لکه بینی چیست؟ علت و راه‌های درمان آن

شاید این سؤال برای شما وجود داشته باشد که علت لکه بینی چیست؟ در حقیقت لکه بینی خونریزی واژینال بسیار سبکی است که به صورت لکه‌های خون روی لباس زیر دیده می‌شود. عموماً لکه بینی به دنبال تغییرات هورمونی، بارداری، استفاده از روش‌های ضد بارداری و استرس و یائسگی به وجود می‌‌آید.

پزشک متخصص زنان با دریافت شرح حال بانوان، معاینۀ فیزیکی، بررسی جواب آزمایش‌های هورمونی و راهکارهای دیگر برای تشخیص اقدام می‌کند. در حالی که با توجه به عامل لکه بینی، راهکار درمانی مناسب مانند هورمون تراپی، انتخاب روش ضد بارداری دیگر و استفاده از روش‌های کنترل استرس منجر به رفع مشکل لکه بینی می‌شود.

منظور از لکه بینی چیست؟

لکه بینی در زنان به خونریزی واژینال اشاره دارد که ممکن است خارج از یک دورۀ قاعدگی منظم رخ دهد. لکه بینی به طور کلی بسیار سبک‌تر از خونریزی معمولی پریود است و به صورت لکه‌های کوچک خون در لباس زیر یا دستمال توالت قابل مشاهده است.

تفاوت پریود و لکه بینی چیست؟

لکه بینی با مقدار کمی خون همراه بوده که ممکن است از رنگ صورتی تا قرمز و قهوه‌ای متفاوت باشد. معمولاً از نظر جریان خون آنقدر سبک‌‌تر از خونریزی پریود است که خانم نیازی به استفاده از پد بهداشتی یا تامپون ندارد. لکه‌های خون در لکه بینی گاهی با مخاط دهانۀ رحم مخلوط می‌شوند و به همین دلیل حالت آبکی‌تر از خونریزی عادت ماهانه خواهند داشت. در ضمن، لکه بینی می‌تواند در هر لحظه از چرخه قاعدگی رخ دهد و به طور معمول چند ساعت تا چند روز طول بکشد.

علت لکه بینی چیست؟ مهم‌ترین دلایل لکه‌بینی در زنان

لکه بینی به دلایل مختلفی رخ می‌دهد، گاهی هشداری برای خانم‌ها دربارۀ وقوع مشکلی است و باید جدی گرفته شود، گاهی نیز موضوعی نگران کننده‌ای به حساب نمی‌آید. به هر حال باید لکه بینی را با پزشک زنان در میان گذاشت تا راهکار مناسب برای رفع آن به کار گرفته شود. اما علل وقوع این شرایط عبارتند از:

تغییرات هورمونی

نوسانات سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌توانند منجر به لکه بینی شوند. تغییرات هورمونی ممکن است که با قرص‌های ضد بارداری، درمان جایگزینی هورمون، شرایط بارداری و یائسگی و یا در طول تخمک گذاری یا استرس شدید اتفاق بیفتند.

بارداری

 لکه بینی گاهی اوقات می‌تواند نشانۀ اولیۀ بارداری باشد. اغلب لکه بینی بارداری به عنوان خونریزی لانه گزینی شناخته می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده در پوشش داخلی رحم جایگزین می‌شود. در چنین شرایطی تعداد کمی مویرگ پاره شده و لکه بینی رخ می‌دهد.

شیردهی

بانوانی که در دورۀ شیردهی قرار دارند، ممکن است ماه‌ها یا حتی یک سال پس از زایمان خونریزی عادت ماهانه نداشته باشند. البته این خانم‌ها بعد از مدتی که از شیردهی‌شان گذشت، متوجه علائمی مانند خونریزی سبک، دردهای شکمی و نوسانات خلقی می‌شوند که به آنها از آغاز یک دورۀ قاعدگی جدید خبر می‌دهد. این شرایط عموماً چند هفته پس از تولد رخ می‌دهد. هنگامی که از آغاز زمان شیردهی می‌گذرد و دوره ها شروع به بازگشت می کنند، ممکن است که خانم‌ها لکه بینی خفیفی داشته باشند.

زخم شدن دستگاه تناسلی

گاهی دستگاه تناسلی خانم‌ها به دلیل حوادث مختلف، تجربۀ رابطۀ جنسی خشن، تعرض جنسی و مواردی از این دست آسیب دیده و زخم می‌شود. این آسیب دیدگی گاهی با پارگی و کبودی نیز همراه است. در چنین شرایطی، بانوان درد، گرفتگی و خونریزی نامعمولی را تجربه می‌کنند. لکه بینی هم یکی از علائم آسیب دیدگی دستگاه تناسلی به حساب می‌آید.

روش‌های ضد بارداری

شروع، توقف یا فراموش کردن داروهای هورمونی ضد بارداری می‌توانند منجر به بروز لکه بینی شوند. علاوه بر این، در طول چند ماه اول که از روش پیشگیری از بارداری جدید استفاده می‌شود، این امکان وجود دارد که خانم‌ها لکه بینی داشته باشند.

تخمک گذاری

هنگامی که تخمدان‌ها تخمک را در مرحلۀ تخمک گذاری آزاد می‌کنند، یک فولیکول کوچک پاره می‌شود تا تخمک خارج شود. در برخی از زنان، این رهاسازی باعث لکه بینی سبک می‌شود که برای حداکثر یک روز طول می‌کشد.

سقط جنین

سقط جنین به معنی از دست دادن حاملگی در ۲۰ هفته اول بارداری است. شایع‌ترین نشانۀ سقط جنین خونریزی از واژن است. خونریزی می‌تواند از ترشحات قهوه‌ای و لکه بینی سبک تا خونریزی شدید و دفع لخته‌های خون متغیر باشد.

یائسگی

با نزدیک شدن زنان به یائسگی، ممکن است برنامۀ خونریزی پریود آنها نامنظم شود. در حقیقت لکه بینی می‌تواند بخشی از تغییرات هورمونی پیش از یائسگی باشد.

عفونت یا التهاب

التهاب و عفونت دو علت لکه بینی به حساب می‌آیند. گاهی لکه بینی می‌تواند ناشی از عفونت‌هایی مانند عفونت‌های قارچی، عفونت‌های ناشی از مقاربت جنسی (STIs) یا التهاب دهانه رحم یا رحم باشد. در این حالت باید به سایر علائم دقت کرد و با انجام آزمایش‌های مختلف، نوع عامل عفونی یا التهاب را پیدا کرد.

پولیپ یا فیبروم رحم

بیماری‌های رحمی از علل مهم ایجاد لکه بینی به حساب می‌آیند. البته این بیماری‌ها با علائم دیگری نیز همراه هستند که باید در ارائۀ شرح حال به پزشک زنان، همه را مطرح کرد.

استرس

استرس و فشار عصبی بر عملکرد مغز و ترشح هورمون‌هایی مانند (FSH) و (LH) اثر دارد. در چنین حالتی نوسانات هورمونی رخ داده و لکه بینی یکی از علائم این فرآیند به حساب می‌آید.

مصرف دارو

گاهی خانم‌ها داروهایی را برای درمان بیماری‌های مختلف خود مصرف می‌کنند. برای مثال می‌توان به بانوانی اشاره کرد که به خاطر (PCOS) لکه بینی دارند و دارو مصرف می‌کنند. علاوه بر این، شیمی درمانی نیز بر تغییرات هورمونی تأثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی ممکن است که همین داروها باعث تغییرات هورمونی و بروز لکه‌های سبک خون بر لباس زیر یا دستمال توالت شوند.

حاملگی خارج رحمی

حاملگی خارج رحمی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده در خارج از رحم و اغلب در لولۀ فالوپ رشد می‌کند. این اتفاق یک بارداری غیر قابل تحمل است که باید برای جلوگیری از عوارض شدید و آسیب‌های جدی آن، در اسرع وقت درمان شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی است که می‎تواند با دوره‎های قاعدگی نامنظم و مشکلات باروری همراه شود. افراد مبتلا به (PCOS) ممکن است خونریزی غیرطبیعی واژینال مانند لکه بینی را تجربه کنند.

سرطان

یکی از دلایل لکه بینی خانم‌ها می‌تواند ابتلا به سرطان مانند سرطان دهانۀ رحم یا رحم باشد. با توجه به این موضوع، نباید این علامت را نادیده گرفت.

علائم لکه بینی چیست؟

علائم لکه بینی در زنان می‌تواند با توجه به علت اصلی به وجود آورندۀ آن متفاوت باشند. با این حال، مشخصۀ اصلی خونریزی واژینال «خفیف بودن» آن است. علاوه بر این، لکه بینی در زمانی خارج از یک دورۀ قاعدگی طبیعی رخ می‌دهد. با این حال باید مشخصات لکه بینی را هم در نظر داشته باشید تا بتوانید در تشخیص علت آن به پزشک زنان کمک کنید.
در اینجا برخی از علائم معمول مرتبط با لکه بینی توضیح داده می‌شوند:

خونریزی خفیف

لکه بینی به طور معمول شامل مقدار کمی خون بسیار سبک‌تر از یک دورۀ قاعدگی منظم است. این خونریزی ممکن است آنقدر سبک باشد که فقط روی دستمال توالت یا به عنوان چند لکه روی لباس زیر دیده شود.

رنگ قهوه‌ای لکه‌های خون

خون ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه‌ای باشد. لکه بینی قهوه ای اغلب نشان دهندۀ خونی است که بعد از مدت نسبتاً طولانی از دستگاه تناسلی خارج می‌شود.

زمان

لکه بینی می‌تواند در هر زمانی از چرخۀ قاعدگی مانند قبل یا بعد از یک این دوره عادت ماهانه، نزدیک زمان تخمک گذاری رخ دهد.

طول مدت

لکه بینی می‌تواند از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. اما معمولاً در مقایسه با یک دوره قاعدگی کامل کوتاه‌تر است.

سایر علائم مرتبط با لکه بینی چیست؟

با توجه به علل به وجود آورندۀ لکه بینی، این خونریزی بسیار خفیف ممکن است با علائم دیگری همراه باشد، از جمله:

• گرفتگی خفیف: برخی از زنان گرفتگی یا ناراحتی جزئی در ناحیۀ شکم را تجربه می کنند که شبیه به گرفتگی و دردهای شکمی دورۀ عادت ماهانه است.
• نفخ شکم: نفخ خفیف ممکن است مورد توجه قرار گیرد، به خصوص اگر لکه بینی مربوط به تخمک گذاری باشد.
• حساسیت پستان: نوسانات هورمونی ممکن است باعث درد و حساسیت شدید پستان شوند.
• ترشحات واژن: گاهی لکه بینی با تغییراتی در ترشحات واژن همراه است، به خصوص اگر مربوط به عفونت یا تغییرات هورمونی باشند.
• درد یا ناراحتی لگن: برخی از زنان ممکن است احساس ناراحتی در قسمت پایین شکم یا ناحیه لگن داشته باشند، به خصوص اگر لکه بینی مربوط به شرایطی مانند فیبروم رحم، پولیپ یا عفونت باشد.
• خستگی یا ضعف: اگر لکه بینی با کم خونی قابل توجه در طول زمان همراه باشد، می‌تواند باعث احساس خستگی یا ضعف شود.

راه‌های جلوگیری از لکه بینی چیست؟

جلوگیری از لکه بینی در زنان به علت به وجود آورندۀ آن بستگی دارد. از آنجا که لکه بینی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، برخی از اقدامات پیشگیرانه بر مدیریت تعادل هورمونی، اجتناب از محرک‌های خاص یا رسیدگی به شرایط خاص پزشکی تأکید می‌کنند. در اینجا چند استراتژی کلی برای کمک به جلوگیری از لکه بینی وجود دارند:

۱. حفظ استفادۀ منظم از ضدبارداری‌ها

اگر شما از روش‌های ضد بارداری هورمونی استفاده می‌کنید، باید آن را به طور مداوم طبق تجویز مصرف کنید. فراموش کردن مصرف قرص‌ها یا تغییر ناگهانی روش پیشگیری از بارداری می‌توانند منجر به لکه بینی شوند. اگر لکه بینی همچنان ادامه داشته باشد یا تصمیم به تغییر روش ضد بارداری داشته باشید، با پزشک زنان خود مشورت کنید.

۲. کنترل و مدیریت استرس

سطح بالای استرس می‌تواند با سطح هورمون‌ها تداخل داشته باشد و منجر به لکه بینی شود. تمرین تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا فعالیت بدنی منظم می‌توانند به برقراری تعادل هورمونی کمک کنند.

۳. بررسی چرخه قاعدگی خود

پیگیری چرخۀ قاعدگی و الگوهای لکه بینی می‌تواند به شناسایی هرگونه ناهنجاری کمک کند. این راهکار می‌تواند به شما و پزشک زنانتان کمک کند تا مشکلات را زود تشخیص داده و قبل از اینکه به مشکلات جدی منجر شوند، آنها را حل کنید.

۴. رژیم غذایی سالم و ورزش منظم

رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم به تنظیم هورمون‌ها و حفظ سلامت دستگاه تناسلی شما کمک می‌کنند. اجتناب از تغییرات شدید وزن راهکار دیگری است که از اختلالات هورمونی همراه با لکه بینی جلوگیری می‌کند.

۵. مدیریت بیماری مزمن

شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، اختلالات تیروئید یا دیابت با عدم تعادل هورمونی همراه هستند که از علائم آنها لکه بینی خواهد بود. مدیریت این شرایط با راهنمایی پزشک متخصص داخلی یا پزشک زنان، خونریزی نامنظم قاعدگی را کاهش می‌دهد.

۶. درمان سریع بیماری‌های عفونی

عفونت واژن و دهانه رحم، از جمله بیماری‌های عفونی مقاربتی می‌توانند منجر به لکه بینی شوند. رابطۀ جنسی ایمن، رعایت نکات بهداشت فردی و عمومی و انجام غربالگری منظم می‌توانند به جلوگیری از عفونت کمک کنند. توصیه می‌شود که هر وقت خانم متوجه علائم بیماری عفونی می‌شود، بیماری را به سرعت درمان کند تا از عوارضی مانند خونریزی غیر طبیعی جلوگیری شود.

۷. رابطۀ جنسی سالم

رابطه جنسی خشن یا آسیب به بافت‌های واژن یا دهانه رحم می‌توانند باعث خونریزی سبک یا لکه بینی شوند. استفاده از روانکاری و داشتن مقاربت جنسی درست به جلوگیری از آسیب به این مناطق حساس کمک می‌کنند.

۸. چکاپ منظم زنان

معاینات منظمی که متخصص زنان انجام می‌دهد می‌توانند به تشخیص هرگونه بیماری در همان اوایل آغاز لکه بینی کمک کنند. پاپ اسمیر و معاینات لگن می‌توانند عفونت‌ها، رشد غیر طبیعی سلول‌ها را که با لکه بینی همراه هستند، تشخیص دهند.

۹. عدم استفادۀ بیش از حد از داروهای ضد بارداری اورژانسی

استفاده مکرر از روش‌های پیشگیری از بارداری اضطراری می‌توانند چرخۀ قاعدگی خانم‌ها را مختل کرده و منجر به لکه بینی شوند. استفاده از این داروها به حد کافی مشکلی به وجود نمی‌آورند. بنابراین باید به میزان مصرف آنها دقت کنید.

۱۰. مدیریت علائم یائسگی

اگر خانم‌ها نزدیک به یائسگی باشند، متوجه نوسان هورمون‌ها می‌شوند. عاملی که می‌تواند با لکه بینی همراه باشد. در این حالت خانم‌ها باید با پزشک خود در مورد گزینه‌هایی مانند درمان جایگزینی هورمون یا سایر روش‌های درمانی برای مدیریت خونریزی نامنظم در طول یائسگی مشورت کنند.

روش‌های درمان لکه بینی چیست؟

درمان لکه بینی در زنان با توجه به علت اصلی آن فرق دارد. از آنجا که عوامل مختلف باعث ایجاد لکه بینی می‌شوند، مهم است که قبل از تعیین درمان مناسب، علت اصلی را شناسایی کنید. با این حال در ادامه چند گزینۀ درمانی رایج را بر اساس دلایل مختلف شرح می‌دهیم.

درمان عدم تعادل هورمونی

اگر لکه بینی به دلیل نوسانات هورمونی باشد، متخصص زنان ممکن است قرص‌های کنترل بارداری را تغییر دهد. از طرفی ممکن است سایر روش‌های درمانی هورمونی را برای تنظیم عادت ماهانۀ شما توصیه کند. اگر لکه بینی به دلیل استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی باشد، تغییر دوز داروی هورمونی ضد بارداری مصرفی یا انتخاب روش دیگر برای پیشگیری از حاملگی کمک کننده خواهد بود.

البته مصرف داروهایی مانند قرص استرومارین و لکه بینی با هم ارتباط دارند. به نحوی که تنظیم استروژن و پروژسترون می‌توانند لکه بینی را رفع کنند.

رفع لکه بینی مربوط به بارداری

لکه بینی در اوایل بارداری اغلب نیازی به درمان ندارد و به خودی خود برطرف می‌شود. با این حال، اگر لکه بینی ادامه یابد یا سنگین باشد، متخصص زنان ممکن است حاملگی را تحت نظارت داشته باشد تا عوارضی مانند سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم رخ ندهد.

در صورت لکه بینی بعد از بارداری، پزشکان ممکن است توصیه کنند که فعالیت بدنی را کاهش داده و از مقاربت اجتناب کنند تا خونریزی فروکش کند.

درمان عفونت‎ها

لکه بینی ناشی از عفونت‌هایی مانند واژینوز باکتریال، عفونت‌های قارچی یا عفونت‌های منتقله از راه جنسی (STIs) را می‌توان با آنتی بیوتیک‌های مناسب یا داروهای دیگر درمان کرد. در ضمن، برای لکه بینی ناشی از التهاب دهانۀ رحم ممکن است داروهای موضعی یا خوراکی تجویز شوند.

فیبروم رحم یا پولیپ

درمان‎های هورمونی ممکن است به کاهش اندازۀ فیبروم‎ها یا پولیپ‎ها کمک کرده و لکه بینی را کنترل کند. در ضمن، در برخی موارد، ممکن است جراحی برای حذف پولیپ‎ها، فیبروم‎ها یا سایر توده‌های سلولی غیر طبیعی ضروری باشد که باعث خونریزی نامنظم می‌شوند. 

مدیریت استرس

تمرین تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا جلسات مشاوره به تنظیم چرخۀ قاعدگی و رفع لکه بینی کمک می‌کند.

یائسگی

درمان جایگزینی هورمون (HRT) برای زنان مبتلا به لکه بینی در طول دوره یائسگی، گزینۀ مناسبی است. زیرا می‌تواند به تثبیت سطح هورمون و کاهش خونریزی نامنظم کمک کند.

درمان تیروئید یا سایر بیماری‌های مزمن

لکه بینی ناشی از مشکلات تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا سایر بیماری‌ها را می‌توان با درمان علل به وجود آورندۀ آن مدیریت کرد. به عنوان مثال، داروهای تیروئید می‌توانند به تنظیم سطح هورمون تیروئید و بهبود تعادل هورمونی کمک کنند.

تغییرات سرطانی یا پیش سرطانی

اگر لکه بینی مربوط به سرطان دهانه رحم یا رحم باشد، گزینه‌های درمان شامل جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی بوده و تشخیص زودهنگام برای نتایج بهتر بسیار مهم است.

تغییرات سبک زندگی

زنان با شرایطی مانند (PCOS) ممکن است نیاز به پیروی از رژیم غذایی مناسب داشته باشند. برنامۀ غذایی متعادل می‌تواند به کنترل وزن هم کمک کند. برای مثال کاهش وزن می‌تواند تنظیم سطح هورمون و کاهش لکه بینی را به همراه داشته باشد. علاوه بر این، انجام ورزش یک راهکار خوبی محسوب می‌شود که به بهبود سلامت قاعدگی و درمان لکه بینی کمک می‌کند.

معاینۀ منظم

در برخی موارد، به ویژه با لکه بینی خفیف یا نادر، پزشکان ممکن است به سادگی نظارت بر وضعیت را در طول زمان توصیه کنند، به خصوص اگر علت لکه بینی بلافاصله آشکار نشود.

درمان‌های خانگی و طب سنتی لکه بینی

چند راهکار خانگی و طب سنتی که ممکن است بر لکه بینی مؤثر باشند عبارتند از:

مصرف آب کافی

کم آبی بدن می‎تواند سطح هورمون‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و باعث عدم تعادل هورمونی شود. این حالت لکه بینی را به دنبال دارد. نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز به تعادل هورمونی و سلامت عمومی کمک می‌کند.

دمنوش‌های گیاهی

بعضی از دمنوش‌های گیاهی آرام بخش هستند و به تعادل هورمونی یا کاهش استرس کمک می‌کنند که همین راهکار می‌تواند با درمان لکه بینی همراه باشد.

• چای زنجبیل: برای خواص ضد التهابی و بهبود سلامت قاعدگی مناسب است.
• چای بابونه: به کاهش استرس و تسکین بدن کمک می‌کند. همین می‌تواند در صورت بروز لکه بینی مرتبط با استرس کمک کند.
• چای برگ تمشک: به طور سنتی برای تقویت رحم و حمایت از سلامت باروری استفاده می‎شود.

رژیم غذایی سالم

 کمبود مواد مغذی می‌تواند تغییرات هورمونی را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به خونریزی نامنظم شود.

• غذاهای غنی از آهن، ویتامین‌ها (به ویژه ویتامین‌های ب کمپلکس، ث و دی) و اسیدهای چرب غیر اشباع و سالم را در برنامۀ غذایی قرار دهید. 
• سبزیجات، میوه، آجیل، دانه‌ها و ماهی‌های چرب مانند ماهی قزل آلا می‌توانند به حمایت از سلامت هورمونی کمک کنند.

وزن سالم مناسب 

لاغری و اضافه وزن می‌توانند باعث عدم تعادل هورمونی شوند که این حالت ممکن است منجر به لکه بینی شود. راهکارهای خانگی شامل ورزش منظم، رژیم غذایی متعادل و حفظ وزن سالم هستند که به تنظیم عادت ماهانه و کاهش لکه بینی کمک می‌کنند.

سایر راهکارهایی که می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند، عبارتند از:

• کنترل استرس
• استفاده از کمپرس آب گرم
• داشتن خواب کافی
• کاهش مصرف الکل و نوشیدنی‌های کافئین دار
• استفاده از روش‌های ضد بارداری مناسب

علت لکه بینی چیست و روش مناسب درمان

• لکه بینی در زنان به خونریزی واژینال اشاره دارد که ممکن است خارج از یک دورۀ قاعدگی منظم رخ دهد. 
• تغییرات هورمونی، بارداری، شیردهی، سقط جنین، حاملگی خارج از رحم، آسیب دیدن دستگاه تناسلی، یائسگی، تخمک گذاری، التهاب و عفونت از علل لکه بینی هستند.
• علائم لکه بینی شامل خونریزی خفیف، لکه‌های عموماً قهوه‌ای رنگ، زمان لکه بینی، نفخ، خستگی و ترشحات نامعمول واژن می‌شوند.
• درمان عدم تعادل هورمونی، رفع لکه بینی حاملگی، درمان عفونت و التهاب، درمان بیماری‌های رحمی، مدیریت استرس و درمان بیماری‌های مزمن به رفع لکه بینی کمک می‌کنند.
• نوشیدن آب کافی، مدیریت استرس، پیروی از رژیم غذایی سالم، مصرف مکمل‌های غذایی، نوشیدن دمنوش و ورزش منظم و مناسب به درمان خانگی لکه بینی کمک می‌کنند.
• شما برای مشورت با پزشک زنان می‌توانید از قابلیت کلینیک هرلایف استفاده کنید. در ضمن امکان مطالعۀ مقالات مفید وبلاگ هرلایف برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزۀ سلامت زنان وجود دارد.

پرسش‌های پرتکرار