خون پریود می‌تواند بویی ایجاد کند که حتی ممکن است در هر ماه یا در طی چرخۀ قاعدگی، تغییر کند. خون قاعدگی ترکیبی از خون، تخمک بارور نشده و بافت‌های داخلی رحمی است، بنابراین طبیعی است که بوی کمی داشته باشد. اما آنچه که می‌تواند نگرانی‌هایی را برای سلامت زنان ایجاد کند، بوی نامطبوعی است که مانند دوره‌های قبل نیست و می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری باشد. در نتیجه تمامی خانم‌ها باید بدانند تغییرات و بوی بد پریود از چیست تا در صورت نیاز برای درمان به موقع آن اقدام کنند. به‌همین‌دلیل در این مقاله از هرلایف به بررسی انواع بوهای دوران پریودی و دلایل آنها می‌پردازیم.
خون پریود از چه تشکیل شده است؟
خون قاعدگی یک مایع بیولوژیکی پیچیده است که از ترکیب خون، ترشحات واژن و سلول‌های آندومتر دیوارۀ رحم درست قبل از قاعدگی، تشکیل شده است. این سلول‌ها محصول نهایی فرایند چرخه‌ای پویا هستند که بر بارداری و تولید مثل متمرکز شده‌اند.
چرا خون پریود بو میدهد؟
ممکن است متوجه شده باشید که پریود شما هر ماه بویی متفاوت دارد. گاهی این بو آنقدر ناخوشایند است که احساس می‌کنید حتی دیگران نیز متوجه آن خواهند شد. دوره قاعدگی شامل یک تخمک بارور نشده، خون و بافت‌های داخلی رحم است. بنابراین کاملاٌ طبیعی است که این ترکیب پس از خروج از واژن، بوی کمی داشته باشد.
این بو به احتمال زیاد مربوط به ماده واژن است، اما باکتری ها و اسیدیته نیز می‌توانند نقش داشته باشند. بنابراین هر بویی که در طول دوره قاعدگی متوجه می‌شوید، می‌تواند نوسان داشته باشد. دوره‌های سالم (طبیعی) می‌توانند بوی خون کمی داشته باشند. گاهی حتی ممکن است بوی فلزی شبیه به آهن و مس را متوجه شوید. به طور کلی بوی پریود برای دیگران قابل تشخیص نیست اما اقدامات بهداشتی می‌تواند با بوی بد دوره قاعدگی مقابله کند.
انواع مختلف بوی پریود کدامند؟
شناسایی انواع مختلف بوی پریود و واژن ممکن است کمی سخت به نظر برسد، اما آشنایی با آنها می‌تواند به حفظ سلامت جنسی شما کمک کند. در ادامه چند مورد از رایج‌ترین بوهای خون قاعدگی آمده است.
بوی فلزی
بوی فلزی بیشتر شبیه به بوی یک سکۀ مسی است. این بو معمولاً به‌دلیل وجود آهن در خون قاعدگی بوده و استشمام آن جای نگرانی ندارد.
بوی پوسیدگی یا گندیدگی
این بو اغلب به دلیل وجود یک جسم خارجی مانند تامپون است که برای مدتی طولانی در واژن باقی مانده است و می‌تواند نشانگر وجود یک مشکل باشد.
بوی شیرین
بوی شیرین خون پریود به احتمال زیاد به‌دلیل محیط اسیدی و وجود باکتری در واژن است.
بوی ماهی
بوی ماهی یکی از شکایت‌های معمول گروهی از زنان است و اغلب به عفونت‌هایی مانند واژینوز باکتریال یا تریکومونیازیس مربوط می‌شود.
بوی بدن
بوی بدن به دلیل وجود غدد آپوکرین در ناحیۀ تناسلی ایجاد می‌شود که در دوره‌های استرس یا اضطراب، حین ورزش یا زمانی که دمای بدن بالا رفته، ترشح آن بیشتر می‌شود.
دلایل بوی بد پریود چیست؟
اکنون که می‌دانید وجود کمی بو در پریود طبیعی است، بهتر است با دلایلی آشنا شوید که می‌توانند منجر به ایجاد بوی ناخوشایند و بد واژن در دوران قاعدگی و پس از آن شوند.
مخلوط شدن باکتری‌های طبیعی واژن با خون پریودی
در حالی که بدن هر فرد با دیگری متفاوت است، اما خون دورۀ سالم پریودی، معمولاٌ بویی مشابه بوی فلز دارد. زیرا محتوای آهن و مس موجود در خون قاعدگی با باکتری‌های طبیعی واژن مخلوط شده‌اند.
اگر ترکیب باکتری‌های طبیعی موجود در واژن که به آن میکروبیوم واژن (Vaginal Microbiome) گفته می‌شود، تغییر کند، خون پریود ممکن است بویی متفاوت از دوره‌های قبلی داشته باشد. عوامل متعددی می‌توانند ترکیب باکتریایی طبیعی واژن را تغییر دهند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- سیگار کشیدن
- تغییرات هورمونی ناشی از بارداری یا یائسگی
- عفونت‌های مقاربتی
- اسپری‌های معطر واژن
رعایت بهداشت واژن به حفظ تعادل ترکیبات باکتریایی این ناحیه و در نتیجه کاهش بوهای شدید در طول قاعدگی کمک می‌کند.
واژینوز باکتریایی
زنان در طول قاعدگی یا دوران قاعدگی، باکتری‌های خوب به‌نام لاکتوباسیل‌ها (Lactobacilli) را از دست می‌دهند. این موضوع زنان را بیشتر در معرض عفونت واژینوز باکتریال قرار میدهد. این عفونت شایع‌ترین علت پزشکی بوی بد واژن است. زمانی که به عفونت واژینوز باکتریال مبتلا می‌شوید، متوجه بوی ماهی خواهید شد که ممکن است در طول قاعدگی با خون مخلوط شده و بوی بد پریود را ایجاد کند.
بوی شدید ماهی ممکن است نشانه‌ای از واژینوز باکتریایی (Bacterial Vaginosis) باشد. واژینوز باکتریایی که به آن (BV) نیز گفته می‌شود، عفونتی است که در اثر رشد بیش از حد باکتری در واژن ایجاد می‌شود و یکی از شایع‌ترین بیماری‌های واژن بین زنان ۱۵ تا ۴۴ سال است. برخی از علائم واژینوز باکتریایی به شرح زیر هستند.
- ترشحات خاکستری یا سفید مایل به شیری واژن با قوام کف مانند یا آبکی
- خارش شدید در قسمت بیرونی واژن
- سوزش هنگام ادرار کردن
- تحریک واژن
عدم تعویض به موقع پد بهداشتی، تامپون یا کاپ قاعدگی
اگر پد بهداشتی، تامپون و یا کاپ قاعدگی را برای مدتی طولانی تعویض نکنید، ممکن است متوجه بوی شدید و بد خون پریودی شوید. برای رعایت بهداشت قاعدگی و جلوگیری از ابتلا به عفونت‌ها باید محصولات قاعدگی را مرتباٌ تعویض کنید. در ادامه بهترین زمان تعویض این محصولات قاعدگی در زمان پریود آمده است.
- پد بهداشتی: هر ۴ تا ۸ ساعت یک بار بسته به میزان خونریزی
- تامپون: حداقل هر ۸ ساعت یک بار بسته به میزان خونریزی
- کاپ قاعدگی: حداقل هر ۱۲ ساعت یک بار بسته به میزان خونریزی
- لباس زیر: حداقل هر ۱۲ ساعت یک بار
همان‌طور که می‌بینید، برای حفظ بهداشت دوران قاعدگی، حتی باید لباس زیر خود را نیز هر ۱۲ ساعت یک بار (یا روزی دوبار) تعویض کنید. این در حالی است که خیلی از خانم‌ها تصور می‌کنند تنها نیاز به تعویض منظم محصولات قاعدگی در این دوره دارند. انتخاب شورت پریود نیز بسیار مهم است چون باید نخی و دارای قابلیت تنفس باشد.
زمانی که پد بهداشتی یا تامپون برای مدتی طولانی تعویض نشود، بویی مانند گندیدگی ایجاد می‌کند. بنابراین مشخص می‌شود که بوی بد پریود از چیست. این موضوع بیشتر در پایان پریود اتفاق افتد، چون خانم‌ها تصور می‌کنند با کاهش میزان خونریزی، دیگر نیازی به تعویض مرتب محصولات قاعدگی نیست. اگر به بهداشت و سلامت خود اهمیت می‌دهید، نباید میزان خون روی پد بهداشتی یا تامپون را به عنوان معیاری برای تعویض این محصولات قاعدگی در نظر بگیرید.
پزشکان متخصص زنان توصیه می‌کنند که هرگز از پدهای بهداشتی و تامپون‌های معطر استفاده نکنید. چون این محصولات باعث تحریک و واکنش آلرژیک می‌شوند. بنابراین بهتر است از محصولات بدون عطر و لباس زیر نخی قابل تنفس استفاده کنید تا از بوهای نامطبوع جلوگیری شود.
تعویض به موقع محصولات قاعدگی می‌تواند بوی ناخواسته را کاهش داده و به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری و سندرم شوک سمی (Toxic Shock Syndrome) کمک کند. بنابراین به‌راحتی می‌توانید بوی بدن در این دوران را کاهش دهید.
تعریق بیش از حد
عرق کردن بیش از حد معمول یکی از علائم رایج قاعدگی است. اگر در طول دورۀ قاعدگی بین پاهای شما عرق کند، این امر می‌تواند بویی شبیه به بوی لباس‌های ورزشی پس از تمرین یا بوی کیف باشگاه ورزشی‌تان در ناحیه واژن ایجاد کند. غدد عرق در ناحیۀ تناسلی می‌توانند بوی میکروبیوم واژن و عطر طبیعی پوست را تقویت کنند. ترکیبی از نمک، چربی و باکتری‌های حاصل از تعریق، وقتی با خون پریود مخلوط می‌شوند، می‌توانند ترکیبی قوی و بدبو ایجاد کنند که نشان میدهد بوی بد پریود از چیست.
لازم است بدانید که اندام ناحیۀ تناسلی خارجی، غدد خاصی به‌نام غدد عرق آپوکرین (Apocrine Sweat Glands) دارند که در زیربغل، نوک پستان، مجرای گوش، پلک‌ها و بال‌های بینی شما نیز وجود دارند. این غدد یک ماده روغنی ترشح می‌کنند که توسط باکتری‌های روی پوست متابولیزه شده و در نهایت بوی قابل توجهی تولید خواهند کرد. پوشیدن لباس‌های تنگ و غیرنخی می‌تواند با به دام انداختن باکتری‌ها و عرق، بوی نامطبوع بیشتری ایجاد کند.
در چنین شرایطی بهترین راهکار شستن ناحیه تناسلی با آب ولرم و یک شویندۀ ملایم با (PH) مناسب است. پزشکان متخصص زنان پیشنهاد می‌کنند که در دوران قاعدگی از شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های ملایم، بدون عطر و با (PH) نزدیک به (PH) واژن استفاده کنید. هرگز از محصولی مانند صابون برای شستشوی ناحیه تناسلی استفاده نکنید؛ چون این محصول (PH) این ناحیه را کاملاً به‌هم می‌ریزد.
عفونت‌های مقاربتی (STIs)
اگر متوجه بویی بد همراه با ترشح غیرعادی شده‌اید، ممکن است به یک بیماری مقاربتی مانند تریکومونیازیس، کلامیدیا یا سوزاک مبتلا شده باشید. در چنین شرایطی، بوی بد نه تنها در دوران پریود، بلکه پس از آن نیز ادامه می‌یابد. از جمله علائم ابتلا به عفونت‌های مقاربتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- بوی نامطبوع در دوران قاعدگی که حتی پس از پایان پریود نیز ادامه پیدا می‌کند.
- ترشحات واژن به رنگ زرد، سبز یا سایر ترشحات غیرعادی رنگی که ممکن است در طول چرخۀ قاعدگی با خون مخلوط شوند. بنابراین باید بدانید کدام رنگ خون پریود خطرناک و کدام عادی است.
- ممکن است حتی در طول چرخۀ قاعدگی (قبل یا بعد از پریود) نیز خونریزی واژینال داشته باشید.
- درد در قسمت پایین شکم که می‌تواند شبیه به دردهای قاعدگی باشد.
- خارش، سوزش یا درد واژن به ویژه در هنگام ادرار یا رابطۀ جنسی واژینال را تجربه خواهید کرد.
البته باید به این نکته مهم اشاره شود که بیماری‌های مقاربتی همواره دارای بو یا علائم قابل توجه نیستند. لازم است بدانید که رابطۀ مقعدی، واژینال، دستی و دهانی، همگی می‌توانند باعث انتقال کلامیدیا شوند. اما تریکومونیازیس معمولاٌ از طریق رابطه جنسی واژینال منتقل می‌شود. در هر صورت، با مشاهدۀ علائم فوق باید به پزشک مراجعه کنید تا پس از انجام آزمایش‌های لازم، دارو و روش درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.
تغییرات هورمونی
ترشحات واژن در طول قاعدگی، بین تخمک گذاری و قاعدگی بعدی ممکن است بوی نامطبوع‌تری نسبت به سایر بخش‌های چرخۀ قاعدگی داشته باشند. در شرایطی که بوی نامطبوع پریود به دلیل تغییرات هورمونی باشد، باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا داروی مناسب را برای حفظ تعادل هورمون‌ها تجویز کند.
سرطان دهانۀ رحم
سرطان دهانۀ رحم می‌تواند باعث ایجاد بوی بد و تند در ناحیۀ تناسلی شود. این بو، که برخی از خانم‌ها می‌گویند شبیه به بوی گوشت گندیده است، زمانی ایجاد می‌شود که بدن، بافت مرده یا سلول‌های سرطانی را از بین برده و سپس از طریق واژن خارج می‌کند.
سرطان دهانۀ رحم می‌تواند باعث جریان شدیدتر خونریزی یا قاعدگی طولانی‌تر شود، از طرفی ممکن است متوجه شدیدتر شدن بوی بد پریود نیز شوید. اگر مبتلا به سرطان باشید، مشخص می‌شود که بوی بد پریود از چیست.
سرطان دهانۀ رحم در سطح جهانی یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌هاست. اگرچه در برخی از کشورهای توسعه یافته به‌دلیل نرخ بالاتر واکسیناسیون سالانه و تست پاپ اسمیر، کمتر شایع است. توصیه می‌شود هر ۳ تا ۵ سال یک بار برای انجام تست پاپ اسمیر اقدام کنید تا از سلامت رحم خود مطمئن شوید. به این ترتیب با یک تست و تشخیص پزشک متخصص زنان می‌توانید سلامت خود را تضمین کنید.
قبل از یائسگی
دوران قبل از یائسگی باعث تغییرات هورمونی و خشکی واژن شده که می‌تواند به بوی غیرمعمول واژن در طول قاعدگی منجر شود. بوی بد پریود قبل از یائسگی به این دلیل است که محیط واژن به تدریج قلیایی شده و سطح استروژن آن در نوسان است. در نتیجه پریودهای سنگین و نامنظم را تجربه خواهید کرد که می‌توانند بوی واژن را تقویت کند.
اگر در دوران قبل از یائسگی قرار دارید، بهتر است با مشورت پزشک متخصص زنان راهکارهایی را برای جلوگیری از خشکی واژن و تنظیم سطح هورمون‌ها در پیش بگیرید تا علائم کمتری را تجربه کنید.
چطور بوی بد پریود را به حداقل برسانیم؟
رعایت موارد بهداشتی یا به عبارتی بهداشت قاعدگی به کاهش بوی خون پریود کمک می‌کند. از طرفی، بهداشت قاعدگی به خانم‌ها احساس خوبی میدهد؛ چون مطمئن خواهند شد که از عفونت جلوگیری می‌شود. اکنون که می‌دانید بوی بد پریود از چیست، بهتر است با روش‌هایی آشنا شوید که بوی بد قاعدگی را کاهش می‌دهند.
تعویض مکرر پد بهداشتی یا تامپون
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای خلاصی از بوی بد پریود، تعویض مکرر پد بهداشتی و تامپون است. البته این راهکار زمانی کاربردی خواهد بود که این بوی بد به دلیل عفونت نباشد. بنابراین پزشکان متخصص زنان پیشنهاد می‌کنند که پدهای بهداشتی را هر چند ساعت یک بار و تامپون‌ها را حداکثر هر ۸ ساعت یک بار تعویض کنید. این کار به جلوگیری از ایجاد بوی بد به دلیل ماندن خون روی این محصولات بهداشتی کمک می‌کند.
استفاده از کاپ‌های قاعدگی
کاپ قاعدگی قابلیت استفاده مجدد را دارد و به جای جذب خون قاعدگی، آن را جمع آوری می‌کند. این محصولات معمولاٌ از الاستومر، لاتکس، لاستیک یا سیلیکون ساخته می‌شوند. شما می‌توانید کاپ‌های قاعدگی را تا ۱۰ سال استفاده کنید. با توجه به اینکه خون در کاپ قاعدگی مانند پد بهداشتی و تامپون نمی‌ماند، متخصصان توصیه می‌کنند که از کاپ قاعدگی برای کاهش بوی بد پریود استفاده کنید.
از طرفی، برخی از گزارش‌ها نشان داده که بعضی از خانم‌ها فراموش می‌کنند تامپون را از واژن خود در بازه‌های زمانی مشخص خارج کنند. همین فراموشی و ماندن تامپون آغشته به خون پریودی در واژن مشخص می‌کند که بوی بد پریود از چیست.
رعایت بهداشت فردی
خانم‌ها در هر بار رفتن به سرویس بهداشتی باید ناحیۀ تناسلی خود را تمیز کنند. بنابراین این کار را تنها در زمان استحمام انجام ندهید. اگر از پدهای بهداشتی استفاده می‌کنید، قاعدتاٌ مقداری از خون پریود روی پوست ناحیۀ تناسلی باقی مانده و می‌تواند باعث ایجاد بوی بد شود.
در این موارد نیازی نیست از محصولات خوشبو کننده مانند اسپری واژینال یا دستمال مرطوب استفاده کنید؛ چون این محصولات، باکتری‌های طبیعی واژن را از بین برده و دستگاه تناسلی شما را در مقابل خطر عفونت بی دفاع می‌کنند. پوشیدن لباس زیر تمیز و قابل تنفس یکی دیگر از راهکارهای بهداشتی است که می‌تواند بوی خون پریود را کاهش دهد.
آیا بقیه متوجه بوی بد پریود من می‌شوند؟
این امری عادی است که نسبت به بدن خود حساس باشیم و گاهی تصور کنیم دیگران بوی خون قاعدگی ما را حس می‌کنند. اما در واقعیت، آنها نمی‌توانند بویی حس کنند. تنها کسی که متوجه بوی پریود و تغییرات آن می‌شود، فقط خود شما هستید، پس زیاد نگران نباشید. به یاد داشته باشید که واژن سالم بوی خاصی دارد که این بو در دوران قاعدگی نیز طبیعی است.
چه زمانی به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید؟
کمی بو در هنگام پریود طبیعی است، برخی از نشانه‌ها ممکن است حاکی از ابتلا به یک بیماری باشند، بنابراین باید بدانید این بوی بد پریود از چیست. این امر به ویژه زمانی رخ میدهد که بوی غیرعادی همراه با علائم زیر را مشاهده کنید. در چنین شرایطی باید سریعاٌ به پزشک متخصص زنان مراجعه تا علت بوی بد را بررسی و برای درمان اقدام کنید.
- ترشحات زرد یا سبز واژن
- خونریزی شدیدتر از حد طبیعی
- درد شکم یا لگن
- گرفتگی‌های شدیدتر از حد طبیعی
- تب
نتیجه گیری
- بوی واژن یا بوی قوی و ناخوشایند از ناحیۀ تناسلی در کنار بوی بد خون قاعدگی برای زنان بسیار نگران‌کننده هستند، زیرا می‌توانند نشانه‌ای از عفونت باشند. بنابراین باید بدانید این بوی بد پریود از چیست.
- علت هر نوع بوی بد در چرخۀ قاعدگی در صورت تکرار باید توسط پزشک متخصص زنان بررسی شود.
- در چنین شرایطی بهترین راهکار تعویض به موقع محصولات قاعدگی، رعایت بهداشت قاعدگی و همین طور مراجعه به‌پزشک در صورت بروز علائم نگران‌کننده خواهد بود.
- اگر بین سنین ۳۵ تا ۴۴ سالگی قرار دارید یا دورۀ قبل از یائسگی را سپری می‌کنید، بهتر است به صورت دوره‌ای تست‌های لازم را انجام دهید تا از سلامت دستگاه تناسلی و هورمون‌های خود مطمئن شوید.
پرسش‌های متداول
– علت بوی بد پریود می‌تواند ناشی از رشد باکتری‌ها در محیط گرم و مرطوب واژن باشد. جالب است بدانید که خون قاعدگی منبع تغدیۀ این باکتری‌ها به شمار می‌آید و باعث تولید بوی نامطبوع می‌شود. مواردی همچون عفونت و ماندن خون قاعدگی روی بدن هم سایر عوامل بروز این حالت هستند.
– تعویض مرتبط تامپون، پد بهداشتی، کاپ قاعدگی و شرت در کنار حمام کردن به از بین بردن باکتری‌ها و بوی بد ناشی از قاعدگی کمک می‌کند. از طرف دیگر، استفاده از لباس‌های زیر نخی برای عبور دادن جریان هوا و پیشگیری از تعریق توصیه می‌شود.
– خیر. استفاده از این محصولات با تحریک محیط واژن همراه است و می‌تواند شرایط را بدتر کند. در عوض استفاده از محصولات طبیعی مثل سرکۀ سیب بعد از پریود در کاهش این بو مؤثر است.
– اگر روش‌های طبیعی برای از بین بردن بوی قاعدگی کارساز نباشند، باید با پزشک در این زمینه مشورت کنید. علت این حالت می‌تواند به دلیل یک مشکل دیگر مثل عفونت واژن باشد که در این صورت باید تحت درمان قرار بگیرد.
