غالباً فیبروم همراه با پریودهای سنگین و لخته‌های بزرگ خون، یکی از شایع‌ترین علائمی است که بیماران گزارش می‌دهند. بنابراین در رابطه با پریود نشدن و فیبروم می‌توان گفت که فیبروم‌های رحمی سیکل قاعدگی خانم‌ها را تشدید می‌کنند و باعث افزایش درد و خونریزی خواهند شد. البته به ندرت باعث می‌شوند که چرخهٔ قاعدگی خانم‌ها به طور کامل متوقف شود. در این مطلب همراه ما باشید تا به بررسی بیشتر این موضوع و رابطهٔ فیبروم با دورهٔ قاعدگی بپردازیم.
فیبروم رحم (Fibroma) چیست؟
به فیبروم رحم مبتلا شده‌اید و می‌خواهید بدانید رابطهٔ پریود نشدن و فیبروم چیست؟ پس قبل از هرچیز بهتر است با بیماری فیبروم بیشتر آشنا شوید. فیبروم‌های رحمی توده‌های خوش خیم (غیر سرطانی) هستند که می‌توانند در رحم ایجاد شوند. فیبروم‌های رحمی بسته به محل رشدشان طبقه بندی می‌شوند، فیبروم‌های داخل دیواره (Intramural fibroid)، در داخل دیوارهٔ رحم رشد می‌کنند، فیبروم‌های زیر مخاطی (Submucosal fibroid) به سمت حفرهٔ رحم تشکیل می‌شوند و فیبروم‌های زیرسروزال (Subserosal fibroid) به سمت خارج از رحم شما رشد می‌کنند. در حالی که فیبروم ساقه دار (Pedunculated fibroid) به دیوارۀ رحم متصل است.
فیبروم رحم اغلب هیچ علامتی نشان نمیدهد. با این حال، خانم‌ها بسته به نوع فیبروم و اندازهٔ آن، ممکن است درد لگن، ناباروری و دوره‌های خونریزی پریود غیر طبیعی را تجربه کنند. فیبروم‌های رحمی به عنوان یکی از بیماری‌های شایع رحم، اغلب در طول سال‌هایی که خانم‌ها معمولاً قادر به بارداری و زایمان هستند، ظاهر می‌شوند.
نکتۀ مهمی را باید در نظر داشت. اینکه فیبروم‌های رحم که به آنها لیومیوم یا میوم می‌گویند، سرطانی نیستند و تقریباً هرگز به سرطان تبدیل نمی‌شوند.
علت ایجاد فیبروم رحم چیست؟
فیبروم‌ها توده‌های غیر سرطانی هستند که در داخل یا روی رحم ایجاد می‌شوند. فیبروم‌ها از بافت ماهیچه‌ای تشکیل شده‌اند و معمولاً به شکل گرد یا نیمه گرد هستند. اندازهٔ آنها می‌تواند متفاوت باشد، از اندازهٔ یک انگور کوچک تا یک گریپ فروت یا حتی بزرگ‌تر ممکن است متغیر باشند.
علت دقیق رشد فیبروم‌ها ناشناخته است، اما این توده‌ها تحت تأثیر هورمون‌ها، به ویژه استروژن و پروژسترون قرار دارند. فیبروم‌ها در سال‌های باروری که سطح هورمون‌ها بالاتر است، شایع‌تر هستند و پس از یائسگی، زمانی که تولید هورمون کاهش می‌یابد، کم می‌شوند.
علائم فیبروم رحم چیست؟
علائم فیبروم در بدن هر خانم ممکن است به گونه‌ای متفاوت بروز کند. با این حال از شایع‌ترین علائم فیبروم رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
خونریزی شدید قاعدگی
پریودهای سنگین و لخته‌های بزرگ خونی از جمله شایع‌ترین علائم گزارش شده توسط بیماران مبتلا به فیبروم هستند. فیبروم‌های بزرگ‌تر یا آن‌هایی که در نزدیکی دیوارهٔ رحم قرار دارند، می‌توانند حفرهٔ رحم را سست‌تر و ضعیف‌تر کرده و منجر به پریودهای سنگین‌تر شوند. به این ترتیب ممکن است خونریزی طولانی مدت، عبور لخته‌های خونی بزرگ، یا نیاز به تعویض مکرر پد یا نوار بهداشتی را تجربه کنید.
پریودهای طولانی مدت
پریودهایی که مدت زیادی طول می‌کشند از دیگر علائم شایع فیبروم هستند. وجود فیبروم‌ها می‌تواند در انقباض و شل شدن طبیعی عضلات رحم اختلال ایجاد کند و منجر به خونریزی طولانی مدت شود.
دوره‌های دردناک
درد لگن نیز چیزی است که بیماران مبتلا به فیبروم اغلب آن را تجربه می‌کنند. اندازه و محل فیبروم‌ها می‌توانند به اندام‌های اطراف فشار وارد کنند و منجر به احساس ناراحتی در آنها شوند.
تعویق زمان پریود یا پریود نشدن
پریود نشدن یکی دیگر از علائم شایع گزارش شده است. در بیمار مبتلا به فیبروم، طول چرخه یا زمان پریود غیر قابل پیش بینی می‌شود. فیبروم‌ها می‌توانند تعادل هورمونی طبیعی را مختل کنند و بر نظم چرخهٔ قاعدگی تأثیر بگذارند.
لکه بینی بین قاعدگی
در برخی موارد، فیبروم می‌تواند باعث لکه بینی یا خونریزی بین قاعدگی شود. این موضوع می‌تواند به دلیل تأثیر فیبروم بر روی دیوارهٔ رحم یا تغییرات در سطح هورمون باشد.
تاثیر فیبروم رحم بر مشکلات گوارشی
نفخ، شکایت رایج دیگری است که از بیماران مبتلا به فیبروم شنیده می‌شود. بسته به اندازه و محل فیبروم‌ها، ممکن است بر اندام‌های مجاور از جمله رودۀ کوچک و رودهٔ بزرگ فشار وارد کنند. این فشار می‌تواند منجر به ناراحتی‌های گوارشی مانند نفخ شود.
انواع فیبروم رحمی
فیبروم‌ها را می‌توان بر اساس محل آنها در رحم طبقه بندی کرد:
- فیبروم داخل دیواره: شایع‌ترین نوع فیبروم‌ها، فیبروم داخل دیواره است که در دیواره عضلانی رحم ایجاد می‌شود.
- فیبروم‌های زیر مخاطی: این فیبروم‌ها درست در زیر پوشش داخلی رحم رشد می‌کنند و می‌توانند به داخل حفرۀ رحم بیرون بزنند.
- فیبروم‌های ساب سروزال: این فیبروم‌ها در سطح بیرونی رحم رشد می‌کنند و ممکن است زوائد ساقه‌ای (که توسط یک ساقه به هم چسبیده‌اند) ایجاد کنند.
- فیبروم ساقه دار: این فیبروم‌ها در داخل رحم و یا در سطح خارجی آن بوده و توسط یک ساقه به رحم متصل می‌شوند.
درمان فیبروم‌های رحمی
چندین گزینۀ درمانی برای درمان فیبروم‌ها و علائم مرتبط با آن وجود دارند که می‌توانند بر پریود تأثیر بگذارند. انتخاب درمان به عواملی مانند شدت علائم، اندازه و تعداد فیبروم‌ها، تمایل به باروری در آینده و سلامت کلی بستگی دارد. در اینجا برخی از روش‌های درمانی رایج آورده شده‌اند.
داروهای درمانی فیبروم رحم
مجموعه داروهایی که برای درمان فیبروم‌های رحمی توسط متخصصان تجویز می‌شوند، به سه دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): این داروها می‌توانند به کاهش درد و گرفتگی‌های قاعدگی مرتبط با فیبروم کمک کنند.
- کنترل بارداری هورمونی: داروهای ضد بارداری خوراکی، چسب‌های هورمونی یا دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) که پروژسترون آزاد می‌کنند، می‌توانند به تنظیم خونریزی قاعدگی و تسکین علائم کمک کنند.
- هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) آگونیست‌ها: این داروها حالتی موقتی شبیه یائسگی ایجاد می‌کنند، سطح استروژن را کاهش می‌دهند و فیبروم‌ها را کوچک می‌کنند. آنها معمولاً برای یک دوره کوتاه قبل از جراحی و برای بهبود علائم کاربرد دارند. گاهی نیز به عنوان یک اقدام قبل از عمل استفاده می‌شوند.
در صورتی که فیبروم باعث ایجاد پریود سنگین شود، ممکن است داروی ترانزامیک اسید توسط متخصص زنان برای شما تجویز شود.
روش‌های کم تهاجمی
یکی دیگر از روش‌های درمان فیبروم‌های رحمی، روش‌های کم تهاجمی هستند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
آمبولیزاسیون فیبروم رحمی (UFE)
در این روش، ذرات ریز به داخل شریان‌های تأمین کنندۀ فیبروم‌ها تزریق می‌شوند و جریان خون آنها را قطع می‌کنند، در نتیجه باعث کوچک شدن آنها می‌شوند.
ابلیشن آندومتر
این روش پوشش داخلی رحم را هدف قرار می‌دهد تا خونریزی شدید قاعدگی را کاهش دهد. اما در صورتی که فیبروم علت اصلی باشد، معمولاً توصیه نمی‌شود.
جراحی فیبروم رحم
یکی از روش‌های دیگر درمان فیبروم، استفاده از مداخلات جراحی است.
- میومکتومی (Myomectomy): این روش جراحی شامل برداشتن فیبروم‌ها با حفظ رحم است که می‌تواند از طریق روش‌های مختلف مانند روش‌های لاپاراسکوپی، رباتیک، هیستروسکوپی یا ترکیبی انجام شود.
- هیسترکتومی (Hysterectomy): شامل برداشتن رحم است و به عنوان یک درمان قطعی برای فیبروم در نظر گرفته می‌شود. هیسترکتومی معمولاً برای علائم شدید، فیبروم‌های بزرگ یا زمانی که هیچ یک از درمان‌های کمتر تهاجمی امکان پذیر نیستند، توصیه می‌شود.
درمان فیبروم رحم در دختران جوان
برای بیماران جوان‌تر مبتلا به فیبروم که می‌خواهند باروری خود را حفظ کنند، درمان استاندارد طلایی، میومکتومی نامیده می‌شود. میومکتومی ممکن است از طریق یک برش بزرگ یا ترجیحاً از طریق یک روش کم تهاجمی کامل شود. بر خلاف هیسترکتومی، میومکتومی رحم شما را نجات می‌دهد، بنابراین شما همچنان می‌توانید پس از عمل باردار شوید.
فیبروم رحم و بارداری
برخی از انواع فیبروم‌ها ممکن است بر باروری تأثیر بگذارند. برای مثال، فیبروم‌هایی که در مرکز رحم برآمده می‌شوند، می‌توانند لانه گزینی جنین را در پوشش داخلی رحم دشوارتر کنند.
اگر فیبروم دارید و برای باردار شدن به مشکل برخورده‌اید، ممکن است ارتباطی میان فیبروم و بارداری شما وجود داشته باشد. با این حال، مراجعه به یک متخصص زنان برای تشخیص دقیق علت مشکلات بارداری مهم است. این امکان وجود دارد که علتی به غیر از فیبروم باعث بروز مشکلات شما هنگام بارداری شده باشد.
آیا با وجود فیبروم، می‌توانم باردار شوم؟
بله، بسیاری از بیماران مبتلا به فیبروم می‌توانند باردار شوند. اما برای افزایش شانس بارداری سالم، بهتر است اهداف و اولویت‌های خود را با پزشک متخصص زنان در میان بگذارید. اگر فیبروم‌ها بر کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارند، جراح زنان می‌تواند در مورد گزینه‌های درمانی که به حفظ باروری شما کمک می‌کنند، صحبت کند.
عوارض فیبروم‌های رحم
فیبروم‌های رحمی اغلب خطرناک نیستند. اما آنها می‌توانند باعث درد شده و ممکن است منجر به ایجاد برخی عوارض جانبی در بدن شوند. از جمله این عوارض، افت گلبول‌های قرمز خون به نام کم خونی است. این وضعیت می‌تواند باعث خستگی ناشی از دست دادن خون شدید شود. اگر در طول دورهٔ قاعدگی خونریزی شدیدی دارید، ممکن است پزشک به شما بگوید که برای پیشگیری یا کمک به مدیریت کم خونی، مکمل آهن مصرف کنید. گاهی اوقات، فرد مبتلا به کم خونی به دلیل از دست دادن خون، نیاز به دریافت خون دارد.
آیا می‌توان از فیبروم پیشگیری کرد؟
به طور کلی، شما نمی‌توانید از فیبروم جلوگیری کنید. شما می‌توانید با حفظ وزن مناسب بدن خود و انجام معاینات منظم لگن، خطر و عوارض آن را کاهش دهید. اگر فیبروم‌های کوچک دارید، با پزشک خود برنامه‌ای برای نظارت بر آنها تهیه کنید.
تشخیص فیبروم رحم
فیبروم رحم اغلب به طور تصادفی در طول معاینۀ لگن معمولی پیدا می‌شود. پزشک شما ممکن است تغییرات نامنظمی در شکل رحم شما احساس کند که نشان دهندۀ وجود فیبروم باشند. به این ترتيب اگر علائم فیبروم رحم را دارید، ممکن است به این آزمایشات نیاز داشته باشید.
تشخیص فیبروم رحم با سونوگرافی
این آزمایش از امواج صوتی برای گرفتن تصویری از رحم شما استفاده می‌کند. می‌تواند تأیید کند که فیبروم دارید و آنها را نقشه برداری و اندازه گیری کنید. به این صورت که یک پزشک یا تکنسین، دستگاه اولتراسوند را که مبدل نامیده می‌شود، روی ناحیۀ پایین معده شما حرکت می‌دهد. به این روش، سونوگرافی از طریق شکم می‌گویند. در روش دیگر، دستگاه در داخل واژن شما قرار می‌گیرد تا تصاویری از رحم شما دریافت کند. به این سونوگرافی ترانس واژینال (Trans Vaginal) می‌گویند.
تست‌های آزمایشگاهی
اگر خونریزی قاعدگی نامنظم دارید، ممکن است برای بررسی علل احتمالی آن نیاز به آزمایش خون داشته باشید. اینها ممکن است شامل شمارش کامل خون برای بررسی کم خونی به دلیل از دست دادن خون مداوم باشد. سایر آزمایشات خون می‌توانند اختلالات خونریزی یا مشکلات تیروئید را جستجو کنند.
سایر آزمایشات تصویربرداری
اگر سونوگرافی اطلاعات کافی را ارائه ندهد، ممکن است به روش‌های تصویربرداری دیگری نیاز داشته باشید.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
این آزمایش می‌تواند اندازه و محل فیبروم‌ها را با جزئیات بیشتری نشان دهد. همچنین می‌تواند انواع مختلف تومورها را شناسایی کرده و به تعیین گزینه‌های درمانی کمک کند. اغلب (MRI) در افرادی که رحم بزرگ‌تری دارند یا در افرادی که به یائسگی نزدیک می‌شوند استفاده می‌شود که به آن پری یائسگی نیز گفته می‌شود.
هیستروسونوگرافی (Hysterosonography)
هیستروسونوگرافی از آب نمک استریل برای گسترش فضای داخل رحم به نام حفرۀ رحم استفاده می‌کند. در صورتی که قصد بارداری داشته یا خونریزی شدید قاعدگی دارید، دریافت تصاویر فیبروم‌های زیر مخاطی و پوشش داخلی رحم آسان‌تر می‌شود.
هیستروسالپنگوگرافی (Hysterosalpingography)
هیستروسالپنگوگرافی از یک رنگ برای برجسته کردن حفرۀ رحم و لوله‌های فالوپ در تصاویر اشعه ایکس استفاده می‌کند. اگر ناباروری نگران کننده باشد، ممکن است پزشک شما آن را توصیه کند. این آزمایش می‌تواند به باز بودن یا مسدود بودن لوله‌های فالوپ کمک کند و فیبروم‌های زیر مخاطی را نشان دهد.
هیستروسکوپی
برای این معاینه، پزشک یک تلسکوپ کوچک و نورانی به نام هیستروسکوپ را از طریق دهانهٔ رحم وارد رحم شما می‌کند. سپس سالین به داخل رحم تزریق می‌شود. این کار حفرهٔ رحم را بزرگ می‌کند و به پزشک اجازه می‌دهد دیواره‌های رحم و منافذ لوله‌های فالوپ را بررسی کند.
زمان مراجعه به پزشک
در رابطه با پریود نشدن و فیبروم داشتن در صورت تداوم علائم زیر بهتر است هرچه زودتر به یک متخصص زنان مراجعه کنید.
- درد لگنی که از بین نمی‌رود.
- قاعدگی‌های سنگین یا دردناک که شما را از انجام کارهای روزانه بازمی‌دارند.
- لکه بینی و خونریزی بین پریودها که آزار دهنده هستند.
- مشکل در تخلیه مثانه دارید.
- خستگی و ضعف مداوم که می‌تواند از علائم کم خونی، یعنی سطح پایین گلبول‌های قرمز خون باشد.
- خونریزی شدید از واژن یا درد شدید لگنی که سریع شروع می‌شود.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
- فیبروم‌های رحمی توده‌های خوش خیمی هستند که در رحم ایجاد می‌شوند.
- درمان فیبروم‌های رحمی بسته به اندازه، تعداد و محل فیبروم‌ها و همچنین علائمی که ایجاد می‌کنند، می‌تواند متفاوت باشد.
- اگر هیچ علامتی از فیبروم خود را تجربه نمی‌کنید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
- فیبروم‌های کوچک اغلب می‌توانند به حال خود رها شوند. برخی از افراد هرگز هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند یا هیچ مشکلی در ارتباط با فیبروم ندارند.
- با این حال اگر احساس می‌کنید علائم آزار دهنده‌ای همچون پریود نشدن و فیبروم، درد مداوم لگن، خونریزی بیش از حد یا پریود نامنظم دارید، بهتر است با متخصص مشورت کنید.
- برای آگاهی از دوره‌های پریود و ثبت تاریخ آن، بهتر است اپلیکیشن هرلایف را نصب کنید تا علاوه بر پیش بینی پریودهای بعدی، امکان گفتگوی امن و رایگان را با پزشکان داشته باشید.
پرسش‌های پرتکرار
بله. هنگامی که فیبروم‌ها ۵ تا ۱۰ سانتی متر رشد می‌کنند (به اندازه یک آووکادو یا بزرگ‌تر)، می‌توانند باعث نفخ، فشار در لگن و بیرون زدگی شکم شوند که برای شما و دیگران قابل توجه است.
به طور کلی نمی‌توان از ابتلا به فیبروم پیشگیری کرد، با این حال یک مطالعه اخیر نشان داده که حفظ تناسب اندام و خوردن میوهٔ زیاد همچون سیب، گوجه فرنگی، سبزیجات همچون کلم بروکلی و کلم خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهند.
بله فیبروم رحم می‌تواند باعث نامنظمی دوره‌ها و یا منجر به ایجاد پریودهای از دست رفته شود.
فیبروم‌ها تقریباً همیشه خوش خیم (غیر سرطانی) هستند و به ندرت (کمتر از یک در ۱۰۰۰) فیبروم سرطانی رخ می‌دهد.
منابع:
