خشکی واژن یکی از مشکلات شایع بین زنان است که در بیشتر موارد مانند یک قاتل خاموش در زندگی زناشویی عمل می‌کند. در واقع، بسیاری از زنان از خشکی واژن رنج می‌برند اما به دلیل خجالت یا عدم آگاهی، از صحبت در مورد آن خودداری می‌کنند.
این موضوع باعث می‌شود که این مشکل به طور پنهان باقی بماند و به موقع درمان نشود. همین مسئله تأثیرات مخربی روی کیفیت روابط زناشویی، کاهش لذت جنسی و بروز سرد مزاجی در کنار کاهش اعتماد به نفس در زنان دارد.
خشکی واژن مشکلی نسبتاً شایع در زنان در هر سنی است که اصلی ترین علت آن کاهش سطح استروژن است.
خشکی واژن چیست؟
مشکل خشک شدن ناحیۀ واژن که به اسم خشکی واژن معروف شده، یک حالت ناخوشایند و گاهی دردناک است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد مبتلا، خصوصاً کیفیت رابطۀ جنسی او را تحت تأثیر قرار دهد. این حالت عوارضی همچون درد حین نشستن، ورزش کردن، انجام مقاربت جنسی و ادرار کردن را به دنبال دارد. واژن به شکلی طراحی شده است که به طور مداوم با ترشحات موجود مرطوب می‌شود. این ترشحات مایع به روان شدن واژن کمک می‌کنند. زمانی که بافت واژن به هر دلیلی به خوبی مرطوب نشود، می‌تواند ناراحتی‌های مختلف را خصوصاً حین برقراری رابطۀ جنسی به دنبال داشته باشد.
این حالت می‌تواند زنان را در هر سنی مبتلا کند، اما کسانی که به یائسگی نزدیک شده یا در این دوران به سر می‌برند، به دلیل کاهش سطح استروژن، بیشتر به خشکی واژن مبتلا هستند. این هورمون به مرطوب و البته سالم ماندن پوشش و سطح واژن کمک می‌کند. بر اساس اطلاعات مندرج در سایت مای کلیولند کلینیک حدود ۱۷ درصد از زنان ۱۸ تا ۵۰ ساله مشکلات خشکی واژن را در حین رابطۀ جنسی حتی قبل از شروع یائسگی گزارش کرده‌اند. اگرچه بیشتر از نیمی از آن‌ها این حالت را بعد از یائسگی تجربه می‌کنند.
علائم و نشانه‌های خشکی واژن
یکی از پرسش‌های متداول در زمینۀ خشکی در واژن، علائم آن است. بسیاری از خانم‌ها می‌خواهند بدانند که چنین حالتی چه احساسی در آن‌ها ایجاد می‌کند. مهم‌ترین علائم خشکی واژن حس ناراحتی و به دنبال آن، درد در واژن هستند. درد واژن خصوصاً وقتی که فرد رابطۀ جنسی دارد، بیشتر حس می‌شود. از سایر علائم موجود می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- سوزش و خارش واژن
- عفونت‌های مخمری یا عفونت مکرر دستگاه ادرار
- خونریزی بعد از رابطۀ جنسی
- احساس نیاز به دفع ادرار مداوم
از آن جایی که خشکی در واژن به معنای رطوبت کمتر این ناحیه از دستگاه تناسلی شماست، این احتمال وجود دارد که بعد از پوشیدن لباس زیر (مخصوصاً اگر تنگ باشد)، برای انجام فعالیت‌های معمول همچون راه رفتن یا برخی دیگر از فعالیت‌ها مثل ورزش کردن احساس سوزش و خارش داشته باشید.
علت خشکی واژن چیست؟
در اغلب موارد علت خشکی در واژن کاهش سطح استروژن است که یک امر طبیعی خصوصاً با بالا رفتن سن محسوب می‌شود. این حالت زمانی که قاعدگی و به دنبال آن، توانایی باروری (دوران یائسگی) از بین می‌رود، به مرور باعث نازک‌تر شدن واژن، کاهش قابلیت ارتجاعی و خشکی واژن می‌شود. از دیگر مواردی که می‌توانند روی روان بودن پوشش واژن تأثیر منفی داشته باشند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- شیردهی
- زایمان
- مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری هورمونی
- شیمی درمانی و هورمون درمانی
- دیابت
- نداشتن تحریک جنسی
- برداشتن تخمدان‌ها
- بیماری خود ایمنی سندرم شوگرن (Sjogren’s syndrome)
- استفاده از محصولات معطر مثل انواع صابون یا اسپری در داخل یا اطراف واژن
عوامل محرک خشکی واژن
حالا که با چندین دلیل خشکی در واژن آشنا شدید، نوبت به این می‌رسد که ببینید چه مواردی می‌توانند باعث بدتر شدن چنین مشکلی شوند:
- استفاده بیش از حد از محصولات بهداشتی: استفاده مکرر از صابون‌های قوی، دوش‌های واژینال و اسپری‌های معطر می‌توانند تعادل (pH) واژن را بر هم زده و خشکی را تشدید کنند.
- پوشیدن لباس زیر تنگ: لباس زیر تنگ و غیر نخی باعث ایجاد اصطکاک و تحریک پوست شده و خشکی را بدتر می‌کند.
- استرس مزمن: استرس می‌تواند بر عملکرد سیستم عصبی و هورمونی تأثیر گذاشته و خشکی واژن را تشدید کند.
- کمبود خواب: خواب کافی برای سلامت عمومی و عملکرد هورمونی ضروری است. کمبود خواب می‌تواند خشکی واژن را بدتر کند.
- عدم تحریک جنسی کافی: تحریک جنسی باعث افزایش جریان خون به ناحیۀ تناسلی و ترشح طبیعی روان کننده‌ها می‌شود. عدم تحریک کافی می‌تواند خشکی واژن را تشدید کند.
- محیط‌های خشک: قرار گرفتن در معرض محیط‌های خشک مانند هوای سرد و گرم می‌تواند باعث خشکی پوست و غشاهای مخاطی از جمله واژن شود.
راه‌های درمان خشکی واژن (درمان اصولی و پزشکی)
بهترین راهکار درمان واژن خشک، استفاده از درمان اصولی و پزشکی است. از جملۀ این درمان‌های مؤثر می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم.
درمان خشکی واژن با (rf)
(rf) یک دستگاه تولید کنندۀ امواج رادیو فرکانسی است که در دنیای پزشکی کاربردهای فراوانی دارد. این روش غیر تهاجمی و بدون درد و نقاهت که به نظر می‌رسد تا حدودی مؤثر است، با ایجاد گرما در لایه‌های عمیق پوست، باعث بهبود جریان خون در واژن و از بین بردن خشکی آن می‌شود.
هورمون درمانی
رایج‌ترین درمان کمبود رطوبت واژن، استفاده از استروژن درمانی موضعی است. استفاده از حلقه یا کرم حاوی استروژن از جمله راهکارهای استروژن درمانی است. شیاف برای خشکی در واژن نیز در این دسته قرار می‌گیرد. قرص واژیفم (Vagifem) نیز به عنوان یک درمان واژینال برای خشکی در واژن محسوب می‌شود.
مرطوب کننده‌های واژن
مرطوب کنندۀ واژن یکی از بهترین راه‌های مؤثر برای حل این مشکل هستند. این روش به افزایش رطوبت واژن و تسکین علائم خشکی آن کمک می‌کند.
روان کننده‌ها
این محصولات برای استفاده در رابطۀ جنسی طراحی شده‌اند و می‌توانند با کاهش اصطکاک، باعث بهبود شرایط فرد شوند. لوبریکانت (Lubricant) برای خشکی ناحیۀ واژن بهترین مثال خواهد بود.
درمان خانگی و سنتی خشکی واژن
علاوه بر درمان‌های اصولی، برخی از روش‌های خانگی نیز هستند که ممکن است به رفع مشکل واژن خشک کمک کنند. البته مطالعۀ علمی زیادی دربارۀ آن‌ها در دسترس نیست.
درمان خشکی ناحیۀ واژن با ویتامین (e)
ویتامین ای به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی شناخته می‌شود که می‌تواند به ترمیم بافت‌ها و افزایش رطوبت پوست کمک کند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که استفادۀ موضعی از ویتامین ای می‌تواند به بهبود خشکی واژن کمک کند. اما این موضوع هنوز به طور کامل اثبات نشده است.
درمان خشکی واژن با عسل
عسل به دلیل خواص ضد باکتریایی و مرطوب کنندگی می‌تواند در درمان خشکی واژن مؤثر باشد. می‌توانید از عسل برای شستشوی واژن استفاده کنید یا آن را به صورت موضعی روی پوست واژن بمالید.
درمان خشکی واژن با رازیانه
رازیانه حاوی ترکیباتی است که شباهت زیادی به هورمون استروژن دارند. از آنجایی که کاهش سطح استروژن یکی از دلایل اصلی خشکی در واژن در دوران یائسگی است، برخی معتقدند که مصرف رازیانه می‌تواند با افزایش سطح استروژن طبیعی بدن، به بهبود این مشکل کمک کند. دمنوش، عرق یا کپسول رازیانه می‌توانند پیشنهادهای درمان‌های خوبی برای خشکی واژن در طب سنتی باشند.
(بیشتر بخوانید: چرا رازیانه میخورم پریود نمیشم)
درمان خشکی واژن با روغن زیتون
روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن نارگیل، روغن بادام و روغن آلوئه ورا می‌توانند به مرطوب کردن پوست واژن کمک کنند. قبل از استفاده، بهتر است با کمی از این روغن‌ها تست آلرژی انجام دهید.
علاوه بر این موارد، استفاده از ژل آلوئه ورا، انجام تمرینات کف لگن و داشتن رابطۀ جنسی مداوم همراه با تحریک جنسی مناسب می‌توانند برای رفع این مشکل مؤثر باشند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
خشکی ناحیۀ واژن به طور معمول یک مشکل جدی نیست و خانم‌ها اغلب در طول زندگی خود به دلایل متعدد به آن دچار می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از خانم‌هایی که به آن مبتلا هستند از توجه و درمان آن چشم پوشی می‌کنند. اما در هر صورت توصیه می‌شود که اگر چنین حالتی ادامه دار است، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا از عواقب ناخوشایند آن پیشگیری نمایید. موارد زیر نیز می‌توانند نشانه‌هایی برای مراجعه به پزشک باشند.
- تأثیر روی زندگی جنسی شما یا همسرتان
- ایجاد اختلال در فعالیت‌های روزمره
- ایجاد درد یا خونریزی در واژن
- عدم بهبودی پس از استفاده از درمان‌های طبیعی و بدون نسخه
به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
بهترین فرد برای تشخیص و درمان واژن خشک، متخصص زنان و زایمان است. پزشک متخصص می‌تواند با انجام معاینۀ لگن و بررسی علائمی که دارید، علت خشک شدن واژن را تشخیص دهد و برای آن راهکار مناسب همچون کرم‌های هورمونی، روان‌کننده‌ها، لیزر درمانی یا سایر روش‌ها را تجویز کند. از طرف دیگر، پزشک متخصص زنان همچنین می‌تواند در مورد سبک زندگی، تغذیه و سایر عوامل مؤثر بر خشکی واژن به شما مشاوره دهد.
باورهای اشتباه
جالب است بدانید که در مورد خشکی در واژن، باورهای اشتباه متعددی وجود دارند که می‌توانند روی نظر شما در زمینۀ این مشکل اثر داشته باشند. از جمله:
- زنان دیگر این مشکل را ندارند: در زمینۀ کم شدن رطوبت واژن اولین چیزی که باید بدانید این است که تنها نیستید، زیرا یک مشکل رایج در زنان است.
- خشکی واژن فقط زنان یائسه را درگیر می‌کند: در حالی که ۶۵ تا ۸۴ درصد از زنان یائسه خشکی واژن را تجربه می‌کنند، اما این وضعیت می‌تواند زنان را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد.
- یک مشکل همیشگی و بدون درمان است: مانند سایر مشکلات زنان، درمان خشکی واژن نیز با استفاده از روش‌های مختلفی امکان پذیر است.
- از نظر پزشکی دچار مشکل خاصی هستید: اگرچه بسیاری از مشکلات پزشکی ممکن است خود عاملی برای خشکی واژن باشند، اما کم شدن رطوبت واژن نمی‌تواند منجر به بروز بیماری خاصی شود.
عوارض و مشکلات ناشی از خشکی در واژن
برطرف کردن خشکی در واژن در صورت ابتلا به آن باید در دستور کار قرار گیرد. در غیر این صورت، ممکن است شما را با عوارض ناخوشایندی مواجه کند. برای مثال، احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی و باکتریایی واژن را افزایش می‌دهد یا احساس درد حین رابطۀ جنسی را به دنبال داشته باشد. احساسی که می‌تواند کیفیت رابطه را تحت تأثیر منفی قرار دهد.
این حالت به مرور ممکن است سرد مزاجی شما و شریک جنسیتان را به دنبال داشته و اعتماد به نفس شما را کاهش دهد. خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری و حتی ایجاد زخم یا ترک در دیوارۀ رحم، از دیگر عوارض چنین مشکلی محسوب می‌شوند.
توصیه‌ها و نکات مهم
اگر شما هم به خشکی در واژن مبتلا هستید، توجه به توصیه‌های زیر ضروری است:
- خود درمانی نکنید: قبل از استفاده از هرگونه محصول یا درمان، با پزشک خود مشورت کنید.
- به بهداشت فردی توجه کنید: استفاده از صابون‌های ملایم و شستشوی روزانۀ ناحیۀ تناسلی با آب ولرم اهمیت دارد.
- از لباس زیر نخی استفاده کنید: لباس زیر نخی به پوست اجازه تنفس می‌دهد و از تحریک آن جلوگیری می‌کند.
- از مواد تحریک کننده اجتناب کنید: از استفاده از شوینده‌های قوی، دوش‌های واژینال و اسپری‌های معطر در ناحیۀ تناسلی خودداری کنید.
توجه: این اطلاعات صرفاً جهت آگاهی عمومی است و جایگزین مشاورۀ پزشکی نیست. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
خشکی واژن: نگرانی شایع اما قابل حل
- خشکی در ناحیۀ واژن، مشکلی شایع است که می‌تواند زندگی زناشویی و روزمرۀ شما را تحت تأثیر قرار دهد.
- این مشکل در هر سنی می‌تواند رخ دهد، اما در دوران یائسگی شایع‌تر است. از علائم این مشکل می‌توان به خارش، سوزش، درد هنگام رابطه جنسی و ترشحات کم اشاره کرد.
- درمان‌های مختلفی از جمله هورمون تراپی، ژل‌های مرطوب کننده و داروهای ضد افسردگی برای خشکی واژن وجود دارند. اگرچه بهترین روش درمان خشکی واژن به سن، سابقۀ پزشکی و علائم شما بستگی دارد.
- شما نیز می‌توانید تجربۀ خود را از خشکی واژن، مشکلات بعد از آن و راه‌های درمانی مؤثر که در پیش گرفته‌اید با ما و سایر خوانندگان هرلایف به اشتراک بگذارید. همچنین این امکان برای شما فراهم است تا با نصب اپلیکیشن هرلایف، پاسخ تمام سؤالات خود را در زمینۀ مشکلات زنان دریافت کنید.
پرسش‌های پرتکرار
خشکی در واژن وضعیتی است که در آن واژن به اندازۀ کافی رطوبت طبیعی تولید نمی‌کند. این امر می‌تواند باعث خارش، سوزش، درد هنگام رابطۀ جنسی و ترشحات کم شود.
موارد زیادی هستند که می‌توانند این حالت را به دنبال داشته باشند. از جملۀ این موارد می‌توانیم به تغییرات هورمونی، ابتلا به برخی از بیماری‌ها مثل دیابت، مصرف برخی از داروها مثل داروهای ضد افسردگی، استرس و حتی مصرف دخانیات اشاره کنیم.
تمامی زنان در معرض ابتلا به چنین مشکلی هستند؛ اگرچه این حالت در زنان یائسه شیوع بیشتری دارد.
منابع:
