عفونت روده در زمان التهاب یا تحریک روده اتفاق می‌افتد. این بیماری ممکن است به دلیل باکتری‌ها، انگل‌ها، ویروس‌ها و یا دیگر ارگانیسم‌های بیماری زا رخ دهد. از سری علائم بروز عفونت در رودۀ کوچک یا بزرگ می‌توانیم به مواردی همچون اسهال، یبوست، درد شکم، تهوع و استفراغ، تب و حتی خستگی اشاره کنیم. علاوه بر این، بیمار ممکن است با کم آبی بدن به ویژه در موارد شدید مواجه شود.
از سری روش‌های درمان عفونت در روده می‌توانیم هیدراتاسیون، تنظیم رژیم غذایی، استراحت کردن و مصرف داروها را نام ببریم. در حالی که ممکن است برخی موارد ابتلا به عفونت روده با مراقبت‌های خانگی بهبود پیدا کنند اما در صورت عدم بهبود علائم یا شدت یافتن آن‌ها باید برای درمان تخصصی به پزشک مراجعه کنید.
عفونت روده مشکلی شایع اما کم خطر است که عموماً با علائمی مانند اسهال، درد و گرفتگی شکم، تهوع و استفراغ، تب و کاهش اشتها خودش را نشان می‌دهد.
منظور از عفونت روده چیست؟
عفونت روده زمانی رخ می‌دهد که میکروب‌ها از طریق عوامل مختلف همچون باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌ها وارد بدن و سپس رودۀ شما می‌شوند. روده به عنوان یک جزء اصلی از دستگاه گوارش است که وظیفۀ هضم غذا و جذب مواد مغذی را بر عهده دارد. زمانی که میکروب‌ها به روده وارد می‌شوند، التهاب و عفونت آن را در پی خواهند داشت.
مصرف غذا یا نوشیدنی آلوده، تماس با افرادی که دچار عفونت روده‌ای هستند، سفر به مناطقی که از نظر بهداشت در وضعیت نابسامانی به سر می‌برند و تماس با سطوح آلوده به میکروب‌های به خصوص می‌توانند منجر به بروز این وضعیت شوند.
عفونت روده کوچک
رودۀ کوچک در واقع بخش اول روده است که بعد از معده قرار دارد. وظیفۀ اصلی این بخش از دستگاه گوارش، هضم و جذب مواد مغذی است. التهاب و عفونت در رودۀ کوچک بر اثر عفونت‌های ویروسی و باکتریایی ایجاد می‌شود که ممکن است معده و رودۀ بزرگ را نیز درگیر کنند. از سری نمونه‌های رایج عفونت رودۀ کوچک می‌توانیم به مسمومیت غذایی و آنفولانزای معده اشاره کنیم. این روند که می‌تواند بر روند گوارش تأثیر منفی داشته باشد، اغلب به صورت ناگهانی ایجاد می‌شود و فقط چند روز طول می‌کشد.
عفونت روده بزرگ
رودۀ بزرگ بخش انتهایی روده است که وظیفۀ آن جذب آب، الکترولیت‌ها و دفع مواد زائد است. بروز التهاب و عفونت در رودۀ بزرگ که با نام کولیت شناخته می‌شود می‌تواند به صورت موقت و بر اثر یک عفونت باکتریایی ناشی از مسمومیت غذایی یا به شکل مزمن به دلیل انواع بیماری‌های التهابی روده رخ دهد. درد و دلپیچه، اسهال و خون در مدفوع از علائم رایج این عارضه هستند که اگر درمان نشوند در طولانی مدت باعث آسیب جدی به رودۀ بزرگ خواهند شد و از آن گذشته روی کیفیت زندگی فرد مبتلا اثرات منفی خواهند داشت.
علت عفونت روده
علل مختلفی می‌توانند باعث بروز عفونت روده شوند. از این علل می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
باکتری‌ها
باکتری‌های مختلفی هستند که از طریق مصرف غذا یا آب آلوده ممکن است روده را درگیر کرده و باعث بروز عفونت در آن شوند. از این سری باکتری‌ها می‌توانیم به سالمونلا (Salmonella)، اشرشیاکلی (E. coli) و کمپیلوباکتر (Campylobacter) را نام ببریم.
ویروس‌ها
یکی دیگر از عوامل ایجاد عفونت‌های روده‌ای برخی از ویروس‌ها با نام‌های روتاویروس (rotavirus) و نوروویروس (norovirus) هستند. این ویروس‌ها که قابلیت سرایت بالایی دارند، هم از طریق سطوح آلوده و هم تماس مستقیم با خود ویروس به راحتی منتقل می‌شوند.
انگل‌ها
انگل‌ها نیز از عاملان اصلی بروز عفونت در روده‌های بزرگ و کوچک هستند. زمانی که از طریق نوشیدن آب یا مصرف غذای آلوده این انگل‌ها از جمله ژیاردیا (Giardia) و کریپتوسپوریدیوم (Cryptosporidium) را وارد بدن می‌کنید، باید منتظر بروز علائم عفونت روده‌ای باشید.
مسمومیت غذایی
علاوه بر 3 گروه اصلی ذکر شده، مسمومیت با غذاهای آلوده یا فاسد شده نیز ممکن است علائم گوارشی ناشی از بروز عفونت را به دنبال داشته باشد. از سری باکتری‌های مقصر در این وضعیت می‌توانیم به استافیلوکوک (Staphylococcus) و کلستریدیوم پرفرنجنس (Clostridium perfringens) اشاره کنیم.
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
علائم عفونت روده
علائم عفونت روده شامل موارد متعددی هستند که از جملۀ آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- بروز اسهال و استفراغ
- درد شکم
- حالت تهوع
- تب
- سردرد
علاوه بر مواردی که ذکر کردیم، برخی از افراد ممکن است در مدفوع خود خون مشاهده کنند. بیشتر این افراد دچار اسهال خونی می‌شوند. اگرچه وجود خون در مدفوع می‌تواند به دلیل باکتری یا انگل ایجاد شود، اما احتمال دارد که نشانۀ چیز جدی‌تری باشد. به همین دلیل در صورت بروز چنین علامتی باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
نحوه تشخیص عفونت روده
تشخیص عفونت روده اغلب بر اساس بررسی علائم بیمار، سابقۀ پزشکی و انجام معاینۀ فیزیکی صورت می‌گیرد. در مواردی، پزشک ممکن است برای تعیین دقیق علت این عارضه آزمایش‌های تکمیلی را درخواست کند. برای مثال، تجزیه و تحلیل نمونۀ مدفوع در آزمایشگاه می‌تواند نوع عفونت را مشخص کند.
اگر علت بیماری مشخص نباشد یا نیاز به اطلاعات بیشتری باشد، ممکن است پزشک درخواست تصویربرداری با اشعۀ ایکس یا سایر روش‌های تصویربرداری از روده کوچک را بدهد. از طرفی، انجام اندوسکوپی می‌تواند تصویر دقیق از رودۀ کوچک یا بزرگ ارائه دهد. همچنین پزشک می‌تواند از یک نمونه بافت در چنین شرایطی برای بررسی دقیق‌تر استفاده کند.
درمان عفونت روده
تجویز آنتی بیوتیک برای عفونت روده مهم‌ترین روش درمانی برای رفع این عارضه است. اگرچه درمان خانگی عفونت روده در کنار کمک گرفتن از طب سنتی نیز گاهی می‌تواند در بسیاری از موارد کمک کننده باشد. در ادامه روش‌های درمان عفونت روده را بررسی می‌کنیم.
| روش‌های درمانی | توضیحات | نکات مهم |
|---|---|---|
| مصرف آنتی بیوتیک‌ها | از آنتی بیوتیک‌های رایج برای درمان عفونت روده می‌توانیم به سیپروفلوکساسین،مترونیدازول و آزیترومایسین اشاره کنیم. | تجویز آنتی بیوتیک فقط در صورت تشخیص عفونت باکتریایی توسط پزشک صورت می‌گیرد.مصرف خودسرانۀ آنتی بیوتیک می‌تواند منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی و مشکلات جدی‌تر شود. |
| مصرف داروهای ضد اسهال | داروهایی مانند لوپرامید برای کاهش حرکات روده و کنترل اسهال استفاده می‌شوند.داروهای حاوی بیسموت ساب سالیسیلات نیز می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند. | مصرف لوپرامید بدون تجویز پزشک و در موارد اسهال خونی یا تب بالا توصیه نمی‌شود.داروهای حاوی بیسموت ساب سالیسیلات علت اصلی اسهال را درمان نمی‌کنند و فقط علائم را تسکین می‌دهند. |
| درمان‌های خانگی | ماست پروبیوتیک حاوی باکتری‌های مفید برای روده است و می‌تواند به بازسازی فلور طبیعی روده کمک کند.استراحت کافی به بدن برای بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.مصرف غذاهای سبک و زود هضم مانند برنج سفید، موز، نان تست، سیب پخته و پرهیز از غذاهای چرب، سنگین، تند و پر فیبر تا بهبود علائم توصیه می‌شود.مصرف فراوان مایعات مانند آب، آبمیوه طبیعی، آب نارگیل و (ORS) برای جلوگیری از کم آبی بدن بسیار حیاتی است. | از مصرف لبنیات در دوران اسهال خودداری کنید، زیرا ممکن است علائم را تشدید کنند. |
| درمان با طب سنتی | چای بابونه با خواص ضد التهابی و آرام بخشی به تسکین دردهای شکمی کمک می‌کند.زنجبیل می‌تواند به کاهش تهوع و استفراغ کمک کند.نعناع می‌تواند به کاهش اسپاسم روده و تسکین درد شکم کمک کند. | مصرف بیش از حد بابونه ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد.مصرف زنجبیل برای افراد با مشکلات خونریزی یا مصرف داروهای رقیق کنندۀ خون باید با احتیاط و زیر نظر پزشک باشد. |
غذاهای مفید برای عفونت روده
غذاهایی که برای تقویت سلامت روده در زمان عفونت این بخش از بدن مفید هستند، حاوی فیبرهای پروبیوتیک و خواص ضد التهابی بالقوه هستند. در حالت ایده آل توصیه می‌کنیم که بیشتر وعدۀ غذایی شما از گیاهان، یک چهارم آن از پروبیوتیک‌های سالم و یک چهارم دیگر حاوی پروتئین باشد. از انواع غذاهایی که در زمان عفونت روده توصیه می‌کنیم از آن‌ها استفاده کنید، برنج، مرغ، موز، ژلاتین، کراکر، نان تست، نودل ساده و پورۀ سیب زمینی هستند. اما مواد خوراکی زیر نیز می‌توانند به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک کنند.
- زردچوبه یک آنتی اکسیدان قوی برای مبارزه با التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شود. این ماده سرشار از بتاکاروتن بوده و حاوی ویتامین سی است.
- دانه‌های کتان حاوی اسیدهای چرب امگا 3، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها هستند که می‌توانید آن‌ها را به اسموتی‌های خود اضافه کنید. فرم آسیب شدۀ این دانه بهتر جذب بدن می‌شود.
- توت‌هایی مانند گیلاس، شاه توت، تمشک و زغال اخته منابع عالی فیبر و مواد مغذی گیاهی (آنتی‌اکسیدان‌ها) هستند که با التهاب در بدن مقابله می‌کنند.
- کدو تنبل منبع خوبی از فیبر محسوب می‌شود و می‌تواند به حفظ سلامت روده کمک کند. جالب است بدانید که کدو تنبل کنسرو شده اغلب حاوی فیبر بیشتری به نسبت نوع تازۀ آن است.
- جو دوسر سرشار از فیبر محلول است که می‌تواند در روند هضم بهتر و سلامت دستگاه گوارش مؤثر باشد.
پیشگیری از عفونت روده
برای پیشگیری از ابتلا به عفونت روده و سایر بیماری‌های منتقله از طریق آب و غذای آلوده رعایت برخی از نکات بهداشتی ضروری است. از این سری نکات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- همیشه بعد از استفاده کردن از سرویس بهداشتی و قبل از اینکه به مواد غذایی دست بزنید، دست‌های خود را به طور کامل با آب و و صابون بشویید.
- تمام وسایل آشپزخانه و سطوحی که با گوشت خام، مرغ یا ماهی و سایر محصولات خام در تماس بوده‌اند را به دقت بشویید.
- مواد گوشتی از جمله گوشت مرغ، ماهی و صدف را به صورت کامل بپزید تا از نابودی هرگونه باکتری یا انگل مضر قبل از مصرف غذا اطمینان پیدا کنید.
- غذاهای سرد را در دمای مناسب یخچال و غذاهای گرم را در دمای مناسب و گرم نگه دارید. از نگهداری غذا در دمای محیط برای مدت زمان طولانی بپرهیزید.
- در صورتی که سفر می‌کنید (خصوصاً حین سفر خارجی) برای نوشیدن آب و مسواک زدن از آب بسته بندی شده استفاده کنید و تا جایی که می‌توانید آب لوله کشی مصرف نکنید.
- اگر بیمار هستید به خصوص زمانی که علائمی همچون اسهال، استفراغ یا تب دارید، حداقل تا 48 ساعت بعد از بهبودی علائم در خانه بمانید تا از انتقال بیماری به دیگران خودداری کنید.
عوارض بیماری عفونت روده
عفونت روده در بیشتر موارد به راحتی قابل درمان است. اگر عفونت روده طولانی شده و درمان نشود می‌تواند کم آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت‌ها را در پی داشته باشد. در موارد بسیار شدید این عفونت ممکن است عوارض بدی همچون کم آبی شدید بدن، مشکلات عصبی، نارسایی کلیه و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بسیاری از موارد ابتلا به عفونت روده بعد از چند روز به شکل خود به خودی و البته با رعایت برخی نکات مراقبت خانگی ممکن است بهبود پیدا کنند. با این حال اگر علائم ادامه دار یا شدید باشند باید خیلی زود برای درمان به پزشک مراجعه کنید. از جملۀ این علائم می‌توانیم به کم آبی شدید بدن، تب شدید، وجود خون در مدفوع، علائم عفونت شدیدتر همچون استفراغ مداوم و حتی تغییر وضعیت ذهنی اشاره کنیم.
خلاصۀ نکات مهم دربارۀ عفونت روده
- عفونت روده یک مشکل شایع گوارشی است که می‌تواند توسط عوامل مختلفی از جمله ویروس‌ها، انگل‌ها و باکتری‌ها ایجاد شود. این عفونت می‌تواند رودۀ کوچک، رودۀ بزرگ و حتی معده را درگیر کند.
- از علائم عفونت روده می‌توانیم به اسهال، درد و گرفتگی شکم، تهوع و استفراغ، تب، کاهش اشتها، نفخ و گاز معده در کنار احساس خستگی و ضعف اشاره کنیم.
- از درمان‌های خانگی عفونت روده‌ها می‌توانیم هیدراتاسیون، رژیم غذایی و استراحت کافی را نام ببریم.
- مصرف داروهای ضد اسهال و آنتی بیوتیک‌هایی همچون مترونیدازول نیز در صورت تشخیص پزشک (ابتلا به عفونت باکتریایی) به درمان بیمار کمک می‌کنند.
- رعایت بهداشت، مصرف مواد غذایی و آب تمیز و جلوگیری از تماس با افراد بیمار در پیشگیری از ابتلا به این عفونت مؤثر هستند.
- در صورت مشاهدۀ علائم عفونت روده می‌توانید بدون خروج از خانه و تنها با کمک اپلیکیشن هرلایف از پزشکان عمومی مشاوره دریافت کنید.
پرسش‌های پرتکرار
از بهترین داروهای عفونت روده و معده می‌توانیم مواردی همچون مترونیدازول، سفتریاکسون و سیپروفلوکساسین را نام ببریم.
از بهترین راهکارهای خانگی رفع عفونت روده‌ها می‌توانیم به مصرف پروبیوتیک‌ها، مصرف زنجبیل، استراحت کافی، مصرف کورکومین، آویشن و رازیانه را نام ببریم.
بواسیر به طور مستقیم باعث عفونت روده نمی‌شود، اما می‌تواند عوارضی ایجاد کند که خطر عفونت را افزایش می‌دهند.
منابع:
