واژن هر خانمی (حتی واژن سالم)، بوی منحصر به فردی دارد. این بو تحت تأثیر عواملی مانند چرخۀ قاعدگی، رابطۀ جنسی، بارداری و حتی تغذیه تغییر می‌کند. بوی واژن در طول روز و در طول چرخۀ قاعدگی نوسان دارد و بلافاصله پس از رابطۀ جنسی ممکن است بیشتر قابل توجه باشد. در این مقاله از مجله سلامت هرلایف به بررسی علت بوی بد واژن و راهکار های موثر از بین بردن بوی واژن می‌پردازیم.
با وجود اینکه بوی واژن طبیعی است، بوی بد واژن، یعنی بوی قوی و نامطبوع همراه با ترشح غیرعادی می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل سلامتی مانند واژینوز باکتریایی، تریکومونیازیس، عفونت قارچی واژن و حتی اختلالات هورمونی باشد.
منظور از بوی بد واژن چیست؟
همانطور که پیش تر اشاره کردیم همۀ زنان واژنی با بوی خاص خودشان دارند. در واقع این بو چیزی شبیه به اثر انگشت است و می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اما بوی واژن تحت تأثیر عوامل مختلفی مثل چرخۀ قاعدگی، فعالیت‌های روزمره، رژیم غذایی و حتی سلامت کلی بدن تغییر می‌کند. برای مثال در طول دورۀ قاعدگی، تغییرات هورمونی باعث تغییر بوی ترشحات واژن می‌شوند.
همچنین فعالیت‌های روزانه مثل ورزش کردن، رابطۀ جنسی و عرق کردن می‌توانند بر بوی ناخیۀ واژن تأثیر بگذارند. علاوه بر این موارد، برخی مشکلات سلامتی مثل عفونت‌های واژینال ممکن است باعث تغییر بوی اندام واژن شوند.
آیا بوی بد واژن طبیعی است؟
بوی واژن معمولاً طبیعی است، اما اگر بویی که حس می‌کنید برای شما ناآشنا و ناخوشایند است و همراه با علائمی مثل ترشحات غیرعادی، خارش و سوزش باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. بوی بد واژن، به خصوص اگر بوی ماهی بدهد و چندین روز ادامه داشته باشد، ممکن است نشانۀ عفونت باشد. در کل برخی از شایع‌ترین علل بوی بد واژن در ۳ دستۀ عفونت‌های واژینال، عوامل بهداشتی و بیماری‌های زمینه‌ای قرار می‌گیرند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- واژینوز باکتریایی یک عفونت رایج است که به دلیل رشد بیش از حد باکتری‌های خاص در واژن ایجاد می‌شود.
- تریکومونیازیس یک عفونت منتقله از راه جنسی است که اغلب با ترشحات کف آلود و بوی ماهی همراه است.
- عدم شستشوی منظم یا استفاده از محصولات بهداشتی نامناسب می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع شود.
- فراموش کردن خارج کردن تامپون می‌تواند منجر به رشد باکتری‌ها و ایجاد بوی نامطبوع شود.
- در موارد نادر، بوی نامطبوع واژن می‌تواند نشانه‌ای از سرطان دهانۀ رحم، واژن یا فیستول رکتوواژینال باشد. فیستول رکتوواژینال باعث می‌شود گاز یا مدفوع به داخل واژن نشت کند.
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
علائم و نشانه‌های بوی بد واژن
واژن در شرایط عادی، بوی خاصی دارد که ممکن است گاهی تغییر کند. این تغییرات معمولاً موقتی هستند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند. اما اگر بوی واژن همراه با علائم دیگری مثل خارش واژن، سوزش واژن یا ترشح باشد، ممکن است نشانۀ یک مشکل باشد. در این صورت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
علت بوی بد واژن در پریودی
یکی از دلایل بوی بد واژن در دوران پریود، استفادۀ طولانی مدت از محصولات قاعدگی همچون تامپون و نوار بهداشتی است. از طرفی، خون پریود مدت بیشتری (نسبت به خونریزی در هر جای دیگری از بدن) در رحم باقی می‌ماند و در معرض باکتری‌های معمول واژن قرار می‌گیرد که در نهایت باعث ایجاد بوی ناخوشایند موقتی می‌شود. در این شرایط رعایت بهداشت به رفع سریع‌تر بو کمک می‌کند. اما اگر بو بعد از خونریزی قاعدگی نیز ادامه دار و همراه با علائم خطر باشد، باید تحت بررسی پزشکی قرار گیرد.
علت بوی بد واژن بعد از رابطه
بوی واژن بعد از رابطۀ جنسی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و در بسیاری از موارد خصوصاً در شرایط موقتی بودن، کاملاً طبیعی است. اما در برخی موارد نیز ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل باشد. برای مثال تغییر pH واژن یکی از دلایل آن است. به زبان ساده، مایع منی دارای (pH) قلیایی است که می‌تواند pH طبیعی واژن را تغییر دهد و باعث ایجاد بوی موقت شود.
از طرف دیگر، اگر مایع منی به طور کامل از واژن خارج نشود، ممکن است باعث ایجاد بوی نامطبوع شود. همچنین فعالیت جنسی می‌تواند باعث عرق کردن در ناحیۀ تناسلی شود که در ترکیب با باکتری‌های طبیعی پوست، بوی نامطبوعی ایجاد کند. البته تمامی این موارد در شرایطی عادی هستند که با علائم ناخوشایند دیگری همراه نباشند.
چگونه بوی بد واژن را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص بوی بد واژن پزشک ممکن است نمونۀ کوچکی از ترشحات واژن شما را برای بررسی به آزمایشگاه بفرستد. یکی از شایع‌ترین علل بوی بد واژن، افزایش باکتری‌هایی به نام گاردنلا واژینالیس (Gardnerella vaginalis) است که باعث بویی شبیه به ماهی می‌شود. همچنین پزشک از شما درباره علائمی مانند مدت زمان وجود بو، شدت آن، وجود ترشحات، خارش، سوزش و هرگونه تغییر در فعالیت جنسی سؤال خواهد کرد.
بررسی وضعیت کلی سلامت دستگاه تناسلی و اندازه گیری pH واژن از دیگر کارهایی است که پزشک ممکن است برای تشخیص عفونت واژینال و بوی بد واژن انجام دهد. با انجام این آزمایشات، پزشک می‌تواند علت دقیق بوی بد واژن شما را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.
بوهای مختلف واژن
بوی واژن اغلب طبیعی است و می‌تواند به دلایل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، رژیم غذایی و فعالیت باکتری‌های مفید ایجاد شود. در ادامه انواع بوی واژن طبیعی و غیر طبیعی را بررسی می‌کنیم:
بوی واژن طبیعی
بوی طبیعی واژن ممکن است به اشکال مختلف همچون ترش، تند یا تخمیر شده، شیرین، تلخ، فلزی، آمونیاکی و شبیه به بوی بدن یا بوی عرق توصیف شود. از علل بروز یا تغییر بوی طبیعی واژن می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
- تغییرات هورمونی
- رژیم غذایی
- استرس
بوی واژن غیر طبیعی
بوی غیر طبیعی واژن همچون بوی ماهی، ممکن است نشانۀ عفونت، بیماری‌های زمینه‌ای یا باقی ماندن تامپون همراه با علائمی همچون ترشحات غیر طبیعی واژن، خارش و سوزش باشد. از علل بروز این بو می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- واژینوز باکتریایی
- تریکومونیازیس
- بیماری‌های زمینه‌ای (مانند فیستول، سرطان)
- باقی ماندن تامپون در واژن
درمان بوی بد واژن
بوی بد واژن در اغلب موارد (حدود یک سوم) به صورت خود به خودی از بین می‌رود. اما اگر این بو با علائم دیگری نیز همراه باشد، نیاز به بررسی پزشکی دارد. روش‌های درمان بوی بد واژن را در قالب جدول زیر بررسی می‌کنیم.
| روش درمان | توضیحات | مزایا | معایب |
| قرص برای بوی بد واژن | تجویز دارو توسط پزشک بر اساس علت اصلی بوی بد واژن که معمولاً شامل آنتی‌بیوتیک‌هایی همچون کلیندامایسین، مترونیدازول و تینیدازول برای عفونت‌های باکتریایی و ضد قارچ‌ها برای عفونت‌های قارچی هستند. | درمان قطعی و سریع عفونت‌ها | نیاز به تجویز پزشک، ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. |
درمان خانگی بوی بد واژن | شامل استفاده از روش‌های طبیعی برای کاهش یا از بین بردن بوی واژن است. پروبیوتیک‌ها، ماست، جوش شیرین، روغن درخت چای از جملۀ این درمان‌های خانگی هستند. | طبیعی و در دسترس بودن، کاهش هزینه | عموماً درمان کمکی است. برای عفونت مؤثر نیستند و ممکن است برای همۀ افراد تأثیرگذار نباشند، نیاز به زمان بیشتری برای نتیجه گیری دارند. |
| درمان بهداشتی مراقبتی | این درمان‌ها شامل شستشوی منظم واژن، پوشیدن لباس زیر گشاد و نخی، حفظ وزن سالم، عوض کردن مداوم تامپون، نوار بهداشتی یا کاپ قاعدگی می‌شود. | پیشگیری از بروز مجدد عفونت، بهبود سلامت کلی | نیاز به تداوم و رعایت مداوم دارند. |
توضیحات بیشتر در مورد هر روش را در ادامه بررسی می‌کنیم:
- درمان دارویی بوی بد واژن: پزشک با توجه به نوع عفونت، داروهای مناسب را تجویز می‌کند. خوددرمانی با داروهای بدون نسخه توصیه نمی‌شود.
- درمان خانگی بوی بد واژن: روش‌های خانگی می‌توانند به عنوان مکمل درمان دارویی یا برای پیشگیری استفاده شوند. اما قبل از استفاده از هر روش خانگی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- درمان بهداشتی مراقبتی برای از بین بردن بوی بد واژن: رعایت بهداشت فردی و تغییرات سبک زندگی نقش مهمی در پیشگیری و کاهش بوی بد واژن دارند. این روش‌ها به تنهایی ممکن است برای درمان عفونت‌های شدید کافی نباشند.
پیشگیری از بوی بد واژن
برای حفظ سلامت واژن و پیشگیری از بوی بد آن عادات زیر را در پیش بگیرید:
- دوش گرفتن منظم: روزی یک بار با آب ولرم و صابون ملایم ناحیۀ تناسلی را بشویید. از صابون‌های معطر و دوش واژینال خودداری کنید.
- پس از فعالیت بدنی: بلافاصله بعد از ورزش یا فعالیت‌های بدنی، دوش بگیرید و لباس‌های عرق کرده را عوض کنید. محیط‌های مرطوب و گرم، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها هستند.
- لباس زیر نخی: لباس زیر نخی به پوست اجازه تنفس می‌دهد و از ایجاد رطوبت بیش از حد جلوگیری می‌کند. از لباس‌های تنگ و چسبان که هوا در آن‌ها جریان ندارد، خودداری کنید.
- نوشیدن آب: آب به هیدراته نگه داشتن بدن و دفع سموم کمک می‌کند. کم آبی بدن می‌تواند باعث غلیظ شدن ادرار و در نتیجه ایجاد بوی نامطبوع در واژن شود.
- رابطۀ جنسی ایمن: همیشه از کاندوم استفاده کنید تا از ابتلا به عفونت‌های مقاربتی و اختلال در تعادل باکتریایی واژن جلوگیری کنید.
- روان کننده‌های ملایم: در صورت نیاز به روان کننده، از انواع بدون عطر و طعم استفاده کنید.
- استرس: استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر گذاشته و خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
چه زمانی برای بوی بد واژن به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر بوی غیرطبیعی واژن یا علائمی مانند ترشح، سوزش و خارش دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. اما چرا مراجعه به پزشک مهم است؟ زیرا واژینیت درمان نشده می‌تواند به قسمت‌های دیگر دستگاه تناسلی مانند رحم و لوله‌های فالوپ سرایت کند و عوارض جدی‌تری ایجاد کند. همچنین، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد. از طرفی اگر باردار هستید، واژینیت و بوی نامطبوع واژن می‌توانند خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، عفونت مایع آمنیوتیک و سایر مشکلات را افزایش دهند. در هر صورت اگر همراه با بوی بد واژن علائم زیر را نیز تجربه کردید، حتماً برای درمان به پزشک مراجعه کنید:
- بوی نامطبوع واژن برای مدت طولانی
- ترشحات غیرعادی از واژن
- خارش یا سوزش در ناحیۀ تناسلی
- قرمزی یا تورم در ناحیۀ تناسلی
- درد هنگام رابطۀ جنسی
خلاصۀ نکات مهم دربارۀ بوی بد واژن
- داشتن بوی واژن تا حدودی طبیعی است و می‌تواند به دلایل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، رژیم غذایی و فعالیت باکتری‌های مفید ایجاد شود.
- بوی واژن می‌تواند در شرایط مختلف بوی ترش، تند، شیرین، تلخ، فلزی، آمونیاکی یا شبیه به بوی بدن داشته باشد که در این شرایط طبیعی است.
- بوی واژن همراه با علائمی مانند خارش، سوزش، ترشح یا درد می‌تواند نشانۀ عفونت (مانند واژینوز باکتریایی، تریکومونیازیس)، بیماری‌های زمینه‌ای (مانند فیستول، سرطان) یا باقی ماندن تامپون باشد.
- اگر بوی بد واژن طولانی مدت، شدید یا همراه با علائم دیگر باشد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
- درمان بوی بد واژن به علت اصلی آن بستگی دارد و ممکن است شامل داروهای ضد قارچ، آنتی‌بیوتیک‌ها یا سایر درمان‌های خانگی باشد.
- اگر در مورد بوی بد واژن سؤال دارید می‌توانید پرسش خود را با متخصصان هرلایف در میان گذاشته و در اسرع وقت برای رفع مشکل خود درمان لازم را دریافت کنید.
پرسش‌های پرتکرار
گفته می‌شود که استفاده از ماست، پروبیوتیک، رعایت بهداشت، روغن درخت چای و مصرف سیر خام برای رفع بوی بد واژن مؤثر هستند. دربارۀ اثربخشی این روش‌ها یا نحوۀ مصرف آن‌ها می‌توانید از پزشک متخصص کمک بگیرید.
زمانی که همراه با دیگر علائم همچون سوزش، خارش، ترشحات غیر طبیعی، درد در ناحیۀ تناسلی خصوصاً بعد از رابطۀ جنسی و قرمزی یا تورم در ناحیۀ تناسلی همراه باشد.
منابع:
