علت خونریزی پریود کم و خفیف؛ نشانه‌ها و علائم مهم

در اوایل دورۀ شروع پریود، تغییرات آن برای دختران جوان طبیعی است اما نکتۀ مهم این‌جاست که خانم‌ها در هر دوره، پریود جدیدی را تجربه می‌کنند که می‌تواند شامل خونریزی کم و زیاد، طول دوره و سطح درد متفاوت باشد. بنابراین اگر در یک دوره، خونریزی سبک یا سنگین را تجربه کنند، یک‌ یا دوبار تجربه چنین پریودی شاید جای نگرانی نداشته باشد، اما اگر پریود تغییراتی دارد که در هر دوره تکرار می‌شود، باید به‌دنبال علت خونریزی پریود کم و خفیف و یا سنگین بود. به دلیل اهمیت این موضوع و حفظ سلامت زنان در این مقاله از بلاگ هرلایف به بررسی دلایل پریود خفیف، عوامل موثر، نشانه‌ها و علائم می‌پردازیم.

پریود سبک و خفیف چیست؟

هیچ قانون دقیق و مشخصی در مورد اینکه چه میزان خونریزی در دوران پریود به‌عنوان پریود سبک و خفیف شمرده می‌شود، وجود ندارد. از آن‌جایی که بدن هر فرد با دیگری متفاوت است؛ بنابراین در هر چرخۀ قاعدگی، ممکن است میزان خونریزی متفاوتی را تجربه کنید. افزایش یا کاهش خون خارج‌شده از رحم در دوره پریود، به‌ عوامل بسیاری بستگی دارد.

به‌طور‌کلی می‌توان پریود سبک و خفیف را به‌عنوان از دست دادن میزان خون کمتر از 30 تا ۳۵ میلی‌لیتر در هر دوره قاعدگی تعریف کرد. البته اندازه‌گیری این میزان خونریزی کار بسیار دشواری است؛ مگر اینکه از کاپ قاعدگی استفاده کنید.

خانم‌ها در دوره‌ پریودهای خود ممکن است بین ۲۰ تا ۹۰ میلی‌لیتر (حدود ۱ تا ۵ قاشق غذاخوری) خون از دست بدهند. این یک قاعدۀ کلی نیست اما ممکن است در یک دوره این میزان خونریزی کاهش پیدا کند که به علت پریود کم و خفیف است.

یک دورۀ سبک پریود یا دوره‌ای که زودتر از موعد همیشگی متوقف می‌شود، ممکن است به‌دلایل مختلفی مانند وزن، سن، استرس و شروع یائسگی باشد که از جمله مهم‌ترین علت پریود کم یا زیاد هستند. بنابراین همیشه مشکل از وجود یک بیماری یا تاثیر یک دارو نیست اما در مقابل، لکه‌بینی یا عقب‌ افتادن قاعدگی، ممکن است نشان‌دهندۀ یک بیماری زمینه‌ای یا حتی بارداری باشد.

نشانه‌ها و علائم مهم پریود کم و خفیف چیست؟

نشانه‌ها و علائم پریود کم و خفیف می‌تواند یکی از موارد زیر باشد.

• کمتر از ۲ روز خونریزی دارید.
• خونریزی شما بسیار سبک است و بیشتر به لکه‌بینی شباهت دارد.
• یک یا چند دوره پریود نامنظم داشته‌اید.
• دوره‌های پریود سبک مکرر بیشتری را نسبت به چرخۀ معمولی ۲۱ تا ۳۵ روزه تجربه می‌کنید.

به‌یاد‌ داشته باشید که ممکن است بدون دلیل خاصی، یک دوره غیرعادی پریودی یا متفاوت را تجربه کنید، اما در هر صورت حتما باید با مراجعه به پزشک علت آن بررسی شود. 

علت پریود کم و خفیف چیست؟

دوره‌های سبک و خفیف پریود زمانی اتفاق می‌افتند که چیزی در بدن شما تغییر کرده باشد. بنابراین در برخی موارد احتمال ابتلا به یک بیماری نیز وجود دارد. در ادامه تمامی دلایلی را که منجر به کاهش خونریزی و شروع یک دوره قاعدگی سبک خواهند شد را بررسی می‌کنیم.

سن

اگر در سن نوجوانی هستید، دوره قاعدگی شما می‌تواند از نظر طول دوره و میزان جریان خونریزی متفاوت باشد. از طرف دیگر، اگر در دوران یائسگی هستید، ممکن است دوره‌های نامنظم پریود را تجربه کنید که می‌تواند علت پریود کم و خفیف یا پریود با جریان خونریزی کم باشد. این اتفاقات همگی نتیجۀ عدم تعادل هورمونی هستند.

وزن و رژیم غذایی

وزن و درصد چربی بدن می‌تواند بر پریود تاثیر بگذارد. وزن بسیار کم می‌تواند باعث نامنظم‌‌شدن پریود شود زیرا هورمون های شما به‌طور طبیعی کار نمی‌کنند. این موضوع به‌عنوان یک اختلال شناخته نمی‌شود و نیازمند بررسی است، بنابراین لازم است در این شرایط به یک متخصص مراجعه کنید.

علاوه‌براین، از دست دادن شدید وزن یا افزایش شدید وزن می‌تواند با‌عث بی‌نظمی در پریود شود. این بی‌نظمی می‌تواند با موردی مانند پریود کم یا خفیف خود را نشان دهد. بنابراین اگر در یک دورۀ کوتاه زمانی وزن شما به شدت کاهش یافته یا به شدت افزایش یافته است، باید دوره‌های پریود و جریان خونریزی را به‌دقت بررسی کنید.

بارداری

بارداری محتمل‌ترین علت تغییر در چرخه‌های قاعدگی برای خانم‌هایی است که از نظر جنسی فعال هستند. برخی از خانم‌ها (تا ۲۵%) ممکن است در اوایل بارداری لکه‌بینی یا خونریزی ناگهانی را تجربه کنند. خونریزی لانه‌گزینی اغلب با یک دورۀ سبک اشتباه گرفته می‌شود.

خونریزی دهانه رحم یکی دیگر از علل بالقوه خونریزی خفیف در دوران بارداری است. در دوران بارداری، دهانۀ رحم حساس‌تر است و ممکن است پس از مقاربت خونریزی داشته باشید. اگر می‌دانید که باردار هستید، در مورد هرگونه خونریزی واژینال با یک متخصص زنان و زایمان یا ماما مشورت کنید. لکه‌بینی روشن با خون صورتی یا قهوه‌ای می‌تواند در طول بارداری طبیعی باشد. خونریزی شدیدتر، خون قرمز و روشن و تیره و خون همراه با گرفتگی یا درد می‌تواند نشان‌دهندۀ وجود مشکل باشد و باید به‌سرعت بررسی شود.

اگر باردار هستید، بعید به‌نظر می‌رسد که پریود شوید اما در برخی موارد احتمال پریودی وجود دارد. در این شرایط ممکن است متوجه لکه‌بینی شده و فکر کنید که دورۀ قاعدگی شما شروع شده است اما در واقع این لکه‌بینی نشانه‌ای از لانه‌گزینی تخمک باردار شده است. لانه‌گزینی زمانی رخ می‌دهد که یک تخمک بارور شده به دیواره رحم می‌چسبد. خونریزی لانه‌گزینی معمولا ۲ روز یا کمتر طول می‌کشد.

شیر دادن

اگر در حال شیردهی هستید، ممکن است قاعدگی شما بلافاصله بعد از زایمان برنگردد. هورمون تولید شیر (پرولاکتین) از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کند و بازگشت پریود را به تاخیر می‌اندازد. اگر در دوران شیردهی هستید ممکن است حتی ماه‌ها پس از زایمان نیز پریود نشوید.

احتمال بارداری در دوران شیردهی نیز وجود دارد حتی زمانی که پریود شما هنوز برنگشته باشد. دلیل اصلی بارداری در دوران شیردهی این است که ۲ هفته قبل از اولین دوره پس از زایمان، تخمک‌گذاری خواهید کرد.

