ویروس پاپیلومای انسانی که با نام ویروس اچ پی وی شناخته می‌شود، به صورت پنهان از فردی به فرد دیگر منتقل شده و می‌تواند ماه‌ها و حتی سال‌ها بدون علائم باشد. اگر فردی به سویههای پُرخطر HPV مبتلا شود، ممکن است سال‌ها بعد و زمانی‌که به‌دلیل عدم درمان به‌موقع، سلول‌های سرطانی در بدنش شکل گرفتند، متوجه بیماری خود شود.
باتوجهبه اینکه برخی از انواع پرخطر این ویروس عامل اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان هستند که سرطانی کند و تقریبا بدون علائم است، در این مقاله از هرلایف به علائم HPV در زنان می‌پردازیم.
ویروس HPV چیست؟
ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papillomavirus) که به‌اختصار به آن HPV گفته می‌شود یکی از انواع بیماری‌های مقاربتی است و تاکنون بیش‌از ۱۰۰ نوع این ویروس شناسایی شده است. سویههای مختلف این ویروس به‌روش‌های مختلفی بدن افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. حدود ۳۰ سویه از ویروس اچ پی وی می‌تواند اندام‌های تناسلی مانند واژن، دهانه رحم، آلت تناسلی، کیسه بیضه و فرج و مقعد را درگیر کند.
HPV که دستگاه تناسلی زنان و مردان را درگیر می‌کند، یک نوع عفونت مقاربتی (STI) است که از طریق تماس با پوست منتقل می‌شود. بسیاری از افراد از فکر ابتلا به بیماری‌های عفونی و مقاربتی وحشت می‌کنند، اما لازم است بدانید که اکثر گونه‌های HPV تناسلی خطراتی مانند سرطان را به‌دنبال نداشته و ممکن است تنها باعث ابتلا به زگیل تناسلی شوند.
HPV پُرخطر، عامل اصلی حدود ۳% از سرطان‌ها در زنان است. به‌صورت‌خاص، HPV 16 و HPV 18 حدود ۷۰% باعث ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان می‌شوند. در همین راستا، بسیاری از کشورهای پیشرفته برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس، واکسیناسیون ملی و گسترده را از ۹ سالگی شروع می‌کنند. واکسن HPV که یکی از موثرترین آن‌ها واکسن گارداسیل است باتوجهبه شرایط و سن فرد ممکن است در ۲ یا ۳ دوز توسط پزشک متخصص تزریق شود.
HPV چگونه گسترش پیدا می‌کند؟
رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با فردی که به این ویروس مبتلا است، منجر به انتقال و گسترش ویروس HPV خواهد شد. احتمال اینکه این ویروس با رابطه جنسی واژینال یا مقعدی منتقل شود بیشتر خواهد بود. البته احتمال انتقال از طریق تماس با پوست فرد بیمار نیز بالا است. فرد مبتلا به HPV می‌تواند عفونت را به فرد دیگری منتقل کند در حالی‌که خود هیچ علائمی از ابتلا به این ویروس ندارد.
افرادی که از نظر جنسی فعال و یا دارای چند شریک جنسی هستند، بیشتر در خطر ابتلا به ویروس HPV قرار دارند. چون برخی از سویههای HPV علائمی ندارند، بنابراین کشف این حقیقت که فردی اولین‌بار چطور مبتلا شده دشوار خواهد بود.
علائم HPV در زنان چیست؟
انواع مختلفی از ویروس اچ پی وی وجود دارد. HPV یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی است که معمولا بدون علامتی خاص ظاهر شده و تعدادی از سویههای آن عامل اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان هستند.
برخی از سویههای پُرخطر اچی پی وی اغلب هیچ علامتی ندارد اما ممکن است سویههای کم‌خطر با علائمی همراه باشند. علائم HPV در زنان ممکن است شامل زگیل در دهانه رحم، فرج و واژن و همچنین مقعد باشد. این زگیل‌ها می‌تواند باعث ایجاد تحریک، درد و یا حتی خونریزی شوند. ویروس HPV همچنین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان گلو را در مردان و زنان افزایش دهد.
در اکثر افراد، سیستم ایمنی بدن آن‌ها به ویروس HPV حمله کرده و عفونت معمولا در عرض ۲ سال از بدن حذف خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله سایت cancer.org را مطالعه کنید. اما گاهی بدن قادر به حذف این ویروس نبوده و در صورت عدم درمان به‌موقع و پیشگیری از گسترش و سرطانی شدن سلول‌های پیش سرطانی، ممکن است فرد به سرطان مبتلا شود. بنابراین اگر برخی از سویههای این ویروس برای چندین سال در بدن باقی بمانند، ممکن است افراد را درگیر بیماری‌هایی کنند که درمان آن‌ها ساده نیست.
علائم ابتلا به سویههای کم‌خطر HPV در زنان
عفونت با نوع کم‌خطر HPV می‌تواند باعث ایجاد زگیل تناسلی شود. زگیل تناسلی ممکن است در عرض چند هفته یا چند ماه پس از رابطه جنسی و تماس با پوست ناحیه آلت تناسلی زنان یا مردان مبتلا به ویروس در بدن فرد ظاهر شود.
زگیل تناسلی معمولا شبیه برجستگی‌های کوچک یا گروهی از برجستگی‌ها در ناحیه تناسلی هستند. این زگیل‌ها می‌تواند کوچک یا بزرگ، برجسته یا مسطح، صاف یا زبر، پررنگ‌تر از پوست و یا حتی شبیه به گل‌کلم مینیاتوری باشند. زگیل‌ها معمولا نشانه‌ای از ابتلا به سویههای کم‌خطر HPV مانند HPV 6 و HPV 11 هستند. اگر برای درمان زگیل تناسلی اقدام نشود، چند حالت زیر رخ خواهد داد.
- زگیل‌ها از بین می‌روند.
- زگیل‌ها باقی مانده و تغییری نمی‌کنند.
- اندازه و تعداد زگیل‌ها افزایش پیدا می‌کند.
لازم است بدانید که زگیل‌های ناشی از سویههای کم‌خطر HPV به‌ندرت منجر به ابتلا به سرطان می‌شوند. هرچند که این سویه‌ها خطر سرطان را به‌دنبال ندارد، اما می‌توانند زندگی اجتماعی افراد را تحت‌تاثیر قرار دهند. از طرفی ممکن است زگیل تناسلی در برخی از افراد به‌دلیل وجود آن در داخل مقعد، واژن یا دهانه رحم، قابل مشاهده نباشد.
علائم ابتلا به سویه های پرخطر HPV در زنان
HPV پُرخطر ممکن است با هیچ‌گونه علامتی همراه نباشد (در مواردی با زگیل تناسلی همراه باشد). اگر سویههای پُرخطر HPV برای مدتی طولانی در بدن باقی بمانند و درمان نشوند، سلول‌های آلوده می‌توانند تغییر کرده و شروع به تقسیم غیرقابل کنترل کنند. وقتی سلول‌های پیش‌سرطانی ایجاد شود، خطر سرطانی شدن آن‌ها در صورت عدم اقدام به‌موقع برای درمان، بیشتر خواهد شد.
از جمله سرطان‌های شایع (و ناشایع) به‌دلیل ابتلا به ویروس اچ پی وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- سرطان دهانه رحم
- سرطان سر و گردن
- سرطان واژن
- سرطان فرج
- سرطان دهانه رحم
- سرطان حلق و گلو
تشخیص زودهنگام سلول‌های پیش‌سرطانی با انجام تست پاپ اسمیر می‌تواند از سرطانی شدن سلول‌های دهانه رحم جلوگیری کند. بنابراین غربالگری دوره‌ای تاثیر زیادی در کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان دارد.
نکته مهم این‌جاست که وجود علائم HPV در زنان و مردان به کم یا زیاد بودن این ویروس ارتباطی ندارد. بنابراین ممکن است به‌صورت‌کلی HPV با علائمی همراه نباشد. در چنین شرایطی و باتوجهبه خطر بالای ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان، دکتر زنان پیشنهاد می‌کند که به‌صورت‌منظم برای انجام آزمایش پاپ اسمیر اقدام شود. به‌این‌ترتیب، با بررسی دوره‌ای وضعیت سلول‌های دهانه رحم می‌توان خطر سرطانی شدن سلول‌ها را کاهش داد.
علائم HPV در زنان و سرطان‌های مختلف
همان‌طور که اشاره شد، سویههای پُرخطر ویروس HPV باعث ابتلا به سرطان در زنان می‌شوند. یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنان که عامل اصلی آن اچ پی وی است، سرطان دهانه رحم است. از دیگر سرطان‌های با عامل اصلی اچ پی وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
HPV و سرطان دهانه رحم در زنان
همان‌طور که اشاره شد، سویههای پُرخطری مانند HPV 16 و HPV 18 باعث ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان می‌شوند. ابتلا به سرطان زودرس دهانه رحم یا سلول‌های پیش‌سرطانی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اما برخی از علائم سرطان پیشرفته دهانه رحم به شرح زیر هستند.
- درد هنگام رابطه جنسی
- درد در ناحیه لگن
- ترشحات غیرعادی واژن
- خونریزی غیرمعمول از واژن (مانند بعد از رابطه جنسی یا بین دوره‌های قاعدگی)
- کاهش وزن
- مشکل در ادرار کردن
- خون در ادرار
HPV و سرطان واژن و فرج در زنان
ویروس HPV می‌تواند سلول‌های واژن و اطراف فرج را آلوده کرده و انتقال پیدا کند. بدون اقدام به‌موقع برای درمان، HPV پُرخطر ممکن است باعث سرطان واژن یا فرج در زنان شود. متاسفانه زنان در صورت داشتن سلول‌های پیش‌سرطانی یا در مراحل اولیه سرطان واژن یا فرج هیچ علامتی را مشاهده نخواهند کرد.
نوع خاصی از سرطان فرج ممکن است به رشد زگیل‌هایی شبیه به گل‌کلم ارتباط داشته باشد. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه رشد غیرعادی در اطراف واژن باید با پزشک متخصص زنان مشورت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید مقاله سایت medicalnewstoday.com را مطالعه کنید.
باتوجهبه عدم وجود علائم، زنان (بالاتر از ۲۱ سال) باید هر ۳ تا ۵ سال یک‌بار برای انجام تست پاپ اسمیر و معاینه واژن و فرج به پزشک متخصص مراجعه کرده و برای پیشگیری از ابتلا، مشاوره دریافت کنند. البته فرکانس زمانی لازم برای انجام این نوع تست‌ها و غربالگری سرطان دهانه رحم به سن فرد و عوامل دیگری نیز بستگی دارد.
علائم ابتلا به سرطان واژن و فرج
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- ترشحات غیرمعمول از واژن
- وجود یک توده در واژن
- درد هنگام رابطه جنسی
- روشن‌تر بودن یا تیره‌تر بودن پوست ناحیه فرج
- یک توده یا برآمدگی تغییر رنگ یافته
- ضخیم شدن پوست فرج
- خارش
- درد
- خونریزی
- زخم باز بهبود نیافته در مدت یک‌ماه
HPV و سرطان گلو در زنان
فردی با HPV کم‌خطر ممکن است متوجه زگیل در پشت گلو و پایه زبان یا در نزدیکی لوزه‌ها شود. HPV در این شرایط از طریق رابطه دهانی به این نواحی سرایت کرده است. اما اگر فردی مبتلا به سویههای پُرخطر HPV باشد، ممکن است به سرطان گلو مبتلا شود.
علائم سرطان گلو
- گلودرد مداوم
- گوش درد
- گرفتگی صدا
- تورم غدد لنفاوی
- درد هنگام بلع
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
بهترین روش تشخیص HPV در زنان چیست؟
آزمایش‌های معمول غربالگری دهانه رحم که برای زنان بین ۲۱ سال تا ۶۵ سال انجام می‌شود، مورد اعتمادترین منبع برای تشخیص ویروس HPV و سلول‌های پیش سرطانی دهانه رحم است. موسسه جهانی سرطان، ۳ تست یا آزمایش HPV را پیشنهاد می‌کند که به شرح زیر هستند.
تست HPV
در این روش، پزشک زنان (و متخصصان آزمایشگاه) سلول‌های دهانه رحم را از نظر DNA یا RNA برای بررسی انواع پُرخطر HPV که می‌توانند منجر به سرطان دهانه رحم یا سایر سرطان‌ها شوند، آزمایش خواهد کرد.
تست پاپ اسمیر
در این روش پزشک زنان از یک دستگاه ظریف برای خراشیدن و برداشتن سلول‌های دهانه رحم استفاده کرده و سپس این سلول‌ها در آزمایش‌ها بررسی می‌شوند.
تست مشترک پاپ اسمیر و HPV
این روش ترکیبی از ۲ روش فوق است.
آیا درمانی برای HPV وجود دارد؟
هیچ درمان قطعی برای HPV وجود ندارد. پزشک تنها می‌تواند شرایطی که ویروس اچ پی وی ایجاد می‌کند را درمان کند که شامل روش‌هایی برای کمک به درمان زگیل تناسلی و حذف سلول‌های پیش‌سرطانی و سرطانی می‌شود.
آیا امکان ابتلای چندباره به HPV وجود دارد؟
بیش از ۱۰۰ سویه مختلف HPV وجود دارد که حدود ۱۳ مورد آن‌ها با سرطان مرتبط هستند. بنابراین ممکن است فردی به چندین عفونت اچ پی وی مبتلا باشد اما در طول سال‌ها به‌دلیل نداشتن علائم HPV در زنان و مردان متوجه ابتلا به این ویروس نشود. چیزی که مطالعات اشاره دقیقی به آن‌ها نکرده، عفونت مجدد است که به‌مفهوم ابتلای مجدد به همان سویه قبلی خواهد بود.
سیستم ایمنی بدن ما معمولا با تشخیص چیزی که درست نیست، برای از بین بردن آن تلاش می‌کنند. بنابراین شاید فردی هرگز متوجه نشود که آیا قبلا به یک سویه مبتلا شده است یا خیر. چون ممکن است بدن او قبلا آن سویه را از بدن حذف کرده باشد.
علائم HPV در زنان و تشخیص به موقع
سویه‌هایی از HPV که دستگاه تناسلی زنان را درگیر می‌کنند، معمولا علائمی ندارند. نداشتن علائم و تداوم ابتلا به ویروس در طول سال‌های طولانی منجر به ابتلا به سرطان خواهد شد. سویههای پُرخطر HPV عامل اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان هستند که بسیار کُند پیشرفت کرده و معمولا علائمی ندارد.
وقتی سلول‌های سالم به سلول‌های پیش‌سرطانی و سپس سرطانی تبدیل شوند، درمان سخت‌تر شده و باید روش‌های درمان سرطان مانند شیمی‌درمانی و غیره را در پیش گرفت. بنابراین بهترین راهکار در این شرایط انجام منظم و دوره‌ای تست پاپ اسمیر است که سلول‌های دهانه رحم را بررسی می‌کند. در این شرایط و با عدم وجود علائم HPV در زنان، غربالگری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
علائم HPV در زنان کدام هستند؟
- انواع مختلفی از ویروس اچ پی وی وجود دارند که باعث آسیب زدن به دستگاه تناسلی زنان می‌شوند.
- خارش واژن، خروج ترشحات بدبو و با رنگ غیرطبیعی از واژن از علائم قابل مشاهدۀ زگیل تناسلی هستند.
- احتمال ابتلا به سرطان دهانۀ رحم، سرطان واژن، سرطان رحم و سرطان مقعد در اثر ابتلا به اچ پی وی وجود دارد.
- اچ پی وی از طریق رابطۀ جنسی دهانی نیز منطق می‌شود. به همین دلیل بعضی از مبتلایان به سرطان دهان و گلو نیز مبتلا می‌شوند. البته نباید فراموش کرد که مبتلایان می‌توانند ناقل ویروس از یک اندام بدن به دیگری باشند.
- شما برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ بیماری‌هایی که زنان به آن مبتلا می‌شوند و همچنین سلامت قاعدگی، بارداری و یائسگی، می‌توانید اپلیکیشن هرلایف را روی دستگاه خود نصب کنید. با عضویت در هرلایف، امکان استفاده از خدمات این مجموعه برای شما وجود دارد.
پرسش‌های پرتکرار
برجستگی‌های کوچک یا گروهی از برجستگی‌ها در ناحیه تناسلی، خارش و سوزش در ناحیۀ واژن و دردناک بودن رابطۀ جنسی از علائمی هستند که مبتلایان به زگیل تناسلی تجربه می‌کنند. هرچند که این بیماری تا چند ماه هم ممکن است، علامتی نداشته باشد.
احتمال ابتلا به سرطان‌های دهانۀ رحم، رحم، واژن، مقعد، گلو، دهان و سر و گردن در اثر ابتلا به اچ پی وی افزایش می‌یابند.
درد هنگام رابطه جنسی، درد در ناحیه لگن، ترشحات غیرعادی واژن، خونریزی غیرمعمول از واژن، کاهش وزن، مشکل در ادرار کردن و خون در ادرار از علائم ابتلا به سرطان دهانۀ رحم هستند.
منابع:
