آیا زگیل تناسلی درمان دارد؟ + معرفی علت، علائم و عوارض

زگیل تناسلی یکی از بیماری‌های شایع مقاربتی است که از ویروس پاپیلومای انسانی و طی تماس پوست به پوست یا مخاط به مخاط منتقل می‌شود. در پاسخ به سؤال ایا زگیل تناسلی درمان دارد باید بگوییم که زگیل‌ها را می‌توان به اشکال مختلف مثل استفاده از کرم، کرایوتراپی و لیزر از بین برد، اما ویروس آن همچنان در بدن باقی می‌ماند. البته این ویروس می‌تواند به خودی خود بعد از ۲ سال از بین برود. هر چند برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی ممکن است باعث بروز انواع سرطان همچون سرطان دهانۀ رحم نیز شوند.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی یک بیماری مقاربتی و عفونت شایع است که بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی (hpv) به بدن منتقل می‌شود. زگیل‌ها همانطور که از نامشان پیداست، توده‌هایی برجسته و گاهی دردناک هستند که در ناحیۀ تناسلی، قسمت دهانۀ رحم، مقعد، کیسۀ بیضه، واژن، آلت تناسلی در مردان، رکتوم و حتی گاهی در اطراف دهان ایجاد می‌شوند. این ویروس از طریق تماس جنسی محافظت نشده پوست به پوست و یا از طریق برخورد مخاط به پوست منتقل می‌شود. 

انواع مختلفی از ویروس پاپیلومای انسانی وجود دارند که اغلب آن‌ها در بدن انسان به صورت خود به خود از بین می‌روند. هرچند تعدادی از آن‌ها ممکن است باعث بروز زگیل و یا سرطان در بدن شوند. هر فرد مبتلا به زگیل تناسلی، با داشتن رابطۀ جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی می‌تواند این ویروس را به شریک خود منتقل کند. این ویروس بسیاری مسری است، به طوری که از هر ۳ فرد سالمی که با یک شریک آلوده ارتباط برقرار می‌کنند، ۲ نفر آن‌ها به این ویروس مبتلا می‌شوند. 

افراد مبتلا در صورت لمس ناحیۀ عفونی و سپس لمس سایر نقاط بدن می‌توانند منجر به پخش ضایعات در بدن شوند. هرچند این بیماری از طریق بوسیدن یا به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی منتقل نمی‌شود. دقت داشته باشید که یکبار ابتلا به این ویروس هیچ سد حفاظتی را در بدن ایجاد نمی‌کند و یک فرد ممکن است بارها در طول زندگی خود به آن مبتلا شود.

زگیل تناسلی چه علائمی دارد؟

مهم‌ترین علائم زگیل تناسلی، زائده‌های گوشتی برجسته، خشن و بعضاً دردناکی هستند که گاهی به رنگ پوست و گاهی خاکستری مایل به سفید دیده می‌شوند. برخی از زگیل‌ها کوچک و برخی از آن‌ها به صورت برجستگی‌های بزرگ قابل مشاهده هستند. البته برخی از انواع زگیل هم ممکن است به صورت صاف باشند. از دیگر علائم زگیل، ظهور دسته جمعی آن‌ها در یک ناحیۀ پوستی از بدن است که اغلب بزرگ می‌شوند و ظاهری ساقه مانند (یا شبیه به گل کلم) به خود می‌گیرند. البته بیشتر زگیل‌ها به صورت زائده‌های ریز و غیر قابل توجه روی پوست رشد پیدا می‌کنند. از سایر علائم زگیل تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خونریزی خفیف
• درد و ناراحتی
• احساس سوزش
• احساس خارش در ناحیۀ تناسلی

زگیل تناسلی می‌تواند تنها ظرف چند هفته پس از ابتلای فرد بیمار به ویروس روی پوست وی ظاهر شود. با این حال همیشه هم این طور نیست و بروز علائم حتی ممکن است ماه‌ها و سال‌ها نیز طول بکشد. به همین دلیل تشخیص این بیماری بدون وجود زائده‌ها کار بسیار دشواری است. البته ممکن است به ویروس اچ پی وی مبتلا شوید، ولی هیچ وقت زگیل تناسلی بروز پیدا نکند. گاهی اوقات نیز زگیل‌ها در درون واژن یا مقعد رشد پیدا می‌کنند و فرد مبتلا هرگز از وجود آن‌ها باخبر نمی‌شود.

انواع زگیل تناسلی (Genital warts)

گفتیم که برخی زیر گونه‌های ویروس پاپیلومای انسانی باعث ایجاد زگیل تناسلی می‎‌شود. این ویروس در بیش از ۱۰۰ نوع مختلف وجود دارد که هر یک از آن‌ها بخشی از بدن را درگیر می‌کند. جالب است بدانید که ۳۰ نوع از این ویروس نواحی تناسلی و مقعدی فرد را درگیر می‌کنند و از این تعداد تنها دو نوع آن، یعنی سویه‌های ۶ و ۱۱ باعث بیش از ۹۰ درصد زگیل‌های تناسلی می‌شوند. هر دو گروه مردان و زنان امکان ابتلا به این ویروس و منتقل کردن آن را به دیگران دارند.

عوارض زگیل تناسلی 

به طور کلی ابتلا به اچ پی وی منجر به زگیل تناسلی، عارضۀ زیادی ایجاد نمی‌کند. اما فرد در صورت ابتلای همزمان به چند سویه ممکن است با ترشحات غیر طبیعی از واژن، سرطان دهانۀ رحم، سرطان دهان و حلق، سرطان تناسلی و مقعد شود. زگیل‌ها همچنین امکان انتقال از مادر مبتلا، به نوزاد حین زایمان طبیعی را نیز دارند. 

البته این عارضه نادر است، اما در صورت ابتلای نوزاد به زگیل تناسلی، مجاری تنفسی، نای و راه هوایی وی مسدود شده و در نهایت می‌تواند منجر به مرگ او شود. در نتیجه در شرایطی که مادر باردار به زگیل تناسلی مبتلا باشد، با در میان گذاشتن این موضوع با پزشک باید از عمل سزارین برای تولد نوزاد خود کمک بگیرد.

آیا زگیل تناسلی درمان دارد؟

زگیل تناسلی می‌تواند باعث ضایعات پوستی برجستۀ دردناک و بعضاً ناخوشایند از نظر ظاهری شود که در این صورت فرد نیاز به درمان دارد. البته همیشه برای درمان زگیل تناسلی نیاز به اقدام نیست و گاهی ممکن است علائم این بیماری در عرض ۶ ماه تا ۲ سال به صورت خود به خود ناپدید شوند. 

اما روش‌های درمانی متعددی برای از بین بردن زگیل‌ها (نه از بین بردن ویروس آن) وجود دارند که نوع درمان انتخابی و توصیه شده از سوی پزشک می‌تواند به شکل ظاهری زگیل‌ها و محل آن‌ها برگردد.

توجه داشته باشید که حتی در صورت عدم ابتلا به علائم قابل مشاهده از زگیل، اما همچنان قابلیت انتقال آن به افراد دیگر وجود دارد. از سری روش‌های درمانی زگیل تناسلی در پاسخ به سؤال ایا زگیل تناسلی درمان دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

کرم یا پماد

کرم‌ها و پمادهایی در بازار یافت می‌شوند که برای کاهش علائم زگیل طراحی شده‌اند. فرد بیمار باید این کرم‌ها را روی نقطۀ مورد نظر بمالد. اگرچه در صورت بزرگ بودن ضایعه، ممکن است نیاز به کمک گرفتن از پرستار باشد. ضمن اینکه این نوع درمان می‌تواند عوارضی همچون درد و سوزش را به همراه داشته باشد. کرم‌ها اغلب سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با ویروس (HPV) تحریک می‌کنند.

کوتریزاسیون الکتریکی (Electrocauterization)

الکتروکوتریزاسیون نوعی جراحی الکتریکی برای از بین بردن زگیل تناسلی است. این تکنیک از جریان الکتریکی برای اعمال گرما به منظور از بین بردن و برش بافت یا ایجاد زخم استفاده می‌کند. البته این شیوۀ درمانی برای برطرف کردن بیماری‌های دیگر نیز کاربرد دارد.

کرایوتراپی یا سرما درمانی

کرایوتراپی یا انجماد یکی دیگر از روش‌های رایج درمان زگیل تناسلی است که طی آن پزشک متخصص با منجمد کردن محل مورد نظر با کمک نیتروژن مایع، باعث از بین برد زگیل می‌شود. البته این درمان ممکن است به چند مرحله تکرار نیاز داشته باشد و همانند روش اول دردناک خواهد بود.

جراحی

در این روش پزشک از بی حسی موضعی و جراحی برای برداشتن زگیل‌ها و ضایعات پوستی استفاده می‌کند. جراحی ممکن است به دو روش یعنی استفاده از گرما یا لیزر انجام شود. این نوع درمان هم درد و سوزش به همراه دارد و البته ممکن است جای زخم را به دنبال داشته باشد.

نکتۀ مهم: در درمان بسیاری از ضایعات زگیل تناسلی به چند ماه زمان نیاز است. ضمن اینکه زگیل‌ها گاهی عود کننده هستند و ممکن است درمان نتیجۀ لازم را به دنبال نداشته باشد. برای بهبود روند درمان نیز توصیه می‌شود تا زمان از بین رفتن کامل زگیل‌ها، هیچ رابطۀ جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی نداشته باشید.

روش برش الکتروسرجری حلقه‌ای (LEEP)

در این روش پزشک با کمک یک حلقۀ سیمی با بار الکتریکی برای برداشتن زگیل اقدام می‌کند. این روش که با شیوۀ الکتروکوتریزاسیون متفاوت است، قابلیت برداشت بافت غیر طبیعی دهانۀ رحم و فرستادن آن را برای آزمایش کردن احتمال ابتلا به سرطان دارد. این روش حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد، اما بهبودی آن ممکن است تا ۴ هفته ادامه داشته باشد.

چگونه می‌توان از زگیل تناسلی جلوگیری کرد؟

بهترین راه پیشگیری از زگیل تناسلی، استفاده از واکسن آن است. واکسن‌های متعددی در بازار یافت می‌شوند که هر یک افراد را در برابر سویه‌های مختلف این ویروس محافظت می‌کنند. واکسن گارداسیل باید در زمان مناسب، یعنی در کودکی یا نهایتاً اوایل جوانی تزریق شود. ضمن اینکه فرد قبل از تزریق به این ویروس مبتلا نشده باشد، در غیر این صورت خواص محافظتی خود را از دست می‌دهد. استفاده از کاندوم نیز می‌تواند در کاهش انتقال این بیماری مؤثر باشد.

آیا زگیل تناسلی مردان به زنان منتقل می شود؟

بر اساس آمار منتشر شده در سایت کلیولندکلینیک (clevelandclinic)، تخمین زده می‌شود که سالانه چیزی حدود ۴۰۰ هزار نفر و حتی بیشتر در اواخر دورۀ نوجوانی و ۲۰ سالگی به ویروس پاپیلومای انسانی مبتلا شوند. در کشور آمریکا تنها مبتلایان به این بیماری ۷۰ میلیون نفر تخمین زده می‌شوند. این ویروس بین هر دو جنس شیوع دارد و می‌تواند از یک جنسیت مانند مردان به جنسیت دیگر مانند زنان یا بالعکس منتقل شود. البته افراد با جنسیت مشابه نیز می‌توانند باعث انتقال این بیماری عفونی شوند.

زگیل تناسلی مردان چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص زگیل تناسلی با بررسی فیزیکی زائده‌های پوستی از سوی پزشک امکان پذیر است. اگرچه گاهی اوقات شاید نیاز به درمان‌های تشخیصی بیشتر همچون بیوپسی باشد تا پزشک از غیر سرطانی بودن زگیل‌ها اطمینان حاصل کند. پزشک ممکن است از طریق روش‌های زیر به وجود زگیل پی ببرد:

• معاینۀ لگنی: این حالت برای بررسی تغییرات دهانۀ رحم ناشی از زگیل تناسلی انجام می‌شود. در چنین شرایطی پزشک در صورت صلاحدید ممکن است از سلول‌های دهانۀ رحم فرد برای انجام آزمایش پاپ اسمیر نمونه برداری کند. 
• معاینۀ مقعد: پزشک ممکن است از طریق دستگاهی به نام آنوسکوپ برای بررسی داخل مقعد به منظور یافتن زگیل‌های احتمالی استفاده کند.

آیا زگیل تناسلی مردان خطرناک است؟

زگیل تناسلی چه در مردان و چه در زنان عارضۀ جدی برای سلامتی فرد ایجاد نمی‌کند. بنابراین نمی‌تواند خطرناک باشد. در واقع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) سویه‌های مختلفی دارد که برخی از آن‌ها سرطان زا هستند و برخی باعث بروز زگیل تناسلی می‌شوند. بنابراین نمونه‌هایی که احتمال سرطانی شدن دارند با نمونه‌هایی که منجر به زگیل می‌شوند تفاوت دارند. بروز زگیل تناسلی تنها می‌تواند منجر به آزار فرد مبتلا به دلیل رشد توده‌های برجسته و دردناک شود. اما ابتلای فرد به چند سویه به صورت همزمان می‌تواند علاوه بر بروز زگیل، منجر به ایجاد برخی از سرطان‌ها شود. در مردان سرطان آلت تناسلی یا مقعد با ابتلا به برخی سویه‌ها امکان پذیر است.

جمع بندی

• زگیل تناسلی یک عفونت مقاربتی شایع است که با زائده‌های گوشتی برجسته و گاهی دردناک خود را نمایان می‌کند.
• برای حذف این زائده‌ها روش‌های درمانی متعددی مثل استفاده از کرم، سرما درمانی و لیزر وجود دارند. اما در نهایت ویروس اصلی قابلیت از بین بردن ندارد. اگرچه سیستم ایمنی بدن در بسیاری از موارد می‌تواند تا ۲ سال بعد آن را به صورت خود به خود از بین ببرد.
• ابتلای افراد به چند سویه از ویروس پاپیلومای انسانی می‌تواند خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را در آن‌ها افزایش دهد.
• در صورتی که شما هم در حال حاضر یا در گذشته به این عارضه مبتلا شده‌اید، می‌توانید با درج نظرات مفید خود در بخش کامنت، راهنمایی برای سایر خوانندگان باشید. همچنین امکان نصب اپلیکیشن هرلایف برای اطلاع از سایر مقالات مرتبط با زنان و البته مشاوره گرفتن از بهترین پزشکان متخصص برای شما وجود دارد. از بخش «پرس‌وگو» می‌توانید به‌صورت رایگان و البته ناشناس سؤالات خود را پزشک متخصص زنان بپرسید.

پرسش‌های پرتکرار