التهاب رحم در واقع همان ملتهب شدن پوشش داخلی رحم است که با نام آندومتر شناخته می‌شود. این مشکل زنان به دلیل بروز عفونت رخ می‌دهد. این بیماری اگرچه خطرناک و تهدید کنندۀ زندگی نیست، اما در صورت عدم درمان عوارضی را به دنبال دارد.
از علائم التهاب رحمی می‌توانیم درد لگن، تورم در شکم، خونریزی یا ترشحات واژن و احساس ناخوشی را نام ببریم. این در حالی است که اگر بیماری درمان نشود ممکن است منجر به آبسۀ لگن و رحم یا حتی ناباروری شود.
التهاب رحم چیست؟
التهاب رحم به التهاب در پوشش داخلی رحم یا آندومتر (endometritis) گفته می‌شود که با نام اندومتریت نیز شناخته می‌شود. عفونت دلیل بروز این عارضه است که به دو صورت حاد و مزمن بروز پیدا می‌کند. در حالت التهاب حاد، این عارضه به شکلی ناگهانی و البته کوتاه مدت خود را نشان می‌دهد، این در حالی است که التهاب مزمن مدت زمان طولانی ادامه دارد یا اینکه به شکلی مکرر رخ می‌دهد.
اگرچه اندومتریت به عنوان یک بیماری خطرناک شناخته نمی‌شود، اما در صورت بی توجهی و عدم درمان، عوارض ناخوشایندی را به دنبال دارد. بسیاری از افراد اندومتریت را با بیماری آندومتریوز اشتباه می‌گیرند، این در حالی است که آندومتریوز به بافت آندومتری گفته می‌شود که خارج از رحم رشد پیدا می‌کند. مشکلی که علل، علائم و درمان متفاوتی دارد.
التهاب دهانۀ رحم
التهاب دهانۀ رحم که با نام سرویسیت (cervicitis) نیز شناخته می‌شود، به عارضه‌ای گفته می‌شود که دهانۀ رحم را (نقطۀ انتهایی باریک و تحتانی رحم که به واژن باز می‌شود) درگیر می‌کند. این عارضه هم مانند التهاب رحم ممکن است بر اثر عوامل عفونی باشد یا دلایل غیر عفونی داشته باشد. این بیماری در بسیاری از موارد هیچ نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند و ممکن است طی معاینۀ پزشک برای هر مشکل دیگری تشخیص داده شود. با این حال برخی از علائم التهاب دهانۀ رحم شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی بین دوره‌های قاعدگی
- درد حین رابطۀ جنسی
- تکرر ادرار دردناک
- ترشحات زیاد غیرعادی از واژن
- خونریزی واژینال بعد از رابطۀ جنسی
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان زنان و زایمان
علت التهاب رحم
اندومتریت یا التهاب دهانۀ رحم زمانی ایجاد می‌شود که پوشش آندومتر دچار عفونت شود. چنین حالتی ممکن است به دلیل باکتری‌های موجود در بافت رحم و یا باکتری‌های غیر طبیعی رخ دهد. البتۀ دهانۀ رحم از رحم برای نفوذ چنین عفونت‌هایی محافظت می‌کند. با این حال، وقتی دهانۀ رحم باز می‌شود، باکتری‌ها می‌توانند به راحتی وارد رحم شده و منجر به التهاب آن شوند. زایمان و یا سقط جنین از شایع‌ترین دلایل التهاب رحم هستند با این حال از علل بروز این بیماری می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
زایمان سزارین
اگرچه هر دو نوع زایمان می‌توانند باعث بروز اندومتریت شوند، با این حال این عارضه در زنانی که سزارین می‌شوند بیشتر دیده می‌شود. جالب‌تر آنکه، احتمال بروز التهاب در رحم در سزرین‌های برنامه ریزی نشده بیش از سزارین‌های برنامه ریزی شده است.
عفونت‌های مقاربتی
بیماری‌های مقاربتی مختلف از جمله سوزاک و کلامیدیا به راحتی از طریق رابطۀ جنسی به شریک جنسی سالم منتقل می‌شوند. بنابراین در صورت ایمن نبودن رابطه و انتقال عفونت، احتمال بروز التهاب رحم وجود دارد.
باکتری‌های داخل رحم
همانطور که گفتیم اگر دهانۀ رحم باز شود، باکتری‌های خوب (و غیربیماری زا در واژن) واژن هم می‌توانند با ورود به رحم باعث التهاب آن شوند.
بررسی‌های لگنی
هر روش تشخیصی یا درمانی که به نوعی با لگن در ارتباط باشد، می‌تواند منجر به انتقال باکتری‌ها به رحم شود که در نهایت التهاب این ناحیه را به دنبال دارد. این روش‌ها خصوصاً در صورت دسترسی به بافت‌ها یا اندام‌های داخلی از طریق دهانۀ رحم عامل خطر مهم‌تری خواهند بود. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- کورتاژ که به برداشتن بافت رحم گفته می‌شود.
- بیوپسی آندومتر که طی آن از بافت داخلی رحم نمونه برداری می‌شود.
- هیستروسکوپی که طی آن پزشک از طریق یک دوربین کوچک به بررسی مشکلات و ناهنجاری‌های رحمی می‌پردازد.
- قرار دادن دستگاه داخل رحمی که برای پیشگیری از بارداری انجام می‌شود.
بیماری‌های التهابی لگن
بیماری‌های التهابی لگن (PID) اغلب خود را با التهاب رحم نشان می‌دهد. در صورت بی توجهی یا درمان سریع نیز ممکن است عوارضی جدی برای فرد مبتلا به دنبال داشته باشد.
علائم التهاب در رحم
اندومتریت یا التهاب رحم اگرچه علائمی دارد، اما در همۀ افراد علائم خود را بروز نمی‌دهد. به همین دلیل ممکن است به آن مبتلا شوید، بدون اینکه ابتلا به آن را احساس کنید. اما از علائم التهاب رحم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- درد در شکم یا لگن
- ورم در شکم
- احساس ناخوشی و خستگی شدید
- خونریزی واژینال
- ترشحات غیر معمول از واژن
- تب یا لرز
- یبوست یا درد حین اجابت مزاج
روش‌های تشخیص التهاب رحم
پزشک برای تشخیص التهاب در رحم معاینۀ لگنی را انجام می‌دهد. او همچنین ممکن است هر یک از آزمایشات زیر را برای کمک به تشخیص دقیق‌تر توصیه کند:
- آزمایش نمونه برداری از مایع واژن برای تشخیص عفونت
- برداشتن بافت از رحم (بیوپسی)
- لاپاراسکوپی برای بررسی دقیق رحم
- آزمایش خون
نکته: برای برخی از افراد این سؤال ایجاد می‌شود که آیا اندومتریت با سونوگرافی قابل تشخیص است؟ در پاسخ باید گفت که طی سونوگرافی ممکن است نامنظم بودن پوشش داخلی رحم یا ضخیم بودن آن تشخیص داده شود. اما این به تنهایی نشانه‌ای از التهاب رحم نیست، زیرا شرایط متعددی ممکن است باعث بروز چنین حالت‌هایی شوند.
عوارض التهاب رحم
اگر اندومتریوز درمان نشود، شخص مبتلا ممکن است با هر یک از عوارض زیر رو به رو شود:
- ناباروری
- عفونت در خون یا سپتی سمی (Septicemia)
- عفونت لگن
- آبسۀ رحم یا لگن
درمان التهاب رحم
درمان التهاب رحم با استفاده از روش‌های مختلفی قابل انجام است که البته مهم‌ترین آن تجویز پزشک خواهد بود. بیمار می‌تواند در کنار درمان پزشکی از درمان‌های سنتی و خانگی (با تأیید پزشک) برای بهبود هر چه سریع‌تر این مشکل نیز استفاده کند.
درمان پزشکی التهاب در رحم
پزشک برای درمان اندومتریت آنتی بیوتیک را برای بیمار تجویز می‌کند تا علاوه بر رفع عفونت، التهاب نیز از بین برود. در برخی از موارد که خانم مبتلا به تازگی زایمان کرده است و البته عفونت وی جدی است، ممکن است به بستری برای استراحت و تزریق مایعات داخل وریدی نیاز باشد.
درمان خانگی التهاب رحم
اگر التهاب رحم و دهانۀ رحم دارید، ممکن است هر یک از روش‌های خانگی زیر تا حدودی برای کاهش علائم شما مؤثر باشند. با این حال باید قبل از استفاده از هر روش، از پزشک خود مشورت بگیرید.
- مصرف مکمل‌های پروبیوتیک یا ماست برای کمک به تعادل باکتری‌ها
- خوردن سیر یا مکمل سیر برای بهره مندی از خواص ضد باکتریایی
- پوشیدن لباس‌های زیر نخی و گشاد
- نوشیدن چای سبز
- اجتناب از محرک‌ها مثل صابون‌های معطر، دوش واژینال، تامپون یا دیافراگم
چطور از التهاب رحم پیشگیری کنیم؟
از آنجایی که عفونت عامل بروز التهاب در بافت رحم است، بنابراین باید از فعالیت‌هایی که ممکن است باعث انتقال عفونت و باکتری به رحم شوند، خودداری کنید. بیماری‌های مقاربتی مهم‌ترین عامل بروز عفونت هستند که برای پیشگیری از بروز آن‌ها می‌توانید موارد زیر را در دستور کار خود قرار دهید:
- از روش‌های پیشگیری از بارداری ایمن همچون کاندوم استفاده کنید.
- از داشتن رابطۀ جنسی با شرکای متعدد خودداری کنید.
- در صورت ابتلا به هر یک از بیماری‌های مقاربتی، هر چه زودتر نسبت به درمان آن‌ها اقدام کنید.
- برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی حتماً غربالگری‌های لازم را انجام دهید.
علاوه بر موارد فوق، در صورت انجام زایمان سزارین، حتماً قبل از عمل نسبت به مصرف آنتی بیوتیک به تشخیص پزشک اقدام کنید تا مانع از بروز عفونت احتمالی شوید.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به التهاب رحم هستند؟
این عارضه در زنان فعال از نظر جنسی، خصوصاً کسانی که شرکای جنسی متعددی دارند، افرادی که به طور مکرر به عفونت مقاربتی مبتلا می‌شوند، زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند یا بانوانی که عمل لگنی انجام داده‌اند، بیشتر بروز پیدا می‌کند.
علائم خطرناک و راهنمای مراجعه به پزشک
اگر هر یک از علائم ذکر شده برای التهاب رحم را مشاهده کردید و یا به تازگی زایمان کرده و تب غیرقابل توضیح دارید، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و مشاورۀ زنان و زایمان برای پیشگیری از عوارض این بیماری بسیار اهمیت دارد. التهاب رحم درمان نشده ممکن است منجر به التهاب لگن و به دنبال آن، مشکلات جدی‌تر همچون ناباروری و حاملگی خارج از رحم شود. در صورت بروز علائم اندومتریت بعد از موارد زیر حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
- زایمان
- سقط جنین
- قرار دادن آی یو دی
- جراحی رحم
نکات مهم در مورد التهاب رحم
- التهاب رحم یا اندومتریت عارضه‌ای است که به دلیل بروز عفونت و انتقال باکتری‌ها به آندومتر یا پوشش داخلی رحم رخ می‌دهد.
- التهاب دهانۀ رحم یا سرویسیت زمانی رخ می‌دهد که دهانۀ رحم به دلایل عفونی یا غیر عفونی ملتهب شود. این عارضه اغلب بدون علامت است.
- اگر التهاب رحم درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی مانند بیماری التهابی لگن، ناباروری و آبسۀ رحم را به دنبال داشته باشد.
- در صورت ابتلا به التهاب رحم، حتماً همسر شما نیز باید تحت درمان قرار بگیرد تا از انتقال مجدد عفونت به شما خودداری کند. ضمن اینکه توجه داشته باشید نباید برای درمان این بیماری خود درمانی کنید و حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
- آیا نگران علائمی مانند درد لگن، تب و ترشحات غیرعادی هستید؟ آیا می‌خواهید بدانید که به التهاب رحم مبتلا هستید یا خیر؟ اپلیکیشن هرلایف به عنوان دستیار سلامت شما با وجود پزشکان مجرب به شما کمک می‌کند تا در کم‌ترین زمان ممکن بدون خروج از خانه بیماری خود را تشخیص و برای درمان آن اقدام کنید.
پرسش‌های پرتکرار
خیر این بیماری همیشه با علائم همراه نیست. اگرچه بسیاری از زنان مبتلا به آن علامت خاصی را تجربه نمی‌کنند، داشتن ترشحات غیرعادی از واژن، درد در لگن یا حین رابطۀ جنسی و تب و لرز می‌توانند از نشانه‌های آن باشند.
مهم‌ترین راه پیشگیری از التهاب رحم، رعایت بهداشت ناحیۀ تناسلی و داشتن رابطۀ جنسی ایمن است. عواملی مثل پرهیز از دوش واژینال و مراجعۀ منظم به پزشک نیز می‌توانند به پیشگیری از این بیماری کمک کنند.
اگرچه التهاب ناحیۀ رحم می‌تواند عوارض بدی همچون ناباروری را به دنبال داشته باشد، با این حال تهدید کنندۀ زندگی نیست. این بیماری در صورت تشخیص با آنتی بیوتیک قابل درمان است. اما پزشک متخصص زنان شاید برای کاهش درد و التهاب داروهای دیگری را نیز تجویز کند.
منابع:
