در محیط واژن، انواع مختلفی از باکتری‌های طبیعی بدن وجود دارند. این میکروارگانیسم‌ها تا حد زیادی مفید هستند و به جلوگیری از تکثیر میکروب‌های بیماری زا کمک می‌کنند. تعادل محیط واژن، ارتباط نزدیکی با (pH) آن دارد. (pH) واژن اسیدی یا قلیایی بودن محیط این بخش از بدن زنان را تعیین می‌کند.
هنگامی که اختلالاتی در محیط واژن و (pH) به وجود می‌آید، علائمی مانند خارش، ترشح شدید یا حتی بوهای غیر معمول ایجاد می‌شوند. (pH) با عدد مشخص می‌شود و برای محیط واژن باید حدود ۴.۵ باشد. در ادامه، به تمام سوالاتتان درباره این موضوع پاسخ می‌دهیم.
(pH) طبیعی واژن چیست؟
از نظر شیمیایی، هر ماده در مقیاس (pH) بین اسیدی و بازی (قلیایی) قرار می‌گیرد. قسمت‌های مختلف بدن شما از جمله واژن، تعادل (pH) خاص خود را دارند. سطح متعادل (pH) واژن برای پیشگیری از عفونت، بارداری سالم و تغییرات هورمونی مهم است. مقیاس (pH) اسیدیته یک ماده را اندازه گیری می‌کند. این مقیاس از ۰ تا ۱۴ متغیر است:
- ۰ اسیدی‌ترین.
- ۷ خنثی.
- ۱۴ قلیایی‌ترین.
به عنوان مثال، اسید باتری دارای (pH) معادل صفر، آب دارای (pH) برابر ۷ و این مقدار برای محلول‌های لوله‌بازکن برابر ۱۴ اعلام می‌شود. تعادل (pH) قسمت‌های مختلف بدن برای هضم، مبارزه با عفونت و سایر عملکردها مهم است. مثلاً معده شما اسیدی دارد که به تجزیه غذا و از بین بردن باکتری‌های مضر کمک می‌کند. سایر قسمت‌های بدن کمتر از این ناحیه اسیدی هستند.
قلیایی و اسیدی بودن واژن چه عوارضی دارد؟
(pH) واژن در حفظ سلامت محیط واژن بسیار مهم است. این محیط باید به طور طبیعی، اسیدی باشد تا از بدن در مقابل عفونت‌ها مراقبت کند. تغییر در (pH) واژن (اسیدی‌تر یا قلیایی‌تر شدن) می‌تواند منجر به بروز مشکلات و چالش‌های مختلفی شود.
عوارض قلیایی شدن واژن
اگر محیط و بستر واژن قلیایی شود، خطر عفونت در این ناحیه بالاتر می‌رود. در نتیجه، امکان رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها افزایش پیدا می‌کند. نتیجه قلیایی شدن واژن، بروز عوارض زیر است:
- تحریک و خارش واژن.
- ایجاد بوی بد در واژن.
- افزایش خطر عفونت.
- مشکلات باروری.
عوارض اسیدی شدن بیش از حد واژن
اگر محیط واژن بیشتر از حد اسیدی شود، نتایج ناخوشایندی به شکل زیر بعید نخواهد بود:
- خشکی واژن.
- تحریک و سوزش.
- افزایش خطر عفونت.
یادتان باشد که اگرچه محیط اسیدی تا حدودی از عفونت جلوگیری می‌کند، اما اسیدیته بیش از حد هم باعث اختلال در تعادل فلور طبیعی واژن می‌شود و باز هم احتمال دچار شدن به عفونت‌ها را بالا می‌برد.
علائم (pH) نامتعادل واژن
سطح نامتعادل (pH) واژن می‌تواند با عفونت‌های باکتریایی و سایر مشکلات سلامتی همراه باشد. گاهی اوقات، به هم خوردن تعادل با هیچ علامتی همراه نیست و در بعضی مواقع هم تغییراتی رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- بوی قوی و ماهی مانند واژن.
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن.
- خارش، تورم و سوزش در اطراف واژن.
- ترشحات خاکستری، سبز یا کف آلود واژن
- احساس درد یا سوزش در واژن در حین رابطه جنسی.
این‌ها علائم عفونت‌های رایج مانند واژینوز باکتریایی، تریکومونیازیس یا عفونت‌های مخمری هستند.
علائم واژن اسیدی
علائم واژن اسیدی شبیه به نشانه اختلالات متنوع دیگری است که در ناحیه واژن رخ می‌دهد. برای مثال، بعد از اسیدی شدن محیط واژن، شاهد علامت‌های زیر خواهید بود:
- ترشحات غیر طبیعی.
- افزایش حجم ترشحات.
- ترشحات کف آلود یا آبکی.
- بوی بد و نامطبوع ترشحات.
خارش و سوزش در کنار قرمزی و تورم یا حتی درد و التهاب هم از نشانه‌های تغییر (pH) واژن و اسیدی شدن آن هستند.
علائم واژن قلیایی
در زمان بروز قلیایی شدن محیط واژن هم تقریباً علائمی مشابه اسیدی شدن رخ می‌دهند. در واقع، به هم خوردن تعادل محیط، معمولاً خود را به شکل‌های مشابهی نشان می‌دهد و حتی شاید علامتی هم به وجود نیاورد. در واژنی با محیطی بیش از حد قلیایی، باید منتظر بروز علامت‌های زیر باشید:
- تغییر رنگ ترشحات از سفید شیری به زرد، سبز یا خاکستری.
- افزایش حجم ترشحات و بوی نامطبوع آن‌ها.
- ترشحات کف آلود یا آبکی.
خارش و سوزش، قرمزی و التهاب لبه‌های واژن هم دور از انتظار نیست.
دلایل (pH) نامتعادل واژن چیست؟
سطح (pH) واژن وابسته به عوامل مختلفی است و می‌تواند بر اساس شرایط سلامتی، شیوه زندگی و سایر عوامل تغییر کند. چرخه قاعدگی و عواملی مانند یائسگی و بارداری هم روی سطح آن اثرگذارند. از دلایل تغییرات (pH) باید به موارد زیر اشاره کنیم.
داروها
برخی داروهای آنتی‌بیوتیک می‌توانند (pH) واژن را افزایش دهند، چون تمام باکتری‌ها را، (چه خوب و چه بد)، از بین می‌برند. قرص‌های ضدبارداری هم چنین اثراتی دارند. البته تغییر (pH) در اثر استفاده از این داروها، برای همه رخ نمی‌دهد. با این حال، برخی از زنان با مصرف داروهای ضدبارداری دچار عفونت ناشی از تغییرات (pH) می‌شوند.
دوش واژینال
دوش واژینال روشی برای تمیز کردن داخل واژن است. این روش با شستن قسمت بیرونی واژن با آب و صابون متفاوت است. دوش واژینال معمولاً شامل ریختن محلولی آماده با عنوان دوش واژینال به داخل واژن است که با یک لوله یا ابزار انجام می‌شود. چنین فرآیندی می‌تواند (pH) واژن را افزایش دهد.
روان‌کننده‌های واژن
روان‌کننده‌ها خشکی ناحیه واژن را در حین رابطه جنسی کاهش می‌دهند. برخی از محصولات روان‌کننده دارای (pH) بالاتر از ۴.۵ هستند. این سطح (pH) باکتری‌های سالم را از بین می‌برد و منجر به عفونت می‌شود.
راه‌های تنظیم (pH) واژن چیست؟
برای تنظیم سطح متعادل (pH) نیازی به اقدامات سخت و پیچیده نیست. برای اینکه وضعیت محیط واژن دوباره طبیعی شود، به روش‌های ساده زیر دقت کنید:
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. مانند واژن، آلت تناسلی مردان هم باکتری‌های خاص خود را دارد. در صورت تماس این باکتری‌ها با محیط واژن، رابطه جنسی محافظت نشده می‌تواند منجر به عفونت می‌شود.
- از دوش واژینال خودداری کنید. به جای آن، ناحیه اطراف واژن خود را با آب و صابون ملایم بشویید.
- رژیم غذایی خود را تغییر دهید. بسیاری از انواع ماست‌ها سرشار از همان باکتری‌هایی هستند که در واژن شما زندگی می‌کنند. اجتناب از مصرف غذاهای شیرین و فرآوری شده مانند نان سفید و برنج هم به پیشگیری از عفونت‌های قارچی کمک می‌کند.
- لباس مناسب بپوشید. لباس‌های تنگ می‌توانند جریان هوا به واژن را کاهش داده و منجر به واژینیت شوند. لباس زیر نخی، شلوارهای گشادتر بپوشید.
تست (pH) واژن
برای بررسی سطح (pH) می‌توانید از کیت‌های آماده‌ای استفاده کنید که در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند. این کیت‌ها همراه با کاغذ مخصوصی هستند که مدت کوتاهی در واژن قرار می‌گیرند و نمودار روی آن را رنگ می‌کنند. به عبارت دقیق‌تر، رنگ کاغذ بر اساس (pH) واژن تغییر می‌کند. با این آزمایش، مشخص نمی‌شود که عفونت خاصی دارید یا خیر، در واقع، حتی اگر عفونت نداشته باشید هم گاهی (pH) از سطح طبیعی خارج می‌شود. پس نباید به نتیجه این تست به تنهایی اکتفا کنید و برای بررسی وضعیت عدم تعادل (pH) واژن، موضوع را با مراجعه به پزشک زنان پیگیری کنید.
راه‌های حفظ تعادل (pH) واژن چیست؟
برای اینکه (pH) واژن خود را متعادل نگه دارید، بهتر است که حواستان به رعایت نکاتی ساده مانند موارد زیر باشد:
- نوشیدن آب کافی.
- کاهش مصرف موادی حاوی قند بالا.
- رعایت بهداشت مناسب.
- شستشوی ملایم بدون استفاده از شوینده‌های عطری و شیمیایی.
- تمیز کردن خود از جلو به عقب و پرهیز از انتقال باکتری‌های مقعد به سمت واژن.
- مصرف پروبیوتیک‌ها، مانند ماست، کفیر و برخی سبزیجات تخمیری برای حفظ تعادل باکتری‌های مفید در واژن .
درمان به موقع عفونت‌های واژنی هم به حفظ محیطی طبیعی در آن، کمک شایانی می‌کند.
(pH) واژن در بارداری
(pH) واژن در دوران بارداری تغییر می‌کند و این موضوع ناشی از نوسانات هورمونی و تغییر وضعیت بدن در دوره حاملگی است. (pH) در این دوران بیشتر می‌شود و به سمت قلیایی شدن می‌رود. از جمله دلایل تغییرات سطح آن باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- عفونت‌ها.
- تغییرات هورمونی.
- افزایش ترشحات واژن.
حفظ تعادل (pH) واژن در دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد، این تغییرات ناگهانی می‌توانند باعث بروز خطرات دیگری شوند که عوارضی مانند خطر زایمان زودرس را به همراه دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم غیر عادی که ناشی از تغییر (pH) واژن است، احساس می‌کنید، بهتر است که با پزشک خود در ارتباط باشید. پیش‌تر، درباره علائم غیرعادی واژن در صورت اسیدی یا قلیایی‌شدن گفتیم. یادتان باشد که تغییر (pH) واژن می‌تواند نشانه‌ای از بروز مشکلی اساسی در دستگاه تناسلی باشد. بعضی از تغییرات طبیعی‌اند، اما موارد زیر را جدی بگیرید:
- تغییر رنگ یا بوی ترشحات واژینال.
- خارش، سوزش یا درد در ناحیه واژن.
- تورم یا قرمزی اطراف واژن.
- درد هنگام رابطه جنسی.
- تب و لرز.
سلامت واژن در گروی عوامل مختلف از جمله (pH) است
- برای تنظیم (pH) واژن به رژیم غذایی سالم دقت داشته باشید.
- بهداشت ناحیه تناسلی را رعایت کنید، اما زیاده روی نکنید و از محصولات شیمیایی برهم زننده تعادل (pH) واژن، استفاده نکنید.
- حواستان به تغییرات وضعیت واژن باشد و اگر ترشح و بویی غیرعادی احساس می‌کنید، مشکل را پشت گوش نیندازید و آن را جدی بگیرید.
- از اپلیکیشن هرلایف برای پیگیری چرخه پریود خود استفاده کنید تا یادتان باشد که در هر زمان از ماه، در کدام نقطه از این سیکل هستید. گاهی تغییرات واژن در نتیجه قرار گرفتن در نقاطی از سیکل، مانند نزدیکی به خونریزی یا تخمک‌گذاری است.
پاسخ به سؤالات رایج کاربران
(pH) طبیعی واژن بین ۳.۸ تا ۴.۵ و کمی اسیدی است. این اسیدی بودن به حفظ محیط واژن برای جلوگیری از عوامل عفونت‌زا ضرورت دارد.
پای عوامل مختلفی از جمله عفونت، اختلالات هورمونی، استفاده از محصولات شیمیایی عطری بهداشتی و ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت به میان است.
منابع:
