اگر چه ممکن است فرایند پانکچر (تخمک کشی) یا در اصلاح تخمکگیری از تخمدانها، کمی ترسناک بهنظر برسد اما در واقع روشی نسبتا رایج با حداقل عوارض جانبی خواهد بود. در این روش پزشک متخصص برای جمعآوری تخمکهای بالغ اقدام خواهد کرد. این تخمکها در آزمایشگاه و با اسپرم لقاح پیدا میکنند تا جنین شکل بگیرد. عمل پانکچر مراحل خاصی داشته و ممکن است برای کمتر از ۱% از افراد عوارض شدیدی نیز به همراه داشته باشد. از طرفی پریود بعد از تخمک کشی با تغییراتی همراه خواهد بود. بنابراین در این مقاله از بلاگ هرلایف به بررسی عمل پانکچر پرداخته و به این سوال پاسخ میدهیم که چند روز بعد از تخمک کشی پریود می شویم؟
پانکچر یا تخمک کشی چیست؟
تخمک کشی یا پانکچر (به انگلیسی Puncture) دومین مرحله از مراحل درمان ناباروری به روش IVF است. در این مرحله، تخمکها از فولیکول تخمدان استخراج خواهند شد. در مرحله تخمک کشی، پس از اینکه تخمدانها با داروهای خاص تحریک شدند، سپس آمپول گنادوتروپین (HCG) تزریق خواهد شد تا فولیکولها برای تخمککشی آماده شوند. این آمپول حاوی هورمون آزادکننده گنادوتروپین یا به اختصار GRNH است.
عمل پانکچر معمولا تحت بیحسی موضعی انجام خواهد شد بنابراین فرد در حین عمل درد را احساس نخواهد کرد. لازم است بدانید که متخصص بیهوشی ممکن است از داروی آرامبخش داخل وریدی استفاده کند که بیهوشی عمومی نبوده و باعث میشود شما در طول عمل تخمک کشی احساس ناراحتی و درد نداشته باشید و تقریبا شبیه حالت خواب باشد.
پزشک متخصص زنان از طریق واژن و با استفاده از سوزن ظریفی که به یک دستگاه مکش سبک متصل شده و با استفاده از دستگاه سونوگرافی وارد تخمدانها شده و در نهایت مایع داخل فولیکولها که حاوی تخمک هستند را جمعآوری میکند.
تخمکهایی که در عمل پانکچر جمعآوری میشوند داخل لولههایی مخصوص و استریل حاوی مایع فولیکولی به آزمایشگاه جنین انتقال داده میشوند. در آزمایشگاه تخمکها از مایع فولیکولی جدا شده و در نهایت با اضافه شدن اسپرم، فرایند لقاح تشکیل جنین آغاز میشود.
چرا تخمک کشی انجام میشود؟
اکثر افراد به یکی از دلایل زیر برای عمل پانکچر اقدام میکنند.
- تحت درمان لقاح آزمایشگاهی (IVF) هستید که روشی برای درمان ناباروری است. این روش شامل جمعآوری تخمکها از تخمدانها، تلقیح آنها با اسپرم و انتقال جنین بارور شده در رحم است.
- برای بارداری در آینده، تخمکها را جمعآوری کرده و سپس منجمد میکنند. فریز تخمکها را میتوان بهصورت متناب انجام داد. زنان اغلب زمانیکه هنوز آمادگی لازم برای بارداری را ندارند اما ممکن است نگران کاهش کیفیت و کمیت تخمکهای خود در سالهای بعد و مسنتر شدن خود باشند از این روش استفاده کنند.
- برخی از خانمها از این روش برای اهدای تخمک به زن دیگری اقدام میکنند.
- تفاوتی ندارد که به چه دلیلی برای انجام عمل پانکچر اقدام کرده باشید، در هر صورت تمامی مراحل مشابه خواهند بود.
چطور برای تخمککشی آماده شوید؟
در طول تخمک گذاری، تخمدانها یک یا در برخی موارد بیشتر از یک تخمک بالغ را به لولههای فالوپ میفرستند. لوله فالوپ جایی است که اسپرم با تخمک بالغ، لقاح میکند. با تخمک کشی، دکتر متخصص سعی میکند تا حد امکان تخمکهای بالغ را در طول یک چرخه تخمکگذاری جمعآوری کند. در روزی که باید عمل تخمککشی انجام شود، لازم است بین ۱ تا ۲ ساعت زودتر به بیمارستان یا کلینیک مراجعه کنید.
مرحله اول تخمک کشی (پانکچر)
برای شروع، بیمار برای بررسی تعداد تخمک، تحت آزمایش قرار میگیرد. این آزمایش باید در روز دوم یا سوم سیکل قاعدگی انجام شود. پزشک متخصص زنان سطح هورمون در خون و وضعیت تخمدانها را تجزیه و تحلیل میکند. این تحلیل و بررسی به پزشک اجازه میدهد تا یک پروتکل دارویی شخصیسازی شده را برای بیمار تجویز کند. این داروها باید بتوانند تخمکهای زیادی را بهصورت هماهنگ رشد دهند.
مرحله دوم تخمک کشی (پانکچر)
در مرحله بعد، بیمار باید از درمان هورمونی استفاده کند تا هورمون کافی برای رشد چندین تخمک تولید شود و تعداد تخمکها افزایش پیدا کند. داروهای هورمونی در واقع باعث تحریک تخمک خواهند شد. برخی از این داروها به شکل قرص بوده اما برخی دیگر داروهای هورمونی تزریقی هستند.
این داروها باید برای یک هفتهونیم تا دو هفته مصرف شوند. پس از دو هفته، پزشک متخصص پاسخ بدن فرد نسبت به دارو را با آزمایش خون و سونوگرافی بررسی خواهد کرد. هنگامیکه به اندازه کافی فولیکول تخمدان (کیسههایی پُر از مایع)، تخمکهای بالغ تولید کنند، فرد باید ۳۶ تا ۳۷ ساعت قبل از تخمک کشی آخرین تزریق را انجام دهد تا بدن برای آزاد کردن تخمکها آماده شود.
داروهای هورمونی قبل از عمل پانکچر
- داروهای تحریک کننده تخمک گذاری شامل داروهایی حاوی LH، FSH و یا ترکیبی از آنها
- داروهای بلوغ تخمک شامل گنادوتروپین جفتی (HCG) برای ۸ تا ۱۴ روز پس از تحریک شدن تخمکها
- داروهایی برای پیشگیری از بلوغ زودرس تخمکهای در حال رشد و در نتیجه جلوگیری از تخمکگذاری زودرس
عوارض داروهای هورمونی برای پانکچر
لازم است بدانید که طبق مطالعات انجام شده، حدود یکسوم زنانی که برای عمل پانکچر داروهای محرک مصرف میکنند، دچار نوسانات هورمونی خواهند شد. متداولترین علائم نوسانات هورمونی به شرح زیر هستند.
- سردرد
- نوسانات خلقی
- اختلال خواب
- گُرگرفتگی
- حساس شدن سینهها
- نفخ
- درد، قرمزی و کمی کبودی در محل تزریق دارو
تزریق هورمونی در برخی موارد نادر ممکن است منجر به سندرم تحریک بیش از حد تخمدانها شود. این امر باعث تورم تخمدانها شده که با علائم زیر همراه است:
- درد شکم
- نفخ و حالت تهوع
- افزایش وزن
- ورم تخمدانها
مطالعات منتشر شده در my.clevelandclinic.org نشان داده که حدود ۱ درصد از افرادی که تحت تزریق هورمونی برای آمادهسازی قبل از آغاز مراحل پانکچر قرار میگیرند، عوارض شدید زیر را نشان میدهند.
- لختهشدن خون
- نارسایی کلیه
- پارگی کیست تخمدان
پانکچر یا تخمککشی چطور انجام میشود؟
اکنون که برای تخمککشی آماده شدهاید، لازم است با مراحل پانکچر در بیمارستان و بعد از آن نیز آشنا شوید.
مرحله سوم تخمک کشی (پانکچر)
وقتی به مدت یکونیم هفته تا دو هفته از داروهای هورمونی استفاده کردید، باید به بیمارستان یا کلینیک تخصصی مراجعه کنید. قبل از شروع عمل پانکچر، پزشک متخصص برای بررسی وضعیت فولیکولها از دستگاه سونوگرافی استفاده میکند تا از انجام درست فرایند تخمکگذاری و همچنین از اندازه مناسب تخمکها مطمئن شود. در مرحله بعدی، بیمار باید ابتدا مثانه خود را خالی کرده و سپس گان و کلاه مخصوص را پوشیده و وارد اتاق عمل شود.
مرحله چهارم تخمک کشی (پانکچر)
فرایند تخمککشی یا پانکچر یک جراحی تهاجمی نبوده و بدون درد است. این عمل بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان میبرد و طی این مدت بیمار تنها بهصورت موضعی بیحس خواهد شد، بنابراین نیازی به ایجاد بیهوشی عمومی نخواهد بود. وقتی بیمار آماده و وارد اتاق عمل میشود، با تجویز داروهای آرامبخش و مسکن برای برداشتن تخمک آماده خواهد شد. بنابراین در طی عمل پانکچر هیچ درد و ناراحتی ناشی از انقباض عضلات و ورود سوزن را تجربه نمیکند.
وقتی بیمار برای عمل آماده شد، پزشک متخصص با یک سوزن متصل شده به دستگاه مکش و از مسیر دیواره واژن وارد تخمدان شده و به تخمکها دسترسی پیدا میکند. تخمکها توسط دستگاه سونوگرافی شناسایی شده و مکان دقیق آنها مشخص میشود. سوزن متصل به دستگاه ساکشن یا مکش به آرامی فولیکولهای شناسایی شده را سوراخ میکند تا علاوهبر مایع درون فولیکول، تخمکها را نیز از فولیکولها جدا کرده و در نهایت سوزن از بدن خارج میشود.
مرحله پنجم تخمک کشی (پانکچر)
تخمکها به همراه مایع وارد لولههای آزمایشگاهی استریل مخصوصی شده و نام و شماره اختصاصی بیمار روی آن درج میشود. در مرحله بعد، پزشک متخصص برای ارسال تخمکها به آزمایشگاه جنین اقدام خواهد کرد.
تخمکهای جمعآوری شده در آزمایشگاه جنین و توسط یک جنینشناس بررسی میشوند. سپس طبق روش کمک باروری انتخابی باید با اسپرم لقاح پیدا کنند. به این ترتیب در روش آی وی اف، بعد از کشت در مایعی مغذی، تخمکهای بالغ شده و اسپرم در کنار یکدیگر قرار میگیرند تا فرایند لقاح انجام شود.
در روش میکرواینجکشن (ICSI) اسپرم به داخل تخمک بالغ شده،تزریق خواهد شد. درستی انجام این مراحل از پانکچر تاثیر زیادی روی میزان موفقیت شکلگیری جنین و باروری دارد. پس از انجام اصولی تمام مراحل، اکنون شما برای مادر شدن آمادهاید و باید بیشتر مراقب سلامت جسمی و روحی خود باشید.
مرحله ششم تخمککشی (پانکچر)
بعد از عمل پانکچر، ممکن است افراد احساس دلدرد، فشار یا سندرم پیش از قاعدگی (PMS) داشته باشند. بنابراین پس از تخمککشی، پزشک متخصص دیواره واژن و تخمدانها را معاینه میکند تا در صورت لزوم برای جلوگیری از خونریزی، دارویی تجویز کند.
در موارد نادری که فرد به عمل پانکچر پاسخ مثبت نمیدهد، پزشک متخصص میتواند از تکنیک لاپاراسکوپی لگن برای برداشتن تخمکها استفاده کند.
در عمل پانکچر معمولا چند تخمک جمعآوری میشود؟
در طی عمل پانکچر، پزشک متخصص حدود ۱۵ تخمک بالغ شده را جمعآوری میکند. این تعداد تخمک برای بارداری از طریق IVF ایدهال خواهند بود.
البته پزشک متخصص ممکن است سن فرد را برای تعیین تعداد تخمکهای قابل جمعآوری در نظر بگیرد. در این شرایط تعداد تخمکها بر اساس سن به شرح زیر هستند.
- زنان زیر ۳۵ سال: حدود ۹ تخمک بالغ
- زنان بین ۳۵ تا ۳۷ سال: حدود ۱۲ تخمک بالغ
- زنان بین ۳۷ تا ۴۲ سال: حدود ۱۶ تخمک بالغ
- زنان بالاتر از ۴۲ سال: بیشتر از ۱۶ تخمک بالغ
مراقبت قبل از عمل پانکچر چیست؟
عمل تخمک کشی حدود ۳۶ تا ۳۷ ساعت پس از تزریق HCG انجام خواهد شد. بنابراین قبل از عمل باید مراقبتهای زیر را انجام دهید.
- حداقل ۸ ساعت قبل از عمل پانکچر شام سبک خورده و از ساعت ۱۲ شب تا زمان عمل ناشتا باشید.
- داروهای فشار خون، بیماریهای قلبی و تیروئید را طبق روال قبل مصرف کنید.
- شب قبل از عمل، حمام کرده و موهای بدن را اصلاح کنید.
- حداقل ۲ هفته قبل از عمل تخمک کشی رابطه جنسی نداشته باشید.
- در صورت ابتلا به دیابت از پزشک متخصص مشاوره بگیرید.
- در روز عمل از محصولات آرایشی، لوسیون بدن، لاک و عطر استفاده نکنید.
- لباسی راحت و گشاد بپوشید.
- حتما همراه داشته باشید چون پس از عمل اجازه رانندگی ندارید.
مراقبتهای پس از عمل تخمککشی چیست؟
- داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص را طبق دستور مصرف کنید.
- با مشورت پزشک از مسکن برای کاهش درد استفاده کنید.
- پزشک متخصص ممکن است مکملهای پروژسترون تزریقی، شیاف واژن یا خوراکی را برای آمادهسازی رحم برای شروع لانهگزینی تجویز کند. پس آنها را طبق دستور مصرف کنید.
- در صورت داشتن تهوع، طبق دستور پزشک از داروی مناسب استفاده کنید.
- پزشک متخصص ممکن است برای کاهش التهاب اندامهای تناسلی و همینطور به منظور پیشگیری از عفونت، داروهایی تجویز کند. این داروها را طبق دستور مصرف کنید.
- پس از عمل پانکچر به مدت حداقل ۲ هفته رابطه جنسی نداشته باشید.
- پزشک متخصص ممکن است برای زنانی که مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) هستند داروهایی تجویز کند. پس آنها را طبق دستور مصرف کنید.
- پس از عمل تخمک کشی (پانکچر) حداقل ۲۴ ساعت استراحت داشته باشید.
- پزشک متخصص ممکن است در صورت سطح بالای استروژن یا رشد تعداد زیادی از فولیکولها، داروهایی تجویز کند. پس آنها را طبق دستور مصرف کنید.
قبل از عمل تخمککشی چه مواد غذایی مصرف کنید؟
باتوجهبه اینکه با مصرف داروهای تحریککننده تخمدان که هورمونی هستند ممکن است در دوره مصرف دچار افزایش وزن، یبوست، تغییر اشتها و تهوع شوید بنابراین باید رژیم غذایی مناسبی را با مشورت پزشک متخصص در پیش بگیرید. در طی این مدت بهتر است از مواد غذایی زیر استفاده کنید.
- سبزیجات برگدار سبز
- محصولات لبنی
- تخممرغ
- گوشت و مرغ به اندازه کافی
- ماهی
- میوههای مختلف مانند انواع توتها
- مواد غذایی حاوی ویتامینهای A، C، D و E
- مواد غذایی سرشار از روی، سلنیوم، آنتیاکسیدانها و فولیکاسید
- روغنهای گیاهی سالم مانند روغن زیتون
- نوشیدن حداقل ۴ تا ۶ لیوان آب در روز
مواد غذایی ممنوعه در دوران قبل از تخمککشی
- غذاهای آلرژیزا
- غذاهای سرخ شده و فستفودی
- مواد غذایی فرآوری شده
- شکر و نمک (مقدار خیلی کم مانعی ندارد)
- مواد خوراکی التهابآور و کاهش دهنده اکسیژن بدن
- نوشیدنیهای کافئیندار مانند قهوه، چای و نوشابه
عمل پانکچر چه زمانی انجام میشود؟
خیلی از خانمها میخواهند بدانند روز چندم پریود تخمک کشی انجام می شود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که عمل پانکچر یا تخمککشی باید قبل از شروع مراحل تخمکگذاری و حدود ۳۴ تا ۳۶ یا ۳۷ ساعت پس از تزریق آخرین هورمون گنادوتروپین انجام شود.
عوارض جانبی عمل پانکچر چیست؟
پس از عمل تخمک کشی (پانکچر) ممکن است عوارض جانبی مختلفی را تجربه کنید که به شرح زیر هستند.
- یبوست
- نفخ
- ترشح
- گرفتگی عضلات
- لکهبینی
- اضافه وزن بهدلیل احتباس آب و تحریک بیشازحد تخمدانها
- درد در ناحیه تخمدانها
- حساس شدن سینهها به لمس
- حساسیت در محل ورود سوزن مانند قرمزی، درد و کبودی
- احساس گرمای شدید و گُرگرفتگی
- برخی از علائم یائسگی و بینظمی پریود برای مدتی کوتاه
علت داشتن درد پس از عمل پانکچر این است که تخمککشی یک روش عمل جراحی است و بهدلیل استفاده از داروهای هورمونی، تخمدانها بسیار بزرگتر از حد طبیعی هستند. برخی از بیماران نیز ممکن است، نسبت به داروی بیهوشی واکنش منفی نشان دهند که عوارض جانبی آن به شرح زیر است.
- خستگی
- تهوع
- استفراغ
- نوسانات خلقی
- در موارد بسیار نادری (کمتر از ۱%) ممکن است فرد عوارض جانبی زیر را داشته باشد.
- خونریزی
- عفونت
- آسیب به اندامهای اطراف
- آسیب به رگهای خونی
- سندرم تحریک بیش از حد تخمدانها (شامل عوارضی مانند کمآبی بدن، آسیب به کلیهها و لخته شدن خون)
- شکلگیری کیستهای تخمدان
- آب آوردن شکم
- خشکی واژن
- ضربان قلب بالا
- در صورت داشتن علائم زیر سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- حالت تهوع شدید و استفراغ طولانیمدت
- درد شدید
- نفخ شدید و تورم شکم
- مشکل در دفع ادرار
- دفع ادرار دردناک
- خونریزی شدید از واژن
- تب بالا
آیا تخمک کشی روی ذخیره تخمدانها تاثیر میگذارد؟
خیلی از خانمها نگران این هستند که آیا عمل تخمک کشی باعث تمام شدن ذخیره تخمدان میشود یا خیر. لازم است بدانید که در حالت طبیعی در هر سیکل قاعدگی، تعدادی از تخمکها بالغ میشوند. اما در طول این فرایند، تنها یک عدد تخمک به بلوغ کامل میرسد و باقی تخمکها از بین میروند.
وقتی تخمک در طی فرایند تخمکگذاری بالغ شود از تخمدان رها میشود. بنابراین بهصورت طبیعی و با گذر زمان و البته افزایش سن، ذخیره تخمدان کاهش پیدا میکند. زمانیکه برای عمل پانکچر اقدام میکنید، پزشک متخصص با تجویز داروهای هورمونی و تحریککننده تخمدان، شرایط را برای رشد تعداد بیشتری فولیکول حامل تخمک آماده میکند. بنابراین بیش از یک عدد تخمک به بلوغ کامل خواهد رسید.
تعداد تخمکهای بالغ شده با داروهای هورمونی در مقایسه با تعداد تخمکهای موجود در تخمدان بسیار اندک هستند. بنابراین نمیتوان گفت که عمل تخمککشی باعث کاهش زیاد ذخیره تخمدان میشود.
آیا تخمک کشی درد دارد؟
باتوجهبه اینکه در مرحله تخمککشی (پانکچر) از روش IVF از یک سوزن برای دسترسی به تخمکها استفاده میشود، بنابراین بسیاری از خانمها میخواهند بدانند آیا تخمک کشی درد دارد یا خیر. همانطور که اشاره شد این عمل تحت بیحسی موضعی و آرامبخش انجام میشود، بنابراین حین فرایند تخمککشی دردی را احساس نخواهید کرد.
چند روز بعد از تخمک کشی پریود میشویم؟
اگر خانمی عمل پانکچر را انجام داده اما اکنون برای بارداری آمادگی ندارد میتواند تخمکهای خود را فریز کند. در این شرایط پریود باید پس از زمان مشخصی آغاز شود. در صورت عدم لقاح و حاملگی، پس از گذشت ۱۴ روز از تخمکگذاری، آندومتر ریزش کرده و تحت انقباضات رحمی خارج میشود و شما پریود میشوید.
پس از عمل پانکچر حدود یک تا دو هفته زمان میبرد که هورمونهای به سطح طبیعی قبلی یا به تعادل برسند. بنابراین اکثر خانمها حدود ۱۰ روز تا ۱۴ روز پس از انجام عمل تخمککشی پریود خواهند شد. در صورتیکه در طی این مدت پریود نشدید باید با پزشک متخصص زنان خود مشورت کنید تا دلایل را بررسی کند.
لازم است بدانید که خونریزی دوره قاعدگی بعد از عمل تخمککشی معمولا بیشتر از میانگین دورههای قبلی خواهد بود. حتی برخی از زنان ممکن است خونریزی واژینال واضح را نیز تجربه کنند. این خونریزی بهدلیل تخمکگذاری بوده و ارتباطی با پریود ندارد. بنابراین حجم آن بسیار کم بوده و به سرعت قطع میشود.
اولین پریود پس از تخمک کشی (پانکچر)
نکته مهم اینجاست که نباید نگران نامنظمی پریود پس از تخمک کشی (پانکچر) باشید. این کاملا طبیعی است که بهدلیل بههم خوردن تعادل سطح هورمونها پریود شما نامنظم شود. بنابراین تخمکگذاری پس از پانکچر دیرتر انجام خواهد شد و در نتیجه دیرتر پریود میشوید.
اولین قاعدگی بعد از تخمک کشی ممکن است سنگینتر و دردناکتر از دورههای قبلی باشد. این شرایط یکی از دلایل استفاده از داروهای محرک است.
دومین پریود پس از تخمک کشی (پانکچر)
قاعدگی دوم پس از تخمک کشی (پانکچر) به روز تخمکگذاری بستگی دارد. بهعنوان مثال اگر تخمکگذاری ۳ روز تاخیر داشته باشد، قاعدگی ۳ روز بهتاخیر میافتد. اما اگر تخمکگذاری ۶ روز تاخیر داشته باشد، سیکل قاعدگی نیز ۶ روز به تاخیر میافتد. بهصورتکلی ممکن است قاعدگی دوم پس از تخمک کشی حدود ۱۰ تا ۱۵ روز دیرتر از برنامه همیشگی شروع شود.
پریود بعد از پانکچر یا تخمک کشی
- تخمک کشی یکی از مهمترین مراحل روش درمان ناباروری IVF است که در آن تخمکهای بالغ با یک سوزن جمعآوری میشوند.
- این عمل مراحل خاصی داشته و ممکن است با عوارض جانبی شدیدی نیز همراه باشد.
- اما مهمترین مسئله برای خانمها این است که چند روز بعد از تخمک کشی پریود میشویم یا تخمککشی روز چندم پریود است. همانطور که در این مقاله مطالعه کردید، اکثر خانمها طی ۱۰ تا ۱۴ روز پس از عمل پانکچر پریود خواهند شد و اولین دوره میتواند سنگینتر و دردناکتر از دورههای قبلی باشد.
پرسشهای متداول
تخمک کشی یا پانکچر به مرحلۀ دوم از درمان ناباروری به روش آی وی اف گفته میشود که طی آن تخمک فولیکول تخمدان بیرون کشیده میشوند. این عملیات بعد از تحریک تخمدانها با یک داروی خاص و سپس تزریق آمپول (HCG) انجام میشود.
از این روش بیشتر برای درمان ناباروری یعنی لقاح اسپرم با تخمک استفاده میشود. با این حال، تخمک کشی به منظور ذخیرۀ تخمک (از طریق منجمد کردن آن) برای اقدام به باروری در آینده و یا اهدا تخمک انجام میشود.
داروهای تحریک کنندۀ تخمک گذاری شامل داروهایی حاوی (LH) و (FSH) و یا ترکیبی از آنها، داروهای بلوغ تخمک شامل گنادوتروپین جفتی (HCG) برای ۸ تا ۱۴ روز پس از تحریک شدن تخمکها و داروهایی برای پیشگیری از بلوغ زودرس تخمکهای در حال رشد و در نتیجه جلوگیری از تخمک گذاری زودرس از جملۀ این موارد هستند.
بله، از این عوارض میتوانیم به سردرد، نوسانات خلقی، گرگرفتگی، اختلالات خواب، حساس شدن سینهها، نفخ، درد، قرمزی و کمی کبودی در محل تزریق دارو اشاره کنیم.
این میزان در زنان مختلف متفاوت است. برا مثال برای گروه سنی زیر ۳۵ سال تا ۹ تخمک بالغ، برای گروه سنی ۳۵ تا ۳۷ سال حدود ۱۲ تخمک بالغ، برای گروه سنی ۳۷ تا ۴۲ حدود ۱۶ تخمک بالغ و گروه سنی بالای ۴۲ سال بیشتر از ۱۶ تخمک بالغ جمع آوری میشود.
منابع: