آیا پریود شدن در ماه رمضان روزه را باطل می‌کند؟

وقتی به ماه مبارک رمضان نزدیک می‌شویم، سؤال مهمی ذهن بسیاری از بانوان را به خود مشغول می‌کند، اینکه آیا پریود شدن در ماه رمضان روزه را باطل می‌کند؟ گاهی اوقات زنان بدون اینکه بدانند دوره قاعدگی آن‌ها تمام شده یا نه، نماز می‌خوانند و روزه می‌گیرند یا برعکس، نماز و روزه را به تاخیر می‌اندارند. ترشحاتی که قبل یا بعد از قاعدگی دیده می‌شود، باعث گیجی آن‌ها می‌شود. در این مقاله از بلاگ هرلایف تلاش می‌شود تا به تمامی سوالاتی که ممکن است ذهن هر خانمی را به‌خود مشغول کند پاسخ داده شود. 

عادت ماهیانه یا حیض چیست؟

عادت ماهانه، قاعدگی که در دین مبین اسلام به آن حیض گفته می‌شود، خونی است که در چند روز از رحم زنان خارج می‌شود. در این دورۀ خونریزی ماهانه، به زن حائض می‌گویند که از لحاظ شرعی دارای احکامی خواهد بود.

در بیشتر موارد، خون حیض، تازه، گرم و غلیظ است و رنگ قرمز تیره یا سیاه دارد که با کمی سوزش و فشار از رحم زنان خارج می‌شود. به این حالت «نشانه‌های حیض یا صفات حیض» می‌گویند.

خون حیض چه شرایطی دارد؟

خونی که از رحم زنان خارج می‌شود در صورتی حیض (پریود) خواهد بود که شرایط خون حیض را داشته باشد. بنابراین اگر این خون شرایط زیر را نداشته باشد به‌عنوان حیض محسوب نخواهد شد.

خونریزی پس از بلوغ

خونی که دختران قبل از ۹ سالگی خود مشاهده می‌کنند، به‌عنوان حیض شناخته نمی‌شود، حتی اگر نشانه‌های حیض را داشته باشد. دختری که نمی‌داند ۹ سال او تمام شده یا نه، اگر خونی ببیند که نشانه‌های حیض را نداشته باشد، حیض نیست؛ بنابراین پریود شدن در ماه رمضان برای دختران زیر ۹ سال معنایی ندارد.

خونریزی کمتر از ۳ روز

اگر زمان خونریزی حیض کمی از ۳ روز کمتر باشد، حیض نخواهد بود حتی اگر نشانه‌های حیض را داشته باشد. بنابراین پریود شدن در ماه رمضان رخ نداده است. بنابراین هر زمان بعد از شروع خونریزی با استفاده از تامپون و قرص از ادامۀ آن جلوگیری شود و در کمتر از ۳ روز خونریزی قطع شود، حکم حیض را نخواهد داشت.

• اگر خانمی از اذان صبح روز اول تا غروب آفتاب روز سوم، مکررا خونریزی داشته باشد (خون ببیند)، ۳ روز خون دیدن که در واقع کمترین مقدار حیض است، محقق شده و در نتیجه لازم نیست شب اول و شب چهارم را نیز خون ببیند. اما اگر در شب دوم و سوم خونریزی قطع نشود و علاوه‌برآن در شب اول نیز خون دیده باشد، آن را حیض قرار می‌دهند. اما در زمان محاسبۀ ۳ روز، حیض در نظر نمی‌گیرند. در نتیجه ابتدای محاسبه پریود شدن در ماه رمضان باید اذان صبح روز اول باشد.
• اگر خانمی بعد از اذان صبح روز اول، خون ببیند، لازم نیست ۳ شبانه‌روز (معادل ۷۲ ساعت) خون مشاهده کند تا کمی و نقص روز اول را از روز چهارم تکمیل کند. به‌عنوان‌مثال، اگر خونریزی از زمان اذان ظهر روز اول شروع شود، برای قرار دادن حیض، باید تا زمان اذان روز چهارم ادامه پیدا کرده و قطع نشود.
• اگر خانمی کمتر از ۳ روز خونریزی داشته باشد و پاک شود و بعد از آن دوباره خون مشاهده‌ کند که مدت آن حداقل ۳ روز باشد و سپس پاک شود، خون حیض دوم خواهد بود. البته به شرط اینکه ۱۰ روز از زمان پریودی قبلی او گذشته باشد. خونریزی اول هر چند که در روزهای عادت ماهانه بوده اما حیض نیست.

مستمر بودن خونریزی در ۳ روز اول

مستمر بودن خونریزی در ۳ روز اول و در نتیجه آلوده بودن مجرای زنان به خون، به مفهوم پریود شدن در ماه رمضان و دیگر ماه‌های سال است. بنابراین هرگاه بعد از استفاده از تامپون یا نوار بهداشتی، کمی صبر کردید و تامپون یا نوار بهداشتی حتی به مقدار کم، خونی شده باشد، اگر در مدت ۳ روز مختصری پاک شده باشد، حیض محسوب خواهد شد.

نکته! استمرار نداشتن خون در ۳ روز اول و مشخص نبودن مدت آن، به‌مفهوم قطع شدن و دوباره ادامه پیدا کردن آن است و حیض نیست.

۳ روز اول پشت‌سرهم

اگر خانمی در ۳ روز اول پریودی، به‌صورت پشت‌سرهم خون نبیند، حیض نخواهد بود. به‌عنوان‌مثال، اگر ۲ روز خون دیده شود و ۱ روز پاک شود و دوباره ۱ روز خون دیده شود، حتی با وجود نشانه‌های حیض نیز حیض نخواهد بود. بنابراین نیازی به نگرانی در مورد پریود شدن در ماه رمضان در این شرایط نیست.

شرایط پشت‌سرهم مربوط به ۳ روز اول پریودی یا خونریزی است و نسبت به روزهای بعد از آن یعنی روزهای چهارم تا دهم، چنین شرطی وجود ندارد. بنابراین اگر خانمی ۳ روز پشت‌سرهم خون ببیند و روز چهارم و پنجم پاک شود و مجددا روز ششم و هفتم خون ببیند، اگر روزهایی که خون دیده و روزهایی که پاک بوده روی هم بیشتر از ۱۰ روز نشود، همۀ روزهایی که خون دیده حیض یا خون پریودی خواهد بود. 

در نتیجه احتیاط لازم است که در روزهایی که پاک بوده و خونریزی نداشته که به آن پاکی بین ۲ خون می‌گویند، کارهایی که بر خانم غیرحائض واجب است را انجام دهد. در چنین شرایطی بنا بر احتیاط باید غسل حیض کرده و نماز خود را به جای آورد و روزه بگیرد. اما نباید آنچه بر حائض حرام است را انجام دهد که شامل توقف در مسجد و مس خط قرآن است.

خونریزی قبل از یائسگی

خونی که خانم‌ها بعد از یائسگی مشاهده می‌کنند، حیض نیست حتی اگر نشانه‌های حیض را داشته باشد. بنابراین زنان پس از یائسگی دیگر نگران پریود شدن در ماه رمضان نخواهند بود. سن یائسگی در زنان، ۶۰ سال قمری است و خونی که بانوان پس از تمام شدن ۶۰ سال قمری مشاهده می‌کنند، حکم حیض را نخواهد داشت.

 خانم‌ها در سن ۵۰ تا ۶۰ سالگی خون حیض را مشاهده می‌کنند. در چنین شرایطی زنان باید از کارهایی که بر حائض حرام است خودداری کنند چون احتیاط مستحب بوده و باید وظایف مستحاضه را نیز انجام دهند.

خانم‌هایی که به یائسه بودن خود مشکوک هستند و از طرفی نمی‌دانند ۶۰ سال قمری آن‌ها تمام شده یا خیر، اگر خونی ببینند و ندانند که خون حیض است یا خیر، باید بنا را بر این بگذارند که ۶۰ ساله نشده و یائسه نیستند.

خانم‌های شیرده و باردار نیز ممکن است خون حیض را ببینند، زیرا باردار شدن و شیر دادن به فرزند، هم‌زمان با حیض شدن، ممکن نیست. به این نکته توجه کنیم برخی از زنان در دوران شیردهی (بین شش ماه تا دو سال) پریود نمی‌شوند؛ اما برخی دیگر به طور نامنظم پریود می‎شوند. جدول زمانی مشخصی برای بازگشت به قاعدگی برای زنان شیرده وجود ندارد.

بنابراین احکام زنان باردار و غیرباردار تفاوتی نخواهد داشت. زنان بارداری که عادت وقتیه داشته باشند، در شرایطی که بعد از ۲۰ روز از ابتدای عادت خود، خونی مشاهده کنند که نشانه‌های حیض را داشته باشد، باید بنا را بر احتیاط گذاشته و از انجام کارهایی که بر حائض حرام است، خودداری کنند و کارهایی که بر زن مستحاضه واجب است را نیز انجام دهند.

خونریزی کمتر از ۱۰ روز

خونی که بیشتر از ۱۰ روز دیده شود را نمی‌توان به‌عنوان خون حیض یا پریودی در نظر گرفت. روش محاسبه ۱۰ روز حیض که بیشترین میزان حیض است نیز مشابه با ۳ روز خواهد بود. در این شرایط نیز ابتدای محاسبه، اذان صبح روز اول است. اگر خونریزی خانمی از اذان صبح روز اول یا قبل از آن یعنی در شب اول شروع شده، غروب آفتاب روز دهم، ۱۰ روز حیض به پایان می‌رسد. 

خانمی که بعد از اذان صبح روز اول خون ببیند، در صورتی‌که ۱۰ شبانه‌روز معادل با ۲۴۰ ساعت خون دیده باشد، ۱۰ روز او به پایان رسیده است. بنابراین کمی و نقص روز اول در محاسبه شروع پریود، از روز ۱۱ تکمیل می‌شود.

پاکی حداقل ۱۰ روزه بین دو پریودی

بین ۲ پریودی، حداقل ۱۰ روز فاصله است که این‌مدت به‌عنوان حداقل زمان پاک بودن میان دو حیض شناخته می‌شود. بنابراین اگر قبل از گذشت ۱۰ روز از حیض اول و در فاصله زمانی حداقل زمان پاکی، خونی مشاهده شود، حیض نخواهد بود. به‌عنوان‌مثال، اگر خانمی ۱۰ روز خون ببیند و ۶ روز پاک باشد و مجددا ۴ روز خون ببیند، خون دوم به‌عنوان حیض یا پریودی شناخته نمی‌شود حتی اگر نشانه‌های حیض را داشته باشد.

همان‌طور که اشاره شد، حداقل زمان پاکی بین ۲ پریودی، ۱۰ روز است اما این مدت حداکثر زمان پاکی نیست. منظور از پاک بودن بین دو حیض، پاکی از خون حیض است و به‌مفهوم پاکی از هر خونی نخواهد بود. بنابراین گاهی ممکن است بین ۲ حیض ۱۰ روز خون استحاضه و مانند آن فاصله وجود داشته باشد. از طرفی، مواردی که به آن‌ها اشاره شد به پاکی بین ۲ حیض مربوط است و در پاکی بین روزهای یک حیض، خانم باید بنا را بر احتیاط واجب قرار داده و کارهایی که بر حائض حرام شده را ترک کند و کارهایی که بر غیرحائض واجب است را نیز انجام داد.

آیا هر خونی که از رحم خارج شده روزه را باطل می‌کند؟

خونی که در رحم مانده باشد اما هنوز مقداری از آن (هرچند کم) خارج نشده باشد، خون پریودی نیست و حکم حیض را ندارد. در شروع دوره پریود، باید خون (هرچند کم) از رحم خارج شود. فرقی ندارد که این خون از مجرای طبیعی و به‌خودی‌خود یا به‌وسیله تامپون و غیره خارج می‌شود یا خیر.

اگر خون خارج نشده باشد و فقط در فضای واژن وجود داشته باشد، حکم حیض را ندارد. بعد از خونریزی اولیه، در ادامه پریودی، خروج خون به بیرون از مجرای واژن شرط نخواهد بود و در نتیجه نیازی نیست در تمام آن ۳ روز خون خارج شود. بنابراین بودن خون در رحم کافی نیست و اگر خون در درون واژن هم باشد کافی است. منظور از خون در واژن آن است که تامپون را گذاشته و کمی صبر کنید و بعد از بیرون آوردن آن را وارسی کنید، اگر متوجه خون شوید، حتی اگر مقدار بسیار کمی داشته باشد خون باطن فرج است. 

اگر در بین ۳ روز، مختصری پاک شود به‌صورتی که در بین برخی از زنان یا همۀ آن‌ها معمول است، خونریزی پریودی خواهد بود. بنابراین برای روزه گرفتن باید پس از اتمام پریود شدن در ماه رمضان، غسل حیض کرده و سپس نماز بخوانید و روزه بگیرید.

خونریزی از رحم بعد از رابطه جنسی و عمل‌های جراحی

در برخی موارد خون مشاهده شده از رحم نیست. به‌عنوا‌ن‌مثال زخم داخل مجرا و خون بکارت مشاهده می‌شود که حکم خون حیض را ندارد. از طرفی خانم‌هایی که طی عمل جراحی، رحم خود را برداشته‌اند، اگر خونی ببینند، به‌عنوان خون پریودی شناخته نمی‌شود. بنابراین در وقت مشاهده این خون، نیازی نیست روزه خود را باطل کنید و باید به وظیفه خود عمل کنید. این سوال خیلی از خانم‌هاست که معمولا برای رسیدن به پاسخ صحیح آن سوال خود را از آیت‌الله و مراجع تقلید می‌پرسند زنانی که رابطه جنسی فعال دارند، باید همواره به این نشانه‌ها توجه کنند. در چنین شرایطی بنا به دستورات مراجع تقلید، خواندن نماز و گرفتن روزه بلامانع و واجب است در غیراین‌صورت باید قضای نماز را خوانده و کفاره روزه را پرداخت کنید.  

پاک شدن از حیض، قبل از اذان صبح چه حکمی دارد؟

اگر خانمی در ماه رمضان پریود شده و قبل از اذان صبح از حیض پاک شود، باید غسل کند. اما اگر وقت کافی برای این‌کار نداشته باشد، می‌تواند تیمم کند و در این شرایط روزه‌ صحیح خواهد بود. اما اگر از روی عمد، غسل یا تیمم نکند، روزه‌اش باطل خواهد شد و باید کفاره آن روز را بپردازد. در هر صورت خانم‌ها می‌توانند سوالات خود را از مراجع تقلید بپرسند. اطلاعات این مراجع همواره در حال به‌روز شدن است و می‌توانید پاسخ سوالات خود را از آخرین احکام سال ۱۴۰۲ دریافت کنید. 

روزه در چه شرایطی واجب است؟

اگر فردی شرایط زیر را داشته باشد، روزه بر او واجب خواهد بود.

• بالغ بودن
• عاقل بودن
• مضر نبودن روزه
• مسافر نبودن
• پاک بودن زن از نفاس (خونریزی بعد از زایمان) و حیض (خونریزی پریود)

لکه‌بینی و پریود شدن در ماه رمضان چه حکمی دارد؟

لکه‌بینی در ماه مبارک رمضان یکی از دغدغه‌های بزرگ خانم‌ها است. خانم‌ها ممکن است با مسائل شرعی آشنا نباشند، بنابراین سوالات زیادی در این زمینه ذهن آن‌ها را به‌خود مشغول می‌کند. در چنین شرایطی بهتر است سوالات خود را برای یک مرجع تقلید ارسال کنند تا با احکام پریود شدن در ماه رمضان بیشتر آشنا شوند.

• لکه‌بینی ممکن است قبل از قاعدگی و در روزهای اول یا آخر عادت ماهانه یا حتی در دوره خونریزی قاعدگی یا بین ۲ دوره قاعدگی نیز اتفاق افتد. بنا به تعداد روزهای لکه‌بینی، وجود یا عدم‌وجود قطرۀ خون در زمان لکه‌بینی و استمرار آن حکم شرعی متفاوت خواهد بود.
• اگر خانمی یک ترشح یا لکه خون مختصر را ببیند که ادامه‌دار نباشد، باید خود را تمیز کرده و برای ادای هر نماز، ابتدا غسل استحاضه را به‌جای آورده و بعد از آن وضو بگیرد که به آن استحاضه قلیله گفته می‌شود.
• اگر خانمی ترشحات مستمر داشته باشد و قطع نشود، به‌این‌مفهوم که اگر تامپون داخل واژن قرار گیرد و به‌اندازه سر سوزنی به‌خون آلوده شود، به‌منزله شروع دوره قاعدگی در نظر گرفته می‌‌شود حتی اگر هنوز خون از واژن خارج نشده باشد.

در این شرایط، مقدار خون ملاک نخواهد بود. اگر در دوره قاعدگی خونریزی داشته باشید، حتی اگر تامپون داخل واژن به‌قدر سر سوزنی به خون آلوده شود، پریودی بوده و استحاضه خواهد بود.

حکم لکه‌بینی در ماه رمضان چیست؟

لکه‌بینی در بسیاری از زنان شایع است. از آن‌جایی که بسیاری از خانم‌ها برای انجام وظایف شرعی خود با وجود لکه‌بینی به مشکل مواجه می‌شوند، احکام انجام فرایض دینی با توجه به انواع لکه‌بینی را آورده‌ایم:

• تا وقتی‌که لکه‌بینی به مدت ۳ روز حتی در داخل واژن، ادامه نداشته باشد، حکم استحاضه را خواهد داشت و خانم‌ها باید به وظایف استحاضه عمل کنند. 
• اما اگر لکه‌بینی به‌مدت ۳ روز ادامه داشته باشد، لکه‌ها حکم قاعدگی را داشته و در نتیجه روزه در این شرایط باطل است.
• اگر لکه‌بینی تا روز دهم پریودی ادامه داشته و روز دهم قطع شود، تمامی لکه‌ها به‌عنوان روزهای قاعدگی محاسبه خواهند شد.
• اگر لکه‌بینی بعد از روز دهم قاعدگی دیده شود، یعنی بعد از ۱۰ روز قاعدگی، همچنان لکه‌بینی داشته باشید، این لکه‌بینی‌ها به‌عنوان استحاضه در نظر گرفته شده و باید از روز یازدهم احکام استحاضه را اجرا کرده و نماز و روزه را به‌جای آورد.

حکم عبادت با پریود شدن در ماه رمضان چیست؟

در شرایط استحاضه، خانم‌ها باید نماز و روزه ماه رمضان را به‌جای آورند. اما یک شرط اصلی باید رعایت شود، اینکه قبل از هر نماز باید غسل استحاضه انجام شود. اگر در زمان روزه‌داری، پریود شوید، حتی اگر ۲ ساعت به افطار و اذان مغرب باقی مانده باشد، روزه باطل خواهد شد.

حکم عقب انداختن پریود در ماه رمضان چیست؟

برخی از خانم‌ها برای جلوگیری از پریود شدن در ماه رمضان و برای عقب انداختن قاعدگی اقداماتی انجام می‌دهد که به شرح زیر هستند.

• استفاده از قرص‌های ضدبارداری
• حلقه واژینال
• چسب پوستی
• استفاده از IUD

لازم است بدانید که برخی از مراجع تقلید، استفاده از قرص‌های ضدبارداری را جایز می‌دانند اما به شرط اینکه هیچ‌گونه ضرری برای خانم‌ها نداشته باشد. از نظر پزشکان متخصص نیز مصرف قرص‌های ضدبارداری برای عقب انداختن پریود در ماه رمضان، بلامانع است. اما لازم است بدانید که این قرص‌ها ممکن است برای برخی از خانم‌ها عوارضی داشته باشد، بنابراین پیشنهاد می‌شود هرگز بدون مشورت با پزشک متخصص برای مصرف آن‌ها اقدام نکنید.

پریود شدن در ماه رمضان و احکام روزه‌داری برای زنان

پریود شدن در ماه رمضان برای بسیاری از خانم‌ها رخ می‌دهد. بنابراین اطلاع از احکام قاعدگی در این ماه مبارک ضروری است. در چنین شرایطی سوالات بسیاری ذهن خانم‌ها را به‌خود مشغول می‌کند. 

• اگر بعد از اذان ظهر پریود شویم، باید روزه خود را باطل کنیم؟ 
• حکم پریود بعد از اذان صبح چیست؟ 
• اگر ۲ ساعت مانده به اذان مغرب پریود شویم، روزه باطل می‌شود؟ 

این‌ها سوالاتی است که ذهن خانم‌ها را با نزدیک شدن به ماه رمضان به خود مشغول می‌کند. در این مقاله به سوالات رایج از منظر شرعی پاسخ داده شد. اکنون می‌دانید در چه شرایطی باید غسل کرده، نماز بخوانید، روزه بگیرید یا روزه خود را باطل کنید.