همه چیز درباره‌ی لانه گزینی، زمان و ویژگی‌های آن

لانه گزینی یکی از احساسی‌ترین اتفاقات بیولوژیک در بدن خانم‌ها است‌؛ چرا که جنین پا به جهان گذاشته است. در این دوران، تغییرات خاصی در بدن اتفاق می‌افتد که ممکن است نمود بیرونی نداشته باشد؛ اما تغییرات درونی آن به طور مداوم انجام می‌گیرد. بسیاری از خانم‌ها متوجه لانه گزینی نمی‌شوند، در حالی که بقیه ممکن است علایم خفیفی داشته باشند. با ما همراه باشید تا در مورد لانه گزینی، زمان و ویژگی‌های آن بیشتر بدانید. همچنین می‌توانید برای اطلاعات بیشتر درباره علائم بارداری که مرحله بعد از لانه گزینی می‌باشد، به مقاله مربوطه مراجعه نمایید.

لانه گزینی چیست؟

لانه گزینی فرآیندی است که تخمک بارور شده از لوله فالوپ عبور کرده، به اعماق دیواره‌ی رحم رسیده و خود را به آن می‌چسباند. جنین تا زمان زایمان در این مکان (یعنی داخل رحم) باقی می‌ماند.

خیلی از خانم‌ها فکر می‌کنند که بارور شدن تخمک برای داشتن جنین کافی است، اما این طور نیست. در حقیقت تخمک بارور شده باید بتواند تا خود از لوله فالوپ عبور داده و به رحم برساند. در این صورت است که بارداری موفق اتفاق می‌افتد.

تعریف علمی و تخصصی لانه گزینی

به محض آنکه اسپرم با تخمک برخورد کند، تخمک بارور شده و زیگوت ساخته می‌شود. سپس تقسیم سلولی با استفاده از فرآیند میتوز(Mitosis)، سلول را به دو، چهار، هشت، شانزده و… تقسیم می‌کند. این تقسیمات به همین ترتیب ادامه می‌یابد تا در نهایت توده‌ای به شکل توت از سلول‌ها ایجاد شود. به این توالی سلول مورولا (Morula) گفته می‌شود. مورولا در لاتین به معنای توت کوچک است.

سلول لقاح یافته در همین حین به حرکت رو به جلوی خود ادامه می‌دهد تا خود را به رحم برساند؛ چرا که اکسیژن و مواد غذایی در رحم وجود دارد و سلول لقاح یافته برای بقا باید به آن برسد. سرتاسر لوله فالوپ با مژک‌های مویی شکل پوشیده شده است. این مژک‌ها به سلول لقاح یافته کمک می‌کند تا جلو رفته و به سمت رحم هدایت شود.

معمولا نطفه طی ۶ تا ۱۲ روز پس از بارور شدن، از لوله فالوپ پایین می‌رود و خود را به رحم می‌رساند. از آنجا که نطفه دائما در حال تقسیم سلولی است، بنابراین به تغذیه‌ی بیشتری نیاز دارد. به همین دلیل دیواره‌ی داخلی رحم پرخون و ضخیم می‌شود. نطفه نیز کم‌کم خود را به دیواره‌ی رحم رسانده و به آن می‌چسبد. نطفه سعی می‌کند تا خود را در دیواره‌ی رحم فرو کند، بنابراین برخی مویرگ‌های آن ناحیه از رحم را پاره خواهد کرد. در این مرحله ممکن است خونریزی خفیفی رخ دهد که به آن، خونریزی لانه گزینی می‌گویند.

• رحم به سرعت خود را بازسازی می‌کند و بنابراین خطری متوجه مادر نیست.

بعد از چسبیدن تخمک بارور شده به رحم، سلول تخمک شروع به رشد می‌کند. بعد از انجام عمل لانه گزینی، سلول تخمک به دو بافت متمایز داخلی و خارجی تقسیم می‌شود. پس از آن توده‌ی سلول داخلی شروع به فعالیت کرده و جنین را تشکیل می‌دهد، توده‌ی سلول خارجی نیز جفت و آمنیوتیک (Amniotic) را می‌سازد.

مرحله‌ی لانه گزینی به خصوص برای زوج‌هایی که با روش لقاح آزمایشگاهی (In vitro fertilization) یا IVF باردار شده‌اند، بسیار حساس است. در این روش پزشک با استفاده از لوله‌ای نازک، بلند و دراز به نام کاتتر، جنین تشکیل شده را به آرامی به سمت رحم هل می‌دهد. این عمل تقریبا یک ساعت طول می‌کشد و پس از آن باید امیدوار بود که سلول تخم خود را به دیواره‌ی رحم بچسباند.

تغییرات دیواره‌ی رحم در لانه گزینی

به محض بارور شدن تخمک با اسپرم، سیگنال‌هایی به بدن فرستاده می‌شود تا بدن را از وقوع بارداری آگاه کرده و شرایط مناسب برای نگهداری را فراهم آورد. یکی از این تغییرات، مربوط به دیواره رحم یا اندیومتریوم (Endometrium) است.

می‌دانیم که با هر بار پریود شدن، دیواره رحم فرو می‌ریزد و خونریزی رخ می‌دهد. اما این دیواره در هنگام بارداری باید رشد کند و قوی‌تر شود تا بتواند جنین را به مدت ۹ ماه حمایت و تغذیه کند. بنابراین پس از آنکه لانه گزینی به درستی انجام شد، دیواره‌ی رحم شروع به ضخیم شدن می‌کند. این مرحله مصادف است با اتمام پریود در خانم‌ها تا زمان زایمان بنابراین خانم‌ها در دوران بارداری، پریود نخواهند شد.

چه زمانی لانه گزینی اتفاق می‌افتد؟

مانند هر اتفاق دیگری در بدن، لانه گزینی نیز تاریخ دقیقی ندارد و نمی‌توان دقیقا زمان آن را پیش‌بینی کرد. بسته به سن، وراثت، شرایط اسپرم و رحم و… این بازه متغیر است.

تخمک بارور شده باید از لوله فالوپ عبور کرده و خود را به دیواره رحم برساند. این پروسه (لانه گزینی) معمولا هشت یا نه روز بعد از بارور شدن تخمک (لقاح) روی می‌دهد. البته این بازه می‌تواند از روز ششم تا دوازدهم بعد از رابطه جنسی نیز اتفاق بیقتد.

خونریزی لانه گزینی چیست؟

خونریزی لانه گزینی به عنوان مقدار کمی لکه بینی یا خونریزی تعریف می‌شود. معمولا ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح رخ می‌دهد. خونریزی لانه گزینی شایع است و معمولا نشانه‌ دهنده  مشکل نیست. به طور معمول خونریزی لانه گزینی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده به دیواره رحم می‌چسبد.

خونریزی لانه گزینی به چه صورت است؟

خونریزی شایع‌ترین علامت در لانه گزینی است. برخی از خانم‌ها می‌توانند خونریزی لانه گزینی را از خونریزی پریود تفکیک دهند. در حالت کلی تمایز دادن خونریزی لانه گزینی با خونریزی پریود بسیار سخت است. چرا که در هر دو مورد، خونریزی از دیواره رحم بوده و زمان هر دو نیز به یکدیگر نزدیک است. اما اصولا خونریزی لانه گزینی ۱۵ تا ۲۵ درصد خفیف‌تر از خونریزی پریود است.

علائم خونریزی لانه گزینی چیست؟

• مقدار این خونریزی آنقدر خفیف است که نیاز به تعویض پد نخواهید داشت.
• رنگ خونریزی لانه گزینی صورتی است که در پایان قهوه‌ای خواهد شد.
• زمان خونریزی لانه گزینی طولانی نیست و یکی دو روز بعد تمام خواهد شد.

خونریزی لانه گزینی قبل از علایم دیگر بارداری (مانند تهوع صبحگاهی) اتفاق می‌افتد. این خونریزی اصلا خطرناک نیست و نیاز به درمان خاصی نیز ندارد.

خونریزی لانه گزینی چقدر طول می‌کشد؟

در بیشتر موارد، لکه بینی لانه گزینی تنها از چند ساعت  طول می‌کشد، اما برخی از زنان گزارش می دهند که لکه بینی لانه گزینی چند روز طول کشیده است. ممکن است در طول لانه گزینی کمی گرفتگی و درد خفیف نیز اتفاق بیافتد. به همین دلیل، بعضی خانم‌ها  لکه بینی را با پریود منظم خود اشتباه می‌گیرند.

چگونه می توان خونریزی لانه گزینی را از خونریزی قاعدگی تشخیص داد ؟

خونریزی لانه گزینی معمولا سبک‌تر از خونریزی قاعدگی است و  پایداری و طولانی بودن آن به اندازه خونریزی قاعدگی نیست. رنگ خون لانه گزینی نیز با خونریزی پریود متفاوت است. رنگ. خونریزی لانه گزینی بیشتر به رنگ صورتی مایل به قهوه‌ای است. از سوی دیگر، خونریزی قاعدگی ممکن است به رنگ صورتی روشن یا قهوه‌ای شروع شود، اما به زودی به قرمز زرشکی تبدیل می‌شود.

دیگر نشانه‌های لانه گزینی

بدن پیوسته در حال دریافت سیگنال و جواب دادن به آن است. مثلا هنگامی که ذخایر غذایی در بدن کم شود، بدن به مغز سیگنال می‌فرستد و ما احساس گرسنگی خواهیم کرد. در صورتی که باردار باشید هم، سیگنال‌های فراوانی به مغز خواهد رسید تا بارداری را اطلاع داده و شرایط بدن را مطابق با آن پیش برد. نشانه‌های لانه گزینی برای هر خانم متفاوت است. این نشانه‌ها به خانم‌ها اطلاع می‌دهند که به زودی مادر خواهند شد و باید خود را برای دوران شیرین مادری آماده کنند.

برخی از علامت‌های لانه گزینی عبارتند از:

گرفتگی شکم

گرفتگی شکم به دلیل آغاز تغییرات هورمونی یکی دیگر از علامت‌های شایع در لانه گزینی است. توضیح آنکه هورمون‌های بدن تغییر می‌کنند تا جلوی پریود‌های بعدی را بگیرند. این هورمون‌ها باعث درد خفیف در قسمت زیر شکم خواهند شد. این گرفتگی شکم در حد کم بوده و پس از یک روز رفع خواهد شد.

متوم و دردناک شدن سینه‌ها

شما ممکن است تغییراتی مانند درد، تورم یا افزایش حساسیت در نوک سینه‌ها مشاهده کنید. این تغییرات به دلیل تغییر هورمون‌ها در بدن رخ می‌دهد و جای نگرانی ندارد.

تکرر ادرار

افزایش جریان خون در ناحیه لگن فشار زیادی بر مثانه وارد خواهد کرد و این فشار احساس نیاز به خارج شدن ادرار را افزایش خواهد داد.

تغییرات غذایی

یکی دیگر از نشانه‌های لانه گزینی، تغییرات غذایی است که باز هم به دلیل تغییرات هورمونی در بدن خانم‌های باردار اتفاق می‌افتد. مثلا ممکن است از غذایی بدتان بیاید که تا قبل از آن، این غذا را دوست داشتید. اصولا در هفته‌های اول، این تغییرات زیاد نیست اما می‌تواند یکی از نشانه‌های لانه گزینی باشد.

مخاط دهانه رحم

افزایش میزان پروژسترون (Progesterone) بعد از لانه گزینی باعث می‌شود که دهانه رحم متورم شده و میزان جریان خون در آن افزایش یابد. به جز این، هورمون‌ها سبب تحریک غده‌ها شده و مخاط رحم نیز افزایش خواهد یافت. این مخاط ترشح شده حاوی کمی خون است، به همین خاطر دهانه رحم صورتی یا قهوه‌ای رنگ خواهد شد.

انرژی کم و خستگی

به دلیل افزایش ترشح پروژسترون و افزایش فعالیت بدن برای هماهنگی با بارداری، مادر باردار ممکن است در دوره لانه گزینی احساس خستگی کند.

سر درد

یکی دیگر از علایم شایع در لانه گزینی، سر درد است. دلیل ایجاد آن نیز به تغییرات هورمونی بر می‌گردد. در خانم‌هایی که سابقه میگرن یا سردردهای عصبی دارند، این درد بیشتر است.

بالا رفتن دمای بدن بعد از لانه گزینی

در نیمه دوم چرخه پریود (یعنی زمان تخمک گذاری)، دمای بدن خانم‌ها یک درجه بالاتر از میانگین می‌رود. این اتفاق در دوران بارداری نیز می‌افتد و دمای بدن خانم‌ها را افزایش خواهد داد. اگر دمای بدن پس از هفت روز (دوره پایان پریود) کاهش یافت و به سطح نرمال قبل رسید، لانه گزینی اتفاق نیفتاده و شما باردار نیستید. اما اگر بدن شما این دمای بالاتر را پس از هفت روز داشت، باید بگوییم که به احتمال زیاد باردار هستید.

برای محاسبه دمای بدن، باید دمای بدن خود را در ساعت خاصی از شبانه روز اندازه گرفته و در یک جدول یادداشت کنید. پس از یک ماه، میانگین دمای بدن خود را خواهید داشت. مزیت دیگر یادداشت دمای بدن این است که زمان تخمک‌گذاری را نیز حدس خواهید زد. معمولا برای سنجش زمان تخمک گذاری توصیه می‌شود صبح‌ها بعد از بیدار شدن و قبل از بیرون آمدن از تخت خواب دمای بدن اندازه‌گیری شود.

درد لانه‌گزینی

اصطلاحا به گرفتگی‌هایی شکمی بعد از لانه گزینی درد گزینی گفته می‌شود. گرفتگی لانه گزینی زمانی اتفاق می افتد که یک تخمک بارور شده در دیواره رحم شما لانه می کند. این درد لانه گزینی معمولا خفیف‌تر از دردهای پریود است و حدود ۴ تا ۸ روز قبل از شروع پریود اتفاق می‌افتد.

چند روز بعد از تخمک‌گذاری لانه‌گزینی انجام میشود؟

لانه‌گزینی بین ۶ تا ۱۲ (در برخی منایع ۶ تا ۱۰ روز گفته شده است) روز پس از تخمک گذاری انجام می شود و این یعنی ۸ تا ۹ روز پس از لقاح رخ می دهد. بنابراین تاریخ دقیق لانه‌گزینی می‌تواند به زمان تخمک‌گذاری و اینکه بارداری در کدام روز پنجره باروری رخ داده است بستگی دارد.

چند روز بعد از رابطه لانه گزینی انجام می‌شود؟

هر رابطه جنسی محافظت نشده ای که در طی حدود ۵ روز پیش از تخمک گذاری، روز تخمک گذاری و فردا آن داشته باشید ممکن است لقاح اتفاق بیافتد.به عبارت دیگر، اگر اسپرم‌های سالم در بدن خانم وجود داشته باشند، ممکن است تقریبا یک هفته قبل از تخمک گذاری باردار شوید.

از طرف دیگر، بارداری ممکن است خیلی زود پس از رابطه جنسی نیز اتفاق بیفتد. کارشناسان می گویند که اسپرم می‌تواند رحم و لوله‌های فالوپ را طی کند تا ۳۰ دقیقه بعد از ورود به بدن خانم به تخمک برسد.

پس به طور خلاصه لقاح از ۳۰ دقیقه تا یک هفته ممکن است رخ دهد و پس از آن لانه گزینی (زمانی که تخمک بارور شده به دیواره رحم می چسبد) ۵ تا ۱۰ روز پس از لقاح رخ می‌دهد، در نتیجه لانه گزینی بین ۵ تا ۱۵ روز پس از رابطه جنسی رخ می‌دهد. به طور رسمی، تا زمانی که لانه گزینی انجام نشود، بارداری در نظر گرفته نمی شوید

زمان استفاده از تست‌های بارداری

متخصصان بیان می‌کنند که ۱۹ روز بعد از لقاح، بهترین زمان برای انجام تست‌های بارداری است. ما در مقاله در مورد نحوه استفاده از بی بی چک صحبت کرده‌ایم برای اطلاعات بیشتر می‌توانید سری به این مقاله بزنید. تست‌های بارداری سطح HCG  بدن را اندازه می‌گیرند. تولید گنادوتروپین جفتی انسان (Human Chorionic Gonadotropin) یا HCG زمانی شروع می‌شود که جنین در رحم شما لانه گزینی کرده و تا ۱۹ روز پس از لقاح، سطح HCG به اندازه‌ای افزایش می‌یابد که در ادرار شما قابل تشخیص است. بنابراین بهترین زمان استفاده از تست‌های بارداری نیز در همین دوران است.

از آنجا که خونریزی لانه گزینی بسیار به خونریزی پریود شبیه بوده و درست در همان زمان اتفاق می‌افتد، بنابراین بسیاری از خانم‌ها آن را با خونریزی دوره پریود اشتباه می‌گیرند. اما به شما توصیه می‌کنیم که در صورتی که رابطه جنسی بدون محافظت داشتید، فارغ از آنکه خونریزی ببینید یا خیر، یک هفته پس از عقب افتادن پریود از تست‌های بارداری خانگی استفاده کنید.

بارداری خارج از رحم

بارداری خارج از رحم به شرایطی اطلاق می‌شود که سلول‌های جنینی در خارج از رحم آغاز به رشد کنند و یا به دیواره داخلی رحم نچسبند. در صورت بروز حالت تهوع، سرگیجه، درد شکم و استفراغ همزمان با خونریزی خفیف یا شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علامت‌ها می‌تواند نشان دهنده بارداری خارج از رحم باشد.بارداری خارج از رحم خطرناک بوده و نیاز به ویزیت دکتر دارد.

چگونه احتمال موفقیت لانه گزینی را افزایش دهیم؟

اگر برای بچه‌دار شدن اقدام کردید، توصیه می‌کنیم تا چند دستور ساده زیر را اجرا کنید:

• پس از داشتن رابطه جنسی، ورزش سنگین انجام ندهید و بار سنگین بلند نکنید.
• ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی را در برنامه خود قرار دهید.
• از مصرف سیگار یا الکل خودداری کنید.
• در نوشیدن کافئین افراط نکنید.
• مصرف داروها را فقط با نظر پزشک ادامه دهید.

در خانم‌هایی که مشکلات ناباروری نامشخص دارند، ممکن است مصرف پروژسترون به مدت دوهفته پس از عمل IVF تجویز شود. به خانم‌هایی که از IVF استفاده می‌کنند توصیه می‌شود تا به منظور پیشگیری از انقباضات رحمی، در مراحل اولیه‌ی لانه گزینی مقاربت جنسی نداشته باشند.

همچنین اگر نیاز به پایش عادت ماهانه خود دارید، می‌توانید با استفاده از برنامه مدیریت پربود هرلایف این کار را انجام دهید.

پیاده‌روی در زمان لانه‌گزینی

یک فعالیت ساده مثل پیاده‌روی می‌تواند شانس برخی از زنان را برای باردار شدن افزایش دهد. در مقاله‌ای در وب سایت هلث لاین (healthline) گفته شده فعالیت بدنی به طور کلی به باروری کمک نمی‌کند، اما پیاده‌روی ممکن است به زنانی که اضافه وزن دارند، برای باردار شدن کمک کند.

نتیجه گیری:

بدن انسان بسیار هوشمند است و خود را با شرایط وفق می‌دهد. لانه گزینی یکی از دوره‌هایی است که برای داشتن جنین سالم، باید به درستی طی شود. همواره به خاطر داشته باشید که بسیاری از اتفاقات، در کنترل ما نیستند، ما فقط می‌توانیم شرایط را مهیا کنیم و پس از آن امید داشته باشیم تا به درستی کار کنند. لانه گزینی نیز یکی از همین اتفاقات است. اینکه تخمک بارور شود، لوله فالوپ را طی کند، به رحم برسد، خود را به دیواره رحم بچسباند و شروع به تکثیر و رشد کند، در کنترل ما نیست و ما نمی‌توانیم این فرآیند را تغییر دهیم. بنابراین بهتر است رشته امور را به دست طبیعت بسپاریم و امیدوار باشیم تا پروسه خود را به خوبی طی کند.