ریزش مو در زنان یکی از اتفاقات رایج است که عموماً به دلیل تغییرات هورمونی، فشارهای عصبی، برنامۀ رژیم غذایی، ژنتیک و ابتلا به بیماری‌های مختلف رخ می‌دهد. با توجه به اینکه علل مختلفی برای ابتلای خانم‌ها به ریزش مو وجود دارند، راهکارهای درمانی مختلفی نیز به این شرایط نسبت می‌دهند.
با تنظیم و برقراری تعادل هورمونی، پیروی از رژیم غذایی مناسب و سالم، مدیریت استرس و درمان بیماری‌هایی که با ریزش مو در ارتباط هستند، می‌توان این مسئله را تا حد زیادی درمان کرد. هرچند اگر ریزش مو ژنتیکی باشد، وضعیت درمان کمی متفاوت خواهد بود.
موهای خانم‌ها به علت‌های مختلفی ممکن است بریزد و کاهش پیدا کند. الگوی ریزش مو و ثابت بودن یا پیشرونده بودن آنها می‌توانند اطلاعاتی در مورد علت احتمالی به پزشک بدهند و با توجه به علت درمان مناسب برای رفع آن در نظر گرفته شوند.
علت ریزش مو در زنان
ریزش مو در زنان یکی از مشکلات مهم به حساب می‌آید و علل مختلفی باعث به وجود آمدن این مسئله می‌شوند. گاهی این عوامل به خانم‌ها مرتبط هستند و گاهی عوامل محیطی باعث به وجود آمدن این نوع از ریزش مو می‌شوند. در ادامه به چند مورد از علت های ریزش مو در زنان می‌پردازیم.
تغییرات هورمونی
خانم‌ها در طی سیکل قاعدگی تغییراتی را در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون مشاهده می‌کنند. اگر مشکلات هورمونی مانند تنبلی تخمدان وجود داشته باشند، نوسانات هورمونی رخ می‌دهند. از طرفی در شرایط بارداری، این نوسانات هورمونی و ترشح هورمون‌هایی متناسب با وضعیت بارداری تجربۀ ریزش مو را به دنبال دارند. علاوه بر این، زنان هنگام یائسگی نیز به دلیل کاهش سطح هورمون‌ها، شکل دیگری از ریزش موی هورمونی را تجربه می‌کنند.
ژنتیک
گروهی از خانم‌ها با ریزش موی زنانه (FPHL) مواجه هستند که به آن آلوپسی آندروژنیک نیز می‌گویند. در چنین حالتی، ترشح هورمون جنسی مردانۀ آندروژن بیشتر از حد معمول در زنان رخ می‌دهد و موهای جلو و بالای سر نازک شده و راحت می‌ریزند.
وضعیت سلامت جسمانی
ابتلای خانم‌ها به بعضی از بیماری‌ها مانند اختلالات تیروئید و به ویژه کم کاری و پرکاری تیروئید به خاطر عدم تعادل هورمونی با علائمی از جمله ریزش مو همراه است. از طرفی، ریزش مو از علائم بیماری‌های عفونت پوست سر (Scalp infection) و بیماری‌های خود ایمنی مختلفی مانند لوپوس و بیمازی‌هایی مانند آلوپسی آره آتا (Alopecia areata) و دیابت هستند.
کمبود مواد مغذی
کمبود مواد مورد نیاز بدن از جمله ویتامین‌‌های (D و B7) و مواد معدنی مختلفی مانند آهن می‌توانند در ابتلای خانم‌ها به مشکل ریزش مو تا حدودی مؤثر باشند.
استرس
فشارهای عصبی شدید و استرس ممکن است با علامت ریزش مو در زنان نیز همراه باشند. این موضوع باعث عدم تعادل هورمونی و بروز تغییراتی در سطح ترشح هورمون‌های هیپوفیز و همچنین استروژن و پروژسترون می‌شود. به همین ترتیب ممکن است که خانم‌ها ریزش مو را به دلیل استرس و اضطراب مدیریت نشده تجربه کنند.
مصرف داروهای مختلف
داروهایی که خانم‌ها برای درمان بعضی از بیماری‌های خود می‌خورند، گاهی بر تعادل هورمونی آنها اثر منفی می‌گذارند. به همین دلیل، امکان بروز ریزش مو در زنان بر اثر مصرف داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی یا داروهای هورمونی جلوگیری از بارداری وجود دارد.
سن
گاهی نازک شدن و ریزش مو فرآیندی طبیعی از بدن به حساب می‌آید. به این نحو که خانم‌ها به دلیل افزایش سن و به ویژه هنگام حضور در یائسگی، با کاهش میزان موهای خود مواجه می‌شوند.
فشار آوردن به مو
خانم‌هایی که موهای خود را با اعمال حرارت زیاد و مکرر (اتو کردن یا سشوار کشیدن) تحت فشار قرار می‌دهند، ممکن است که با ریزش مو نیز مواجه شوند.
علائم ریزش مو در زنان
ریزش موی خانم‌ها با توجه به علل به وجود آورندۀ آن، علائم مختلفی دارد. این علائم عبارتند از:
- نازک شدن قابل توجه موها در بالای سر و تاج پوست و همچنین ریزش موهای خط سر
- ریزش موی نامعمول موهای سر هنگام شستشو یا قرار دادن سر روی بالش
- کاهش حجم مو به طور کلی همراه با سبک‌تر شدن سر
- بیشتر به چشم آمدن پوست سر در اثر ریزش مو
- ریزش موی گرد، کوچک و نامنظم به دلیل بیماری خود ایمنی آلوپسی آره آتا
- ریزش موی سریع سر، مژه‌ها و ابروها
- ضعیف و شکننده شدن موها و عدم رشد مجدد آنها
- قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن سر
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
انواع آلوپسی یا ریزش مو در زنان
ریزش موی زنانه که با نام آلوپسی هم شناخته می‌شود، انواع مختلفی دارد که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.
آلوپسی آندروژنیک
آلوپسی آندروژنیک که با اسم الگوی ریزش موی زنانه (FPHL) نیز از آن یاد می‌شود، با نازک شدن تدریجی مو روی تاج و بالای پوست سر همراه است، در حالی که خط مو معمولاً دست نخورده باقی می‌ماند. افزایش حساسیت به هورمون آندروژن، تغییرات هورمونی و همچنین عامل ژنتیک باعث ابتلای خانم‌ها به آلوپسی آندروژنیک خواهد شد. این بیماری در گروه بیماری‌های مزمن و پیشرونده به حساب می‌آید.
آلوپسی آره آتا
ریزش مو در اثر این بیماری خودایمنی به صورت لکه‌های گرد و بیضی شکل و نامنظم است. در این بیماری فولیکول‌های مو آسیب می‌بینند. اگر بیماری شدت یابد، احتمال ریزش کامل موهای سر یا ریزش کامل موهای بدن وجود دارد.
تلوژن افلوویوم
تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium) نوعی ریزش موی پراکنده است که هنگام شستشوی صورت، مسواک زدن و همچنین قرار دادن سر روی بالش متوجه آن خواهیم شد. استرس، بیماری، زایمان، جراحی یا کمبودهای تغذیه‌ای باعث بروز این نوع ریزش مو می‌شوند. این ریزش مو موقت است و با رفع علت به وجود آورنده از بین می‌رود.
آلوپسی کششی
نوعی دیگر از ریزش مو به اسم آلوپسی کششی (Traction Alopecia) شناخته می‌شود که اطراف لبۀ پوست سر و نزدیک پیشانی رخ می‌دهد. هنگامی که خانم‌ها موهای خود را اکستنشن می‌کنند یا آنها را محکم دم اسبی می‌بندند و به این شکل موها کشیده می‌شوند، آلوپسی کشش رخ می‌دهد. با تغییر این رفتارها می‌توان از وقوع این ریزش مو در زنان جلوگیری کرد.
آلوپسی سیکاتریکال
خانم‌ها ممکن است که به دلیل ریزش موی دائمی و از بین رفتن فولیکول‌ها با آلوپسی سیکاتریکال (Cicatricial Alopecia) مواجه شوند. بیماری‌های خودایمنی، التهاب‌های مزمن و عفونت پوست سر از علل این نوع ریزش مو به حساب می‌آیند. برگشت موها عموماً ناممکن بوده و می‌توان با شروع زودهنگام درمان، از ریزش باقی موها جلوگیری کرد.
آناژن افلوویوم
ریزش مو گاهی در فاز رشد فعال چرخۀ مو رخ می‌دهد و روندی سریع دارد. به این نوع از فرآیند ریزش مو، آناژن افلوویوم (Anagen Effluvium) می‌گویند. قرار گرفتن در برابر مواد شیمیایی و سمی، انجام شیمی درمانی و عفونت‌های شدید باعث ابتلای خانم‌ها به آناژن افلوویوم می‌شود.
آلوپسی فیبروز پیشانی
ریزش موی دیگری که می‌توانیم از آن نام ببریم (Frontal Fibrosing Alopecia) بوده که در امتداد خط پیشانی‌ها و ابروها و عموماً در خانم‌های یائسه رخ می‌دهد. اگر درمان نشود، امکان رشد مجدد موها وجود ندارد. پس باید در اسرع وقت به درمان آن اقدام کرد.
آلوپسی دیفیوز
عدم تعادل هورمونی، بیماری تیروئید و بیماری‌های سیستمی نوعی دیگر از ریزش مو در زنان را رقم می‌زنند که به آن آلوپسی دیفیوز (Diffuse Alopecia) گفته می‌شود. در حالی که شرایط درمان آن به علت به وجود آورنده و شدت تأثیر آن بستگی دارد.
بیماری‌هایی که منجر به ریزش مو می‌شوند
بیماری‌های مختلفی باعث می‌شوند که تغییراتی در بدن، به خصوص تعادل هورمون‌ها رخ دهد و به همین واسطه ریزش مو در زنان اتفاق افتد. این بیماری‌ها عبارتند از:
- آلوپسی آره آتا: سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش ناگهانی و لکه‌ای مو روی پوست سر، صورت یا بدن می‌شود.
- لوپوس: این بیماری خود ایمنی سیستمیک منجر به زخم آلوپسی و نازک شدن مو می‌شود.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک: عدم تعادل هورمونی می‌تواند باعث نازک شدن مو، به ویژه در پوست سر شود. در حالی که رشد مو در سایر قسمت های بدن افزایش می‌یابد.
- اختلالات تیروئید: کم کاری و پرکاری تیروئید می‌توانند منجر به ریزش موی پراکنده شوند.
- درماتیت سبورئیک: التهاب پوست سر و همچنین شورۀ سر می‌توانند موها را تضعیف کنند.
- پسوریازیس: این بیماری مزمن پوستی باعث ایجاد لکه‌های پوسته‌ای روی پوست سر شده و بر رشد مو تأثیر می‌گذارد.
- بیماری قارچ پوست سر: نوعی بیماری عفونی است که منجر به ریزش مو می‌شود و اغلب با خارش یا پوسته پوسته شدن همراه است.
- کمبود مواد مغذی: کمبود آهن، روی، بیوتین یا پروتئین می‌تواند به ریزش مو و کیفیت پایین مو دامن بزند.
- دیابت: گردش خون ضعیف و پاسخ‌های سیستم ایمنی می‌توانند سلامت فولیکول موها را مختل کنند.
- سرطان: ریزش مو ممکن است به دلیل خود بیماری یا درمان‌هایی مانند شیمی درمانی رخ دهد.
- سایر بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند لیکن پلانوپیلاریس یا آلوپسی فیبروز پیشانی می‌توانند به طور دائمی به فولیکول‌های مو آسیب برسانند و منجر به ریزش موی غیرقابل برگشت شوند.
- سفلیس: سیفلیس ثانویه عامل دیگری برای ابتلا به ریزش موست.
- کرونا: تلوژن افلوویوم پس از ابتلای خانم‌ها به ویروس کووید 19 نیز گزارش شده است.
سایر عوامل ریزش مو در زنان
عوامل دیگری نیز باعث وقوع ریزش مو در زنان می‌شوند:
ریزش مو در زنان جوان
ابتلای دختران جوان به بیماری‌های خودایمنی مانند آلوپسی آره آتا، تجربۀ استرس شدید، بارداری و نوسانات هورمونی عامل مهمی برای ریزش مو در خانم‌های جوان هستند.
ریزش مو در زنان بالای 40 سال
تغییرات هورمون‌های جنسی در طول سیکل قاعدگی، عدم تعادل هورمونی و ابتلا به بیماری‌هایی مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید و دیابت باعث ریزش مو در خانم‌هایی است که بالای چهل سال سن دارند.
ریزش مو در زنان سندرم تخمدان پلی کیستیک
افزایش سطح هورمون آندروژن و عقب افتادن فرآیند تخمک گذاری باعث ابتلای خانم‌ها به سندرم تخمدان پلی کیستیک یا همان تنبلی تخمدان می‌شوند که با ریزش موهای سر و افزایش موهای زائد یا افزایش ضخامت این موها همراه هستند.
ریزش مو در یائسگی
خانم‌ها پیش از یائسگی با نوسانات هورمونی و در زمان یائسگی با افت ترشح هورمون‌های جنسی مواجه می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که خانم‌های یائسه نیز با ریزش موی زنانه مواجه گردند.
تشخیص ریزش مو در زنان
برای اینکه بتوان نوع ریزش مو در زنان و علت به وجود آورندۀ این مشکل را تشخیص داد، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. مهم‌ترین موضوع توجه به علائمی است که خانم‌ها اعلام می‌کنند. برای مثال:
- نازک شدن موی تاج یا قسمت وسیعی از سر
- ریزش ناگهانی یا لکه‌های طاس
- کاهش کلی حجم مو
- پوسته پوسته شدن، سوزش و خارش سر
- برنامۀ نامنظم خونریزی پریود و ناباروری
- خستگی، تغییرات وزن و علائم سیستمیک دیگر
معاینات و آزمایش‌های تشخیصی
برای اینکه پزشک متخصص پوست و مو به عامل به وجود آورندۀ ریزش مو پی ببرد، باید معایناتی انجام داده و آزمایش‌های تجویز کند.
- بررسی علائم و مشاهدۀ نوع و الگوی ریزش مو
- بررسی پروندۀ پزشکی برای ابتلا به بیماری‌های مختلف
- بررسی خانم‌ها از نظر سطح استرس
- بررسی سابقۀ خانوادگی زنان در ابتلا به ریزش مو
- کشیدن مو برای تعیین میزان موهای قابل ریزش با این تست
- نمونه برداری (بیوپسی) برای بررسی وضعیت عفونت و نوع آن در صورت ابتلا
- تجزیه و تحلیل ساختار مو برای بررسی شکنندگی و وضعیت ناهنجاری‌ها
آزمایش هورمونی برای ریزش مو
یکی از روش‌های تشخیصی ریزش مو در خانم‌ها، انجام آزمایش‌های هورمونی است که سطح هورمون‌هایی از جمله موارد زیر را می‌سنجند:
- آندروژن (تستوسترون و دی هیدروتستوسترون)
- استروژن و پروژسترون (در زمان یائسگی و احتمال ابتلا به تنبلی تخمدان)
- تیروئید (TSH، T4 و T3)
- پرولاکتین
- هورمون جنسی گلوبولین متصل (SHBG)
درمان ریزش مو در زنان
| روش درمان | توضیحات |
| دارودرمانی | ماینوکسیدیلاسپیرونولاکتونکورتیکواستروئیدها |
| اصلاح سبک زندگی و تغذیه | مدیریت استرسپیروی از رژیم غذایی مناسبمکمل‌های داروییورزش کردن منظم |
| مراقبت از مو | استفاده از محصولات مختلف مراقبت کننده و تقویت کنندۀ مو |
| روش‌های کلینیکی | پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)درمان لیزر کم توان (LLLT)پیوند زدن و کاشت مو (Hair Transplant) |
| هورمون درمانی | درمان جایگزینی هورمونداروهای هورمونی ضد بارداری |
| روش‌های خانگی | استفاده از روغن رزماریبه کار بردن نعناع فلفلیداروهای مکمل گیاهی |
آیا کاشت مو سبب ریزش مو می‌شود؟
هنگامی که خانم‌ها مو می‌کارند، مقداری از موهای کاشته شده و موهای اصلی آنها به صورت موقتی می‌ریزند. این ریزش موی بانوان به دلیل شوک ناشی از جراحی است. پس نباید جای نگرانی باشد.
راهکارهای مراقبت از مو در زنان
بانوان برای اینکه از موهای خود مراقبت کنند، این امکان را دارند که از راهکارهای مختلفی بهره مند شوند. برای مثال می‌توان به استفاده از محصولات مراقبتی و تقویت کننده اشاره کرد که موهای خانم‌ها را محافظت کرده، آنها را ضخیم‌تر کرده و رطوبت آنها را حفظ می‌کنند. گاهی نیز تأثیر آنها روی فولیکول‌های مو اعمال می‌شود. اما استفاده از شامپوی مناسب مو می‌تواند علاوه بر نظافت، موها را مراقبت کند.
کاهش فشاری که موها در اثر سشوار یا اتو کشیدن، رنگ کردن مداوم یا انجام کارهای زیبایی دیگر تحمل می‌کنند؛ علاوه بر این، مرطوب نگه داشتن مو و همچنین مصرف انواع ویتامین‌ها، آهن، ویتامین دی و سایر مواد مغذی که مورد نیاز بدن هستند، برای مراقبت از موها ضرورت دارند. البته شستشوی پوست سر و ماساژ دادن آن می‌توانند در مراقبت از پوست سر و موها مؤثر باشند. گذشته از آن، با روش‌هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا می‌توان استرس را مدیریت و ریزش مو را کاهش داد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که ریزش موها مدت زمان زیادی ادامه پیدا کرد یا شدت یافت، بهتر است که به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. اگرچه با استفاده از خدمات کلینیک آنلاین هرلایف نیز می‌توانید با پزشک پوست و مو مشورت کنید.
نکات مهم دربارۀ ریزش مو در زنان
- علت ریزش مو در زنان نوسانات و عدم تعادل هورمونی، ژنتیک، استرس، برنامۀ غذایی نامناسب، ابتلا به بیماری‌ها، سن و فشار آمدن به موها با حرارت و امور زیبایی هستند.
- انواع ریزش مو شامل آلوپسی آندروژنیک، آلوپسی آره آتا، آلوپسی کششی، آلوپسی سیکاتریکال و آلوپسی دیفیوز هستند.
- برای درمان آن باید از داروهای مختلف، محصولات مراقبتی مو، درمان جایگزینی هورمون، شستشو و مراقبت از پوست سر، اصلاح سبک زندگی، پیروی از رژیم غذایی مناسب و درمان‌های خانگی استفاده کرد.
- شما برای مشورت با پزشک متخصص پوست و مو می‌توانید از خدمات کلینیک آنلاین هرلایف استفاده کنید. در حالی که امکان خرید انواع داروها و محصولات مراقبتی پوست و مو از فروشگاه اینترنتی هرلایف امکان پذیر است.
پرسش‌های پرتکرار
کمبود ویتامین دی، بیشترین تأثیر را در افزایش ریزش مو دارد.
استفاده از انواع ماسک موها مانند ماسک موی آلوئه ورا و عسل (التیام بخش و مرطوب کننده) و ماسک موی زیتون و تخم مرغ (تقویتی و نرم کننده) و ترکیبی از روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل، روغن آووکادو و روغن زیتون در ریزش شدید مو مؤثر هستند.
منابع:
