ایدز نوعی بیماری عفونی است که از طریق انتقال ویروس اچ ای وی خانم‌ها یا آقایان را مبتلا می‌کند. راه‌های انتقال ایدز عموماً رابطۀ جنسی، انتقال خون از فرد آلوده به سالم، سرنگ آلوده یا انتقال از مادر به جنین و یا نوزاد هستند. با این حال در صورت توجه به نکات مختلف می‌توان احتمال سرایت ویروس را کاهش داد.
ویروس HIV از طریق تماس‌هایی مانند بغل کردن، دست دادن، به اشتراک گذاری غذا، استفاده از توالت مشابه یا نیش پشه منتقل نمی‌شود. انتقال ویروس اچ آی وی با قرار گرفتن در معرض مستقیم مایعات خاص بدن مانند خون، مایع منی، مایعات واژن، مایعات رکتوم یا شیر مادر اتفاق می‌افتد. در ادامه همراه ما باشید تا دربارۀ راه‌های شیوع بیماری ایدز بیشتر اطلاع کسب کنید.
در حال حاضر رابطۀ جنسی محافظت نشده و به اشتراک گذاشتن وسایل تزریق مواد مخدر دو راه اصلی انتقال ایدز هستند. اگر افراد مبتلا به ایدز داروهای مناسب دریافت کنند، میزان بار ویروس در بدن آنها کاهش یافته و انتقال دهندۀ بیماری نیز نخواهند بود.
راه‌های انتقال ایدز
هنگامی که صحبت از بیماری عفونی ایدز صحبت می‌شود، نگرانی دربارۀ راه‌هایی است که باعث سرایت ویروس اچ آی وی به افراد سالم می‌شوند. در ادامه توضیح می‌دهیم که راه‌های انتقال ایدز کدام هستند.
رابطۀ جنسی
رابطۀ جنسی شامل روش‌های واژینال، دهانی و مقعدی می‌شود. بسیاری از زوجینی که یکی از آنها ایدز دارد، نگران راه های انتقال hpv هستند. در حقیقت ویروس از طریق پوشش داخلی واژن وارد بدن خانم می‌شود. به خصوص اگر رابطۀ جنسی محافظت نشده باشد.
رابطۀ آنال یا مقعدی بیشتر از سایر روش‌های رابطۀ جنسی باعث انتقال ایدز می‌شود. زیرا رکتوم در مقابل فشار آسیب پذیرتر است و اگر زخم‌های حتی ریز داشته باشد، احتمال انتقال اچ آی وی را از مایع منی افزایش می‌دهد. برعکس آن هم امکان دارد. تماس آلت تناسلی به رکتوم دارای زخم باعث انتقال ویروس از خون به بدن مرد می‌شود. اگر رابطۀ دهانی برقرار شود و دهان و یا لثه زخم بوده باشند، احتمال انتقال بیماری عفونی ایدز وجود خواهد داشت.
خون
سرایت ویروس HIV از طریق انتقال خون زمانی رخ می‌دهد که خون یک فرد HIV مثبت وارد جریان خون فردی سالم می‌شود. در گذشته، ویروس اچ آی وی از طریق انتقال خون یا محصولات خونی آلوده منتقل می‌شد. با این حال، غربالگری دقیق و آزمایش اهدای خون در اکثر کشورها این شکل از انتقال را بسیار حذف کرده است.
اشتراک سوزن یا سرنگ
اشتراک سوزن و سرنگ یکی از رایج‌ترین روش‌های انتقال HIV، به ویژه در میان افرادی است که مواد مخدر تزریق می‌کنند. سوزن‌های مشترک، سرنگ‌ها یا سایر تجهیزات می‌توانند اثری از خون آلوده را حفظ کنند. سپس با تزریق مواد به افرادی منتقل می‌شود که از همان سری سرنگ استفاده می‌کنند.
مادر به نوزاد
اگر مادر باردار همسری مبتلا به ایدز داشته و یا خود به این بیماری مبتلا باشد، ممکن است ویروس HIV به جنین منتقل شود. در ضمن، مادر باردار مبتلا به ایدز هنگام زایمان و همچنین در زمان شیردهی احتمال انتقال ویروس به جنین را دارد. البته ایدز در زنان باردار تحت نظر پزشک زنان و همچنین متخصص عفونی قابل درمان است. پیگیری روند درمان، میزان انتقال ویروس را به حد چشمگیری کاهش می‌دهد.
تاتو و سوراخ کردن
روش دیگری که باعث شیوع بیماری ایدز در میان زنان و مردان می‌شود، خالکوبی و سوراخ کردن یا همان پیرسینگ است. اگر ابزاری که برای انجام این امور زیبایی استفاده می‌شود، به خوبی استریل نشده باشد، به راحتی عوامل عفونت زا از جمله اچ آی وی را به بدن وارد می‌کند. البته ویروس ایدز در هوای آزاد به سرعت از بین می‌رود
راه‌های نادر انتقال ویروس اچ آی وی
علاوه بر مواردی که پیش از این اشاره کردیم، روش‌های دیگری وجود دارند که در موارد کمی ممکن است باعث انتقال ایدز به افراد سالم شوند. برای مثال خدمات ناخن کاری و آرایشگاه و دندانپزشکی و محیط کار را می‌توانیم نام ببریم.
وسایل آلوده
استفاده از وسایل آلوده در کارهای زیبایی و درمانی از راه‌هایی هستند که در موارد نادر باعث انتقال ویروس اچ آی وی به افراد سالم می‌شوند. این روش‌ها شامل سوزن و سرنگ، لوازم جراحی، تجهیزات دندانپزشکی، لوازم اصلاح، لوازم مانیکور و پدیکور و تجهیزات سوراخ کردن Piercing هستند.
محیط کار
افرادی که در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و مراکز انتقال خون کار می‌کنند، اگر در کار دقت عمل و بهداشت را رعایت نکنند، ممکن است به بیماری‌های عفونی از جمله ایدز مبتلا شوند. برای مثال اگر سرنگی که سوزن آن در بدن فرد دارای ایدز وارد شده، به دست یا قسمت دیگری از بدن کارکنان فعال در این مراکز درمانی شود، بیماری را منتقل می‌کند.
تتو و پیرسینگ
افرادی که به تتو و پیرسینگ علاقه دارند، باید توجه داشته باشند که اگر محیط انتخابی آنها فاقد بهداشت لازم باشد، باعث انتقال ویروس اچ آی وی می‌شود.
مواد غذایی
مواد غذایی باعث انتقال بیماری ایدز نمی‌شوند، حتی اگر این مواد غذایی فرآوری شده باشند. اما اگر مواد غذایی به آب دهان فرد بیمار آغشته شده باشند، احتمال انتقال اچ آی وی وجود دارد که البته بسیار نادر است.
تف کردن و گاز گرفتن
اگر آب دهان فرد آلوده در محل زخم روی بدن فردی سالم پاشیده شود، به احتمال بسیار کم ممکن است که ویروس HIV منتقل شود. گاز گرفتن هم در صورتی موجب سرایت ایدز می‌شود که با زخم کردن بخشی از پوست و انتقال از طریق محل زخم همراه شود.
ناخن کاری و خدمات آرایشی
لوازم آرایشگاه اگر آلوده به ویروس HIV باشند و باعث زخم کردن بدن فرد شوند یا با زخم بدن تماس پیدا کنند، می‌توانند ویروس را به بدن سالم منتقل کنند.
خدمات دندانپزشکی
آلودگی لوازم دندانپزشکی نیز مانند لوازم آرایشگاه به احتمال بسیار کم می‌توانند باعث انتقال آلودگی و ابتلای افراد سالم به بیماری ایدز شوند.
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان خون و سرطان
درصد احتمال راه های مختلف انتقال ایدز
احتمال انتقال HIV با توجه به نوع قرار گرفتن در معرض ویروس به طور قابل توجهی متفاوت است. در ادامه با توجه به سایت مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در آمریکا CDC توضیح می‌دهیم که درصد انتقال ایدز از راه های مختلف چقدر است.
| راه انتقال ایدز | در هر 10.000 نفر درصد (%) |
|---|---|
| رابطۀ جنسی مقعدی | 0.11 تا 1.38 |
| رابطۀ جنسی واژینال | 0.04 تا 0.08 |
| مقاربت جنسی دهانی | 0.005 |
| سرنگ و سوزن | 0.11 تا 0.63 |
| مادر به جنین | 15 تا 45 |
| مادر به نوزاد | 10 تا 15 |
| سایر روش‌ها | بسیار بسیار ناچیز |
چند نکتۀ مهم
- شیوه شیوع ایدز از طریق انتقال خون امروزه دیگر ممکن نیست.
- جنین در صورتی به ایدز مبتلا می‌شود که مادر باردار درمان نشود.
- نوزاد در صورت عدم درمان مادر باردار مبتلا خواهد شد و غالباً هنگام زایمان واژینال مبتلا می‌شود.
چگونه از انتقال ویروس ایدز جلوگیری کنیم؟
برای اینکه میزان شیوع بیماری ایدز را کاهش دهید، باید راهکارهایی را به کار ببندید که از سرایت ویروس اچ آی وی به افراد سالم جلوگیری می‌کنند. این راهکارها عبارتند از:
مقاربت جنسی ایمن و محافظت شده
- استفاده از کاندوم: به طور مداوم از کاندوم لاتکس یا پلی اورتان در طول رابطه جنسی واژینال، مقعد یا دهانی استفاده کنید.
- شرکای محدود: کاهش تعداد شرکای جنسی، خطر قرار گرفتن در معرض را کاهش می‌دهد.
- انجام چکاپ منظم: دانستن وضعیت HIV شما و شریک زندگی‌تان ضروری است.
- پیشگیری از قرار گرفتن در معرض PrEP ویروس ایدز: مصرف داروهای روزانه مانند Truvada یا Descovy می‌تواند خطر ابتلا به HIV را بیش از 90 درصد کاهش دهد.
استفاده نکردن از سرنگ استفاده شده
استفاده از تجهیزات استریل را فراموش نکنید. همیشه از سوزن‌های جدید و استریل برای استفاده از مواد مخدر، خالکوبی یا پیرسینگ استفاده شود.
عدم انتقال از مادر به نوزاد
- درمان ضد رتروویروسی ART: زنان باردار مبتلا به ایدز باید ART را برای سرکوب ویروس و جلوگیری از انتقال آن به کودک خود استفاده کنند.
- روش‌های زایمان ایمن: در صورت تأیید پزشک، روش سزارین را برای تولد فرزند خود انتخاب کنید.
- اجتناب از تغذیه با شیر مادر: از روش‌های مناسب و بی خطر تغذیه کردن فرزند استفاده کنید. ترجیجاً از شیردهی اجتناب کنید.
پیشگیری پس از قرار گرفتن در معرض PEP ویروس اچ آی وی
اگر فکر می‌کنید که در معرض HIV قرار گرفته‌اید، داروهای PEP را تحت نظر پزشک ظرف 72 ساعت شروع کنید تا خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید.
چکاپ منظم و درمان مراحل اولیه
- آزمایش روتین: تشخیص زودهنگام HIV امکان درمان به موقع را فراهم می‌کند و خطر انتقال را کاهش می‌دهد.
- انجام درمان از همان مراحل اولیه: افراد مبتلا به ایدز که درمان ART را انجام می‌دهند، میزان ویروس کمتری را در جریان خون خواهند داشت. در نتیجه انتقال آن به طرق مختلف کاهش می‌یابد و خود فرد هم سلامت خود را حفظ خواهد کرد
افزایش آگاهی
- خود و دیگران را در مورد روش های انتقال و پیشگیری از HIV آموزش دهید.
- سعی کنید با افزایش آگاهی خود و دیگران، قضاوت‌های اشتباه و منفی دربارۀ بیماری ایدز و سبک زندگی را کاهش دهید.
نکات مهم دربارۀ انتقال ایدز
- روابط جنسی ناایمن، داشتن شرکای جنسی متعدد، تزریق با سرنگ و سوزن آلوده، انتقال از مادر به جنین یا نوزاد و همچنین انتقال خون آلوده می‌توانند ویروس اچ آی وی را به افراد سالم منتقل کنند.
- شما برای پیشگیری از ابتلا به ایدز باید روابط جنسی محافظت شده داشته باشید، مکان‌های درمانی مناسبی را برای انجام کارهای درمانی انتخاب کنید و در صورت بارداری تحت نظر پزشک زنان و عفونی باشید.
- افزایش آگاهی و اطلاعات به پیشگیری از بیماری و درمان به موقع کمک می‌کند. اگرچه انجام چکاپ منظم را نباید برای کاهش شیوع ایدز نادیده گرفت.
- شما برای کسب اطلاعت بیشتر می‌توانید از قابلیت‌های مختلف اپلیکیشن هرلایف استفاده کنید. در ضمن خرید لوازم بهداشتی و درمانی از طریق فروشگاه اینترنتی هرلایف امکان پذیر است.
پرسش‌های پرتکرار
رابطۀ جنسی محافظت نشده، سرنگ آلوده، مادر به جنین و موارد کمی مانند پیرسینگ، تتو و خدمات دندانپزشکی یا آرایشگاه باعث انتقال اچ آی وی می‌شوند.
اگر مقداری از خون آلوده به ویروس اچ آی وی در سرنگ باقی بماند، همراه مواد داخل آن به بدن فرد سالم تزریق شده و ویروس منتقل می‌شود.
اگر محل زخم فرد سالم با خون آلوده به اچ آی وی تماس داشته باشد، احتمال انتقال این بیماری وجود دارد.
منابع:
