بسیاری بر این باورند که پریود نامنظم و نازایی ارتباط مستقیمی با هم دارند، به طوری که اگر شخصی طی چند دورۀ مختلف، در زمان مورد انتظار خود پریود نشد، ممکن است با مشکلات مربوط به باروری مواجه شود. باید گفت که پریود نامنظم به خودی خود عاملی برای نازایی نیست، اما علل زمینه‌ای بروز این مشکل مثل مشکلات هورمونی، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، کم کاری تیروئید و یائسگی زودرس می‌توانند روی روند باروری معمول اثر منفی داشته باشند. برخی از این علل ناشی از مشکلات پزشکی هستند و تا درمان نشوند، همچنان عوارض ناخوشایندی را به دنبال دارند.
در حالی که برخی دیگر مثل استرس یا انجام ورزش‌های سنگین می‌توانند به طور موقت در زمان پریود شدن اختلال ایجاد کنند. با توجه به اهمیت این موضوع و نگرانی بسیاری از خانم‌ها برای کاهش احتمال بارداری در شرایط پریودهای نامنظم، در این مقاله از وبلاگ هرلایف به بررسی پریودهای نامنظم و تأثیر آن در کاهش یا افزایش احتمال بارداری می‌پردازیم.
سیکل نامنظم قاعدگی چیست؟
پریود نامنظم برای بسیاری از زنان در دوره های مختلف قاعدگی رخ می‌دهد. یک چرخه قاعدگی در زنان می‌تواند بین ۲۱ روز تا ۳۵ روز باشد. دورۀ ۲۸ روزه یک چرخۀ طبیعی در نظر گرفته شده اما گاهی ممکن است پریود بعدی ۳۱ روز بعد یا حتی ۲۷ روز بعد شروع شود. طول روزهای خونریزی، معمولاً بین ۴ تا ۷ روز است. اما چرخه‌های قاعدگی زمانی که خارج از محدوده طبیعی قرار گیرند، نامنظم در نظر گرفته می‌شوند.
مطالعات بسیاری نشان داده که دوره عادت ماهانه زنان به صورت طبیعی دارای یک چرخۀ ۲۸ روزه تا ۳۵ روزه است. این سیکل از دوره‌ای به دورۀ دیگر یا از خانمی به خانم دیگر متفاوت خواهد بود. بنابراین ممکن است در یک دوره ۲۸ روزه یا یک دوره ۳۳ روزه پریود شوید. این نشانی از نامنظم بودن پریودهای شما نیست.
نکتۀ مهم دربارۀ سیکل قاعدگی نامنظم
نکتۀ مهم در پریودهای نامنظم، میزان خون از دست رفته در فرد است که می‌تواند سنگین‌تر یا سبک‌تر از حد معمول باشد. پریودهای نامنظم همچنین می‌توانند شامل خونریزی و لکه بینی بین دوره‌های پریود هم باشند. خونریزی و لکه بینی بعد از رابطۀ جنسی، قاعدگی‌های طولانی با فاصلۀ کم و در برخی از مواقع، نداشتن پریود به مدت ۳ تا ۶ ماه نیز در این دسته جای می‌گیرند.
اپلیکیشن جامع پیش‌بینی پریود و مدیریت سلامت زنان هرلایف
- تقویم پیش‌بینی و محاسبه زمان پریود؛
- گفتگوی ناشناس و رایگان با پزشک؛
- محتواهای سفارشی روزانه براساس وضعیت جسمی و روحی شما؛
- امکان اضافه کردن نزدیکان در بخش همراه برای اطلاع از وضعیت چرخه قاعدگی شما.
چطور سیکل نامنظم را تشخیص دهید؟
پریود نامنظم و احتمال بارداری مهم‌ترین سؤالاتی هستند که خانم‌ها در زمان تغییر نظم قاعدگی خود می‌پرسند. هنگام شمارش روزهای سیکل قاعدگی، اولین روز خونریزی، روز اول و آخرین روز سیکل، اولین روز خونریزی در سیکل بعدی در نظر گرفته می‌شود. زمانی‌که سیکل قاعدگی منظم ندارید، اولین احتمال، بارداری است. اما پریود نامنظم همیشه نشانۀ باردار شدن نخواهد بود.
اگر در مورد طول چرخۀ قاعدگی خود از ماهی به ماه دیگر مطمئن نیستید، تشخیص زمان دقیق تخمک گذاری دشوار خواهد شد. در این شرایط پیشنهاد می‌شود اپلیکیشن ثبت کننده پریود هرلایف را دانلود کنید.
رابطه جنسی نزدیک به زمان تخمک گذاری می‌تواند شانس شما را برای بارداری افزایش دهد زیرا برای باردار شدن باید در طول دورۀ باروری خود رابطه جنسی داشته باشید. تشخیص زمان تخمک‌گذاری با وجود پریود نامنظم آسان نخواهد بود و باید بعد از مشورت با پزشک یک سری ارزیابی‌ها انجام دهید.
پریود نامنظم چطور تعریف شده و چه نشانه‌هایی دارد؟
بگذاربد با یک مثال توضیح دهیم که پریود نامنظم چه علائمی دارد. برای مثال ۲۴ روز در یک سیکل و ۴۲ روز در سیکل بعدی:
- داشتن کمتر از ۹ دوره قاعدگی در سال که به عنوان الیگومنوره یا نامنظمی پریود شناخته می‌شود.
- گذراندن بیش از ۹۰ روز در یک سال بدون قاعدگی و بدون هیچ توضیح پزشکی مانند بارداری، پیشگیری از بارداری، مشکلات هورمونی یا یائسگی که به عنوان آمنوره شناخته می‌شود.
پریودهای نامنظم همچنین می‌توانند با خونریزی قاعدگی غیرطبیعی مشخص شوند که قبلاً به عنوان منوراژی شناخته می‌شد. از جمله علائم منوراژی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- خیس شدن یک یا چند پد بهداشتی و تامپون در هر ساعت برای چندین ساعت متوالی
- پر شدن کاپ قاعدگی هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار
- نیاز به تعویض پد بهداشتی یا تامپون در نیمه شب
- عبور لخته‌های خون بزرگ
- دوره‌های قاعدگی طولانی‌تر از ۷ روز
- جریان خونریزی شدید منجر به عدم توانایی برای انجام کارهای روزانه
- علائم کم‌خونی مانند خستگی، سرگیجه و تنگی نفس
شیوع پریود نامنظم در زنان
حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد از زنان، چرخۀ قاعدگی نامنظم را تجربه می‌کنند. در واقع، پریود شدن آن‌ها سبک‌تر یا سنگین‌تر از حد معمول است، یا اینکه در زمان پریود شدن و طول مدت قاعدگی از یک قاعدۀ مشخص پیروی نمی‌کنند. چنین افرادی حتی ممکن است مشکلاتی همچون گرفتگی شکم را تجربه کنند. بروز این مشکل می‌تواند به هر علتی همچون تغییرات در سطح هورمون‌های زنانه باشد.
اما یک سؤال مهم در این بین، ارتباط پریود نامنظم و نازایی است. در واقع برخی زنان می‌خواهند بدانند که پریود شدن به شکلی نامنظم می‌تواند روی روند باروری تأثیر بگذارد؟ در پاسخ باید گفت که پریودهای نامنظم، در اثر تخمک گذاری نامنظم اتفاق می‌افتند. این به معنی عدم توانایی بارداری شخص نیست، اگرچه می‌تواند این روند را کمی سخت‌تر از حد معمول کند. البته پریود نشدن فرد در مدت زمان طولانی می‌تواند نشانۀ عدم تخمک گذاری باشد که این حالت به صورت مستقیم روی باروری وی تأثیر می‌گذارد.
علل پریود نامنظم
چرخۀ قاعدگی به مجموعه‌ای از تغییرات طبیعی در تولید هورمون، ساختار رحم و تخمدان‌ها طی یک دورۀ خاص گفته می‌شود که در نهایت به تولید مثل منجر می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از افراد در مورد ارتباط پریود نامنظم و نازایی با پرسش‌هایی مواجه می‌شوند. هر عاملی که روی عملکرد رحم، هورمون‌ها و تخمدان اثر منفی بگذارد، ممکن است در پریود شدن به موقع اختلال ایجاد کند. دلایل زیادی وجود دارند که به عنوان عامل پریود نامنظم شناخته می‌شوند که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
اختلالات هورمونی
اختلالات هورمونی را می‌توان شایع‌ترین علت تغییر در روند عادی پریود شدن دانست. برای مثال، تغییرات جزئی در میزان ترشح استروژن (مسئول ضخیم شدن دیوارۀ رحم)، می‌تواند منجر به پریودهای نامنظم از نظر زمان و مقدار خونریزی شود. از طرفی، تغییر سطح پروژسترون، در انقباضات رحمی و به دنبال آن ریزش دیوارۀ رحم و پریود شدن نقش دارد. به همین دلیل اختلال در عملکرد هر یک از این دو هورمون، نامنظم شدن پریود را در پی دارد که می‌تواند به علت یکی از مشکلات زیر باشد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) وضعیتی است که در آن بدن زن، آندروژن‌های زیادی را ترشح می‌کند. آندروژن‌ها گاهی اوقات به عنوان هورمون‌های جنسی مردانه در نظر گرفته می‌شوند. بسیاری از آندروژن‌ها می‌توانند از رشد و رها شدن تخمک‌های بالغ توسط لوله‌های فالوپ جلوگیری کنند.
این مشکل که هنوز علت دقیق آن مشخص نشده است، می‌تواند عملکرد درست تخمدان‌ها را مختل کند. اگرچه این سندرم علائم زیادی دارد، اما پریود نامنظم یکی از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. البته عوارضی همچون مشکل یا تأخیر در باردار شدن را نیز در پی خواهد داشت. به همین دلیل وقتی صحبت از ارتباط پریود نامنظم و نازایی می‌شود، در واقع ابتلا به بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند علت عدم باروری باشد و پریود نامنظم صرفاً به صورت مستقیم عاملی برای باردار نشدن فرد محسوب نمی‌شود.
طبق آمار و مطالعات، ۲۱ درصد از زنان به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا می‌شوند (در ایران تخمین بین ۶ تا ۸ درصد است) که شایع‌ترین علت ناباروری ناشی از عدم تخمک گذاری است. این سندرم روی پریود نامنظم و احتمال بارداری تأثیر می‌گذارد. (PCOS) می‌تواند یک اختلال ژنتیکی باشد، اما می‌تواند تحت تأثیر سبک زندگی و عواملی مانند اضافه وزن و کم تحرکی نیز قرار گیرد.
قبل از یائسگی
قبل از یائسگی زمانی در دوران باروری زنان است که سطح استروژن و پروژسترون به طور طبیعی کاهش می‌یابد. این امر باعث تخمک گذاری نامنظم و پریودهای مکرر قبل از توقف کامل پریود خواهد شد که نشان دهندۀ شروع یائسگی هستند. به طور معمول، دورۀ قبل از یائسگی حدود ۴ سال به طول می‌انجامد، اما برخی از زنان ممکن است مدت زمان بیشتری شرایط پیش از یائسگی را تجربه کنند.
میانگین سنی شروع دورۀ پیش از یائسگی ۴۷ سال است و ۵۱ سال نیز میانگین سن آخرین دورۀ قاعدگی است. دوره قبل از یائسگی زمانی به پایان می‌رسد که یائسگی شروع شده باشد و این درست زمانی است که شما ۱۲ ماه پریود نشده باشید.
علائم پیش از یائسگی ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد.
- گرگرفتگی
- عرق شبانه
- نوسانات خلقی
- پریود نامنظم و احتمال بارداری
در حالی که هنوز امکان باردار شدن در دوران پیش از یائسگی وجود دارد، ممکن است بارداری دشوارتر باشد زیرا تخمک‌های آزاد شده پیرتر و به طور بالقوه عمر کوتاه‌تری دارند. از طرفی ممکن است در هر سیکل، تخمک رهاسازی نشود.
کم کاری تیروئید
تیروئید یک اندام پروانه‌ای شکل کوچک در پایه گردن است که به تنظیم هورمون‌هایی کمک می‌کند که بر تخمک گذاری و قاعدگی زنان تأثیر می‌گذارند. در یک مطالعه، نزدیک به ۱۴ درصد از دختران جوان مبتلا به اختلالات تیروئید، قاعدگی نامنظم داشتند. بنابراین افزایش احتمال پریود نامنظم و احتمال بارداری ناخواسته یکی از عوارض ابتلا به این بیماری خواهد بود. بیماری تیروئید با تغییر در سطح هورمون‌ها می‌تواند در چرخه پریودی تغییراتی ایجاد کند.
کم کاری تیروئید یکی دیگر از عللی است که به صورت مستقیم روی روند پریود شدن تأثیر می‌گذارد. این مشکل نه تنها در نامنظم شدن پریود، بلکه بر سنگین شدن میزان خونریزی و اصلاً پریود نشدن مؤثر است. این مشکل با ایجاد تغییر در روند ترشح هورمون‌های معمول، اثرات خود را روی سیستم تولید مثل و به دنبال آن روی دوره‌های قاعدگی می‌گذارد. کم کاری تیروئید می‌تواند مانعی برای تخمک گذاری باشد. البته این مشکل در زنانی مشاهده می‌شود که مبتلا به کم کاری تیروئید کنترل نشده هستند. بنابراین با اختلال در رشد و ریزش دیوارۀ رحم، خونریزی‌های غیر قابل پیش بینی را به دنبال دارد.
یائسگی زودرس
به طور کلی یائسگی با تغییرات هورمونی همراه است که اگر در زمان مورد انتظار رخ دهد، یک روند طبیعی است. اما در مواقعی که بانوان با علائم یائسگی زودتر از موعد مواجه می‌شوند، عوارضی ناخوشایند را در قاعدگی خود تجربه می‌کنند. تنها دو مورد از عوارض یائسگی زودرس به پریود نامنظم و نازایی منجر می‌شوند.
در یائسگی زودرس، همانطور که تخمک گذاری غیر قابل پیش بینی می‌شود، پریودها هم به صورت نامنظم‌تری رخ می‌دهند. بر این اساس، شخص درگیر با این حالت ممکن است پریودهای سبک یا سنگین، طولانی یا کوتاه و حتی از دست دادن یک دورۀ کامل پریود را تجربه کند. یائسگی زودرس اغلب قبل از ۴۰ سالگی رخ می‌دهد.
مشکلات رحمی
مشکلات و بیماری‌های رحمی از دیگر عواملی هستند که می‌توانند روی پریود شدن در موعد مقرر اثر بگذارند. برخی از این بیماری‌ها شایع‌تر هستند که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرند. اما مشکلات رحمی گاهی نادرتر خواهند بود و عاملی برای بروز پریود نامنظم و نازایی محسوب می‌شوند. انواع سرطان‌های ناحیه رحم مثل سرطان دهانۀ رحم در این دسته جای می‌گیرند که خونریزی بین قاعدگی یا حین رابطۀ جنسی و خونریزی‌های نامنظم دیگر را به دنبال دارند.
فیبروم رحمی
فیبروم‌ها به توده‌های غیر سرطانی گفته می‌شوند که در دیوارۀ عضلانی رحم رشد می‌کنند. مواد تشکیل دهندۀ این توده‌ها، ماهیچه و بافت بدن هستند و بسته به شرایط جسمانی شخص مبتلا، می‌توانند در اندازه‌های مختلف از اندازۀ یک نخود گرفته تا اندازه‌های خیلی بزرگ‌تر، ایجاد شوند. این مشکل که با بالا رفتن سن زنان شایع‌تر شده و از هر ۳ نفر، حداقل ۱ نفر در طول زندگی به آن دچار می‌شود، نامنظم شدن پریود یا سنگین شدن هر دوره را به دنبال دارد. البته این موارد تمامی عوارض فیبروم‌ها محسوب نمی‌شوند و از دیگر علائم آن می‌توان دوره‌های دردناک پریود، درد شکم و درد در پایین کمر را نام برد.
سندرم آشرمن
سندروم آشرمن (Asherman’s syndrome) به عنوان یک بیماری نادر زمانی ایجاد می‌شود که بافت چسبناک (بافت اسکار) روی پوشش داخلی رحم یعنی آندومتر و یا دهانۀ رحم را می‌پوشاند. اگر این مشکل شدید شود، می‌تواند تا دو سوم آندومتر و دهانۀ رحم را بپوشاند. این پوشش یا چسبندگی، می‌تواند جریان پریود شدن را محدود کرده و بروز درد در شخص مبتلا را به دنبال داشته باشد.
البته تنها عامل پریود نامنظم و نازایی در چنین حالتی مستقیماً به بافت اسکار برنمی‌گردد. در واقع، در مواردی ممکن است این بافت مانع از پاسخ طبیعی آندومتر به تأثیر استروژن شود که در این حالت نیز روی چرخۀ قاعدگی (مختل یا متوقف کردن) تأثیرگذار باشد. این تغییرات در سطح استروژن نیز می‌توانند به صورت مستقیم باعث عدم باروری شوند. مانند برخی دیگر از بیماری‌های نام برده همچون سندرم تخمدان پلی کیستیک، هنوز دلیل واحدی برای سندرم آشرمن مشخص نشده است. اما برخی عوامل خطر مانند موارد زیر باعث تشدید این بیماری می‌شوند:
- عفونت لگن ناشی از جراحی، عفونت یا یک بیماری خاص
- جراحی قبلی رحم همچون کورتاژ، سزارین یا برداشتن بافت فیبروم
افزایش یا کاهش وزن
اضافه وزن یا کاهش شدید وزن می‌تواند یک واکنش زنجیره‌ای در بدن شما ایجاد کند که عملکرد هورمونی را مختل خواهد کرد. این اختلال در عملکرد هورمونی می‌تواند منجر به عدم تخمک گذاری یا تخمک گذاری نامنظم شده و همچنین باعث نامنظم شدن قاعدگی شود. بر اساس تحقیقات منتشر شده در (BMC Women’s Health Trusted Source)، زنانی که شاخص تودۀ بدنی آن‌ها کمتر از ۲۰ یا بیشتر از ۲۵ باشد، حداقل ۱.۱ برابر بیشتر از زنانی که (BMI) بین ۲۰ تا ۲۵ دارند، دچار بی‌نظمی‌های قاعدگی می‌شوند. بنابراین کاهش شدید وزن یا افزایش شدید وزن می‌تواند روی پریود نامنظم و احتمال بارداری تأثیر بگذارد.
استرس و اضطراب
استرس می‌تواند بر طیف گسترده‌ای از عملکردهای بدن از جمله تخمک گذاری تأثیر بگذارد. کسانی که سطح بالاتری از استرس را تجربه می‌کنند، معمولاً در مقایسه با افراد دیگر بیشتر در معرض اختلالات قاعدگی و پریودهای نامنظم قرار دارند.
سایر علل
علاوه بر تمامی مشکلات هورمونی و اختلالات رحمی که در ارتباط با پریود نامنظم و نازایی به آن‌ها اشاره شد، برخی دیگر از موارد نیز وجود دارند که می‌توانند به طور موقت در زمان پریود شدن اثر منفی داشته باشند. از جملۀ این موارد گزینه‌های زیر هستند.
- ورزش سنگین
- مصرف برخی داروها
پریود نامنظم و نازایی
بر اساس آمار منتشر شده توسط سایت (وب ام دی)، تخمک گذاری نامنظم یا غیرطبیعی می‌تواند بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از تمامی موارد ناباروری را شامل شود که البته یکی از نشانه‌های آن قاعدگی نامنظم است. گاهی عدم تخمک گذاری منجر به خونریزی غیرطبیعی و یا به طوری کلی، عدم بروز قاعدگی می‌شود. در حالت کلی عدم تخمک گذاری با مصرف برخی از داروهای باروری، قابل درمان است. اما پزشک با توجه به مشکل جانبی شخص و ارزیابی‌های تشخیصی درمان را مشخص می‌کند. برای مثال یک فرد مبتلا به بیماری تیروئید کم کار یا افراد مبتلا به ناهنجاری‌های هیپوفیز و غدد فوق کلیوی در صورتی که بیماری آن‌ها درمان یا کنترل نشود، نتیجه‌ای از درمان اولیه دریافت نمی‌کنند.
تاثیر پریود نامنظم بر تخمک گذاری
در واقع این تخمک گذاری است که عاملی برای پریودهای نامنظم محسوب می‌شود. همانطور که گفته شد، اگر زمان تخمک گذاری از روال عادی خارج شود، فرآیند قاعدگی هم به همان میزان نامنظم خواهد شد. البته نکتۀ مهم این است که زنان حتی با وجود پریودهای نامنظم هم تخمک گذاری را تجربه می‌کنند. اما تفاوت آن‌ها با افراد عادی این است که برنامۀ تخمک گذاری منظم و قابل پیش بینی ندارند. این مورد برای کسانی که قصد بارداری دارند، مشکل ساز می‌شود و می‌تواند فرآیند باروری را سخت‌تر کند.
پریود نامنظم و احتمال بارداری چه رابطه‌ای با هم دارند؟
سیکل قاعدگی نامنظم ممکن است نشانه‌ای از تخمک گذاری نامنظم باشد. ممکن است هر ماه تخمک گذاری نداشته باشید یا از ماهی به ماه دیگر در زمان‌های مختلف تخمک گذاری کنید. امکان تخمک گذاری بدون خونریزی بعدی مانند پریود وجود دارد. این اتفاق اغلب به دلیل اسکار (زخم) قبلی رحم یا داروهای هورمونی خاص رخ می‌دهد. همچنین احتمال دارد خونریزی قاعدگی بدون تخمک گذاری نیز داشته باشید. این شرایط معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که پوشش رحم به قدری ضخیم می‌شود که ناپایدار شده و به طور طبیعی از بین می‌رود. اگر هورمون‌های استروژن که قبل از تخمک گذاری تولید می‌شوند، بدون تداخل با هورمون‌های زنانۀ دیگر که پس از تخمک گذاری تولید شده باشند، وجود داشته باشند، پوشش رحم می‌تواند بدون تخمک گذاری نیز ضخیم شود.
دلایل زیادی برای نامنظم شدن قاعدگی وجود دارد و بسیاری از دلایل ممکن است بر تخمک گذاری تأثیر بگذارند یا حتی باردار شدن را دشوارتر کنند که می‌تواند زمینه‌ای برای ناباروری باشد. در برخی موارد، علت قاعدگی نامنظم ممکن است ناشناخته بوده و حتی به دلیل یک بیماری و مشکلات دستگاه باروری زنان نباشد. بنابراین لازم است با مراجعه به مرکز درمانی تخصصی، آزمایش‌های لازم را انجام دهید تا دلایل بررسی شده و برای درمان اقدام شود. درمان اصولی و به موقع می‌تواند شانس منظم شدن پریود و بارداری را افزایش دهد.
روش های افزایش شانس باروری در زنان با پریود نامنظم
بسته به اینکه علت عدم تخمک گذاری، پریود نامنظم و نازایی چه چیزی باشد، پزشک متخصص زنان از روش‌های مختلفی برای افزایش شانس باروری استفاده می‌کند. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند.
- تنظیم هورمون‌ها
- کاهش وزن (در صورت اضافه وزن زیاد فرد)
- تغییر در سبک زندگی
- استفاده از روش های کمک باروری
آیا با پریودهای نامنظم می‌توان باردار شد؟
در پاسخ می‌توان گفت بله، می‌توان با وجود پریودهای نامنظم باردار شد. باردار شدن با تخمک گذاری رابطه مستقیم دارد. بنابراین تنها تا زمانی که تخمک گذاری دارید، حتی نامنظم، می‌توانید باردار شوید. پریودهای نامنظم لزوماً به‌مفهوم عدم تخمک گذاری نیست. بلکه فقط به این معنی است که شما نمی‌توانید طبق یک برنامه منظم یا قابل پیش بینی تخمک گذاری کنید.
پریودهای نامنظم می‌تواند تخمک گذاری و بارداری را سخت‌تر کند، اما غیرممکن نیست. تنها در مقایسه با خانم‌هایی که پریودهای منظم دارند، ممکن است سخت‌تر باردار شوید.
آیا پریود نامنظم احتمال بارداری را افزایش می‌دهد؟
اگر در حال تخمک گذاری هستید، پس توانایی باردار شدن را خواهید داشت. اما اگر پریود نامنظم دارید، احتمال بارداری شما ممکن است کمتر از خانم‌هایی باشد که دوره‌های منظم پریودی دارند. بنابراین در یک پاسخ صریح و ساده باید گفت که پریود نامنظم و احتمال بارداری رابطۀ عکس دارند. به احتمال زیاد و در بسیاری از زنان، پریودهای نامنظم احتمال بارداری را کاهش می‌دهند.
علائم تخمک گذاری با وجود دوره‌های نامنظم پریود
همان طور که اشاره شد، پریودهای نامنظم رابطه‌ای مستقیم با تخمک گذاری و احتمال بارداری دارند. وقتی نتوانید زمان دقیق تخمک گذاری را تخمین بزنید، احتمال بارداری نیز کاهش پیدا می‌کند. اما با وجود دوره‌های نامنظم پریود، تخمک گذاری باز هم انجام خواهد شد. بدن هوشمند و منحصر به فرد زنان با علائمی نشان می‌دهد که آماده تخمک گذاری و باروری است. این علائم به شرح زیر هستند.
- مخاط دهانۀ رحم شفاف و کشیده می‌شود و مانند سفید تخم مرغ است.
- دمای پایۀ بدن (BBT) نیز با شروع تخمک گذاری در نوسان خواهد بود. ردیابی این افزایش دمای پایه بدن به شما کمک می‌کند زمان تخمک گذاری را تعیین کنید.
چطور با پریود نامنظم احتمال بارداری را افزایش دهید؟
اگر پریودهای نامنظم دارید، پس احتمال باردار شدن شما کمتر از زنانی خواهد بود که دوره‌های منظم قاعدگی دارند. همان طور که در بخش‌های قبلی بررسی شد دلایل عمدۀ پریودهای نامنظم عامل اصلی کاهش تخمک گذاری است. با کاهش تخمک گذاری احتمال بارداری زنان نیز کاهش پیدا می‌کند. اما می‌توانید با راهکارهایی احتمال بارداری خود را افزایش دهید
داشتن رابطه جنسی منظم
مهم‌ترین راهکار در شرایط پریود نامنظم و تمایل برای بارداری این است که به طور منظم رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید. سعی کنید حداقل ۲ تا ۳ روز یکبار رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید.
دنبال کردن فرایند تخمک گذاری
روش‌های متعددی برای تخمین زمان تخمک گذاری وجود دارد که شامل اپلیکیشن‌های ثبت پریود هستند. اما پریودهای نامنظم، تخمین دقیق زمان تخمک گذاری را دشوار خواهد کرد. چرخه‌های نامنظم اغلب با استفاده از روش‌های سنتی مانند روش ثبت دمای پایۀ بدن و بررسی مخاط دهانۀ رحم نیز قابل ارزیابی هستند. برای بررسی زمان تخمک گذاری همچنین می‌توانید از کیت‌های پیش بینی تخمک گذاری نیز استفاده کنید.
درمان بیماری زمینه‌ای
اگر به یک بیماری زمینه‌ای مبتلا هستید که روی باروری شما تأثیر می‌گذارد، حتماً باید برای درمان اقدام کنید. درمان این بیماری می‌تواند شانس بارداری شما را با وجود پریودهای نامنظم افزایش دهد. در شرایطی که پریودهای نامنظم منجر به کاهش احتمال بارداری می‌شود، پزشک متخصص زنان ممکن است دارویی را برای تحریک تخمک گذاری بیشتر تجویز کند.
کاهش وزن و افزایش وزن
کاهش وزن و افزایش وزن نیز می‌توانند به تنظیم پریود و افزایش احتمال بارداری کمک کنند. طبق مطالعات انجمن آگاهی از (PCOS)، کاهش تنها ۵ تا ۱۵ درصد از وزن بدن می‌تواند به تنظیم تخمک گذاری در زنان دارای اضافه وزن کمک کند. البته لازم است توصیه‌های پزشک متخصص را برای کاهش یا افزایش وزن دریافت کرده و در کنار تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، ورزش منظم نیز داشته باشید.
تغییر سبک زندگی
یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین راهکارها برای درمان پریود نامنظم و احتمال بارداری، تغییر در سبک زندگی است. بهبود سلامت کلی بدن زنان در گرو داشتن سبکی سالم از زندگی روزمره است. برای ایجاد تغییرات در سبک زندگی خود موارد زیر را دنبال کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- مشروبات الکلی مصرف نکنید.
- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
- ورزش‌های سبک تا متوسط انجام دهید.
- رژیم غذایی شدید و سخت نگیرید.
- ورزش‌های شدید و سنگین انجام ندهید.
- روزانه یک مولتی ویتامین تجویز شده توسط پزشک متخصص مصرف کنید.
درمان تیروئید
اگر پریودهای نامنظم شما به دلیل کم کاری یا پر کاری تیروئید است، پزشک داروهایی تجویز می‌کند که هورمون تیروئید را افزایش داده یا کاهش دهد. مطالعه‌ای منتشر شده که نشان می‌دهد ۳۵ درصد از زنان مبتلا به کم کاری تیروئید و ناباروری که با داروهای مناسب تحت درمان قرار گرفته‌اند، باردار شده‌اند.
آیا پریودهای نامنظم بر سلامت بارداری تأثیر می‌گذارد؟
ممکن است بسته به اینکه چه چیزی باعث قاعدگی نامنظم شده، احتمال بارداری نیز کاهش پیدا کند. اگر علت ناشناخته باشد، ممکن است خطر ناباروری نیز افزایش پیدا کند. در هر صورت باید با پزشک متخصص مشورت کنید. زنان باردار مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این خطرات به شرح زیر هستند.
- سقط جنین
- ابتلا به دیابت بارداری
- افزایش ناگهانی فشار خون پس از هفته بیستم بارداری
- زایمان زودرس
توجه کنید که زنان باردار مبتلا به پر کاری تیروئید کنترل نشده، با نرخ بالاتری در معرض زایمان نوزاد مرده، نوزاد نارس یا نوزادی با نقص مادرزادی هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در حالت معمول پریود نامنظم همیشه نیاز به درمان ندارد. البته این در حالی است که دوره‌های قاعدگی نامنظم طولانی یا پیاپی نباشند. در صورتی که برای چند ماه متوالی مشکل پریود نامنظم رخ دهد و یا اینکه فرد قصد دارد با وجود این مشکل باردار شود، اما اقدام به بارداری نتیجه نمی‌دهد، حتماً باید برای پیگیری شرایط به پزشک متخصص زنان مراجعه کند. بنابراین مداومت در نامنظم شدن زمان تقریبی پریود برای مراجعه به پزشک باید مورد توجه قرار گیرد.
علائم و نشانه های هشدار دهنده
به طور کلی علائم زیادی وجود دارند که در این زمان باید مورد توجه قرار گیرند. برای مثال اگر فاصلۀ بین پریودها زیاد (بیش از ۳۵ روز) یا خیلی کم (زیر ۲۱ روز) است، پریودها بسیار سنگین یا سبک هستند و یا به طور کل برخی از پریودها اصلاً اتفاق نمی‌افتند، باید خیلی زود به پزشک مراجعه کرد. از دیگر علائم هشدار در چنین مواقعی می‌توان به درد در ناحیۀ رحم و شکم، لکه بینی حین رابطۀ جنسی یا بین قاعدگی‌ها، افزایش وزن، خستگی و رشد مو در صورت اشاره کرد.
اهمیت تشخیص و درمان علت پریود نامنظم
تشخیص و درمان قاعدگی نامنظم در زمان مناسب بسیار اهمیت دارد، زیرا در صورت بی توجهی ممکن است عواقب مختلف سلامتی و گاهی جبران ناپذیر را به دنبال داشته باشد. بر اساس اطلاعات به دست آمده از بخش پژوهشی کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، قاعدگی نامنظم با برخی مشکلات سلامتی همچون سندرم متابولیک، آرتریت روماتوئید، دیابت نوع ۲ و بیماری عروق کرونر قلب مرتبط است. حتی گفته می‌شود که بین خطر ابتلا به فشار خون مرتبط با بارداری و قاعدگی نامنظم نیز ارتباطی قوی وجود دارد.
آیا پریود نامنظم باعث نازایی می‌شود؟
- پریود نامنظم همیشه به معنای نازایی نیست.
- با تشخیص و درمان علت پریود نامنظم، می توان شانس باروری را افزایش داد.
- از علل پریود نامنظم و نازایی می‌توان به سندرم تخمدان پلی کیستیک، مشکلات هورمونی، مشکلات رحمی همچون فیبروم‌ها، مصرف برخی داروها، استرس و کم کاری تیروئید اشاره کرد.
- اگرچه استفاده از برخی درمان‌های غیر پزشکی همچون کاهش وزن و تغییر در سبک زندگی می‌توانند در بهبود زمان پریود شدن اثر مثبت داشته باشند، اما حتماً در صورت داشتن پریود نامنظم، برای بررسی و مشاوره به پزشک مراجعه کنید.
رهنمودهایی برای مدیریت پریود نامنظم و افزایش باروری
آیا پریود نامنظم خطر سقط جنین را افزایش می دهد؟
– پریود نامنظم ممکن است نشانه‌ای از اختلالات هورمونی یا مشکلات دیگر در سیستم تناسلی باشد که ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد. اما بیشتر مطالعات نشان داده‌اند که پریود نامنظم به تنهایی خطر سقط جنین را افزایش نمی‌دهد و بیشتر به عوامل دیگری مانند سن مادر، بیماری‌های مزمن، عوامل ژنتیک و محیطی وابسته است.
– آیا می توان با پریود نامنظم باردار شد؟
بله، زیرا حتی در زمان پریود شدن نامنظم، در اکثر موارد تخمک گذاری انجام می‌شود. در نتیجه با داشتن فعالیت جنسی در زمان تخمک گذاری، امکان باروری وجود دارد. مگر اینکه دیگر علل زمینه‌ای همچون بیماری‌های رحمی باعث نازایی موقت یا دائم شوند.۳
پریود نامنظم و نازایی
- اگر هورمون‌های استروژن که قبل از تخمک گذاری تولید می‌شوند، بدون تداخل با هورمون‌های زنانۀ دیگر که پس از تخمک گذاری تولید شده باشند، وجود داشته باشند، پوشش رحم می‌تواند بدون تخمک گذاری نیز ضخیم شود.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک، علت ناباروری ناشی از عدم تخمک گذاری است. این سندرم روی پریود نامنظم و احتمال بارداری تأثیر می‌گذارد.
- استرس می‌تواند بر طیف گسترده‌ای از عملکردهای بدن از جمله تخمک گذاری تأثیر بگذارد. کسانی که سطح بالاتری از استرس را تجربه می‌کنند، معمولاً در مقایسه با افراد دیگر بیشتر در معرض اختلالات قاعدگی و پریودهای نامنظم قرار دارند.
- اولین تأثیری که پریود نامنظم و احتمال بارداری دارد، عدم تعیین دقیق زمان تخمک گذاری است.
- شما با نصب اپلیکیشن هرلایف می‌توانید تقویم مناسب پریود را در اختیار داشته باشید. مقالات مفیدی در وبلاگ هرلایف وجود دارند که به شما در بهبود سلامت دستگاه تناسلی و بارداری کمک می‌کنند.
پرسش‌های پرتکرار
تنظیم هورمون‌ها، کاهش وزن (در صورت اضافه وزن زیاد فرد)، تغییر در سبک زندگی و استفاده از روش‌های کمک باروری احتمال بارداری را با وجود پریود نامنظم افزایش می‌دهند.
داشتن رابطۀ جنسی منظم، مدیریت استرس، دنبال کردن فرایند تخمک گذاری، درمان بیماری زمینه‌ای، کاهش وزن و افزایش وزن، تغییر سبک زندگی و درمان اختلال تیروئید در افزایش احتمال بارداری با وجود پریود نامنظم نقش دارند.
بله، می‌توان با وجود پریودهای نامنظم باردار شد. پریودهای نامنظم لزوماً به معنای عدم تخمک گذاری نیست. اما شما نمی‌توانید طبق یک برنامه منظم یا قابل پیش بینی تخمک گذاری کنید. با داشتن رابطۀ جنسی منظم و رفع علل نامنظمی قاعدگی، می‌توان این احتمال را نیز افزایش داد.