اگر در دوران شیردهی رابطه جنسی محافظت‌نشده داشته‌اید یا قرص ضدبارداری مصرف نکرده‌اید و لکه‌بینی دارید، بهتر است بی‌بی‌چک انجام دهید تا مطمئن شوید که لکه‌بینی ناشی از خونریزی لانه‌گزینی نیست.

تجربه علائم اولیه یائسگی

وقتی خانمی پریودهای سبک را تجربه می‌کند، اولین موردی که پزشک متخصص بررسی خواهد کرد، سن فرد خواهد بود تا ببیند آیا علت پریود کم شروع دوره یائسگی است یا خیر. با افزایش سن، چرخه‌های قاعدگی تغییراتی پیدا می‌کنند. کسی که در ۲۰ سالگی و اوایل ۳۰ سالگی نیاز به تعویض تامپون و پد بهداشتی به‌صورت مکرر دارد ممکن است در انتهای دهه ۳۰ به تعداد تامپون و پد بهداشتی کمتری در طول دوره پریود نیاز داشته باشد.

تنگی دهانۀ رحم

یک مشکل نادر اما ناراحت‌کننده که گاهی برای برخی از خانم‌ها رخ می‌دهد، تنگی دهانۀ رحم یا کاملا بسته شدن آن است. این مشکل ممکن است پس از جراحی رحم یا دهانۀ رحم برای پاپ اسمیر یا ابلیشن آندومتر (برداشتن بخشی از رحم) برای قاعدگی‌های سنگین انجام شود. تنگی دهانۀ رحم همچنین ممکن است به‌دلیل سطوح پایین استروژن در طول دوره قبل از یائسگی باشد. در نتیجه خون در رحم محبوس شده و یا فقط می‌تواند به‌آرامی خارج شود. اگر با وجود جریان خون کم، گرفتگی‌های شدید و بدی را تجربه می‌کنید باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.

بافت اسکار در رحم

اکثر خانم‌هایی که از روش‌هایی مانند کورتاژ استفاده کرده‌اند، بهبود پیدا می‌کنند. اما زخم‌های شدید باعث می‌شوند که دیواره‌های رحم به‌ یکدیگر بچسبند که به سندرم آشرمن معروف است. اگر بعد از انجام چنین عملی، قاعدگی شما سبک و کم شده شاید مشکل همان بافت اسکار در رحم و چسبندگی دیواره‌ها باشد. در چنین شرایطی برای درمان لازم است بافت اسکار با جراحی برداشته شود.

اختلال تیروئید

گاهی اوقات ممکن است به‌دلیل اختلال تیروئید، خون قاعدگی کاهش پیدا کند. غدۀ تیروئید و سایر غدد درون‌ریز به‌تنظیم چرخۀ قاعدگی کمک می‌کنند و می‌توانند باعث ایجاد تغییراتی در چرخه پریودی شوند.

کنترل تولد یا جلوگیری از بارداری

پیشگیری از بارداری به شیوه هورمونی ممکن است علت پریود کم و سبک باشد. برخی از روش‌های پیشگیری از بارداری از آزاد شدن تخمک از تخمدان جلوگیری خواهند کرد. روش‌های مختلفی برای کنترل تولد یا جلوگیری از بارداری وجود دارد که به شرح زیر هستند.

• قرص‌های ضدبارداری
• IUD
• حلقه

وقتی بدن شما تخمک آزاد نمی‌کند، رحم پوشش ضخیم ایجاد نخواهد کرد. این پوشش نازک دیوارۀ رحم می‌تواند منجر به پریودهای سبک‌تر شود. در چنین شرایطی شاید لازم نباشد برای درمان علت پریود کم و سبک اقدام کنید چون کاهش میزان خونریزی و سبک شدن پریود طبیعی است. اما اگر مایل هستید، می‌توانید با یک متخصص زنان مشورت کنید تا مطمئن شوید که مشکل دیگری وجود ندارد. اگر اخیرا مصرف قرص‌های ضدبارداری را شروع یا متوقف کرده‌اید، ممکن است پریودهای نامنظم، سبک یا سنگین‌تر از قبل را تجربه کنید.

استرس و اضطراب

زندگی اکثر ما با استرس و اضطراب همراه است و این موضوع می‌تواند تاثیراتی روی روند زندگی و تغییرات هورمونی داشته باشد. اگر استرس دارید، مغز شما می‌تواند هورمون‌های چرخۀ قاعدگی را تغییر دهد. این تغییرات در سطح هورمون‌ها علت پریود کم یا سبک‌تر خواهد بود. پس از یک رویداد استرس‌زا ممکن است مدتی قاعدگی شما از روال عادی خود خارج شود. پس از گذار از سانحه، به‌مرور زمان بدن شما به‌حالت قبل خود برمی‌گردد و در نتیجه تغییرات هورمون‌ها نمی‌توانند روی چرخه قاعدگی تاثیر بگذارند.

ورزش بیش‌ از حد

زنانی که به‌طور مکرر و بیش‌ازحد ورزش می‌کنند ممکن است تغییراتی را در دوره قاعدگی خود تجربه کنند. ورزشکاران می‌توانند تحت استرس باشند، وزن بدنی پایینی داشته باشند و انرژی زیادی مصرف کنند. این استرس و وزن بیش‌ازحد می‌تواند منجر به تغییر دوره‌ها شود. این تغییر در دوره‌ها می‌تواند علت پریود کم و خفیف یا حتی سنگین باشد. بنابراین اگر در روتین روزانه خود ورزش‌های سنگین انجام می‌دهید و پریود شما سبک یا سنگین‌تر از قبل شده است و خون بیشتری از دهانۀ رحم خارج می‌شود، نگران نباشید.

اختلالات اشتها

بی‌اشتهایی عصبی و پُرخوری عصبی انواعی از اختلالات خوردن هستند که ممکن است باعث پریود‌های نامنظم شوند. اختلالات خوردن یا اختلالات اشتها می‌تواند منجر به کاهش وزن شود که در نتیجۀ آن هورمون‌های تنظیم‌کننده پریود تغییر می‌کنند. این تغییرات می‌تواند مهم‌ترین علت پریود کم باشد.

عدم تخمک‌گذاری

 گاهی اوقات خانم‌ها به‌دلیل اینکه نمی‌توانند تخمک آزاد کنند، پریودهای نامنظم دارند. این‌به‌عنوان عدم تخمک‌گذاری شناخته می‌شود که علت پریود کم و سبک‌تر یا نامنظم است. علاوه‌براین، برخی از خانم‌ها نارسایی اولیه تخمدان دارند. این به‌ زمانی اشاره دارد که تخمدان آن‌ها قبل از یائسگی به‌درستی کار نمی‌کند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

اگر پریودهای نامنظمی را تجربه می‌کنید یا قاعدگی شما متوقف شده است، ممکن است این امر نتیجۀ ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشد. ابتلا به این سندرم باعث تغییرات هورمونی در بدن می‌شود که در اثر آن تخمک‌ها بالغ نمی‌شوند. این تغییرات هورمونی نه‌تنها علت پریود کم و سبک است بلکه با تغییرات زیر نیز همراه خواهد بود.

• وزن تغییر می‌کند و چاقی را تجربه خواهید کرد.
• باعث آکنه می‌شود.
• باعث رشد موهای زائد صورت می‌شود.
• منجر به ناباروری می‌شود.

پزشک متخصص زنان می‌تواند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) را با استفاده از دستگاه سونوگرافی تشخیص دهد. این سندرم باعث ایجاد کیست در تخمدان می‌شود، بنابراین این کیست‌ها در سونوگرافی نمایش داده می‌شوند. اگر به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مبتلا هستید، پزشک احتمالا توصیه می‌کند که وزن خود را کاهش داده و برخی داروهای ضدبارداری مصرف کنید تا عادت ماهانه شما به حالت عادی خود برگردد.

شرایط پزشکی جدی پریود کم و سبک چیست؟

همان‌طور که مطالعه کردید علت پریود کم و سبک می‌تواند متفاوت باشد. قاعدگی‌های غیرمعمول یا نامنظم‌ ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشند. پریودهای منظم‌ نشان‌ می‌دهند که بدن شما در وضعیت خوبی قرار دارد. قاعدگی سبک می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات در سطح هورمون‌ها یا بیماری‌های دیگر باشد. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و مشکلات مربوط به اندام‌های تناسلی می‌تواند منجر به پریودهای نامنظم و کاهش یا افزایش میزان خونریزی در دوره‌های مختلف شود.

عوامل نگران‌کننده

زنان در هر سنی ممکن است در معرض خطر پریودهای سبک و خفیف باشند. علت پریود کم و خفیف می‌تواند عدم عملکرد صحیح بدن باشد. در چنین شرایطی لازم است با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا موارد و عوامل مختلف را با کمک آزمایشات و شواهد موجود بررسی کند. زنانی که برای ۳ ماه یا بیشتر پریود نشده باشند ممکن است دچار آمنوره شده باشند.

آمنوره (قطع پریودی) چیست؟

آمنوره (Amenorrhea) به معنای از دست دادن یک یا چند دوره قاعدگی است. به عبارت ساده‌تر، زمانی رخ می‌دهد که یک یا چند دوره پریود صورت نمی‌گیرد.

دو نوع آمنوره وجود دارد: 

• اولیه؛ آمنوره اولیه زمانی اتفاق می‌افتد که فردی بالای ۱۵ سال هنوز اولین قاعدگی خود را تجربه نکرده باشد.
•  ثانویه؛ آمنوره ثانویه زمانی اتفاق می‌افتد که فرد بالغ بیش از ۳ ماه اصلاً پریود نشده باشد.

عوارض قطع پریودی ناشی از آمنوره شامل موارد زیر می‌شود:

• رشد موهای زائد.
• خشکی واژن.
• گرگرفتگی.
• سردرد.
• آکنه.

درمان آمنوره (فقدان پریودی) هم بنا به علت آن، از روش‌های زیر مقدور است:

• مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین دی (D).
• پیروی از رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی.
• استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس.
• درمان هورمونی با دارو.
• جراحی (در موارد نادر).

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

قاعدگی شما ممکن است سبک‌تر از حد معمول باشد اما هیچ دلیل زمینه‌ای مشاهده نشود. اگر یکی از نشانه‌های زیر را مشاهده کردید باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

• ۳ دوره پشت‌هم پریود نشده‌اید اما حامله نیستید.
• احتمال می‌دهید که باردار باشید.
• پریود‌های نامنظم‌ دارید.
• خونریزی بین‌ قاعدگی را تجربه می‌کنید.
• در طول قاعدگی احساس درد دارید.

پزشک متخصص زنان علت پریود کم را مورد بررسی قرار داده و آزمایشات مختلفی را تجویز می‌کند تا با بررسی نتایج آن‌ها بتواند روش درمانی مناسب را ارائه کند. دوره‌های پریود خفیف و کم ممکن است با تغییر در شیوۀ زندگی یا استفاده از برخی داروهای درمانی رفع شوند. گاهی اوقات، استفاده از داروهای کنترل بارداری هورمونی می‌تواند به منظم شدن دوره‌های قاعدگی کمک کند. اگر پریودهای سبک نشانۀ چیز جدی‌تری باشد، درمان ممکن است شامل داروهای مختلفی باشد.

علت پریود کم و خفیف، نگرانی‌ها و نشانه‌ها

دورۀ پریودی که سبک به‌نظر می‌رسد معمولا دلیلی برای نگرانی نیست. با این حال گاهی علت پریود کم می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات هورمونی یا بیماری باشد. اکثر خانم‌ها هرازگاهی نوسانات چرخه‌های پریود را در دوره‌هایی از قاعدگی خود تجربه می‌کنند. علت این پریودهای نامنظم می‌تواند استرس، کاهش یا افزایش شدید وزن، استفاده از داروهای هورمونی ضدبارداری یا ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و اختلالات تیروئید باشد. اگر برای مدتی طولانی یا به‌صورت مکرر پریودهای خفیف و سبک را تجربه می‌کنید لازم است در اسرع وقت به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا با بررسی نتایج آزمایشات، روش درمانی مناسب را به شما پیشنهاد دهد.