوستی جدید که به رنگ قرمز هستند بدون احساس درد بیمار از بین می‌روند. در واقع انرژی نور باعث ایجاد گرما در رگ‌های خونی زیر پوست شده و منجر به کاهش علائم عارضۀ کشش پوست می‌شود. البته این روش درمانی بهترین گزینه برای ترکهای پوستی جدید و تازه است و اثربخشی کمتری روی ترکهای قدیمی دارد. یکی دیگر از معایب لیزر درمانی با رنگ پالسی برای رفع استریا، احتمال تغییر رنگ پوست است.
لیزر درمانی فرکشنال (CO2)
این روش درمانی برای درمان ترکهای پوستی سفید و قدیمی کاربرد دارد. بر اساس اطلاعات مندرج در سایت وب ام دی، نتایج حاصل از یک مطالعه نشان دادند زنانی که از لیزر فرکشنال (CO2) برای رفع ترک پوستی تا 5 جلسه برای رفع مشکل خود استفاده کردند، به نسبت کسانی که از کرم‌های موضعی حاوی اسید گلیکولیک و ترتینوئین استفاده کردند، با نتایج بهتری در محو شدن خطوط استریای خود مواجه شدند.
لیزر درمانی اگزایمر
لیزر درمانی اگزایمر، پوست را در معرض اشعۀ ماوراء بنفش قرار می‌دهد. در یک مطالعه آمده که این روش علاوه بر بی خطر بودن، بین 1 تا 4 جلسه می‌تواند تا حد زیادی مشکلات ناشی از رنگ‌های ترکهای پوستی را اصلاح کند.
مزیت فوق العادۀ این دستگاه این است که در صورت استفادۀ درست عارضه‌ای به همراه ندارد. ضمن اینکه مدت جلسات درمانی آن کوتاه است و شما می‌توانید از همان روزهای اول نتایج حاصل از درمان را مشاهده کنید. با این حال عوارضی همچون التهاب، قرمزی و خارش ممکن است در فرد بروز پیدا کنند. در ضمن، بعد از درمان با این روش نیاز به مراقبت محل لیزر شده خواهید داشت.
نکته: توجه داشته باشید که هزینۀ لیزر درمانی استرچ مارک با توجه به نوع دستگاه لیزر، تخصص و تبحر کادر درمان، وسعت ترک‌ها و تعداد جلسات مراجعه برای درمان متفاوت است.
از بین بردن ترکهای پوستی با جراحی
جراحی یکی از روش‌های عالی برای از بین بردن استریا محسوب می‌شود که طی آن پوست حاوی ترک برداشته می‌شود. این روش تهاجمی اگرچه نتایج ایده آلی را به دنبال دارد، اما بدون خطر نیست. برای مثال بیماران ممکن است با جای زخم و اسکار ناشی از جراحی مواجه شوند یا اینکه مجبور به تحمل درد و حتی عوارض ناشی از عفونت پوست شوند. البته ناگفته نماند که هزینۀ جراحی زیبایی ترکهای پوستی نیز زیاد است که تنها یکی از معایب این روش درمانی محسوب می‌شود.
مزوتراپی ترک پوستی
یکی دیگر از درمان‌های مناسب برای رفع استریا، استفاده از مزوتراپی است. این درمان با افزایش تولید کلاژن و الاستین پوست، باعث بهبود خطوط استرچ مارک روی نواحی مختلف پوست می‌شود. از مزایای این درمان می‌توانیم به عوارض پایین آن اشاره کنیم. ضمن اینکه در بسیاری از افراد نتایج در زمان کوتاهی قابل مشاهده هستند. البته مزوتراپی نیز بدون عارضه نیست که از جملۀ آنها می‌توانیم به احتمال بروز کبودی، تورم و درد خفیف حین انجام تزریق اشاره کنیم.
از طرف دیگر، مزوتراپی یک روش صددرصدی برای از بین بردن ترکهای پوستی نیست. مزوتراپی معمولاً به نسبت روش جراحی و لیزر درمانی از قیمت مناسب‌تری برای رفع استرچ مارک برخوردار است.
میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن شامل یک دستگاه دستی است که در آن از کریستال‌های ریزی برای از بین بردن لایه‌های سطحی پوست آسیب دیده استفاده می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این روش درمانی در صورتی که با لایه برداری پوست ادغام شود، می‌تواند برای محو شدن علائم استرچ مارک جدید بیشترین نتیجه را به دنبال داشته باشد. البته این روش به طور کل در بهبود استرچ مارک قدیمی هم کاربرد خوبی دارد. هزینۀ میکرودرم ابریژن با توجه به نوع دستگاه، مهارت پزشک، تعداد جلسات و حتی موقعیت جغرافیایی کلینیک متغیر است.
درمان‌های خانگی
این تصویر ممکن است دارای محتوای حساس باشد.
درمان‌های خانگی زیادی وجود دارند که اگرچه در رفع کامل استرچ مارک مؤثر نیستند، اما ممکن است بتوانند تا حدودی باعث محو شدن این خطوط شوند یا از بروز آن پیشگیری کنند. از این روش‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- روغن بادام تلخ در زنانی که باردار هستند، علائم استرچ مارک را کمتر می‌کند. البته این روش یک شیوۀ پیشگیری از بروز استریاست که طی آن روغن بادام تلخ باید به صورت روزانه روی شکم ماساژ داده شود.
- مرطوب کننده‌های حاوی کرۀ کاکائو، روغن زیتون و روغن ویتامین ای با نرم کردن پوست بدن، به پیشگیری یا کاهش ترکهای پوستی منجر می‌شوند.
- روغن سنتلا آسیاتیکا باعث تقویت سلول‌هایی از بدن می‌شود که کار کلاژن سازی و بهبود بافت پوست را بر عهده دارند. البته شواهد کمی دربارۀ میزان اثربخشی این ماده وجود دارند.
- کرم‌های دارای ترتینوئین حاوی رتینوئید ترکیبی مرتبط با ویتامین آ هستند که منجر به کلاژن سازی می‌شوند. از این کرم‌ها می‌توان برای بهبود ترکهای پوستی جدید استفاده کرد.
جلوگیری از ترک پوستی
جلوگیری از ترک‌هابی پوستی گاهی ممکن است اما هیچ تضمینی برای آن وجود ندارد. بهترین راه برای پیشگیری از بروز استرچ مارک این است که همواره وزن متناسبی داشته باشید. این موضوع حتی در دوران بارداری نیز صادق است. همچنین باید با یک متخصص تغذیه در مورد برنامۀ ورزشی مناسب وزن خود و نحوۀ تغذیۀ خوب صحبت کنید.
برخی از ترکیبات و محصولات حاوی سنتلا و اسید هیالورونیک به احتمال زیاد برای جلوگیری از کشش و ترک پوستی مناسب هستند. از طرف دیگر، هیدراته کردن بدن با نوشیدن آب فراوان به نرم شدن پوست کمک می‌کند که با این روش ممکن است کمتر دچار ترکهای پوستی شوید. از طرف دیگر نوشیدن کافئین ممکن است خطر بروز استرچ مارک را افزایش دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با استرچ مارک ایجاد شده روی نواحی مختلف پوست خود مشکلی ندارید، نیازی به مراجعه به پزشک نخواهید داشت. اما اگر نگران وضعیت زیبایی پوست بدن خود هستید، بهتر است در اولین فرصت بعد از بروز خطوط استریا و ترک پوستی به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید تا درمان مناسب را برای شما تجویز کند.
نکات مهم ترکهای پوستی یا استرچ مارک
- استرچ مارک، استریا یا ترکهای پوستی به رگه‌های فرو رفته‌ای از پوست گفته می‌شوند که بعد از کشش پوست به وجود می‌آیند.
- این رگه‌ها به رنگ‌های مختلف صورتی، قرمز، بی رنگ و حتی سیاه و بنفش روی پوست شکم، پهلو، سینه، پایین کمر، اطراف زانو، باسن و بازو ایجاد می‌شوند.
- بارداری، رشد سریع در دوران بلوغ و تغییرات وزن ناگهانی از علل اصلی بروز این حالت هستند.
- از سری درمان‌های ترکهای پوستی می‌توانیم به نور درمانی، لیزر درمانی، مزوتراپی، جراحی و انواع درمان‌های خانگی اشاره کنیم. البته بیشتر این درمان‌ها تنها منجر به کاهش ترکهای پوستی می‌شوند و نمی‌توانند آنها را به طور کامل از بین ببرند.
- در صورتی که شما هم به انواع ترک پوستی مبتلا هستید و یا دوست دارید در حین بارداری تا حدی از بروز استرچ مارک روی پوست شکم و دیگر نواحی بدن خود جلوگیری کنید، می‌توانید از پزشکان متخصص هرلایف مشاوره دریافت کنید.
پرسش‌های پرتکرار
از درمان‌های خانگی برای رفع یا محو کردن ترکهای پوستی می‌توانیم به استفاده از ژل آلوئه ورا، اسید هیالورونیک و گیاه سنتلا آسیاتیکا اشاره کنیم. البته اگر باردار هستید در صورت مصرف هر محصولی از قبل با پزشک خود دربارۀ آن مشورت کنید.
درمان ترکهای پوستی ممکن است دشوار باشد، با این حال روش‌های مختلفی از جمله لیزر، جراحی و درمان‌های خانگی برای رفع این مشکل وجود دارند که می‌توانید از آنها استفاده کنید.
بسیاری از کرم‌ها هستند که ممکن است علائم ناشی از استرچ مارک را کاهش دهند. این کرم‌ها حاوی موادی همچون اسید هیالورونیک، اسید گلیکولیک، کرۀ کاکائو و ویتامین ای هستند.
منابع:
