عفونت واژن مشکل بسیار شایعی در زنان است و علائمی مانند درد، خارش و تغییرات در ترشحات واژن ایجاد می‌کند. دلایل مختلفی باعث بروز التهاب و عفونت در واژن می‌شوند. بسیاری از زنان در بخشی از دوران زندگی خود، این مشکل را تجربه می‌کنند. تقریباً امکان بروز آن در هر سن و سالی هم وجود دارد. با مراجعه به موقع به دکتر می‌توانید مانع از گسترش و شدید شدن این وضعیت شوید. در مقاله پیش رو، درباره دلایل، علائم، عوارض و البته درمان‌های عفونت‌های واژینال برایتان بیشتر می‌گوییم.
عفونت واژن چیست؟
التهاب ناحیه واژن که با خارش و سوزش و ترشحات همراه می‌شود، یعنی به عفونت مبتلا شده‌اید. انواع مختلفی از عفونت‌های واژینال وجود دارند. عامل برخی از آن‌ها قارچ است و گاهی هم پای باکتری‌ها یا ویروس‌ها به میان است. حتی برخی از مواد شیمیایی مانند ترکیبات صابون‌ها، اسپری‌ها و برخی از لباس‌ها هم باعث تحریک پوست ظریف واژن می‌شوند و موجبات شکل‌گیری حساسیت و گاهی عفونت را رقم می‌زنند. به هم خوردن تعادل هورمونی و خشکی واژن هم می‌تواند زمینه عفونت و رشد باکتری‌ها را فراهم کند.
علت ابتلا به عفونت واژن چیست؟
التهاب و عفونت ناحیه واژن دلایل متنوعی دارند. برای تشخیص وضعیت باید حتماً به دکتر زنان مراجعه کنید. در ادامه، از دلایل مختلف آن برایتان می‌گوییم. به طور خلاصه، بدانید که این وضعیت می‌تواند ناشی از نبود تعادل میکروبی، بیماری‌های مقاربتی، مواد شیمیایی یا فقدان تعادل هورمونی باشد.
نبود تعادل میکروبی
واژن سالم دارای باکتری‌های خاص و میکروب‌های مختلف و بعضاً مفید است. معمولاً انواع مختلفی از باکتری‌های مفید و مضر وجود دارند. اگر میان آن‌ها تعادل باشد، وضعیت واژن مناسب و بدون مشکل خواهد بود. با این حال، برخی عوامل این تعادل را از بین می‌برند. برای مثال، رشد بیش از حد یک باکتری می‌تواند موجب عفونت شود. از عوامل به هم خوردن تعادل میکروب‌های واژن باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- مصرف آنتی بیوتیک‌ها مثلاً برای سرماخوردگی
- دیابت
- داروهای سرکوب کننده ایمنی
عدم تعادل باکتری‌های واژن در بین افرادی که بیش از یک شریک جنسی دارند یا سیگار می‌کشند، هم شایع‌تر است.
بیماری‌های مقاربتی
بسیاری از انواع عفونت توسط بیماری‌های مقاربتی ایجاد می‌شوند. این‌ها عفونت‌هایی هستند که از طریق رابطه جنسی، از جمله رابطه جنسی مقعدی و دهانی گسترش پیدا می‌کنند. کاندوم، وسایل پیشگیری دندانی/ دهان و سایر روش‌ها می‌توانند به پیشگیری از برخی (و نه همه) بیماری‌های مقاربتی کمک کنند.
شاید این عفونت‌ها با نشانه یا بدون علامت باشند. بنابراین اگر به طور منظم رابطه جنسی دارید (به خصوص اگر چندین شریک دارید)، باید با پزشک خود در مورد معاینه آن‌ها در چکاپ سالانه صحبت کنید. در صورت درمان نشدن، برخی از این موارد می‌توانند به طور دائمی به اندام‌های تناسلی آسیب بزنند یا مشکلات سلامتی دیگری ایجاد کنند.
مواد شیمیایی
تمام انواع عفونت واژن به دلیل نبود تعادل باکتری‌ها یا عفونت‌های قارچی و ویروسی ایجاد نمی‌شوند. گاهی اوقات، این مشکل ناشی از واکنش‌های آلرژیک یا تحریک ناشی از مواد شیمیایی موجود در محصولات بهداشتی است. پوست واژن بسیار ظریف است، بنابراین می‌تواند حساس‌تر از سایر اعضای بدن باشد و سریع‌تر ملتهب شود. التهاب توسط محصولاتی مانند این موارد ایجاد می‌شود:
- مواد شوینده
- لوسیون‌ها
- دستمال مرطوب
- دوش واژینال
- صابون‌های معطر
- روان کننده‌ها
- اسپرم کش‌ها
- اسپری‌های واژینال
اگر فکر می‌کنید چیزی واژن شما را تحریک می‌کند، استفاده از آن را متوقف کنید.
فقدان تعادل هورمونی
پایین بودن سطح هورمون‌ها، به ویژه استروژن می‌تواند باعث خشکی واژن شود. این روند بر تعادل میکروب‌ها در واژن تأثیر می‌گذارد. چنین وضعیتی در شرایط زیر احتمال وقوع بیشتری دارد:
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان عمومی
علائم عفونت واژینال چیست؟
علائم عفونت واژن بستگی به علت ایجاد آن دارد. گاهی اوقات ممکن است، اصلاً علائمی نداشته باشید. به طور کلی، نشانه‌های زیر خبر از عفونتی احتمالی می‌دهند:
- ترشحات واژن شما تغییر رنگ می‌دهد، غلیظ‌تر می‌شود یا بوی متفاوتی می‌دهد.
- متوجه خارش، سوزش، تورم یا درد در اطراف یا خارج از واژن خود می‌شوید.
- زمان ادرار کردن، سوزش احساس می‌کنید.
- در زمان مقاربت، درد و ناراحتی دارید.
- لرز، تب و درد در لگن دارید.
خارش یا سوزش می‌تواند در هر زمانی از روز رخ دهد، اما اغلب در شب بدتر می‌شود. داشتن رابطه جنسی هم علائم را بدتر می‌کند.
انواع عفونت واژن چیست؟
برخی از شایع‌ترین انواع عفونت واژن عبارتند از:
- واژینوز باکتریال (BV): به هم خوردن تعادل میان باکتری‌های مفید و مضر واژن باعث این عفونت می‌شود و همراه با ترشحات خاکستری و بدبو است.
- عفونت قارچی یا کاندیدا: کاندیدا نوعی قارچ است و باعث ترشحات پنیری و خارش می‌شود.
- کلامیدیا: این مورد شایع‌ترین عفونت منتقله از راه جنسی (STI)، به‌خصوص در افراد ۱۵ تا ۲۴ ساله با شرکای جنسی متعدد است.
- تریکومونیازیس: این عفونت انگلی از رابطه جنسی منتقل می‌شود و با ترشحات کف آلود زرد – سبز همراه است.
- عفونت ویروسی: این التهاب توسط ویروسی مانند ویروس هرپس سیمپلکس یا پاپیلومای انسانی ایجاد می‌شود و زخم‌های دردناک، تبخال یا زگیل به وجود می‌آورند.
- آتروفی واژن: زمانی رخ می‌دهد که سطح استروژن شما پایین است. این وضع معمولاً پس از یائسگی یا جراحی برای برداشتن تخمدان‌ها اتفاق می‌افتد.
تشخیص بین انواع مختلف عفونت می‌تواند حتی برای پزشکان باتجربه دشوار باشد. بسیاری از انواع عفونت علائم مشابهی دارند و ممکن است همزمان به چند نوع از آن‌ها مبتلا شوید. در عین حال، برخی هم هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند.
نحوه تشخیص عفونت‌های واژن چگونه است؟
اگر متوجه تغییراتی در ترشحات یا علائم دیگر می‌شوید، پزشک می‌تواند موارد را بررسی کند تا ببیند بهترین درمان چیست. پزشک برای تشخیص وضعیت از شما در مورد سابقه درمانی و سلامتی از جمله روابط جنسی می‌پرسد. او نمونه‌ای از ترشحات را می‌گیرد و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد تا عامل عفونت مشخص شود.
بنا به علائم شما، ممکن است که اقدامات تشخیصی زیر هم انجام شوند:
- معاینه لگن برای بررسی تحریک و التهاب لگن
- معاینه دهانه رحم برای آزمایش عفونت‌های مقاربتی، مانند سوزاک یا کلامیدیا
- دریافت نمونه ادرار برای آزمایش تشخیصی بیماری‌های مقاربتی
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به عفونت واژن هستند؟
برخی از عوامل روی ابتلا به عفونت واژن اثرگذار هستند. در واقع، قرار داشتن در بعضی شرایط می‌تواند احتمال ابتلا به انواع عفونت واژن را بالاتر ببرد:
- بارداری
- دچار بودن به دیابت
- ابتلا به مشکلات ایمنی بدن
- پوشیدن لباس زیر خیس یا تنگ
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا استروئیدها
- قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن زیاد
- درگیر شدن با مشکلات تیروئید یا غدد درون ریز
- استفاده از اسپرم کش‌ها یا دستگاه‌های داخل رحمی
- ابتلا به انواع مختلفی از بیماری‌های مقاربتی و جنسی
- استفاده از محصولات بهداشتی مانند صابون‌های معطر یا اسپری‌های واژینال
راه‌های پیشگیری از عفونت واژن چیست؟
همه عفونت‌های واژن قابل پیشگیری نیستند، اما این نکات می‌توانند به کاهش احتمال ابتلا به آن کمک کنند:
- از استفاده از محصولات معطر مانند تامپون و پد، خودداری کنید.
- از دوش، دئودورانت‌های واژن و هرگونه اسپری معطر یا عطر در واژن خودداری کنید.
- فقط با آب ساده حمام کنید، چون شست‌وشو با مواد معطر و شیمیایی می‌تواند بر (pH) واژن تأثیر بگذارد.
- برای کمک به بهبود جریان هوا و جلوگیری از تحریک و التهاب واژن، لباس زیر نخی یا لباس زیر با فاق نخی بپوشید.
- لباس زیر خود را حداقل یک بار در روز یا بعد از ورزش عوض کنید.
- برای کمک به جلوگیری از رطوبت بیش از حد، هر چه زودتر لباس‌های شنا و مرطوب را تعویض کنید.
- استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی می‌تواند به کاهش ابتلا به عفونت واژن کمک کند، حتی اگر عفونت‌های واژن به عنوان مقاربتی در نظر گرفته نشوند.
راه‌های درمان عفونت‌های واژنی چیست؟
درمان عفونت واژینال به علت آن بستگی دارد. بنابراین، بسیار مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب برایتان تجویز شود. بنا به نوع عفونت، پزشک داروهایی مانند آنتی بیوتیک یا ضد قارچ تجویز می‌کند. اما این داروها برای تمام انواع عفونت موثر نیستند. در واقع، استفاده از داروی اشتباه می‌تواند وضعیت را بدتر کند. به همین دلیل بهتر است قبل از استفاده از داروهای بدون نسخه، به پزشک مراجعه کنید. در ادامه، از روش‌های درمانی مختلف برای عفونت واژن می‌گوییم:
درمان دارویی
کرم‌ها و شیاف‌های ضد قارچی رایج برای عفونت‌های قارچی عبارتند از:
- کلوتریمازول (Gyne-Lotrimin)
- میکونازول (Monistat)
- تیوکونازول (Vagistat)
گزینه‌های بدون نسخه بسیاری برای درمان عفونت‌های قارچی وجود دارند که ایمن و مؤثر هستند. اگر قبلاً عفونت قارچی نداشتهاید، قبل از مصرف آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید. اگر داروهای بدون نسخه مصرف می‌کنید و هیچ تغییری در علائم خود نمی‌بینید، باید با پزشک خود صحبت کنید. برای عفونت‌هایی مانند باکتریوز واژن و تریکومونیازیس هم از آنتی بیوتیکی به نام مترونیدازول استفاده می‌شود. کلیندامایسین موضعی (Cleocin T) یا ژل مترونیدازول (MetroGel Vaginal) هم در برخی موارد کاربرد دارند.
برخی از انواع عفونت را می‌توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. آنتی بیوتیک‌ها در قالب قرص، ژل و پماد قابل دسترس‌اند. معمولاً پس از دو هفته مصرف این داروها، بهبودی حاصل می‌شود.
درمان خانگی و سنتی
یادتان باشد که بسیاری از درمان‌های توصیه شده در طب سنتی پشتوانه علمی ندارند. با این حال، روش‌های مختلفی که به عنوان درمان خانگی و سنتی تجویز می‌شوند، شامل موارد زیر هستند. این‌ها را هم ببینید و بشناسید، اما سرخود و بدون مشورت با متخصص استفاده نکنید:
- مصرف ماست پروبیوتیک
- استفاده از سیر در رژیم غذایی
- شستشوی واژن با سرکه سیب
از خوددرمانی با روش‌های سنتی جداً بپرهیزی، چون شاید باعث بدتر شدن عفونت یا ایجاد عوارض جانبی خطرناک شوند.
عوارض عفونت واژن چیست؟
با درمان به موقع عفونت واژن، مانع از بروز عوارض مختلف شوید. بعضی از این عارضه‌ها کوتاه مدت هستند و از بین می‌روند. برخی از عوارض هم دیر بهبود پیدا می‌کنند و تا همیشه، آثار ناخوشایند خود را باقی می‌گذارند.
عوارض کوتاه‌مدت
- تشدید علائم: علائمی مانند خارش، سوزش، ترشحات بدبو و درد شدیدتر می‌شوند و کیفیت زندگی فرد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند.
- پخش عفونت: عفونت واژن می‌تواند به قسمت‌های دیگر دستگاه تناسلی مانند رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها هم گسترش پیدا کند.
- درد هنگام رابطه جنسی: عفونت باعث درد و ناراحتی هنگام رابطه جنسی می‌شود و زندگی جنسی فرد را مختل می‌کند.
- مشکلات ادراری: سوزش ادرار، تکرر ادرار یا درد هنگام دفع از عوارض عفونت‌اند.
عوارض بلندمدت
برخی از عوارض عفونت در بلندمدت شامل موارد زیر می‌شوند:
- ناباروری
- افزایش احتمال خارج از رحم
- زایمان زودرس
موارد خطرناک و مراجعه به پزشک کدامند؟
برخی از عفونت‌های واژن با رعایت نکاتی در منزل درمان می‌شوند، اما گاهی هم عفونت به خودی خود درمان نمی‌شود و نیاز است که به دکتر مراجعه کنید. در این موقعیت‌ها، حتماً نزد دکتر بروید:
- سطح اسیدیته واژن شما بالاتر از ۴.۵ است.
- علائمی دارید که با درمان بدون نسخه بهبود نمی‌یابند.
- ترشح زرد یا خونی یا ترشح با بوی نامطبوع را مشاهده می‌کنید.
- علائم دیگری مانند استفراغ، تب یا درد پایین کمر و شکم دارید.
- قبلاً عفونت واژن داشته‌اید، اما حالا علائم جدید یا متفاوتی دارید.
- احتمال می‌دهید که در معرض یک بیماری مقاربتی قرار گرفته‌اید.
- در ادرار کردن مشکل دارید یا نیاز است که بیشتر از حد معمول ادرار کنید.
- اگر قبلاً عفونت قارچی داشته‌اید و علائم آن را تشخیص می‌دهید، ممکن است نیازی به قرار ملاقات با پزشک نباشد. معمولاً در این حالت می‌توانید عفونت‌های قارچی را در خانه با داروهای بدون نسخه درمان کنید.
عفونت‌های واژن درمان نشده می‌توانند بدتر و برخی منجر به عوارض در دوران بارداری و زایمان شوند. با مراجعه به اپلیکیشن هرلایف با متخصصان خبره مشورت کنید. در واقع، امکان مشاوره با پزشکان در هرلایف، راهی برای بررسی وضعیتی مانند عفونت واژن و شناخت مسیر درمان صحیح است. با نصب آن از مزایای رنگارنگ دیگری مانند پیگیری الگوی چرخه قاعدگی هم بهره مند می‌شوید.
علائم جدید و تغییرات واژن را جدی بگیرید
- عفونت واژن می‌تواند دلایل مختلفی از جمله قارچی یا ویروسی داشته باشد.
- همیشه به ترشحات واژن دقت کنید، تغییر بافت و بوی آن‌ها می‌تواند نشانه عفونت باشد.
- اگر دیر به عفونت‌های واژنی رسیدگی کنید، عوارض بسیار جدی و خطرناکی به همراه خواهند داشت.
- در صورتی که سابقه علائم عفونت را نداشتهاید، با مشاهده آن‌ها حتماً به دکتر زنان مراجعه کنید.
پرسش‌های پرتکرار
بنا به علت عفونت، از داروها و روش‌های مختلفی برای درمان عفونت استفاده می‌شود. برای مثال، آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت باکتریایی مفیدند.
باید ببینید که علت عفونت چیست، اما در بسیاری از موارد پماد کلوتریمازول برای درمان عفونت‌های قارچی واژن کاربرد دارد.
اگر عفونت واژینال در شما طولانی شده، احتمالاً داروی تجویزی برای مشکلتان مناسب نیست. شاید هم نکات مراقبتی و مصرف داروها را به طور دقیق پیگیری نمی‌کنید.
منابع:
