زگيل مقعد (Anal Wart) یکی از بیماری‌های عفونی مرتبط با ویروس اچ پی وی است که با تماس پوستی و ارتباط جنسی منتقل می‌شود. سوزش، خارش و خونریزی از علائم این بیماری به حساب می‌آیند. درمان آن کار آسانی نیست. اما می‌توان با روش‌های مختلف مثل کرایوتراپی، کوتر کردن و انواع داروها، آنها را از بین برد یا علائم را کنترل کرد. البته برای پیشگیری می‌توان واکسن اچ پی وی را تزریق کرد و بهداشت فردی و جنسی را رعایت نمود.
زگیل مقعد، بیماری خاموش در ناحیۀ مقعد
زگیل مقعد که نام علمی آن (condyloma acuminata) است، زائده‌های کوچک و بزرگ پوستی به حساب می‌آیند که اطراف یا روی بافت مقعد دیده می‌شوند. این نوع از زگیل که در ناحیۀ مقعد شکل می‌گیرد، ممکن است آنقدر کوچک باشد که به سختی دیده شود. اما کم کم بزرگ‌تر می‌شود و سطح بیشتری را در بر می‌گیرند. در آن زمان می‌توان آنها را که غالباً گوشتی و صورتی یا قهوه‌ای رنگ هستند، به آسانی مشاهده کرد.
زگیل مقعد را مانند زگیل تناسلی در گروه بیماری‌های عفونی مقاربتی (STI) قرار می‌دهند و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را مسبب این بیماری می‌شناسند. البته باید توجه داشت که لزوماً رابطۀ مقعدی عامل به وجود آورندۀ زگیل مقعد نیست. بلکه کافی است که مقعد با سطح پوست یا حتی دست آلوده، پوشاک یا لوازم بهداشتی آلوده به اچ پی وی تماس داشته باشد تا آلوده شود.
چه کسانی در معرض خطر زگيل مقعد هستند؟
شاید این سؤال برای شما هم پیش آید که چه کسانی بیشتر در خطر ابتلا به بیماری زگیل مقعد قرار دارند؟ در پاسخ به این سؤال می‌توان به چهار گروه از مردم اشاره کرد که بیشتر در خطر این بیماری عفونی هستند.
- کسانی که رابطۀ جنسی مراقبت نشده دارند.
- افرادی که چند شریک جنسی دارند.
- خانمها و آقایانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است. کسانی که به ویروس (HIV) مبتلا هستند یا پیوند عضو انجام داده‌اند، در این گروه قرار می‌گیرند.
- کسانی که با بیماران مبتلا به (HPV) رابطۀ جنسی داشته‌اند.
علائم زگیل مقعد
هر کسی ممکن است در خطر ابتلا به زگیل تناسلی قرار بگیرد. به همین دلیل بهتر است با علائمی آشنا بود که دربارۀ ابتلا به این بیماری عفونی اطلاع می‌دهند.
زائده‌های پوستی اطراف یا روی مقعد
اولین چیزی که به شما دربارۀ ابتلا به زگیل مقعد هشدار می‌دهد، زائده‌های پوستی یا توده‌های سلولی هستند که می‌توان اطراف بافت مقعد مشاهده کرد. خانمها و آقایان مبتلا هنگام استحمام و نظافت شخصی ممکن است که این زائده‌های پوستی را لمس کنند. در این شرایط نباید آنها را نادیده بگیرند.
توده‌های سلولی صورتی، سفید یا قهوه‌ای رنگ که عموماً به صورت خوشه‌ای ظاهر می‌شوند، نشانه‌هایی هستند که در کنار سایر علائم می‌توانند به عنوان علامت زگیل مقعد به حساب آیند.
یکی از مشکلاتی که ممکن است با زگیل مقعد اشتباه گرفته شود هموروئید است؛
اما ظاهر هموروئید چون از جنس مشکلات رگی است با ظاهر زگیل کاملا متفاوت است.
خونریزی
افرادی که به بیماری عفونی زگیل مقعد مبتلا هستند، احتمالاً با خونریزی این بافت بدن مواجه شوند. در حقیقت خارش و تحریک پذیری بالای مقعد باعث ایجاد خونریزی خواهند شد. با توجه به اینکه خونریزی ممکن است در زمان بواسیر هم رخ دهد، باید به سایر علائم زگیل توجه داشت تا پزشک در دریافت شرح حال از بیمار، تشخیص درستی بدهد.
سوزش و خارش
زگیل در بافت مقعد عموماً بدون علامت است. اما گاهی بیماران با سوزش و خارش مقعد یا خروج ترشحاتی از این بافت به پزشکان مراجعه می‌کنند. بیشتر شدن تحریک پذیری مقعد، بیماران را به خاراندن آن ناحیه تشویق می‌کند. بنابراین گاهی محل خارش زخم شده و خونریزی در آنجا مشاهده می‌شود و آزار دهنده خواهد بود.
تشخیص زگیل مقعد
پزشکان متخصص عفونی که در حوزۀ درمان زگیل تجربۀ کافی دارند، برای تشخیص بیماری از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند.
در اولین گام تشخیص، مشاهدۀ بافت مقعد انجام می‌گیرد. پزشک تعدادی از زگیل‌ها را به راحتی با لمس کردن و یا مشاهده تشخیص می‌دهد. اما گاهی رنگ و اندازۀ زگیل‌ها به گونه‌ای است که پزشک کمی اسید سیتریک (سرکه) روی آن می‌ریزد. کمی بعد اگر بافت آلوده به ویروس اچ پی وی باشد، تغییر رنگ داده و سفید می‌شود.
در مرحلۀ دوم تشخیص و بررسی، پزشک از آنوسکوپ (Anoscope) استفاده می‌کند تا بافت داخلی مقعد نیز بررسی شود. احتمال اینکه بافت داخلی مقعد نیز به ویروس پاپیلومای انسانی آلوده باشد، وجود دارد. معاینۀ لگن در خانمها و آقایان و همچنین تست پاپ اسمیر در زنان به همین خاطر با دقت بالایی انجام می‌شوند.
بررسی سرطانی بودن زگیل مقعد
با توجه به اینکه ابتلا به زگيل مقعد میتواند سرطان مقعد را در پی داشته باشد، در بیشتر مواقع پزشکان بیوپسی بافت آلوده را انجام می‌دهند تا مطمئن شوند که شدت آلودگی به اچ پی وی تا چه حد است. در ضمن اگر بیمار در مرحلۀ سرطان مقعد باشد، علاوه بر درمان بیماری عفونی، فرآیند درمان بیماری سرطان نیز انجام می‌شود.
نکته‌ای مهم درباره تشخیص زگیل مقعد در خانمها وجود دارد. پزشکان برای اینکه گستردگی بیماری را متوجه شوند، از تست پاپ اسمیر استفاده می‌کنند.
درمان بیماری زگیل مقعد
پزشکان بعد از اینکه وجود زگیل در مقعد را تأیید کردند، به دنبال راهکاری برای درمان آن خواهند بود. انتخاب راه مناسب بر اساس تعداد و محلی که زگیل‌ها در آن قرار دارند، تجربۀ پزشک در مورد تأثیرگذاری روش‌ها و ترجیح بیماران متفاوت خواهد بود. درمان دارویی، کرایوتراپی، الکتروکوتر، لیزر کردن و جراحی روش‌های درمانی زگیل هستند که پزشک به بیماران پیشنهاد می‌کند.
دارودرمانی برای زگيل مقعد
انواع کرم‌ها و پمادها وجود دارند که برای درمان زگیل‌های کوچک در بافت خارجی مقعد استفاده می‌شوند. آنچه اهمیت دارد، استفادۀ درست و منظم از پمادهایی است که پزشکان تجویز کرده‌اند. پودوفیلین، ایمیکویمود، تری کلرواستیک اسید و بی کلرواستیک اسید از جمله داروهایی هستند که در بیشتر موارد پزشکان برای رفع زگیل مقعد توصیه می‌کنند.
کرایوتراپی
کرایوتراپی (Cryotherapy) یا منجمد کردن، روش دیگری است که پزشکان برای از بین بردن زگیل در بافت‌های مختلف از جمله دست، پا، قسمت بیرونی اندام تناسلی و مقعد به کار می‌برند. آنها از نیتروژن مایع برای منجمد کردن زائده‌های پوستی زگیل و جدا کردن آنها از بدن استفاده می‌کنند.
الکتروکوتر
گاهی نیز پزشکان برای اینکه زگیل‌ها را از بین ببرند، از الکتریسیتۀ ساکن استفاده می‌کنند. الکتریسیتۀ ساکن یک سوختگی کوچک روی سطح پوست به وجود می‌آورد. به این واسطه برجستگی‌های تکی یا خوشه‌ای زگیل در بافت مقعد از بین می‌روند. پس از آن، بیمار داروهایی را دریافت می‌کند که برای بهبود جای سوختگی مناسب خواهند بود.
لیزر و درمان زگيل مقعد
لیزر یکی از ابزارهای کاربردی در درمان بیماری‌های مختلف به حساب می‌آید. در این روش درمانی از نور فروسرخ (Infrared) که به صورت متمرکز به زائده‌های پوستی برخورد می‌کند، برای از بین بردن زگیل استفاده می‌کنند.
جراحی
اگر روش‌های درمانی مذکور روی زگیل اثر نکنند، زائده‌های زگیل بزرگ بوده و یا در کانال مقعد قرار داشته باشند، پزشک گزینۀ جراحی را انتخاب می‌کند. در این فرآیند بیهوشی نخاعی یا عمومی به بیمار داده می‌شود. پزشک با خارج کردن زگیل از سطح یا بخش داخلی ناحیۀ مقعد، درمان را انجام می‌دهد.
جلوگیری از ابتلا به زگیل مقعد
این موضوع را به خوبی می‌دانیم که پیشگیری بهتر از درمان است. اما برای اینکه احتمال ابتلا به زگیل تناسلی را کاهش دهیم، چه راهکارهایی را می‌توانیم استفاده کنیم؟
واکسن (HPV)
بهترین و مؤثرترین روشی که می‌توانیم به شما پیشنهاد کنیم، واکسن زدن است. شما با تهیۀ واکسن گارداسیل ۹ یا ۴ ظرفیتی یا مدل ایرانی واکسن که پاپیلوگارد نام دارد، می‌توانید خودتان را نسبت به سویه‌هایی از اچ پی وی ایمن کنید. البته اگر شما این روش را همراه با رعایت نکات دیگر به کار ببندید، بیشترین اثر را خواهید دید.
رعایت بهداشت فردی
انتقال ویروس اچ پی وی عموماً هنگامی انجام می‌شود که خانم یا آقا بهداشت فردی خود را رعایت نکرده است. شستشو و نظافت درست ناحیۀ مقعد بعد از اجابت مزاج، به خصوص هنگامی که فرد در سرویس بهداشتی عمومی حضور دارد، بسیار مهم است. اگر محیط دستشویی آلوده به (HPV) باشد، به راحتی خانمها و آقایان را آلوده می‌کند. این موضوع هنگام حمام کردن هم رخ می‌دهد.
رعایت بهداشت جنسی
افرادی که شریک جنسی دارند، باید به رعایت اصول بهداشت فردی هنگام رابطۀ جنسی دقت کنند. اجتناب از رابطۀ مقعدی موضوع دیگری است که میتواند به پیشگیری از بیماری زگیل مقعد کمک کند. در ضمن اگر شریک جنسی آلوده به (HPV) باشد، به راحتی میتواند در صورت لمس یا مقاربت جنسی، احتمال ابتلا به زگیل تناسلی و به طور خاص زگیل در ناحیۀ مقعد را افزایش دهد.
علاوه بر این توصیه می‌شود که رابطۀ جنسی مراقبت شده‌ای داشته باشید. به این معنی که می‌توانید از لوازم بهداشتی مانند کاندوم زنانه یا مردانه و تامپون هنگام رابطۀ جنسی استفاده کنید.
چکاپ دوره‌ای
متخصصان حوزۀ سلامت معتقدند که خانمها و آقایان باید در دوره‌های ۶ یا ۱۲ ماهه تست‌هایی بدهند تا از عدم ابتلای خود به زگیل تناسلی مطلع شوند. این نکته به خصوص دربارۀ مقعد هم صدق می‌کند. معاینۀ لگن، معاینۀ رکتوم و مقعد و تست پاپ اسمیر در این زمینه کمک کننده هستند.
هر کسی با این چکاپ علاوه بر اطمینان از سلامت جسمانی خود، از شیوع بیماری نیز در صورت ابتلا جلوگیری می‌کند. در ضمن کسانی که مبتلا شده‌اند، احتمال پیشرفت بیماری یا ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهند.
شاید بهتر باشد به این موضوع توجه کرد که چکاپ جایی دیگر نیز اهمیت دارد. در واقع، اگر خانم یا آقایی با چکاپ متوجه بیماری زگیل مقعد شود، میتواند با رعایت بهداشت فردی و جنسی از ابتلای دیگران به این بیماری عفونی جلوگیری کند.
زگیل مقعد؛ بیماری عفونی مقاربتی
- زگيل مقعد نوعی بیماری عفونی مقاربتی است که از طریق تماس با فرد یا مکان آلوده و عموماً در ارتباط جنسی منتقل می‌شود.
- زگیل مقعد با پمادها، کرایوتراپی، الکتروکوتر، لیزر و جراحی درمان می‌شود.
- رعایت بهداشت فردی، چکاپ دوره‌ای، تزریق واکسن اچ پی وی و رعایت بهداشت جنسی در پیشگیری از ابتلا به بیماری زگیل مقعد کمک می‌کنند.
- شما می‌توانید تجربیات، نظرات و سؤالات خود را دربارۀ زگیل مقعد در این پست با مخاطبان هرلایف به اشتراک بگذارید. با نصب اپلیکیشن هرلایف نیز می‌توانید مطالب بیشتری دربارۀ زگیل تناسلی و ارتباط آن با سلامت جنسی خانمها مطالعه کنید.
پرسش‌های پرتکرار
زگیل در ناحیۀ مقعد زمانی میتواند خطرناک باشد که سطح بیشتری را در بدن در بر گرفته باشد و یا به سرطان مقعد مبتلا شده باشد.
یک روش مراقبتی نمی‌تواند به تنهایی سلامت شما را حفظ کند. تزریق واکسن اچ پی وی، رعایت اصول بهداشت جنسی و فردی و همچنین چکاپ کردن دوره‌ای از ابتلای فرد یا شریک جنسی به زگیل مقعد جلوگیری می‌کنند.
بله. زگیل مقعد یک بیماری عفونی از نوع ویروسی است و در اثر رعایت نکردن بهداشت فردی و جنسی منتقل می‌شود.
جراحی یکی از بهترین و مؤثرترین گزینه‌ها برای درمان زگيل مقعد است. البته هنگامی که بافت زگیل در قسمت داخلی مقعد باشد و نتوان آن را با پماد، انجماد یا کوتر از بین برد.
بله. اولاً اگر شما به بیماری زگیل مقعد مبتلا باشید، درمان را سریع انجام می‌دهید. در مرحلۀ دوم مانع از ابتلای خود به سرطان مقعد می‌شوید. در ضمن اصول بهداشتی را رعایت می‌کنید تا باعث ابتلای دیگران به زگیل نشوید.
منابع:
